Dnjksfer-U Kgfcîster Sam: Maatschappij H ET LSCHT besluurder > p, DE VISCH. Ledtberg-Qent . . REDACTUE . . ADM3N1STRAT1E HOOûPOORT, 29. GENÏ VOORUIT Orgaan dei* Be/gische WeM'edenpapfaj. — Verschijnende aile dagen. ABCNNEMENTSPRT5 BELGIE j Drle maanden. .... fr. 3.2s Zes maandea > .... fr. 650 Een jaar....... fr. 12.50 Men abonneert zich op aile postbnredc* DEN VREEMDE Orie maanden (dagelijk» ycrxonden). ..... fr. 6.73 HET VERVAL DER AMBACHTEN ans BESLUiT ] Wij hopen en wij zijn zeker, dat onze lezers, met belangstelling en aandacht, Vooruît's artikelen over : Iiet Verval der Ambachten zullen gelezen hebben, die wij ietwat verkort maar gstrouw hebben overgenomen - it het werk : De itëijîfer-beidsonakeering in Eeîgsë van J. Lewinski.De groote waarde van dat boek schuiît grootendeels in het feit, dat de schrijver ervan geen verklaarde of geen strijden-i de socialist is. Hij is doodeenvoudig een geleerde staâthuishoudkundige, die de feiten ziet zooals ze zijn, ze grondig bestudeert, en de besluiten, die hij eruit trekt onpartij-dig, en door cijfers en argumenten ge-staafd mededeelt. Dat een socialist hetzelfde doet, men zal hem beschuldigen van partijdigheid, voorwendende dat hij cJl-s en met op-zet, door een rooden bril bekijkt. In dees geval is zulks niet mogelijk en i dat beschouwen wij als een geluk. 't Is dus ditmaal een geleerde, een burger, een mensch die dus met voorin-i genomen is tegenover de burgerij en evenmin tegen de kleine patroonr en j handelaars voor wie de ambachten en i kïein handel, de ladder waren langswaar fij tôt het groot-burgerschap hoopten op te kîimmen, 't is die mijnheer Lewinski, diû stout en vrank, tôt geheel die sociale kategoriè onbewimpeld komt zeggen: gij zijt als middenklasse onverbiddelijk ver- Ioordeeld om te verdwijnen. Die vaststelling zal zeker aan niemand plezier gedaan hebben. Velen zullen ge-1 treurd hebben, anderen hebben de vuis- ■ ten gebald, gevloekt en gedreigd. r Ilelaas dat ailes baat niets of kan niet ' teeti. Fei en zijn feiten en zij blijven het, of men lacht of weent of men zingt of vloekt. Maar wij hebben eene andere hoop, ! die gewettigd is. Wij gelooven dat het Iezen met aandacht van die reeks arcikelen vele kleine I burgers zal aangezet hebben tôt over-j wegen en tôt besluiten. ; Velen zullen den gang der zaken die Lewinski zoo helder uiteenzet, beves-tigd gevonden hebben in hun eigen le iven, door den ommekeer die in hun eigen ■ stiel of handel is gebeurd. En die kennisneming van het « onver-mijdelijke » zal voo- velen het begin zijn 'der sociale wijsheid, eener gansche nieuwe opvatting der maatschappelijke evolutie. * * « Al te lang maar heeft de midden-stand van begoochelingen geleefd en j dwaalbegrippen gekoesterd. Hij meende dat zijn klein werkhuis met een of meer knechten of zijnen handel die redelijk goed ging en die beiden aan de klein burgerlijke families een ze-keren welstand verschaften, dat dit werkhuis of de handel eeuwig en on-aantastbaar waren. _ Hij geloofde dat hij zou opklimmen tôt zijn ideaal, het groot burgerschap. Hij zag zijne kinderen geleerd, ge-diplomeerd als dokters, advokaten, priesters, officieren enz. 't Was altijd zoo geweest, waarom zou het niet altijd alzoo blijven ?