Dit nummer bestaat uit 16 bladzijden. No. 169. VRIJDAG 15 NOVEMBER 1918. VIERDE JAARGANG. VRIJ BELGIË onder LBtDtNQ van FRAN8 VAN CAUWHLAERT m JUL1U3 HOSTE JB. PRIJS PER NUMMER: NEDERLAND 121 cent. ENGELAND 3 pence. BELG1Ë EN ANDERE LANDEN .... 0.30 fr. VERSCHIJNT ELKEN VRIJDAG. ABONNEMENTSPRIJS PER KWARTAAL: NEDERLAND / ! 50 ENGELAND . . 2 sh. 9 d. BELGIË EN ANDERE LANDEN . . . 3 75 fr ALLE STUKKEN BETREFFENDE REDACTIE EN ADMINISTRATIF TE ZENDEN: 81, GEVERS DEYNOOTWEG, SCHEVENI. !GEN. Bij ons Koningsfeest Dit is het vijfde koningsfeest, dat wij in ballingschap doorbrengen Het is het eerste ' dat wij. vieren met den vrede in 't zicht. Het eerste in ware feestelijkè stemming.. Geen stemming, die tôt. uitgelatenheid za! overslaan. Wij, hebben daarvoor te zwaar ge-torst aan eigen leed en de maatschappelijke ontploffingen, waarvan de militaire inee® storting der 'Centrale rijken vergezeld gaat, , manen tôt bezonnenheid. Doch de vreugde, • welke ons reèds tegenw'aait uit d'e bevrijde-streken en de blijde wetenschap, dat slechts w'einigÇ.dagen ons scheiden v-an de uiteinde-lijke verlossing van geheel ons grondgebied, oveiftemmen, met h.un nieuw geluid, de klacht van aile oude en nieuwe zorgen en het is met een yerlicht gemoed, .dat aile Belgen i op den dag van, 's Konings feest hun hulde-betoori aan hunnen voïrst zullen vernieuwen. De tegenstelling, welke België en Duitsch-larid in den pas geëindigden volkerenkrijg hèbben vertoond, heeft zich op treffende Wijze 1 ook belichaamd in de vorsten, die gedurende dezen strijd aan het hoofd van beide rijken hebben gestaan. Recht tegenover macht, of-fer tegenover misdaad1, bescheidene trouw te-gerïover ' overmoed, volkskoning tegenover tyran. In de toekomst van beide zal deze tegenstelling hare gerechte voortzetting vin-den. Willem von1 Hohenzollerm, beladen met den haat van de menschbeid, wordt door zijn eigen volk, dat hij behandeld heeft als een ras van lijfeigenen, met verwenschingen uit-gestooten en Nederland, dat voor aile slacht-offers van den oorlog zijn armen spontaan heeft geopend, vraagt zich af of het de gast-vrijheid van zijn bodem aan den vervallen keizer kan blijven verleenen,zonder 't gemoed van zijn eigen volk en het geweten van de wereld te kwetsen. Albert I, Koning der Belgen, vroeg van zijn volk, dat een volk is van vrije mannen en een volk dat verwend' was door het genot van aile vredésweldaden, of het zich zelf Wilde storten vo'or een onstdffe- lijk beginsel — voor eer en voor recht —- in een zee van rampen, -Cvaarvan het overstrand ni et te zien was. En het volk 'heeft zijn woord gehoorzaamd en naar gelang de nood steeg boven onze hoofden, heeft ons volk zich vas-ter rondom; zijn Koning aaneengesloten. Noch he]t vuur noch het bloed hebben, i'n vier bange jaren, deze same.ngehechtheid kunnen pntdoen, en toen op het jongste bevel -van onzen. Koning, onze lyjjgers, in heldhaftigen overmoed, op de IJzer-vestingen van den vijand zijn ingestormd en de geweldige tfer-sperringen hebben doen ineenstorten, heeft zich langs Oostende en Brugge een volksju-bel verheven, die zich dag voor dag zal voortzetten tôt aan de oostelij'ke grens van ons land, een jubel die den. zegevierenden te-rugkeer begeleidt van onzen Koning Albert in den schoot van een volk, waarvan hij1 het hart nooit heeft verlaten. En deze ontroe-rende getuigenis van ons bevrijde volk vindt een grooten weerklanik bij aile volkeren, die-voor het recht hebben gestreden of die het recht hebben liefgehad1. Zelfs de republikein-sche landen onthoudefî hunne hulde niet aan eenen vorst, die naar den wil van zijn volk, aileen voor zijn volk A™ regeeren èk wiens onwankelbare standvastigheid opt het verheven vlak van het recht de schuts van zijn volk is geweest in de dagen van nood. Geluckig is een vast