163 Jaargang Nummer 17 10 Gentlemen Zondag 26 April 1914 ONS RECHT YLA AMBCHG-EZI^TD WEEKBLAD. ABONNEMENTSPRIJS 5 Fr. voor één jaar. 2,50 Fr. voor 6 maanden. 1,25 Fr. voor 3 maanden Uitwisseling van bladen en tijdschriften wordt volgens overeenkomst geregeld. Voor inschrijvingen en brieiwisseling wende men zich tôt het bureel : MARKGRAVFSTRA AT, 19 ANTWERPEN. Boekwerken, waarvan één afdruk wordt gestuurd worden aangekondigd. Mits twee afdrukken wordt c verslag over gegeven. Men wordt verzocht aile briet wi.sseling vrachtvrij te zenden en slechts op eene zijde van't papier te schrijven. Al wat het opstel van het blad betreft, moet vôôr Donderdag middag op het bureel ingezonden zijn. INHOUD : 1. Ieren en Vlamingen. — 2. Recht door Zee ! — 3. Allerlei. — 4. Mededeelingen. leren en Vlamingen Den 6de April zal voor Enge-land, maar vooral voor Ieriand een historische dag blijven. Dien avond immers werd voor de derde maal in tweede lezing het ont-werp van Home Raie of zelfregee-ring voor Ieriand in het Lagerhuis aangenomen met 356 stemmen tegen 276, dus eene meerderheid van 80 stemmen. Het is het einde der wetgevende vereeniging van Ieriand met Groot-Brittanje, waar de groote leider O'Connell in 1800 het verzet tegen begon. In 1828 werd hij door het graaf-* schap Clare in het Lagerhuis afgevaardigd en tôt aan zijn dood in 1847 streed hij onverpoosd voor de Repeal (herroeping) der Unie met Engeland. Na zijn overlijden beleefde Ieriand droevige dagen : het werd als een overwonnen land be-handeld, hongersnood -en ziek-ten maaiden de bevolking weg en degenen die nog overbleven had-den geen anderen uitweg, om aan de ellende van allen aard te ont-snappen dan naar Noord-Amerika uit te wijken. Het scheen dat dit eens zoo vrije volk in een doodslaap was gevallen en reddeloos verloren. Daar daagden echter twee man-nen op die, alhoewel eerst poli-tieke tegenstanders, de vrijmaking van Ieriand zouden bewerken. Een dezer twee mannen was Ch. St. Parnell, die in 1875 lid van het Parlement werd en alhoewel pro^ testant zich bij de katholiek Ier-sche « homerulérs » aansloot, in 1879 de machtige Landliga sticht-te, de aanvoerder der Iersche op-positie werd, en dientengevolge in 1881 zelfs gevangen werd geno-men, doch het jaar daarna in vrij-heid gesteld werd, nadat hij de valschheid der tegen hem inge-brachte beschuldigingen had be-wezen.Doch Parnell en zijne medeafge-vaardigden in het Parlement, zouden wjllicht nog lang op «Home Rule » moeten wachten hebben, ware niet eene machtige, vastbera-den Engelsche staatsman hun ter hulp gekomen. W. E. Gladstone, bijgenaamd «the grand old man»,werd in 1886 voor de derde maal als hoofd van 't ministerie aangesteld. Vroeger was hij conservatief, maar hij had de torypartij verlaten en was het liberaalste lid der liberale regee-ring geworden. Het was op 8 April 1886 dat hij zijn wetsvoorstel ten voordeele der Ieren in het Parlement ontwikkelde. Als een bewijs van de belang-stelling der Kamer diene, dat de Iersche leden reeds van af 6 uren 's morgens in het Huis kwamen om hunne plaatsen in te nemen en tegen 9 uren al de zetels benomen waren voor de zitting die eerst 's namiddags moest beginnen. Gladstone werd door de wach-tende tallooze volksmenigte geest-driftig toegejuicht, en wanneer hij in de vergaderzaal trad, sprongen al de leden der liberale partij (vier uitgezonderd) en de Ieren op, en juichtten hem uitbundig toe. De 77-jarige staatsman sprak er gedu-rende meer dan 3 uren, om al de bijzonderheden van zijn grootsch ontwerp te doen uitschijnen, en hij maakte zulken indruk dat, zelfs zijne poiitieke vijanden en vroega-re partijgenooten hem niet onder-braken. Het ontwerp werd in 2de lezing met 30 stemmen verworpen en had den val van Gladstone het-zelfde jaar voor gevolg ; het zou nog 28 jaren duren, bijna dag voor dag, eer « Home Rule » wet zou worden.De gebeurtenissen die het uit den weg deden ruimen, telken-male het ontwerp weer boven-kwam, zijn genoeg gekend. Parnell, voor echtbreuk veroor-deeld, moest als poiitieke leider aftreden, daartoe gedwongen door Gladstone en de liberalen : hij overleed in 1891.Gladstone kwam in 1893 terug aan 't bewind en wist zijn gewijzigd Home-Rule ontwerp in drie lezingen in