- Ah, de groote kapitalisten wisten wei dat het zoo niet zou of kon blijven, zij kenden wel de samentrekking en sa-ménwerking der groote kapi'talen, zij wisten geheel goed dat de t ^ekanieke spinnerij, het handspinnewiel en de me-kanieke weverij het handgetouw had-den verdreven. Zij kenden wel den onstelpbare goud-dorst. de eindelooze schrapzucht hun-ner eigene klasse, die tôt ailes in staat is, om meer winsten op te strijken. Maar zij wachtten zich wel de kleine burgers daarop te wijzen. Deze zouden besîoten hebben : vandaag de handwerk-lieden, morgcn wij, halte là, onze plaats is naast en bij de strijdende arbeidende klasse. Neen de illusies der kleine burgerij werden onderhouden, gevoed. De mid-denstand werd door de grooten aanzien en gebezigd, als een dam tegen de so-ciaal demokraten. dat is de waarheid.' Maar de ontgoocheling moest komen vroeg of laat. Wij gelooven dat ze volop in aantocht is. * fr & Aan de kleine burger werd wijs ge-maakt dat de cooperatieven — vooral deze der socialisten — hunne ergste, zooniet hun eenige vijanden waren. Lewinski heeft door zijne menigvul-dige argumenten aangetoond dat zulks een dwaalbegrip is. Ailes toont aan dat de cooperatie een maatschappelijk verschijnsel is, evenals de naamlooze maatschappij, de trusts, enz. met dat verschil dat de socialis-tische samenv/erkmg niet bezield is, in hoofdzaak met een geest van winzucht en persoonlijke verrijking, maar met een geest van solidariteit, van onderlinge hulp zoowel zedelijk als stoffelijk. Wij hopen van harte dat de kleine burgers, dat emdelijk zullen willen begrij-pen.Dat zij het socialisme leeren kennen en zij zullen het bijtreden omdat zij zullen begrijpen, dat ons beginsel het eenige is, dat door zijne maatschappelijke inmenging, het inzicht en de macht heeft, den val der kleine burgerij te ver-zachten en ha^r den overgang naar de nieuwere maatschappij te veraangena-men. F. H. LSEST m VERSPREUBT « VOORUJT » ** Oorlog en Hongersnood Wij beleven schrikkelijke tijden, maar als wij willen kunnen wij nog een mageren troost vinden in de gazetten van 70-71, die ons zeggen hoe het er in de belegerde stad Parijs naartoe ging : fn de maand Januari kostte een versch ei 5.00 fr. Voor een struikie selder of porei betaalde men 2.00 fr. Voor een haas gaf men 50 fr. Voor 60 fr. kon men een sehepel aardappels koopen. Vcor eene kat gaf men 5 en voor eene rat 2 fr. • Dat ailes was natuurlijk voor de begoe-den die nog geld hadden. Over dat vrat de armen aten heeft men minder geschreven, maar het is toch gekend dat zij brood aten waarin hooi en strooi gemalen was I ICattenvleesch, hondenvleesch, ratten-vleesch, muizenvleesch en... olifanten-vleesch waren lekkernijen die op de groote tafels kwamen en de journalisten, waar-onder men toch altijd spotvogels zal vinden. schreven de zonderlingste spotregels over de wijze waarop dat ailes moest ge-reed gemaakt en opgediend worden : « Kattenvleesch, dat eerst gebraden en dan met veel ajuin gestoofd was, was eene schotel voor de lekkerbekken, dia in de aristokratische hôtels de eereplaats op het menu innam. » Hondenvleesch, dat eenige uren of eenige... dagen in kokend water geweekt was alvorens gebraden te worden was even fijn, vooral voor wat de ribbonstukjes be-trof.» Kattenvleesch, waartegen in den begin-ne greote vooroordeelen bestonden, kwam door den duur op tafel aïs snoeperij in eene dikke sans van gedroogde pruimen met bordeauxwijn. » Voor wat het rattenv'eesch aanging was het de Figaro van 15-1-'71~ die het volgende schreef : » Onze mannen der wetenschap hebben zich onderling bezig gehonden met bijzon-dere onderzoekingen over het vleesch van honden, kr.tten en ratten, en zij zijn tôt het besluit geîvomen dat het, behoorlijk gereed gemaakt, zender de minste vrees mag ge-geten worden. Alleen voor wat het ratten-vleesch betreît moeten wij bekend maken dat het gewenscht is het gedurende zekeren tijd goed te koken alvorens het te stoven. Op deze manier is men zeker dat men de trichienen gedood heeft die deze dieren zich in het lijf gehaald hebben bij het ver-slinden van ailes wat zij in de