/ 3<lo c» - • ZÂTEEDAG 1G en A.C3- If MAJLTOT1918» _i^To. 154, f.'ABOKNEMEKTEN. ■/iîÇper 3 maanaen voor Nederland ■i 2.50 franco per post. Losse ^îuinmers* Voor ilederlatid B cent. Voor Buxtenland 7'/j cent. V Den Haag, Prinsejpaeht 12G. Telefoon Eed. en Admin. 7133. ^m^gggggg^StSatSBÊÊÊaSBISSSÊSSSSBSISSBÊBÊÊ BELGISCH DAGBLAD SSESESSiSmi i&ap **3&^itSBga*^ sm WSB* 9&B*Mtax^ wt&s «rasa -^ggpr TB» wœsiteë&s&r SyE^^tSIii œ* WerscfeijjsiesssS te "s-fâpsèwesilsage, eifeeaa. ®cpkdag i© §2 car© g^isldissgg. BUREAUX OPEN VAN 9 TOT 12 URE EN VAN 2 TOT 4 URE. r — ADYEfiTENTIEN. Van 1—5 regels f 1.50: elk* regel xneer f 0.30; Reclamei 1—5 regels f 2.50; elke regel' ineer f 0.50. i London: Dixoa House Lloydi Avenue B 0. Paras : 7 Avenue d'Antin 7. '""" rn,.- ■■ . . ■ „ i . . .1*1 Hulde aan de Belgen van het bezette land. ft)E BIJÇETREDEN BELGISCHE f; MÂATSCHAPPIJEN. De volgende maaits'chappijsn waren bijlge* jatUàen : de Vaderlandscih© Vlaamsche bond, to Haag!, Belgische Kring van Bergen op Zoom, Belgisch© seheol van hui'&kunst, Ben Haag, B^vjiscJî-e Sdv.diecomaaaissie van den manhandel, AirïVeipen, Nederlaod®cïi4B©l < fet-h Comiteit van burgerlijke kunist, Amster-$ain, Club der goailiecrdon, MiddéltiTg, 0f£i-jàoel Bolgisch Comiceit, de Belgûsehe Ver.) poederîHg, Tilhurg, Comiteit dietr» Belgische jpjkcii. S ag van Gent, Ver bond dw Bel, ïische cômiteiten van Zeeiuwsch-Vlaanderen, Jet St'.'.'veitje van den verminkfce, Don Haag, iàe 3?.c,i-jlv; He.rdenkingsbond, Sas van Ge;nt, iBjojgigch Coie-iteit, Middelburg, Belgiechiei Knug, HMVVwn, Patria Bplgica» Roogendaal, Bclçlgch Comiteit voor steun, Harderwijik, jBelgisch Comiteit, Den Ha^g, Intem. werk fToor irijgsger^ngenoa (Belgisch© sectie), Den ïlaag, Bjlgisoh. Comiteit, Scheveningoa, IWw.N van bescïrciden hulp, D'en Haag, Belgi-gcJie Kring, Zwolle, Belgischo Eendracht, Amsterdam, * Bolgiistihe Eendracht, Hulst, Kring van gemberijeerda Belgische soldifeo. 'g-Hcrtoge-abosch, Belgisch Comiteit, Hulst, Belgische ITerdonkingsbond, Maastricht, Her-inmer u, Amorsfoort, Bond der Belgischet sinistrés, Maastricht, Belgische scholen Rot-tordarr, Comiteit van bijzondero huip aan Belg en, Don Haag, Dolegaiie van Bélgisehj {vnibter.^y'n in Nederland, Belgische Eeiu dracht /k?ij!.rio5it, Internationa:al werk voor gwvtondèn en geva.ng» «©;i, Vlisgingen, Bel-gisch'Comiteit, SchoctNciijke, Belgischo Kring, ?luiâki], Belgisch Dnbiwlt?», Arnhem, Steuat Eikajider, Terneuastv, 3-qfg«dhe Mif. van lief-«ia.digheid, Ams'/r1 Belgisohe Dubbeltje, id., Belgischo Kring, Rotterdam, Eene groop l'elgm vaat het Vlocl -toord Nunspeot, Bol^ gisch Coiniteit, RotterddSai, Bureau van in-l'( iuingon, D'en Ilaajg, do Belgischo ambto-îtaji.s vaa Ba^i^-Hertog enz. enz., tôt zolfs eux^py)? Belg«ai in Zwitserland. V.'a ivàtaoettein zelîs Belgon uit i)e Clin'g©. " Si. T^teen enz. Het volgeni telegram werd nog ontvangen doch te laat om nog aan do vergadering te worden medegedeeld : Afdeeling Nederland van den Bond van Neutrala Landen verzoekt' hare warme huldi-ging to aanvaarden ter gelegecheid van uwe >choont> bstooging ter «ere van de oevolking vaa bezet België, die met de helden van dén ïser wedijveren ora het recht, do eer en het ten en onverdeelbaar vaderland te verdedi-gen.'