gemoed Dat in geen blijde weelde smilt En stuit, gelijlk" een taaie schild Den onvermijbren tegenspoed. Deze verzen van Vondel op den hoogge-leçrderi Vossius passen geheel bij onzen Koning. In voorspoed gematigd', in rampspoed sterk, zooals het past aan een stuurman. . Deze gave van groote zelfbeheersching en de wijsheid van den zUiveren wil, welke onzen Koning steeds hebbën gesierd, zullen aan zijn koninklij'ke zending ook hunnen zegen verleenen in de dagen die komen. Immers wij behoeven ons geene begoochelingen' te ma-ken. De zee van het volkerenleven staat op storm. Ook wij zullen naar de riieuwe toekomst niet varen over gladde golven. De maatschappelijke en de cultureele stroomin-gen zullen zich misschien onstuinîig eenen weg willen banen en hel stuur z,al vragen naar zeemanschap. Qf onze regeering • deze zeemanschap zal bezitten is nog zake van twijfel, dat onze Koning tegenover deze nieuwe eischen stand-vastig het oog zal gericht houden op het heil van het land, staat vast. En daarom vernieuwen we met eerbied, maar tevens,van harte den vromen wensch d'at Koning Albert I, in lengte van jaren, ons zoo diep beproefd land blij.ve regeeren en dat het werk der inwendige vernieuwing van ons volksbestaan het zegel irage van zijn louteren nàam! In deze betuigingen van eerbied, van dan'k :n van aanhankelij'kheid vereenigen<wij, met ;en zelfde-gevoel, Hare Majesteit Koningin Elisabeth, onzen engel van menschenliefde,en len trits van kinderen, de vreugde van hun vorstelijk huis. FRANS VAN CAUWELAERT. Vlaanderen in het licht! Edel en waardig van het Fransche volk z'elf is het mooi gebaar van de Fransche regeering, waardoor een Ylaming naar het Collège de France beroepen wordt om daarover onze' taal en onze letterkunde te.handelen. Wat wij vôôr den oorlog voorstonden, wat wij tijdens den oorlog standvastig bleven be-toogen, wordt thans met den noodigen nadruk bevestigd: een Vlaanderen, dat groeit naar het licht, moet noodzakelijk bij een natie, die idealen nastreeft zooals Fraiikrijk, waardee-ring en liefde vinden in zijn diep-menschelijk streven voor de vrijwaring van zijn hoogste goederen: eigen taal, eigen kunst, eigen leven. Onder de volker'en kunnen soins betreurens-waardige misverstanden ontstaan, welke door een geringe kaste rechtstreeks belanghebben-den geschapen worden, maar ten slotte, voor-al in geweldige tijden, waarin ailes zich naar boven werkt, komt ook de waarheid tôt haar recht,de vertrapte, miskende,maar ten slotte • zegevierende waarheid. Frankrijk reikt de broederhand aan Vlaanderén. Dat gebaar vereerj; Frankrijk, maar mogen wij ook niet getuigen dat het Vlaanderen tôt eere strekt? Kon iedereen lezen in de ziel van het Vlaamsche volk, hoevel edels zou daar niet ontdekt worden, dat slechts tôt ontwikkeling komen moet om aile harten te verove^en. Kon iedereen beseffen wat aan de mensch-heid onthouden wordt, wanneer de beschaving van een klein volk — waarvan het hoogere kenteeken is de eigen taal — in de schaduw van groote mogendheden verdorren moet, zij hielpen allen mee, de denkerâ* en de zieners van de groote volkeren, om het floers te 'scheuren, waardoor de ziel van die kleine natie umshiierd bleef., , Alwie denkt in Vlaanderen heeft den eed gexworen, dat het Vlaamsche volk naar eigen taal en eigen wczen hërrijzen zal. Km het daaroti' verder komen te staan van de Frâfcsche natie? De vraag stellen is haar beantwooi den Wannçer wij, Vlamingen, onszelf zijn, wanneer wij als burgers van België tevens Europeeërs worden, omdat onze volksaard tôt voile ontwikkeling is gebracht, dan zullen wij des te beter in staat zijn ter verhooging van eigen leven al het edele te waardeeren, dat de Fransche beschaving biedt. Vertroilwen wekt vertrouwen. Dat geldt ook onder de volkeren, en wij stellen vast met