stadsrioolen vinden. » Eenige dagen nadien verkla-arden de mannen der wetenschap omtrent hat paarden-roet waarvan men in de groote hôtels nog niet wilde weten en dat in groote hoeveel-heden voorhanden was : « Het paardenroet kan gerust genemen worden om de boter en de olijfolie te ver-vangen en de met paardenroet gereed ge-maakte haverbrei mag besehouwd worden als een zeer voedzairiô schotel vooj de zwakke magen. » Reeds van de derde of vierde week van het beleg legden de spekslachters in hunne winkels « bœuf de rempart » voor, pastei van olifantenvleesch, dat zij verkochten aan 35 fr. de kleine schotel of 4 fr. per sehil ! Een jcuraalist schreef spottend over die oliiantenvleeschpastei het volgende : « Ik heb mij eene sehil van die kostelijke pastei gekocht om ze bij mijn middagmaal te verorberen. Ik had nog nooit olifanten vleesch geproefd en was dus zeer nieuwsgie-rig om te ondervinden hoe dat smaakte. Het was dus de staat van beleg die mij de gelegenheid verschafte om deze ontdekking op het gebied der kookkunde te doen. Ik had een bijzcnderen eetlust en ik vond het vleesch niet zoo sleeht, al had het zijn eigenaardigen geur en smaak. Maar daar voel ik tusschen de tanden een bijzonder fijn en hard beentje. Het blijkt een beentje van een zeer fijn pootje te zijn, dat zeker niet kan behooren tôt het geraamte van den olifant... Mijn tafelgenoot geraadpleegd hebbend moesten wij tôt de overtuiging komen dat het beentje, dat wel zou hebben kunnen dienen als «tandenkoteraar», voort-kwam van eene... muis ! > Generaal Joffre Over de laatste herinrichting van het hooger bevel over de verbonden legers wordt zooveel uite«nloopends en onnauw-keurigs verteld dat het noodig is het volgende mee te deelen uit een stuk dat daar omtrent verscheen in den parijzer Temps: De benoeming van generaal Joffre tôt algemeenen bevelhebber over al de fran-sche légers is van veel meer dan van tech-nische beteekenis en balangrijkheid. De fransche expeditie naar Saloniba is door den maatregel ineens onder het hooger bevelhebberschap van Joffre gesteld, zoodat hij persoonlijk daarvan al de ver-antwoordelijkheden zal te dragen hebben. Pa3t men nu op de letter het wederkee-rig aangenomen stelael toe, volgens het-welk do verbondenen verplicht zijn in ge-meen overleg al de ondernemingen der legers te regelen en te bestur&n, dan zijn de EngeJschen van hunnen kant gehouden ook iemand aan te stellen die gezamenlijk met Joffre zal beraadslagen over al de ondernemingen die door de beide legers zullen aangegaan worden en vooral over de taktiek die verder zal gevolgd worden. Het zal dus verder van het oordeel van Joffre afhangen of men iemand zal aan-stellen als bijzonderen bevelhebber over de fransche legers die in het Noorden en in het Oosten aan het werk zijn en met deze herinrichting van bevel en bestuur is duidelijk bewezen dat men het grootste belang blijft hechten aan de manier waarop de oorlog zal worden voortgezet in het Oosten. Een iTïitsersch blad heeft van zijn bijzonderen franschen briefwisselaar nog de volgende aanvullende bijzonderheden ont-vangen:Wij kunnen ten stelligste verzekeren dat de fransche generaal ïoeh, die tôt hiertoe het bevelhebberschap voerde over de in Vlaandsren staande fransche legers, zon-der den titel te voeren het ambt zal aan-nemen van algemeenen toezichter over de fransche legers die in het Oosten strijden. Dank aan dezen maatregel zal generaal Joffre niet meer verplicht zijn van zooveel heen en weer te reizen, zal hij bestendig aan de zijde kunnen blijven van generaal Galliéni, maarschalk Frensch en den be-stendigen vertegenwofcrdiger van den rus-sischen czar, met dewelke hij ailes moet