îLeve de Koning, levé de Koningin. WALCK, secret aria. lWij laten hier de redevoeringen van Dr. M. iTerwagne en van kanunnik J, B. Heynssens prolgen : ftEDEVOERING VAN Dr. TERWAGNE. Ik felicitoer u onidat gÇ uw plicht hebt liegrepen tegonover onze landgenoaton. Het 13 ecta groote Bterkte voor ons ©n vqoir do r«rg. niet dat wij niet zeker z.jjn vaai de te Vûlgon lijn — de redhta Jijja is zoo oen-Voudig 1 — maar het ig ons kostbaar ions ?e voden in gemieensc-hap van ideeën met do massa. Jk feliciteer u dat Uw aantal z&lve de Sbajndva&tigen oerbiod van allen voor de teiiige ©endraoht bevestigt. iWij wete'n allen dat de eendracht onontbeerlijk tegenover don vijand is. .Ik zal zelîs meer zeggen: zij z-il ,jè)ioii|tbeerlijk wezen na den oorlog \fann«er ijrtj allen, tezamen, zullen moeten hermaketi ^n s.cliQoner en graotler België dan het land [gj'elk mon gepocgd heeît on§ te ontrukken. ; Ik dank in het bizonder do Belgischo dag-ildadpers, die mo verzocht heeît dez© plech-iigheid voor te zitten. Do pers; is zeker niet lewoon aAir loftuigingen. Zij is meer aan pitieken gewoon die m'en, haar nooit heott jespaard. Ook zelggen wij! uit ganscher harte 5aû onze journaJiston dat wij wetettf welkq poge-Ii ? on moetlijlke taak zij vo'lbreiri'gen fe het land van ballingsohap. Wij' hebben stt groot geKk gehad on^ in'Holland te ievinden in- een land va,n ..groioLo vrij-i pid .Dank daaraan heeft de pars: ongeàtraït Juit dikwijls ondankbaar werk geleverd, het. tooTtcl onder de vluohtelingen en de ge-pterneerden te levecen. De roi was, niet yxrciakkelijkj Onze p^erg is boven alfe lof Miever. en deze bew.efging, die giji hedea wantwpardt teai guns-te van onze landgiei-RW>t6ii i§ ook door dp [pers uitgelakt. ? "V'a.arom zijra we heden Vergadied'd? Wij v'a v^^d om pleçhtig uit to drukken fa' wij allen gevoelen, wat wijl allen go-a<>cdd hebben wanneer die vlam van protes.t het ganschie land is opigelaaM tegen de forraders, dio Vlaandeiren's. zplfstandigheid ^n<Iuon durven uilroeplen. îfl die xelts.tandigheid mO&t men het nor-pale ein.de zien van hot aktivigliisch geploe-r.. onze vija,nden, een gepïoeter dat E» hier gtapi voor stap heb'bon, cevolgd Wi ai den dag itoen de Duitsohers, diei hand J^den op ©en dagblad, gestioht door goedo tei'wijl z,ij in België een aa,ntal P^xljeg jiaar hunne hand etichtten. L^OP volgde de Universsiteit te Gent, de v'u Vlaandereli. de reis naar Berlijn, s. a'J,rupistratievé en piolibioke scheiding. spreakt men van do formatie van f^S^ihe eïi Vïaamische regimenten in do f iipoa voor kriji a i • g snen en do onder-F&s^îUijg va,tl 0,31 aizonder>Çk»n vr^de tua-\ laamdoreax en D^.iteohland. Het is j^e C(|^|0 vJln dazo lange reekg verradef-i "l' «Ativistisch ccpire>,r ïîiv.ost ons niet \ bedaicgen. Van het b'elgin a£, van de duig-ibere uren van de Vlaamscho Stem heelt iomand onzen plioht voorgeschreven : do Koning. . Op' een telegram dat men Hem gtuurde. na oem dubbelzinnigo maaiileigiatie, h©eft hij; ge-antvvpord daor eein dringend betroap te idoon aan aile Belgien opdat zij1, voor do vijand gecn ander doel ziouden hebben, g,e©n ah-dero zorç dan d©,^vrijmaking van hiat Bel-giscli grondgebied. Dezo thesis is ovorigens de kongtitutioneele thèais. Er is geen ande-re, Men. gpreekt pins oveï taalk'weslies. Dit is vOOi' de Belgon, glecihte eien binnenlanidschte Picditielc. Wdj "vvillein. - die IcwegtLo zejr regev Ion. België iâ oen democralisch land waai iedereen liet ahgoluto recht b©zit. te zeggen wat hij wil en naar do Kamor te gturer wien hij wil. Bit recht g.elijk 'voor iedeieen en aller welen or gobruik