een vreugde, die men niet onder woorden brengt, dat de Fransche Regeering die leus in een ridderlijke daad tegenover het Vlaamsche volk heeft omgezet. Vlaanderen miskend, gewantrouwd, belas-terd: Vlaarlderen geëerd,vertrouwd.grroemd. De zelfbewuste Vlamingen weten, dat het Vlaamsche volk opgroeit naar het licht; staridvastig getrouw aan volksrecht en vol-kenrecht is het voor hen een eer te mogen vaststellen, dat ook de Fransche republiek voor Vlaanderen de nieuwe tijden helpt in-luiden. J. HOSTE Jr. Leiders maar geen Iammen! ^ Minister Cooreman eindigt zijn verslag aan den Koning Over de stichting van een ^ talencommissie met volgende woorden: ,.Totdat het wetgevend lichaam uitspraak 1 ,,zal hebben gedaan, zal de Regeering niet 1 ,,afzien van de hervormingen, welke de toe-j ,,stand kan bevorderen, om al de kiemen van ,,wanorde en tweespalt van het léger en de 3 „uitgeweken Belgen te verwijderen". Voor zooveel als wij vreemdsoortig 0 proza verstaan, kunnen we er uit beslui-ten dat de regeering, in afwachtirig dat de ! wetgevende Kamers zich over de toekomstige j taalhervormingen zullen hebben uitge-sproken, op eigen verantwoordelijkheid eenen 5 aanvang zal maken met het rechtsherstel, . waarop de Vlamingen zoo ongeduldig hopen. Wij stellen dit met voldoening vast, zonder j ons evenwel overblij te maken, want de erva-ring heeft ons geleerd dat ook tôt deze re-, geering de ernst van het talenvraagstu'k nog j niet geheel is doorgedrongen. j Maar daarover willen we het ditmaal niet a hebben. Wat we willen in het licht stellen is [ de zonderlinge staatsmansgeest, die spreekt uit de zooeven geciteerde verklaringen: de ; regeering zal handelen in zooverre het noodig t is om wanordelijkheden in ons leger en onder ! de uitgewekenen te voorkomen.. , ! Wij stippen terloops de beteekenis van deze 1 t verklaring aan. Officieel wordt aldus door onze regeering vastgesteld dat er kiemen van onrust bestaan onder onze sol-daten en onder de uitgeweken "bevol-king uit hoofde van de taaltoestanden, waaronder , de Vlamingen in België steeds hebben geleefd en onder den oorlog ook heb- : ben geleden. En het feit is waar. Er heerscht . een gevoel van onbehaaglijkheid en een be-hoefte naar grondige verandering, waarvan onze slecht geïnformeerde regeering den om-vang waarschijnlijk niet beseft. En dit malaise beperkt zich niet bij de Vlamingen in 't leger en het buitenland; ook in 't bezette gedeelte, buiten elke aanraking met het activisme en trots den druk van de Duitsche tyrannie heeft zich bij de bewuste .Vlamingen een onzichtbare evolutie voltrokken, welke met halfslachtige toegevingen en met arglistig uitstel niet langer gediend is. De schuld aan diezen toestand moet de Regeering niet bij vreemden zoeken, maar allereerst in eigen boezem, daar zij' voor het recht der Vlamingen — zelfs in zooverre het reeds bij de wet bekrachtigd was; ik denîk b.v. aan de taalwet voor het leger — geen bezorgdheid heeft betoond, maar integendeel het ontwakend Vlaamsch zelfbeWustzijin, zoo-ver als hare macht strekte, heeft willen ver-stikken ondér den domper van een onzedelijke censuur en veiligheidspolitie of verdrukken met tuchtstraffen, terwijl zij zelfs de brood-dronken beambten of begunstelingen Vlaamschgezinden liet hoonen, die onder den oorlog' geen andere zorg hebben gekend, dan harmonie te scheppen tus-sdhen de belangen van den Belgischen' staat en deze van, zijn Vlaamsche en Waalsche volksdeelen, zooals de regeering het nu te later ure vraagt aan een gezaglooze kom-missie.Nu de vruchten van deze onheilzame poli-tiek door de regeering niet langer kunnen worden ontkend, moest zi| ten minste van meer staatsmansgeest laten blijken, dan zij gedaan heeft aan het slot van het nooger be-

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.