bespreken en beslissen. Mogen wij verder de hollandsche blade® gelooven, dan worden de genomen maat-regels zeer versehillend besproken door de fransche pers, want daar heet het : De bladen maken er verschillende com-mentaren op de benoeming van Joffre tôt opperbevelhebber van aile fransche legers. Bladen als Gaulois, Figaro en Echo de Paris zien daarin eene verheffing en eene kroning van zijn werk, eene toeneming van zijn invloed en eene verhooging van zijne. positie. Zij begroeten dit feit met geest-drift.Daarentegen vraàgt de eeuwige oppos-sant Clemenceau: Is het eene gunst of is het eene ongenade, voorafgaande aan zijne vervanging ? De Petit Parisien zegt, dat de verant-woordelijkheid voor de leiding van de ope-raties aan het fransche front aan een nieu-wen generaal zal toevertronwd worden en beschrijft dien, zonder hem te noemen. Hervé veronderstelt dat Joffre de verte-genwoordiger van Frankrijk in den mili-tairen raad der geallieerden zal zijn en hoopt dat de nieuwe een generaal zal zijn, die aan de be.dachtzaamheid en koelbloe-digheid van Joffre het initiatief en den durf van de groote generaals der revolutie zal paren. Rond den Oorlog liiijgaen @si In het « Berliner Tageblatt > leesfc men eenige bijzonderheden'" over handgranaten, mijnen en luchttca-pedo's. Handgranaten heeft men met tijdontste~ ker en met schokontsteker. De tijdontste-ker is gemakkelijker te bedienen, veroor-zaakt zekerder eene ontploffing en is be-trekkelijk goedk«op. Een nadeel is de onze-kere schatting van de lengte der lont. Is dezo te lang, dan kan de viiand de handgranaten terugwerpen, waardoor deze in de eigen gelederen ontploft. Is de lont te kort, dan kan het gebeuren, dat de granaat reeds springt, voor zij geworpenis. Av'ordt de wer-per, na het aansteken van de lont, door een vijandelijke kogel getroffen, voor hij zijn granaat weggeworpen heeft, dan richt het projectiel eveneens verderf aan in de eigen gelederen. De voordeelen van de schokontsteking be-staan in haar ongevoeligheid voor vocht, in do gemakkelijke bediening en in de onnno-gelijkheid van het terugwerpen (weigeraars daargelaten). Een nadeel is de omslachtige ccnstructie, de hooge prijs en de mogelijk-heid van weigeren op weekén grond of bij scheef neerkomen. Er zijn vele vormen van handgranaten. De pioniers maken ze in de loopgraven van lee-ge levensmiddelblikjes. Maar daarnaast heeft men in bijzondere fabrieken vvrvaar-digde en zorgvuldig geprobeerde modellen als kogel-, steel- en discusgranaten, met kunstig edachte en nauwkeurig uitgevoerde schokontsteking. Van groot belang is de afstand, dien men werpen kan. Bij geringen afstand en sterke uitwerking kan zelfs de werper door de scherven van zijn eigen granaat getroffen worden. Gewconlijk zal een afstand van veertig tôt-vijftig meter, dien men met de hand berei-ken kan, voldoende zijn. Niet echter in aile, gevallen. Daar men met menschelijke kraclit niet verder kan komen, heeft men andere middelen moeten bedenken. De slin-gertoestellen, die men eerst gebruikt heeft, maakten een nauwkeurig mikken niet mogelijk. Daarom iswam men op de gedachte de granaten met het gewone geweer af te schieten. Er waB niets anders noodig, dan een projectiel met een langen metalen steel te voorzien, die men in den loop kon steken. Uit de gewone geweerpatroon werd de kogel if oordeel van Wetklis^o bs Patreons mï de VeiniiÉiring der Werkursit (Vertàald <Joor l. H.) (Derde vervolg) ûp gebied van opvoeding willen wij ook «en eu ander voorbeeld aanhalen : de mijn-werkers van Northumberland, in Enge-land, bezitten den kortsten arbeidsdag, 1 uren daags, en dezen zijn gekend als de Çatigsto menschen van geheel