van tel maken. Aldus zul len aile Belgigcihla vragon geregeld worden Al.aar nogmaalg, de taalkwostie is heder voor ona sleohts oen kwestie die niets mo dm oorloig heeft to maken. iWee degenen dio ond&nks ailes, ons op hitsen haar heden to beisipreken, want al len wje zij ook zijjn, gpelen het spel des vijmds. SWee degenen, die sdiijlnen te ge loovcn, dat België door Duitgchiand za worden teruggegevieln, onder vaoa'wondsel, d3 het gevaar voor ons vord^wenen is en zicl: aldug het recht toekennen in vollon strijlti het débat over bionenlandiscêi© vragen t{ heropcnen. Thajna willen geem geploet'e] \'aln waar het ook komo. iWij willen niot meer weten van Viaa.m Sche en tWaalsche îegimen'fien, die mon ir België vorm't als van AVaalscho en Vlaamsohc regimenton dio elnkelen heden aan on© regeeringOn willen aJdiwingen. Er is maaa .eeu onkel Belgisch lejger waar Vlaminger en iWalen zich meit elkaûder vermongen De gescheurde driokleur zcp eleehts twieï la.ppcn zondor waarde belieokonen. Rond dit driekleur zult gij glechts Belgischo regimen ton vindon. Belgisch bloed wordt er vergo ten om do vlag to verd edigea. L'aat. ons in gedachte b^j1 onze landgen.oi> ten zijn. ÎWig! zfln hier chu hun hulde to bio den. Het is ons 'oamuoigelijk zonder benoper liarte aan hen te dtenken, gozien het lij den dat in 'Ofnls arm vaderland opeengestapek ia Het zijn enz© bro&ders, oinzo zusters het zijn de on^en die giadior lijllea. Aan he£ moeten wij denken, want het is van hen dat ditmaal nog eens het vuur van he protest is ontsitaain, dat de plannen des vijands tot asoh hobblen verkoold. Het is danl aan hunne houding die doze van don Ko ning en onze aubonteiten vollodigt, da,t onzK s:!er zoo scihitterend in de geschiedonis dei werrld zal gchitteren. Herinnert u hun lijdon. Horinniert u do mC'Ofden van hot begin en do fusillee ri ng^n dan gedurende de bezetteng nog ander© £u gilleeringen, do rekwisiiùes/ d© eorlooze do portatiën, de ter dood veroordèelingien, d< p tiafuitvoeringen van goed© burgers, dit de01' malkaar werden genomên te bogininei mot den nederigsten werkman tôt onz© ge lefrdste goneeshoeren onzer groote stedén En ziet : nadat de Dnitschors de onzon sp>or v:or sport hot ganische ladder van het mon gc.heli]ike lijden hadden dom nederdalon, wsn neer zij eindelrjjk België meenden neei'gei Smakt te hobblen om haar lillond onde] den hak te houden, heeft België zich op gdricht met ©en sprcrng, wanneer zij poog-den hare nationale eemheid 1© ,vernielen. In ©en zelfd© élan hebben aile Belger in. voile.'- licht gesteld de snoodheid var een vijand, die vergeefs gspoogd ' h ad d{ wereld over onze gevoelens ife bedriegen. Spreker brengt een ontroerde hulde aaj de helden van hot vaderland: aan burge mecs ter M ax, -aan kardinaal Mereier, aat het legio helden-» en martelaars( te talrijt om allen opgegonid te worden. Dit is hunn: groote glorie. Onze gedaohten gaan naar onze dooidon S.fcaat op 'Om ze te herdenken — de g,an sche za,al richt zich op^ Velo aanweziger weenen — Hunne namon moieéen voor eenwig in onz< ha rtien ïevon, want het zijn onze dooden dis onze plicht voorschrijVon. Voor hen, voor hunne gedaohten, miooto'r wij gteeds voreenigd blijvon, want onder; zou hun offer ' vergeefs zijn. Do eed, di°.T vij don 4 Auguste 1914 zwoeran, wanneo onze landgenooten die niet meer zijn, no| leefdcn, de H. Eendracht te ©erbiodig,3ni ïulleii wij tôt het einde houden. 