I t:erSte Jaarggaig wo. 194 Zates*dlag, 21 Augustus S «CeiiÊ DE VLAAMSCHE STEM volk zal niet vergaanf hLGEMEEM BELGISCH DAGBLAD Eendracht maakt macht m REDACTIE- EN ADflMIUSTRATIEBUREËLEH i KALVEHSTHAAT 64, bovenhuls, AMSTERDAM. Telofoon No. 9S22 Noord. -^ë5S5555S55i5* W^^*55i5555ii55S555555iiiii55i555SS55B555i^Siîâ Onder leiding van RENE DE CLERCQ en Dr. A. JACOB. ABONNEMENTSPBIJS <by vooruitbetaling) : Voor Nederland per jaar gld. 6.60 per kwartaal' gld. 1.7o — per maand gld. 0.75. Voor België, Engeland, Frankrjjk andere 1 ancien dezelfde pr^zen, met verhooging van verzendingskosteli cent ' nummer)j A DVERTEÎfTrES : 20 Cent per regel. geginselvastheid. j. j6 liaad van den lieer Mr.'. A. De versabeen in de Nedertond/sohe bladen '"'"rfti 0»3r aanleiding watarv&n het mij " ri ai a's persoonlijk vr.iend van de ''Wofrden. beide fractios, eenige op-"ta»* t0 ma^en tii z'jne >'°a"rsteU»>g van " Sbiecle verschil tusschen. vroegere en ,1 p ^\- !•§? -roi-diBe, essentieele meeningsv-eraehil" j , aldus volgens den heer De Swarte : I j cehechtlïeici aan de Belgische zaak . ffie ziin een vdorwaardcLijke. Mijoe ver- j Kikaid aan BeVzië is een mvoorimarde- l > En verder : ..întusschen is .en bl'ijft de j ■' '.iet.toorwaaixieHjkhrid der toewijdmg aan j • Jwa BeJgië de war'e toetssteen." Dit m | am het woord der mededeeli ng van | f,ieu*e reclactie „»ls voorvxarde van , Theet De Swarte heeft liiermede de dub-v - imifiheid van bet woord vaorwaarde mis-rjut Cên sophistisch onderscbeid te i', en te versdierjen. Het sophistische I îaruik bestaat llierin,, dialectiek aan te j p-len ronder errai te willen weten. De heer , iS stelt het voor, alsof Vlaanderen en I Ûqj twee gescheiden landen waren en de 1 &n leiding een i^il-poUtiek beoogde : j tel mij Vlaanderen, dan mag Belgie* her- • j;!d wrden", , «. , , t' fîelnu het onderscheid tusschen \\ allô- , ,;5 en Vlaanderen kennen wij wel ; j si vroegere overwicht echter van Zuid op j (Mrd willen wij wegnemen om duurzaam to •tigen het hàrmonisch verband van beiden, j ; j een levenskrachtig België. — Dit is het 1*1 der redactie; indien zij in haar streven j liet slagen moclit, zou België, door de schuld ' urer rijanden, aan die onverzoende tegen-trlling ten- gronde gâan. .. , i ffit „voorwaardo betreft, laten wij ter ïrdaidelijking van den waren zin het wo.ird ; !3 rolksvert'egenwoord iger F r a n s van j Imwelaert: ^ „Wij hopen; Sire, dat het Vlaamsche bloed i 'ces lijden niet onvrùchtbaar zullen gewtest . i;fl roor de toekomst. • Wij hopen dat de vree-; ,o gebeurtenissen, dat het ontzettend ge-wr, welke wij doormaken, allé -regeeringsper-:ien en vertegenwoordigers van openoare stnren tôt het irizicht zullen hebben ge-ndrt dat Vlaanderen recht heeft op voljedig c:herstel> rc^if 'op volkbmen gelijkheid, recht p xijn evejïredig Aandeel in de st^ffelijke -*n «îtolijko goederen van den Belgischen Staat a tôt het besef dat buitm een jxrljjk door-'.mit rechtsgelykheid geen Belgiè op den »r bestmnbaar is." („V1. Stem" 11 Jnli Intcgraal geciteerd om het verwijt van zins->rdraaiing te voorkomen : Ik laat de roman-à van het begin voor rekening van den J :!i:ijver ; ik wil niet mede-inroepen het her- i ajldelijk gevorderd içecht van Vlaanderen. I i rocp alleen de aandaeht op het ,,levendig «e('! dat van Cauwelaert bij aile Belgen zou j fillcn opwelcken, ,.dat buiten een eerlijk door- j woerde rechtsgelijkheid gecn België op den • mbtstmnbaar is." . ( Inderdaad, die meening zijn aile opreohte ''mingeu en Walen, in een woord aile goede :on, toegedaan. En het is juist dat besef dat ..Vlaamsche Stem" van den beginne af heeft "okwcekt