tiiiiïiiiiwmanii 82* êsas» ■■ M» 4öPrijs per trommer : voor België & eenüemen, voor den Vreemde 5 centiemen ■pian ■ ^-«liaaixaa^BiawiBïaaatBMBaaML^aKW^^ Don tleiniau? Î ft F EBfétüAri 11S S tó ^ssexiasx^ssf&sBSgeKsgtgsgamKmBaaaBsmra fa&ma tfep Orakater-U ttgsefeie* §•*: Mtatiscbsppti HET LICHT bestuurder > P, DE YlSCtf. L* Maar verder overleggen ze niet; rij zien niet hoe hun koopkracht kan worden ver* hoogd door betere en diohter bij de hand liggende middelen, namelijk door de koöperatie, wier belang, van dat standpunt gezien, ontegenzeggelijk groot is. En hier wenden wij ons vooral tot de arbeidersvrouw, tot da huismoeder. Voor haar, welke op de kleintjes te passen heeft en met allerlei hen betreffende bekommeringen is gekweld, heeft het een groot belang het meest mogelijk nut uit ieder frank inkomen te trekken. Daardoor is voor haar in de eerste plaats van gewicht, het koopan van goede waaren aan des meest billijken prijs. Dit moet dan ook ©en der groote drijfkrachten wezen waardoor de samenwerking haar vertrouwen inboezemt, dag in dag uit haar zegenrijke gevolgen laat waardeeren. Uit onderzoekingen is immers reed3 veelvuldig gebleken, dat zij vaak op den prijs der waren, — ter plaatse natuurlijk, — een zeer merkbaren invloed uitoefent, hoe ' rij in den strijd tegen de duurte een belangrijk wapen is. En dat alles begroet men met des te meer genoegen, naarmate men begrijpt hoe de werking der koöperatie gegrond is op het algemeen belang. Maar dan ook wekt het verwondering, als men ziet hoevelen nog vijandig tegen- socialistische gedachte zijn, welke bevestigt dat eene nieuwe maatschappij slechts kan ijveren indien de grondslagen reeds in de tegenwoordige maatschappij rijn voorbereid geweest. Van dan af zal de revolutionaire, internationale, algemeene beweging noodzakelijk den ste-apel dragen van al de nationale werkelijkheden. Zij zal in elk land bijzondere moeilijkheden te bekampen hebben, zij zal in elk land, om desa moeilijkheden te bestrijden, bijzonder© bronnon, de eigene krachten vaa de nationale geschiedenis, yen het nationale genie hebben. Het uur ia verstreken waarop de. droomers het kommunisme aanzagen als eene kunstaaatiga plant welks men naar willekeur kon doen bloeien. Het socialisme verwijdert zich niet meer van het leven, het verwijdert zieh aiet meer van da natie. Het ontloopt het vaderland niet; het bedient zich van hst vaderland zelf om het te vervormen en cm het te vorgrooten. Hot afgezonderde en regeeringshatende internationalisme dat aan de voorwaarden van strijd, van aktie, van evolutie van elke historische groep afbreuk zou doen, zou niet3 meer dan een nog grootere kunstmatige en meer ouderwetsche fantastische roman zijn dan do andere. Er zijn slechte drie wijzen om aan het vaderland, aan de wet dor vaderlanden te ontsnappen. Ofwel moet het elke historische groapeering scheiden in kleine groepeeringen, zonder baad tusschan hen, zonder herinneringen en zonder gedacht van eenheid. Het zou eene onbekwame en onmogelijke tegenwerking zijn, aan dewelke, overigens, geen enkel revolutionair heeft gedacht; want, diegenen zelf die den gecentraliseerden Staat door eene federatie of gemeenten of professioneele groepen willen vervangen, vervormen het vaderland; zij schaffen het niet af; en Proudhon was razende Franschman. Hij was op het puat do over haar staan, 't zij gebonden aan verouderde vooroordeelen of woekerende ia het net dat de bijzondere verkooper, mat zijne meer schijnbare