het Britsche ™jk. «Deze mannen, zegt Paul de Rousiers, ue vsrlichte Fransche socioloog, in eene Brtidie over de vakorganisatie in Engeland, ontmoet men in de leeszalen overal. Zij be-®oeien zich met het besturen hunner sa-tteuwerkingen, zij beoefenen het sport, in groot getal mijnwerkersgemeenten be-Siaan er scholen voor wetenschap en kunst, de leergangen van universitaire uitbrei-^Irig zijn er druk gevolgd. » Paul de Bou-icrs voéglj er aan toe : «t Het is een vast ^wschijnsel, dat bij iedere vermindering «er werkuren de geestesgesteldheid der trër-*ers verbeterde, en onder hen een grooter et'iangen naar onderwijs en ontwikkeling ontstond, en als rechtstreeksch gevolg, van *en nieuwen toestand, eene ontluiking VaJ? scholen en boekerijen. » eerste maal dat eene dergelijke bevin-O'og werd gedaan, was ten jare 1849. Na eene heftige beweging, die in 1833 was be-gonnen, ten voordeele van het achturen-werk, besloot de regeering eindeijk den arbeidsdag op 10 uren te brengen. Het was in 1848, dat die nieuwe wettelijke werkrege-ling in zwâng trad. Oniniddellijk ohtstond, onder het volk, eene levendige begeerte naar hoogere ontwikkeling. De fabriekbe-stuurders verklaren, dat de eerste gevolgen van het tienurenwcrk, een waren overval was der avondscholen. En de ontluiking van scholen was algemeen : te Leeds, Manchester, Blackburn, Preston, Kaigsley, enz. V/ij zijn natuurlijkerwijze gedwongen onze voorbeelden in Engeland te zoeken, daar dit het land is, waar de werklieden het eerst en het meest konden en mochten be-schikken over den noodigen tijd tôt ont-spanning en ontwikkeling. Geen enkel feit, in de gedachten-orde die wij bestudeeren, is zoo treffend, dan dat zich voorgedaan in eene Engclsche fabriek, het huis Bushil von Loventrey, 250 werklieden bezigend : weinigen tijd na de verkor-ting van hun arbeidsdag, welke op acht uren was gebracht, besloten deze arbeiders eene maatschappij op te richten tôt aa-n-koop van boeken. Voor het einde van het eerste jaar hadden zij reeds 600 boekdeeien bijeen. Het is verstaanbaar, dat die werklieden, indien hun werkdag niet ware verkort geworden, nooit aan het stiehten van dergelijke maatschappij zouden hebben ge-dacht.Doch het is vooral het volgen der avondscholen door de jongeren, waardoor een kortere arbeidsduur zijn voordeel biedt.. Wij geven toe dat do meerderjarige werklieden van onze stad, de eersten geroepen ,om _va.a eene &rhsidsàRiiF-vjrinifl.dengg te gienieten weinig lust zouden gevoelen zich op de banken der avondscholen neder te zetten; en goed gezien, wie zou het hen ten kwade duiden, zich eene pijnlijke inspan-ning op te leggen, welke hun geene noem-b&re voordeelen kan aanbrengen. Doch er zijn kinderen, leerlingen en jonge werklieden, die morgen mar.nelijke werkers zullen worden, die hier bijzonder zullen genieten van eeji voortgezet onderwijs. Wie zal be-weren dat het een meerderjarig werkman normaa-1 mogelijk is, zonder zijn gezond-heindstoestand te schokken en zijne ver-standelijke vermogens in gevaar te brengen, om van 8 tôt 10 uur 's avonds lessen te volgen, na om 7 uur 's avonds het fabriek te hebben verlaten, waar hij van 6 uur des morgens aan gang was? Alleen vnrige tem-peramenten kunnen dit wagen. De regel is, dat de algemcenheid tôt eene erbarmlijke onthouding is verplicht. Dat dezen, die de ledigheid der avondscholen betreuren, zoo goed wezen de oorzaak te zoeken, niet in de onverschilligheid der kinderen, of in de blinde zorgeloosheid der ouders, maar in het willekeurig en onsamenhangend econo-misch regiem. Dat is de waarheid ! t V zoowel op de ondervinding als op het gezag zoowel op de ondervinding as op het gezag van wetenschappelijke