In het voorjaar van 1917 werd de Russische tsaar ten val gebracht. Een Voorlopige Regering nam de macht over en beloofde een vrijer, meer democratisch regime. Maar over de oorlog was het nieuwe regime categoriek: Rusland zou samen met de geallieerden de strijd verderzetten, tot de onvoorwaardelijke overgave van Duitsland. Een afzonderlijke vrede was geen optie. Terwijl net dat de grootste wens van het Russische volk was. De oorlog had massa’s Russen de dood ingejaagd en de voedselvoorziening problematisch gemaakt. De uitgeputte bevolking snakte naar vrede.
Wie dat laatste goed begrepen had, was Vladimir Lenin. Hij pookte samen met zijn bolsjewistische kameraden de inwoners van Sint-Petersburg op tegen de Voorlopige Regering. Met de bolsjewieken aan de macht, zou er snel een einde komen aan de oorlog, spiegelde hij de bevolking voor. In de nacht van 7 op 8 november 1917 grepen de bolsjewieken hun kans.* Ze bezetten het Winterpaleis in Sint-Petersburg en verdreven de Voorlopige Regering van de macht.
Lenin deed wat hij had beloofd. Onmiddellijk na de machtsovername nodigde hij de strijdende partijen uit voor een vredesconferentie. De geallieerden (Ruslands bondgenoten) gingen niet in op het voorstel, maar Duitsland en de centrale mogendheden wel. Op 15 december sloten de Russen en Duitsers een voorlopige wapenstilstand. Daarmee kwam er een feitelijk einde aan de Triple Entente, het bondgenootschap tussen Rusland, Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk. Nu de wapens tussen beide partijen zwegen, konden de echte vredesgesprekken beginnen. Die leidden uiteindelijk tot het Verdrag van Brest-Litovsk, in maart 1918.
*Volgens de juliaanse kalender, die op dat moment nog in gebruik was in Rusland, vond de staatsgreep plaats in de nacht van 24 op 25 oktober. Daarom spreken we over de Oktoberrevolutie, hoewel die volgens onze huidige gregoriaanse kalender in november plaatsvond.