en tôt het einde toe zal bcvorde-:n: dat zonder rechtsgelijkheid België z e 1 f : l^fbaar is. Aldus dient de zin der huidige rtie geïnterpreteerd te worden : dat het '"•toi hunner (d. i. Vlaamsche) vol'ksrechten voorwaarde van ' België's herstel" ,,op ;'-irdige en loyale wijze zou bepleit worden . • : iPeeling van Dinsdag 17 Augustus). Erisnergons en nooit sprake geweest bij haar voorwaardel ijk loyalisme, zooals •; hoor de Swart formuleert. Er is sprake van •3 bestaans-voorwaarde, van een duurzaam "' belang van België. zooals van Cauwelaert •ophetisch. inzag; en dit is juist het bewijs haar loyalisme, dat zij zich bekommert j r de mogeiijkheid. van Ifelgië's herstel on I r, dat zij bezorgd is om het geneesmiddol | dit herstel en die gezondheid terug zal ;wgen. I)? Swarte had een zeer soherpe en helderc Hîagnosis" geformuleerd van de ziekte -;aan België iijdt, en b€5seffende dat ,,spreken ■ had hij gezocht en bij,,intuitie' ' ,.het !«lgische xedmiddel" gevonden.^ *) Hij ^ ■fiondigde'zijn vondst in de ,,V1. St." van 30 j •Ji: „Het Waalsche en Vlaamsche Zelfte- ( r . ,,Laten wij er ons aan wennen", voegde er hij, ,,dat te aanzien als de innerlijke •■itsgodaante van verjeugdigd toekomend Die „eenige rechtmatige, redematige en 1 oplossing voor beide rasbelangen j I ■ Haar en eerlijk rcgiem" inleiden, r,}-r'n ijvër icaardig, niet alléén om. zijn zuiver- I met alleen ,,omdat het ivaarborgt al de \ ^'ùkkelingsvoorwaarden der beide. volken !jh de Belgische eenheid in zich sluit, wiaar j ~ en niet het minât — omda.t het ten j ffyste von het Belgische Staatsverband een broederband zal makeri". $ laat altijd het woord aan Deswarte: ,,E« II Vogram heeft nog een andere onschai-,r- deugd: TTtt nntmoet de gocdkeuring vertcgenwoordigers von aUe staatkundige ; En als slot zou uit een volgend , r»kel) overgenomen uit Hooger Leven j Primai helder blijken, dat aile partij- j *n!jers dier grondig.c oplossing, van welke r."iCn vœn den politieken gezichtei-nxîer zij '■ r.ornen, geen andere drijfvcer hebben dan W voor Volk en Vaderland, geen andere ■Kuhting dan België gelukkig in innerlijke "j en, vrede, Belgié onverdeelbaar door dsche liefde zijner son en!" het Redmiddel tegen de ,,oorzaak van -W s simkte" (29 Juni), ,,hct unitaristisch ^'wsatiestelseV'. — „Oriderv:ijl —indien de 'fompen unitaristische taktiek der Tiegee-^ dm ouden slenter voortsukkelt — ÇOor) de Belgische gaafheid. het ergste te Kien" — "Want ,,vooral$nog" hebben we te «jCen- netto verlies zonder weerga, een cnonegtg en orgànische verarming va.n het lichaam »- (i deze, ontledîng der hœaal zuUen vnj *u\jzen het aenecs-, neen het redmiddel, j iT fln f en neélr:, ja een heilmiddel". — j j1 s hesloot Deswarte op 29 Juni. — En op had hij het besef uitgesproken },Spre- g.!s pucht". -J as geroepen door de Hegeering zelve ec'e )j 18 Juni) „om ailes uit den \»nrA^lm,en ans vôôr den oorlog heeft bi.',." Hij onderzocht: ,,ten cersie WAT UÊÊiiLj^niyiM Ur-t.0,1» xrnv. dat uit den v>eg gennmd" diende te worden.' „Voorap ste lïde hij, dat een eerlijk e, ojpenbare en voUedige gedachtenvnsseling niet het minst in deze sdagen misplaatst of ongewenscht is". Integendeel, ,,cteze tijd fis het meest ge-schikt" ; het is ,,niet een recht, maar een plicht" — j.Ojf zal men het aandurven dit vraag te ontdidken met het benauwile ant-woord: Eerst vao bloed vergieten, jon-gens, daarna zidt gij vxten wat gij er aan hebt?" v'roeg Deswarte. , Jlet het diepe besef der- vcramttvoordelijk-heid" weigerdo toen Mr. Deswarte to zwijgen op aanvraag der Regeering. (Zie ,,V1. Stem" vaD 28 Juni, le col. in fine). In naam der waardigheid