voordeelen, gespannen houdt. *#* Met die lieden heeft de koöperatie dan ook het meest rekening te houden, vooral met do vrouwen... aan wie het nochtans, door de omstandigheden zelf reeds, gemakkelijker zou moeten vallen zich van het heil der samenwerking te overtuigen. Want zij — de vrouw — kan beter en meer direkt da dagelijks geboden voordeelen waardeeren, als: goede waren, goed gewieht en goede maat, billijken prijs, vlugge en goede bediening. Voeg daarbij wat de 8. M. c Vooruit » bij ziekte of overlijden van den kostwinner, bij het geboren worden van kinderen, in geval van invaliditeit of als ouderdomspensioen hare leden laat genieten. En dan, het deelen in de winst. Dit laatste op zich zelf, is reeds voor vele huismoeder» iets heel belangrijks; het u als een steeds ter beschikking «taande spaarpot, waar men den < intrest » dot voor den warenaankoop besteedë gelden kan innen. Welke bijzondere handelaar of winkelier wendt zoo 'n groot deel rijner winst aan ten voordeele rijner klanten? Wij noemden elechte de stoffelijke voordeelen der samenwerking, de geestelijke en zedelijke lateu wij thans *er rijde; daarover spreken wij wel eene asdere maal. Die stoffelijk» voordeelen rijjn vaa «sa strekten en groeten invloed op de kocpfcradat van den arbeider. Dat wordt niet altfa'd begrepen. « Wat winnen wjj er by Î » ia nog veelal d® vraag, w&nneor men aan zekers kiaavaganooten opmerfeé dat hon plaats in êe samenwerking is. En hü — de knoeier voor het dagelijksch brood —; «ij — de ach voor man en kinderen afslovende moeder -<-;• rij toogt-a dit vr&gen. Hun schraal gevtelde ba^r* aafcsenn-wd hen en iaat redeaeerea niet altijd toe. Maar ons antwoord moet dan ook steeds een verwijzen naar hoogergenoemde voordeelen sun; in de eerste plaats naar den winstdeel op ongeveer alle waren, waardoor de koopprijs dier waren voor een aanmerkelijk deel verminderd wordt en' daaruit volgend de koopkracht fa avearedighaid stijgt. Door den winstdeel kunnen in veje huis- geainnea zekere buitengewone uitgavea worden bestreden. Deel in de wiRstj « dividend »! Schrik niet bij het laatste woord. Het heeft hier dezelfde beteekenis niet als het ander * dividend », dat steeds terecht komt in de brandkast van bijzondere voorbrenger of verkooper, of het ckapitaal» groeien doet ten koste der ellsnda vaa > ntelbare duizenden. Voor den bewusten samenwerker wil het letten. Dit zou een monsterachtig oesarisme, een afgrijselijk en verdrukkend imperialisme zijn geweest, waarvan de droom self den modernen geest niet- kan treffen. Het is dus aiet door de vrije federatie vaa zelfstandige naties, de ondernemingen van de kracht verafschuwende en zich aan da algemeene regelen van recht onderwerpende, dat de menschelijke eenheid kan verwezenlijkt wezen. Maar alsdan is het niet de afschaffing van de vaderlanden, het is de veredeling. Wanneer een syndikalist roept: « Weg met de vaderlanden 1 » roept hij : « Wog raoi het zelfzuchtige en tegen^erfceade de? vaderlaaden! Weg niet de dwepende vfiderlandsehe vooroordeelen en de blmde hatelijkheden! Weg met öe vaderlanden van verdrukking en vernietiging!» Hij roept uit volle borst het algemeene vaderland, der vrije arbeiders, der onafhankelijke en vriendelijke naties. Van nu af aan, is het eene vreugde voor al d» partijgangers van het internationale socialisme, is het eene fierheid en eene macht beroep to doen, inhet vooruitzicht van de nieuwe orde, op wat de vaderlanden het edelste m hunne traditie, in hunne 'geschiedeuis, aan