0m ze t< wreken opdat ze hun zuivere glorie onster felijk zou weaen, Julien wijl allen gtrijdeï voor de naitionale eenheid van België, di< etn absolut© politieko noodzakelijkheid i' en voor de nationale unie der Beigen, di« een der voorwaarden van den zege is. Onz© goldaijen weten het wol. Ook i; ©r onder hen nooit van ieta fapfake dai den vijand te verjagen. Hunne oenige gédaohite, hu.nne eenig© .zor| is het land te ontrukken aan hen 'dio he ges&olen hebben. Laat onsi het roemrijk vaor. betld onzser goldaten volgen. Geen tvvisf voaraleer wij nieit hebben verloist. degeneï die leven onder het juk van den gehateir verdrulcker. Dat onze vijarudien, alg zij durvej hunne krachten vermienigvnldigen, om on* te verdoelen, zij zullen zich verbrijzelen te gen on zen onverzeittolijken wil vepgeiiigdl t< blijyen. Al onze beproovingen die zij oins zullen ovoraendon, znllen stechte 'Qn,s gro> ter maken in do oogen dier werold'. » • • Dan sprak Dr. Tea-wagnie in hot VlaamsCh la het mlg toegelaten nog eein w'ooifdjt te zeggen, in' het Vlaamsoh aan mijaf Vlaamsch sprekende landgenooten, die hier tegenwoordig zijin ? tW.ij huldigen vandaag onze vriendem van het bezette gebied en in 't bijzonder de Vlaamsch© gemeenton, de Vlaamsche korp-gen de Vlaamjsche bev;olking die zoo liard-liekkig tegen den vijand strijdien. De Duitsohers wilden ons verdeelen — gij kent hoel de historié van het aktivism© — maar zij hebben biawijlzen gOgeven, dat ze het Vlaams.che volk absoiluùt niet .ken-nenî Zij hebben maar dit lecren kennen in booken en in verslagei^ Ze wigjben niet, dat do Vlamingen zoo goed. als de S\r&lon Bdgens. Vcor allés zyn. En dat was toch mo Eimpel tDim dat te leereni' Zij hadden inaar mot den ©eSivoudig'sten boer van onze Kempen of van OpgU p£ iWcgt.Vla andemi to spreken. Vraagt maar aan die lan igenooten : RVJat gij!?' Zij zidlen u antwoorden: ,,Ik ben eien Bel g/ mijnheerl En na don oorlog'..... zullen zo zielggen net nog meer iierhedd : „Ik ben duizendmad Belg mijtoheer! Tegen die diepo gevoeleœ van liefde vooi hun Vaderland ,is or nietfe te doen. jjo laabs.te gebeurtenissen "hebben aan de "wereld er nieuwo en gchftterende b&wijzen van gegeven. D© aktivisten — zoo goed de îWaalsahe ala de Vlaamsche — kunnon hot hun voior gezegd houden. Leve ons dierbaar Vaderland I ILev© België I REDEVOhRING VAM KANUNNIK HEYNSSENS. Op mijno beurt kom ik ala Vlaamsoh ka tholiek en priester hulde «irengen aan het heldhaftig loyalisme van onze landgenooten in België en me verzetten tegen de zelfstan-digheid die de invaller, bijgestaan door eenige benden verraders en verdwaalden, aan het Vlaamsche land wil opdringen. ik zou in die hoedanigheid liever Vlaamsch spreken, doch de gelijkheid van onze beide nationale talen eisoht dat dezelfde eer mijne moedertaal te spreken te beurt valt aan beide daartoe ingesohreven sprekers die de taal te goed meester z:jn, opdat ik hun dit voorrecht zou bëtwisten. Eere dus aan de Beigen, Vlamingen en Walen, wier manhaftige tegenstand aan den vijand hem z lf» uit lood slaat en aan de verbaasde wereld het schouwspel geeft die zeldzaam zijn in de geschiedenis. Eere aan het Belgische volk, wiens on-► tembare energie in afwachting van den ze-keren dag der weerwraak en des herstels — de dag van God, dames en heeren! — die van heden af aan de reehtvaardigheid en het goede recht den schitterendsten zege verze-kert op een oagehoorde kolossale macht, welke