van 'fc Vlaamsche volk en tôt heil van België onderaocht de heelmeester liet zieke lichaam van zijn moeder ; zij.n schei*-pe ,,Diaçnosis" stelde het. kwaad helder in 't licht ; hij was zich bewust het redmiddel in handen te hebben en dat spreken zijn plicht was. En die heelmeester laat nu het zieke lichaam van zi.jn moeder aan zichzelf over ! Welnu, onder welken invloed heeft de heer De Swarte tooh geawicht en as hij aan zijn plictht tôt spreken te kort gekomen? Uiteigen beweging toch had hij dien zoo gewenschten plâcht op zich genomen en het zwijgen zelf als mdsdadig veroordeeld. — Geen ' uitvluçhten kunnen hier baten. Moeten wij het antwoord op die vraag aflei-den uit de mededeeling van het regeeringsblad „Le XX^ Siècle" uit le Hâvre omtrent den gang naar Canossa van den heer Deswarte: ,,Ce touchant Mea Culpa mérite selon nous absolution complète et indulgence ^Jénière. ,,Le XXe Siècle" est heureinzd' offrir ses félicitations sans réserve d'aucune sorte à Mr. Albéric De Swarte." Jammer maar dat de zondige verzuchtingen en boetedoening, in 't openbaar en niet in het geheim gesebiedden. t En nu rioht ik mij tôt de Nederlandsche pexs, tn verband met de bij haar gebleken be-langstelling : Wij, Belgen, genieten hier de ga-stvrijheid van een land waar trouw aan traditie en fiere zelfstandigheid in eere gehouden worden. In de laatste dagen werden wij al te zeer herin-nerd aan onwaardige zuidersche politieke prak-tijken ^vaardoor een opkomend bowustzijn in de kiom wordt gesmoord. Is do veranderde houding van den heer De Swarte toe te schrijven aan de beneveling van inziclit, die een machtswoord in een vrijen geest kan tewçegbrengon P Of is het kinderlijke aan-hankelijkheid en mangel aan mannelijke vast-betadenheid bij hem ? Ik twijfel persoonlijk tôt nog toe niet aan de'goede bodoeiingen van den heer De Swarte e.n ontzeg hem niet aile sympathie. Op mijn raedelijden heeft hij recht. Maar hij weze niet verbitterd dat zijne medeleiders der Vlaamsche Stem wel den zedelijken moed bezaten om ,,het Redmiddel" niet te laten verduisteren, maar het ujt zijne handen overnamen om het met eerlijk gebaar in 't 'zonnelicht te brengen. Die nieuwe leiders zullen wel de achting, m i s-s c h i e n de vrees, n o o i t de ,,absolution et indulgence" van dreigende maehthebbers verdi enen. Met dit inzicht, in dit vertrouwen, heb ik hun ails Vlaamsche Belg mijne medewerking toe-gezegd.Mr. Dr. LUCIEN BRULEZ. *) Ik verwijs den lezer naar de serie drio programmatische artikels van hoofdredacteur Mr. Deswarte in de ,,Vlaamsche Stem" van 28, 59 en 30 Juni 1.1.: Spreken is plicht; Diagno-sis ; Het Redmiddel. —g' ' o m Verzuchting. O ieder is diep in zijn harte alleen waar de schemering beeft van 't eigen zonnelicht en d'eigen verheffing met gespannen ^ezicht haar veld ove>rschouwt naar een vlaggende Hoop# Want ieder voelt toch in 'fc verlangen iîich een. Is ieder niet dichter in den zilveren morgen van zijn jeugd, die de ruimte bezingfe van zijn droora ? Is ieder niet koning in zijn eigen gedachten, in de levende woning van 't hart waar 't verlangen indringfc. Want ieder voelt toch in verlangens % zich een naar d'eigen verheffing in den zilveren morgen die de poorfcen ontsluit van zijn Hoop. O ieder is gids in 51 land der geboorte; ieder is diep in de levende woning ; -jieder is groot m zijn harte alleen. Heeft ieder voor 't slapen niet zijn schaduw gekust. Stookt ieder in zich niet den eeuwigen lust naar 't zelf regeeren... Want ieder heeft zuchten, ieder begeert en ieder kweekt vruchten voor eigen verheffing onder zonnfge luchten. O ieder is diep in zijn harte alleen. Want