vernuft hebben. Wij nemen het vaderland zelf tot getuige in rijnen samenhang en in zijrso eenheid. De eenheid zal sterker zijn wanneer, aan den klassenstrijd m elk vaderland, de maatschappelijke harmonie zal gegrondvest zijn, wanneer de koïlektieve eigendom als grondlegging van het gemeenschappelijke geweten zal dienen. De samenhang zal dieper worden wanneer alle pogingen van het verleden tot de algemeene vrijmaking zullen slagen, wanneer al de kiemen van gelijkheid en vaa rechtvaardigheid in eene prachtige raeasohelijke bloei zullen ontluiken, wanneer de levende zin der vaderlandsche geschiedenis zich tot allen door eene voliediging van rechtvaardigheid zal vol'edigen, wanneer de fijnste en de hoogste werken van het vernuft eindelijk, in de persoonlijke kuituur en de vergrootte maatschappelijke kuituur, de hoogmoed en de vreugde van aUa «rxandioe fcsnoi.wa «4 Malien, giee* heel wat anders boduiden; ea dit juist, doordat hij begrijpt dat de koöperatie zijne zaak is, door en voor hem werkende, gelijktijdig kampende, saraen met politiek* sn syndikale strijdmiddelen, voor beter bestaan en een maatschappij met een menschelijker ordening. Dan wordt * dividend », o! « de«l ia de winst », vaa een diepere beteekenis; daa wordt het als de wijd-geopende deur waarlangs de arbeidersklasse komt tot besef van zelfstandigheid, tot gevoel van eigenwaarde, tot redeneering en orde. öoedc warea. — Neen, de huismoeder kan zien niai volledig vrijwaren tegen verval-sahiag de* levensmiddelea. Over kontrool beschikt sij niet. Maar, de samenwerking doet dat werk foor haar, zoover en zooveel ais het mogelijk ie, Dààr kan zij met meer gerust gemoed haar koopbank van de toogbank aemea. Zij is er tegen vervalsohing beschermd. Betere waar brengt tevens zuinigheid bij in het verbruik; sa dit haeft verhooging van koopkracht ten gevolge. Goed gewieht; goede ïuaat; billijke prijs. Msn heeft er enkel op t» wijzen hoo — ook Sn oase stad — de verkoop der kleine winkels do waren duurder maakt ; hoe veelvoorkomend het zeuren op maat en gewicht er is. In de koöperatie waar deze gewaarborgd rijn betaald inen, juist daardoor, in erenredigheid mind»r; en grijpt er aldus weerom een stijgen der koopkracht pïaata. Daarbij, de koöperatie met haar groot ledcata.1 ea haar daaruit» voortspruitende» grooten en snellen omzet, heeft het veel 'remakkelijker do warea goedkoop on versch *f te leveren, dan don kleinen handelaar. Dezs moet nochtans ook leven ; en wat Lij verliest aan etnsst, moet hü door andere middels zie» ia te winnen. Ook ia hij nog ten volie afhankelijk aaa de belemmerende tueschenperseaen des handels, welke ook elk op hunne beurt winst willen verwezenlijken, en dit natuurlijk ten koste van den verbruiker. Daarentegen neemt de samenwerking meestendeels haar waren — als zij ze niet reeds zeif voortbrengfe — uit' de eerste hand; 't ja. te saggca, sóó direkt mogelijk vaa öen voortbrenger, waardoor al de drukkende lasten dar tusschenpersonsn worden vermeden. Dit laat weerom toe een groot deel winst ten voordeele der leden te besteden en de warea teven» goadkooper te verkoopea. Het strevea der koöperatie is er niet op gebaseerd om als hoogste doel wiast te verwezenlijken, net als den eersten den besten handelaar of winkelier; maar zij legt er iiioh op_ tos tsa bate der verbuikera goede kwaliteit te leveren aan billijken prijs. Goede bediealng. — Dit voordeel ia gegrond op de moraal die bij bewuste samenwerken moet ten grondslag liggen. In de