in den waanzin van zijn hoogmoed reeds meende ailes weg te sleuren en te bekomen dat de aarde voor hem zou zwijgen net als voor Alexander. Eere in het bizonder aan onze Vlaamsche bevolking, die Belgiseh voor ailes, nietalleen niets den verdrukker schuldig wil zijn, doch met afsohrik en afgrijzen eene zel standigheid verstoot of eenvoudig een bestuurlijke scheiding die de versoheuring van het Belgisch .vaderland zou zijn. Ha! wat is het schoon en goed onze oude Vlaamsche steden waarin de geest van onze ruwe gemeentenaren van vroeger is ontwaakt, trotsch te zien opstaan tegen de verwaand-heid van een voorbijgaanden bezetter hun zijn wil op te dringen! Wat is het schoon, wat is het goed ze in eenopwelling van walg te zien wegvagen van hunne straten dejsenige honderden verkochten en gefanatiseerden ar-men van geest die niet blozen zich de werk-tuigen van zijne machiavellistische politiek te maken Hoe zouden wij, verstrooide Vlamingen, ons i niet met geestdrift onze verontwaardigdc protesten voegen bij dezo der Vlamingen die in het land zijn gebleven? Jà, wij ook verschoppçn de ^èschenken des vijands. Hoe sterk we ook aan een hoogei Vlaamsch onderwijs houden, wij zullen hei nooit uit zijne handen willen. Wat de ver-deeling van België in twee doodgeboreu deelen betreft, wij vervloeken haar niet alleen omdat het zijn werk en dit der verraders is, maar ook omdat het een doemwaardige daad in zichzelf is, noodlottig vooral en ookfamp-zalig voor de twee groepen provinciën die geweldig van elkander werden gerukt, god-deloos ook omdat het de eerste stap zou zijn naar de verbrokkeling van het Belgische vaderland! Ik verhaast me echter mij te stellen op hel speciaal etandpunt dat ik u aanduidde teen ik het woord nam. Waarom willen dekatho-lieke Vlamingen en hunne priesters als katho-lieken en als priesters^van de verbrokkeling van België niet hooren? Ik houd er des te meer aan het hier luidop te zeggen dat een groot Duitsch blad, de „Kôlnische Volkszei-tung", die onmiddellijk door zekere aktivister werd gevolgd, gepoogd heeft onze gode-dienstig© gevoelens bij het séparatisme te voegen. Eens zelfstandig of afgescheiden be-heerd, zeggen zij, hebben de Vlaamsohe katholieken niets meer voor hunne konfessio-neele belangen te duchten, daar hunne meer-.^.erheid in de verkiezingen voortaan verze-kerd is. \ • Dames en. Heeren, het is ondanks mezelf, dat ik andere delikate kwestie aanraak. Vooi niets ter wereld zou ik zoo weinig mogelijk ook, eene gelukkig gesloten wonde willen openon, die, ik hoop het, radicaal zal gene-zen. Gij begrijpt echter in welkea geest ik die vraag behandel. Als ik een oogenblik den vijand op dit veld volg, dien hij, men moet »—W——■fa——H——WBB het zeggen, valsch geslepen, heeft uitgekozenis, t het omdat het noodig is er hem van te ver- e jagen. 1 Laat me dus toe het vrijmoedig te ver- e klaren. In de volstrekt onwaarschijnlijke on- a derstelling voor mij, merkt dit wel op, dat onze politieke-godsdienetige strijd zekeren £ dag zou herbeginnen, zou het voor ons, ka- s tholieke Vlamingen, eene besliste lafheid wezen onze Waalsche geloofsgenooten aan hun droevig lot over te laten. Te lang hebben wij samen gestreden om niet ook samen onze rechten tôt het einde te verdedigen. 