mannen, . dat een korte arbeidsdag de gezondheid en do mo-raal der werkers verbetert. En wij hebben kunnen aantoonen, dat de sterkte van een ras een aanzienlijk steunpunt wordt voor de nijverheidsbedrijvigheid. Inderdaad, een gezonde werkman, die liehaam en geest gaaf hfeft, is meer oplettend, heeft ailes seffens begrepen, bezit eene vaste hand en een rap oordeel. Hij arbeidt snel en goed. Hij zal dus beter en meer voortbrengen dan den door overlast ontzenuwden arbeider. Aan de nijverheid zal hij terugschenken, wat men hem aan rust en uitspanning gunde. Zal dit voordeel alleen door en voor hem wezen? Het is mogelijk, wat de meerderja-rigen betreft. Toch zal het zoo niet wezen voor de anderen, de jongeren, die zich niet meer zullen bevredigen met algemeene ken-nissen der school, maar zich bijzonderlijk zullen gedwongen gevoelen beroepsonder-wijs te volgen. Zij zullen op voorhand do techniek hebben doogrond, hunne hersenen zullen zich hebben geoofend met de opzoe-kingen betreffende het volmaken van het bestaande en het vinden van het nieuwe, dat, meer dan den musculairen arbeid, de vruchtbaarste faktor is van de moderne voortbrengst. Die jonge, door de korte werkuren opgewekto generatie, die niet zou arbeiden onder een stelsel van naboot-sing en machinale aanpassing, zou in de verschillende nijverheidstakken een korps van beroepsbekwamen leveren, die de nationale nijverheid zou opheffen en geheel do bevolking aldus deelachtig zou maken van de wet der « minste inspanning » en zegevierend de vrc-emde mededinging kan doorstaan. Dat men niet denke dat deze stelling slechts berust op zuivere bespiegelingen, zij is integendeel gesteund op feiten en wordt heden aangenomen door allen die zich een weinig moeite hebben gegeven de zaak ern-stig te bestudeeren. Zîjn het de landen niet, als Amerika en Engeland, die den weg van den korten arbeidsdag. insloe^en, welke aan het hoofd der nijverheid zich bevinden? Overal waar de hervorming, die wij hier voorstaan, werd ingevoerd, heeft het be-roepsonderwijs zich vlug ontwikkeld. Daar-uit werd een weldoende wedijver geboren van den onderzoekingsgeest, die eene altijd' grootere volmaking met zich brengen de, i alzoo de voortbrengstkracht verhoogende van de nijverheden die zich het nieuwe stelsel hadden aangepast. M. Paul Lerov-Ba-ulieu, in zijn werk over Set Kollektivis'me, zegt, dat_ de gedurige volmaking der voortbrengstmiddelen stil-aan den toestand en de bestemming van het menschelijk geslacht moet veranderen. M. Ernest Solvay, in zijne Principes d'orientation sociale, besluit, dat het noodig is het grootst mogelijk getal te bekwamen. Wij hebben dus twee wetenschappelijke' bevoegdheden aan onze zijde. Dezien, die ten onzent, zich vastklampen aan eene oude, verlaten routine, hoege- ; naamd voor zich niet willen blikken, vra-gen wij om ten minste toch eens het hoofd op zijde te keeren, d'an zullen zij Engeland zien, dat, ondanks zijn gemiddeld negen- ' urigen werkdag, ons land met zijne geweef-sels overstroomt ! Zulks toont dat Engeland het probleein van de mededinging heeft weten op te lossen, niet alleenlijk ondanks zijne korte werkuren en hooge loonen, maar juist ter oorzake van hen, en om do reden die wij hooger hebben aangetoond. Het is buiten allen twijfel, dat die hervorming voor uitslag moet hebben een grooter verbruik der werkersklas en bijgevolg eene evenredige verhooging der nationale voortbrengst. \Y OITOlgt), 31 "'aar ■■ N« 34S Prijs pei maamer : voor België 3 Mntiemen, voor den Vreemde$ centièmes T®ïe«ooîi : Hs^sotie 24V » Administratls 2845 Ûondei'da^i 9 DÈ©E.MflMBW ISfÊ'

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.