koöperatie rija immers de belangen van kooper en verkooper aiet mot elkaar ia strijd, wat elders wel het geval is. Men arbeidt er niet alleen voor zich zelf, maar ook voor alle leden. En daaruit vloeit voort dat de kooper in zijn winkel niet als de tegenpartij van den verkooper, maar als zijn medewerker, als zijn samenwerker staat. Daardoor ook veelt elk verkooper dat be- door £al het vaderland den levenden spiegel worden waarin al de gewetens zich zullen kunnen herkennen. Hierdoor zullea de prolétarien, die gedureada het tijdsverloop slecht» eoae gedeeltelijke en beroerde bezitting vaa het vaderland hebben gehad, eindelijk de veile en schitterende bezitting hebben. Het zal wel aan hen zijn, zelfs,..in het verleden, daar hunne uiterste poging al het werk vaa eeuwen tot hunne verrukking van de rechtvaardigheid zal kefeben doen «lagen. Vaa heden af. daar zij in het vaderland kannen strijden oni hst volgens een hooger idee te vervorsen, zijn zij niet buiten het vaderland. Zij zijn in hot vaderland daar zij over hetzelfde ijveren, emdat de onafhankelijkheid der naties als naties de socialistische internationale poging beschut, omdat de demekratie, varm van de modern» aaties, de beweging der leondienaars bijstaat, ea«dat zij niet kunnen overwinnen dan doer zich, in elk land, de hoos-ste hoedanigheden van het verstand en van de ziel toe te eigenen, omdat de nieuwe mensehheid niet rijk en levendig zijn zal, dan indien de oorspronkelijkheid van elk volk zich uitbreidt in de algoheele harmonie en indien al de vaderlanden bij de menschelijke lier trillen. En de proletarische klasse is in het vaderland meer dan elke andere klasse, daar zij in den geest der beweging van het vaderland opgaat. Wanneer zij het vaderland vervloekt, waaieer zij gelooft het te vervleeken, vervloekt zij slechts de ellende die het onteert, de onrechtvaardigheden die het verdeelt, de haat die het waanzinnig maakt, de leugen die het uitbuit, en deze schijnbare vervfoe king is niets meer dan een beroep op het aiauwe vaderland, dat rich slechts door de zelfstandigheid der naties kan ontwikkelen, de sinjging der demokratie en de toepassing aan nieuwe problemas van al de nationale krachten van vernuft, 't is te zeggen door de voortzetting van het vaderlandsche idee tot in de mensehheid. flDees het slot in het nummer ;*a» gaaüe» a. a«> leefdheid en goede bediening plicht is, ea heeft ieder kooper meerder zekerheid dat die bediening waarlijk goed zal wezen. • • « De verstandige arbeiders, de huisvrouwen vooral, zullen begrijpen, wanneer bovenstaande voordeelen goed tot hen zijn doorgedrongen, waarom zij niet langer dralen mogen lid onzer samenwerking te worden. En aas zij deze werking wat meer van dichtbij zullen hebben gevolgd, als zij zullen hebben aagegaan wat en wie de zaken regelea, dan zal hun vertrouwen volop «tijgen, wijl zij ia de koöperatie banae zaak, de verdedigster hunner belangen zullea hebben leeren kennen. 0. Jan. 553 Oi ssmeimrktniie raelkerij uw Boeolivooröe Wij geiooven dat wij onze lazers eeniga inlichtingen voreohuidigd rijn over deze onderneming, die ook al behoort tot de soort van ondernemingen die in vredestijd tot de onmogelijkheden gerekend werden. Er is hier spraak van eene samenwerkende maatschappij die officieel gesticht is door eenige gemeentebesturen van den omtrek, oader de benaming van « modelmelkerij » en na onderhandeling met de duitsche overheid is de maatschappij op wettelijke wijze in het bezit gekomen van de