het Lagerhuis te doen aannemen ; de Lords verworpen het echter zoo-als zij dit ook later deden. In 1894 moest Gladstone wegens een ooglijden zijn ontslag nemen, en dit was voor de Ierscne zaak noodlottig. «Home Rule» scheen voor lan- gen tijd begraven te zijn, wanneer het tegenwoordig liberaal ministerie Asquith het in 1912-1913, en nu laatst in het Parlement deed aannemen. Daar M. Asquith onmid-dellijk na de laatste stemming met groote meerderheid werd herko-zen, lijdt het geen twijfel of Home Rule zal kracht van wet verkrijgen na de derde lezing, vermits aan de Lordskamer nu het recht van veto afgenomen is. * * * De honderdjarige strijd der Ieren voor zelfbestuur heeft in vele op-zichten overeenkomst met onzen Vlaamsche strijd voor gelijkheid. Zooals wij,hadden de Ieren hunne tegenstrevers en vijanden in hun eigen midden en in aile staatspar-tijen : de katholieke Engelschen onder de leiding van den hertog van Norfolk, een bloedverwant der koninklijke familie, Engelsche katholieke bisschoppen zoowel als Anglikaansche, dan de vele pro-testanten van Groot-Brittanje, en die van Ulster ; voeg daarbij de talrijke ambtenaren van de open-bare besturen, die vreesden dat het regiem van bevoorrechting met «Home Rule» zou ophouden, enz. Maar de Iersche vaderlanders had-den anderzijds devoldoening door hunne eigene geestelijkheid ge-steud en aangemoedigd te worden ; zij was Iersch voor ailes en keurde ook het samengaan met welmeenende protestanten, liberalen en democraten goed. Zoo kwam het dat er gedurende heel den langen strijd voor zelfbestuur tusschen de Ieren en hunne bond-genooten eene breede verdraag-zaamheid heerschte. Na den streng katholieken 0' Connell waren vele hunner groote patriotten en leiders protestanten : lord Edw. Fitzgerald, Robert Em-met, Wolfe Tone, John MitcheH, Thomas Davis, Smith 0' Brien, Parnell, enz. Allen vereenigd in eene machtige «Landsbond», hadden als leus: Ieren voor ailes en boven ailes ! Zoo hebben zij eindelijk hun recht verkregen. En wij, Vlamingen, wanneer wij de gebeurtenissen der laatste tij-den nagaan betreffende de leger-wet, de schoolwet, de vervlaam-sching derHoogeschool van Gent, wij mogen ons wel afvragen of wij wel in 1930, na eene eeuw van miskenning en ondergeschikt-heid, ofwel de gelijkheid, ofwel eigen bestuur zullen bekomen hebben. Verdeeld door de politiek, te-gengewerkt door een gedeelte der hoogere geestelijkheid,zonder een-heid in den strijd en zonder ge-zaghebbende leiders, hebben wij van de Ieren nog veel te leeren. Zullen wij ooit één minister zien opstaan om voor de Vlamingen hun recht te eischen gelijk Gladstone 't voor de Ieren deed ? Wij vreezen van neen. ROLF. Recht door Zee ! Onder dit opschrift stond in Het Handelsblad van 21 1. 1. het volgende : Wij ontvangenvan eenonzerVlaamsch-kathoiieke vrienden uit het arrondissement Aalst, het volgende briefje : Beste «Handelsblad, » Gij, die, als het past, en waar het de Vlaamsche zaak geldt, zoo kianig de waarheid weet te zeggen, ook aan eigen vrienden, wilt ge mij toch eens zeggen wat mij, als katholiek kiezer, in 't arrondissement Aalst te doen staat ? Op de katholieke lijst staat boven aan de heer Woeste, die ons, Vlamingen, bewuste Vlamingen, meer kwaad dan goed deed. Op de christen-democratischelijst staan Pieter Daens en Hector Plancquaert, flaminganten uit één stuk. Moet ik, als Vlaming, de verkiezing van den Heer Woeste helpen verzekeren, ofwel mijn stem gunnen aan mannen, die altijd met woord en daad aan onze zijde stonden ? Beste Handelsblad, wat dunkt u ? In zijn antwoord op die vraag zegde het blad o. a. : «Wij meenen dat onze briefschrijver vertrekt van het standpunt dat de heeren Daens en Plancquaert geen anti-clerica-len zijnde, hij dus zijn geweten geen ge-weld moet aandoen, door voor hen te stemmen. Wij betreuren het niet eens te zijn met deze opvatting en herhalen dat, wie tôt de katholieke partij behoort, alleen voor de katholieke lijst moet stemmen.» Naar aanleiding daarvan ont-ving Het Handelsblad den volgen-den brief : De vraag in uw blad van 21 dezer gesteld door een uwer lezers uit Aalst betreffende zijne plichten tegenover de katholieke partij, is

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.