4 Hot zou bovendien het toppunt der on-dankbaarheid wezen. Zonder te gewagen van de machtige medehulp van de Waalsche katholieken sedert 1815 hebben wij niet ver-gôten dat den Waalsche katholieken vooral de eer toekomt in de XVIe eeuw het geloof van het Belgische volk te hebben gered. Terwijl de blinde ijver van Filip II en zijn hatelijke dwingelandij in onze gewesten de zegevierende reaetie der Hervorming had verwekt en de Katholieke Kerk naar den af-grond bracht, vormden Henegouw, Namen en Luxemburg met Pransch Vlaanderen en Ar-tezië dien bond van Malcontenten, die het gevaar van het Calvinisme bezwoer in afwachting dat Filip II eindelijk beter bezield, ons land de onafhankelijkheid onder Albert en Isabella schonk. Die regeering duurd e slechts een kortepoos,eilaas! Onze aartshertogen stier-ven te vroeg, zonder erfgenamen na te laten. België, dat geen vorstenhuis meer had, keerde naar het tereoht verafschuwd Spaansch regiem terug. Doch het had zioh herwonnen en het bewaarde zijn traditioneel geloof samen met zijn vorige liefde van zijne vrijheid. Ziedaar wat de Vlaamsche katholieken aan de Waalsohe verschuldigd zijn. Zij zullen het neoit vergeten. De Vlaamsche en Waalsche altaren zijn voor eeuwig saamhoorig. Dooh laat ons komen tôt de prinoiepen. Men zou het nooit genoeg kupnen zeggen en herzeg-gen de zelfstandigheid of eenvoudig de admini-stratieve scheiding van Vlaanderen en het Walenland zou voor België niet alleen uit aile oogpunten een ellendige verzwakking wezen, het zou ook een prinoiop van ontbin-ding en ondergang zijn. Het zou een' wig in don boom geslagen zijn om het hart te treffen. Vlaanderen zou onmiddellijk in het bizonder Duitschland's vazaal wezen in âf-Waohting van de direkte annexatie, zoo niet de opslorping door het panneerlandisme, dat slechts een verborgen pangermanisme is. Het is niet oogenschijnlijk uit liefde voor de Beigen dat de vijand zich ten hunnen opziohte laat leiden door het berucht grondstelsel van Machiavelli : verdeelen om te heerschen. Wat de activisten betreft, de opslorping van Vlaanderen door' het panneerlandisme is hun zeker, openbaar erkend doel dat de verloren zonen van de partij erkennen. En wij, Vlaamsoh» katholieken, zouden ons bij dien aanslagaan-binden.De liefde van het vaderland ia een der grondslagen van de samenleving. Het is dus een zedelijke deugd, wier praktijk een strikte en dringende gewetensplicht is. De H. Thomas, dg 'prins der theologie, zegt dat er een patriotische liefde als een kinder-liefde bestaat. Men mag zoo min de eerste als de tweede zwaar te kort doen. Dit heeft onze groote kardinaal Mercier zoo goed in het licht geBteld in de vergadering der directeurs van zijne collèges, die vroeger het geweldig tempeest onder de activisten heeft ontketend. Dit zoo vast staande zouden wij ons zwaar schuldig maken ten aanzien van God, door mede te werken aanhetseparatischgeploeter, dien doodelijken slag voor het vaderland. Het zou een misdaad wezen indien wij or ons niet tegen verzetten. De onthouding zou gelijk staan met mede-plichtigheid. België's heil staat hier op het spel. België moe.ten wij, kost wat kost, verdedigen tën prijze van al onze offers. Het is overigens een axioma van christe-lijke zedeleer, als van het natuurlijk recht dat het niet toegelaten is het kwaad te doen om het goede te verwerven. Non licet malum ut sequatur bonum. Philosofen en godgeleerden zijn het eens om dit ander princiep van Machiavelli te ver-werpen dat het doel do middelen wettigt. Het zou dus een zeer elecht begrepen gods-dienst zijn het vaderland te verraden