uitgestrekte inrichtingen van het zoogenaamd Koersplein ofte Stoeterij dozer gemeente. Het is wel degelijk de intercommunale samenwerkende maatschappij van den brosselsehen omtrek die in hot bezit van ds heele iarichting gekomen is en die daarenboven de vrije beschikking gekregen heeft over eene allerbeste weide van meer dan tien hectaren uitgestrektheid, die au nog veel beter aangelegd is en zal onderhouden worden. Op dezen oogenblik staan daar twintig boste melkkoeien ea een zeker aantal uitgepochte vaarzen in de stallen waarin vroeger de prachtpaarcaa van de meest gekende liefhebbers verzorgd werden op eene wijze die den nijd van veel werkmenschen kon. opwekken. De melkkoeien zijn allen door bevoegde vakmannen uitgezocht in de beste stallen van hollandsche koeïenboeren. Zij zijn allen door bevoegde veeartsen onderzocht on ingeënt tegen de longtering en andere ziekten, zoodafc van dezen kant niets te vreezen is. De goed verzorgde en goed gevoederde dieron brengen een overvloed Tan allerzniver3te kiemenvrije melk voort die onafgeroomd en ontsmet, in haren natuurlijken staat, onder streng toezicht, afgeleverd wordt aan de kinderkribben, die hospitalen en de inrichtingen der maatschappij tiontte de Lait die door de openbare macht aangenomen, erkend of ondersteund zijn. De bijzonderste taak der ondernemiag is te beurt gevallen aan de commissie vaa toezicht, die streng te waken en er voor te zorgen heeft dat de melk onvervalscht op hare bestemmingsplaats kome, dat de disren goed vemrorgd en gevoed worden, datl de heele inrichting zoo zuiver en rein mogelijk gehouden worde onder alle oogpunten. Die commissie heeft haran swaxan taak' met ai den ernst opgevat en al de leden, gedreven door een hooger princiep, hebben zoo druk elk ia zijn vak gewerkt, dat men uiterst tevreden kon zijn over de uitslagen die men tot hiertoe bekomen heeft. Hst verheven werk de intercommunale melkbezorging op den samenwerkenden vorm, gaat zoo goed zijn gang dat wij met evenveel lof mogen spreken over ds modelmelkerij van Neerom bij Wolverthem, die ook eene groote uitbreiding schijnt te zullen nemen, daar zij ook reeds de noodige melk levert aan eenige ziekenhuizen en kinderkribben. De voormannen dezer ondernemingen houden er aan om bij iedere gelegenheid te' verklaren dat zij er met hun werk hoegenaamd niet op uit zijn om concurrencie te voeren tegen het hoerenhof of tegen andere ondernemingen van dien aard. Zij houden' ér aan om voor iedereen te herhalen dat rijs door hun werk gecne persoonlijke belangen' willen schaden en dat zij de voorhandneEïi.ng hoegenaamd niet willen verlammen bij personen die zich op dit gebied een doel' gesteld hadden of willen stellen. De door do verbonden gemeenten gestich' fce en uitgebaatte modelmelkerijen hebben geen ander doel dan aan den goedkoopsten prijs gezonde, volledige, voedzame melk U, bezorgen, in de eerste plaats aan de zieken-» huizen en aan do kinderkribben, vervolgens aan do bevolking in het algemeen. Aldus willen die molkerijen aan den boe-, renstand het goed voorbeeld geven voor wat hun bedrijf betreft en bewijzen dat zij noggold genoeg kunnen verdienen als zij onschadelijke, gezonde en voedzame melk' leveren aan de heele stadsbevolking. Aldus willen die malkerijen den boeren hun eigen belang doen begrijpen, zoodat; ook heel de bevolking het hare kan bijbrengen om da onderneming te doen gelukken en een goed: stuk vooruitgang te maken op

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.