ôm onze godsdieestige belangen in veiligheid tebren-gen.Nogmaals is hetniet toegelaten het kwaad te bedryven om welk goed ook te bekomen. Het doel kan de middelen niet wettigen. Hot zou een algrijselijk fanatisme wezen ^de Kerk onder bescherming van de eedbreuk te plaatsen. Kost wat kost, moet mon zijn plicht vervullen. Doet wat gij moet en be-Êommer u om niets. Ziedaar onzen stelregel, Wij zullen er nooit van afwijken, Maar wie ziet hem niet? Er kan ons geen kwaad overkomen als wij onzen plioht van Belg doen. De voorzienig-heid en de blij vende reehtvaardigheid der dingen zijn er beiden de zekere borgen van. De Voorzienigheid zou zich zelf logenstraf-fen indien zig niet ten prijze van dit patriotisme, waarvan zij een der grondslagen der samenleving heeft gemaakt, ons geen in het binnenland als in het buitenland bevredigd Belgiô verleende, waar de geest van 1830, verstaald in de gemeenschappelijke beproovingen, voortaan de Eendracht maakt Maoht zal volhouden. Wie herinnert zich hier niet de evangelisoha belofte: Zoek vooraf Gods rijk en Zijne reehtvaardigheid en al het overige zal u overvloedig gegeven worden? Ja, laat ons getrouw zijn aan het vaderland en God zou niet kunnen toelaten dat het vaderland voor onB een stiefmoeder zou worden. Anderzijds ia het niet mogelijk te gelooven dat wanneer we opnieuw vrij in Belgiô zouden terug ziin,nazoolsng gecommuniceerd 4 e hebben in bloed en tranen, de Beigen nog lkander zouden bevechten tôt op het mes en et broederlijke verdrag verscheuren dat hen en tweede maal zal gered hebben. Onnoodig an to dringen. In aile omstandigheden en wat er ook ;ebeure, is de liefde des vaderlands eèn on-chendbaro plicht, een heilige plicht, dan,' le vervolgde Katholieken, zelf altijd loyalis< ilijven. Christus' gebod bestaat altijd en il teeds van toepassing. Geef aan Caesar wal Jaesar is en geef God wat Gode toekomt. Wanneer de vervolgingen het felst wareu >evolen de apostels en hunne opvolgers sterk le christenen de onvoorwaardelijke onder< verping en getrouwheid aan het gezag. Hoe groot hun aantal was, de Christenei tonden nooit op tegen het Rjjk dat hen ver< 'olgde. Einde van de Ile eeuw kon Terhil* ianus fier uitroepen: „Wij zijn maar van gis^ eren en reeds vervullen w^j uwe steden, uw< Lorpen, uwe legers, uwe reohtbanken, uw< cholen, uwe paleizen en zelfs het hof van iwo Caesars!" Niettemin bogen de christenen let hoofd onder het zwaard dat hen trof. Van do IIo tôt de Ille eeuw stierven ei nillioenen martelaars. Wat den martelaar ;enmerkt is juist de aanvaarding van de fol< eriugen en den dood zelve ala getuigenis 'an zijn geloof. Vele legioenen van Romein-che provinciën, die het eerst bekeerd warem varen in zeer grooten getale Christenen. Zoo" vas het Metileensch logioen, dat met hei ;ansche Romeinsche leger door de Quaden, >arbaren van de Donau waren omsingeld, mder Marcua- Aurelius, in de Ille eeuw. De Romeinen zouden bezwijken van dorsl oen het Meliteensohe iegioen knielde en met uide kreten den God der Christenen aanriep. ïen onweder brak los, dat de Romeinen toelieï e drinken en de Quaden met bliksemschichten ip de vlucht dreef. De Melitenen ontvingen len titel van bliksemlegioen en de vervol-;ing ging voor een tijdje over^ Later ben. tonden er ganache Christelijke legioenen, b.vj let hebaansche logioen, dat op het einde van le l'Ile eeuw, onder Maximums Herculel veigerdo aan de afgoden te offeren., ^ Zonder op te staan liet het zioh tweemaaj n stukken hakken en dan tôt den laatsten aan vermoorden. . De goest der Kerk bleef altijd dezelfde. )m het woord van het H. Schrift te herhalen, leden de rechten van God nooit de rechton 'an Caesar vergeten, het i» te zeggen, de be« itaande regeeringen. Het zou gemakkelyk vezen de voorbeelden te vermenigvuldigen.; k zal er nog twee aanhalen wier gepastheid aen niet zal betwisten. Hier, in Holland, in 1672 het ongeluka-aar, zooals de Hollândsche geschiedschry verç îet noemen, wekte Lodewijk XIV vergeefa^ le Katholieke aan op te staan. Een plotselinge nval had hem binnen enkele dagen in hetj' >ezit gesteld van Limburg en Brabant. Hy1 >ezette Utrecht en liet van daar een prokla-ij natie aan de Katholieken verschynen om' îun te melden dat hij hun de vrijheid bracht,-j ??el is waar waren zy niet meer vervolgdj ils vroeger, doch zij genoten enkel maarj ien armtierige tolerantie. Zy waren eerdof. >arias dan zonen van het gemeenschappeUjk] vaderland. f Zij bleveu uitgesloten van aile openbarej imbten en, steeds yan hunne kerken be-j oofd, moesten zy hun godsdienst in byzon-j lere of afgelegen gebouwen volgen. Onder-ie zwaarste boete was hun verboden dé* ninste publiciteit aan dien Kultur te geven,^ Die schuchtere bijeenkomsten werden niet rerontrust dank aan het groote geld. Niette-nin verwekte de oproep van LodewykXIV liet den germgsten weergalm. Zoo woonda ?een enkel Hollander de mis by, die da ioning met ongçhoorden luister liet cele->reeren door zlj& eigen kapelaan in het dora ran Utrecht dat aan den Katholieke,n gods-lienst waa teruggegeven. De Hollândsche iatholieken wilden den vyand de gelijkheid roor de wet niet verschuldigd zjjn, een ;elijkheid die zoo rechtvaardig en zoo vurig rerlangd werd. Welk beter voorbeeld kan men aanhalen Lan dit van de Fransche katholieken van îeden? Wat hebben zij niet geleden, ook wel loor hunne schuld misschion, van hun be« reurenswaasdig misverstand met de regeering 1er republiek? Niettemin zijn zij.zàô patriot )n welk patrioten! De pastoors met den rann lel op den rug zijn van dio elementen, zoo-lia generaal Gallieni zegde, die Napoléon îet zout van het Eransch leger noemde. Velke phalanx van helden heeft de balling-;chap zelf van aile hoeken der wereld aan Frankrijk in gevaar geleverd. Duizenden mis^ lionnarissen zijn - bij haren noodkreet toege< ineld. Zij hebben niet als Themistokles ge< ;egd : Ondankbaar vaderland, gij zult mijnei Deendeien niet hebben. Zy vergaten het verleden. Zij lieten aan 3ods besoherming over hunne jonge Christen* îeden die zij met zulke groote offers hadden jesticht en bewerkt met zooveel liefde en zij melden naar hun post. De republiek riep en' sij antwoordde: Tegenwoordig ! gelukkig orai ran hunne mannenboraten een ondoordringi jaar bol werk voor het vaderland te makeni îunne moederl Zijn er betere soldaten in het Fransohé eger dan de Katholiekon, hunne priesters enl doosterlingen ? De minst van klerikalism(( rerdachte bladen zijn het eena om hunhuldd ;e bieden. Men heeft uitgerekend dat, even( •edig gesproken, geen enkele klas der m aat' ichappij, meer militaire gedecoreerden vaq leze drie laatflte jaren telt dan de reguliert sn wereldlijke klerua, wanneer men de«emi< îariaten en de geestelijken, die geen priestert ;yn, es bijrokent. Ook verdwijnen de anti-kierikalo vooroof(

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.