allen zijn éen in 't eigen verlangen; en ieder zijn Hoop in 't harte dat leeft is het sidderend Oosten waar de schemer uit beeft voor d'eigen verheffing in den zilveren morgen, want ieder is diep in zijn harte alleen. O Lief, wij zijn ver van elkander peboren... Maar ieder is diep in zijn harte alleen. ! Kom, sprakeloos omhelzen is de rijpere deugd van een hart dat zoekensmoe zich toch wil vereen' Want ieder die mint zijn land van geboorte; ' ieder is t'huis in de levende woning, ieder is groot in zijn harte alleen. IfATTRTTfi tfEELS. KLEINE KRONIEK Kern. Heer zegen onaen. stap, waar wij g aan uit of in Heer zegen onze daad» en zegen onzen zin, One denken en ons doen, laat ailes wel godijen Holland's steun aan de Belgen in het oordee der Engelschen, De jjTimes"' geéft van tijd tôt tijd oorlog.-; overzichten uit, die onder den titol ,,The Ti mes' history of the War" verschijnen en doo: een rijke verzameling foto's worden verduide lijkt. Deel'51 van den lOden Augustus beva een zeer sympathiek artikel over het geen il Niederlanjd voor de Belgische uitgewekener wordt geaaan. De sclïrij'ver haalt den bekenden zin aan ui do Troonredo van den 5den September 1911 : jjDiep bewogen door het lot van aile volke ren, die in den oorlog zijn betrokkon, draag' Nederland gewqllig de buitengewono lasten, dit het zijn opgelegd en ontvangt het met opei armen aile ongelukkigen, die een toevlucht zoe ken binnen zijn grenzen", om dan te vervolgen : ,,Deze woord en zijn de sleutel geweest vooi de houding van Nederland jegens zijn onge lukkige Befgische buren. Men kan niet te.vee lof brengen aan de inspanning, welke mei zich hier gegeven heeft om het lot te verzach ten van de Belgische vluchtelingen, die al wai zij bezaten, verloren hadden. De vluchtelingei waren letterlijk. vau allés boroofd. Ailes moes' h:un worden verschaft : voedsel, onderkomon slaapgelegenheid, allerhande kleeren on wa-voor een beschaafd mensch verder onmisbaai is. Dit ailes Word verschaft in een overvloec en met een spontaneïteit, die 't beste getuige nis gaven van- de gevo'elens der Nederlanden steld door weldadigheid en menschelijkheid, er het hoofd aan de eischen, die haar werden ge steld door weldadigheid en menschelijkheid, en wel op een wijze, zijn schoono reputatie ah Oliristelijke en beschaafde staat waai'dig; hei aandeel, dat het land heeft gehad in dez< groote crisis zal het te eeuwigen dago tôt ,eei blijven strekken. ^ Alleen zij, die persoonlijk getuige zijn geweest van den uittocht van de Antwerpsche bevolking voor den val dier stad, kunnen zich eenig idee vormen van de gastvrijheid der Ne-derlanders. Toch was dit toen niet het begin van de exodus. Do eerste Belgische vluchtelingen kwamen reeds bij het uitbroken van de vijandelijkheden ; duizenden trokken de pro-vincie Limburg binnen, waar zij onderdak vonden. Te Amsterdam werd onder leiding van mr. Th. -Stuart een nationaal. comité ge-vormd, dat gpheel steunde op particulière bijdragen, die in groote hoeveelheid binnen-.vloeiden. De Nede;rlandsche j>ers wakkerde dit liefdadigheidswerk met grooten ijver en veel succès aan en werd daarin bijgestaan door een groot aantal vrijwillige hel{)ers. De Nederlan-ders, van nature een kalm volk, deden hun mooi werk in stilte, maar het resultaat van hun krachtsinspanning is welsprekend". Na • de groote opofferingen te hebben be-schreven, die hier na den val van Antwerpen van de bevolking werden gevergd, vervolgt de schrijvér: ,,Zoo spoedig mogelijk na den val van Ant-worpen werd met do botrokken autoriteiten in België de vraag besproken in welke mate een terugkeer van de vluchtelingen naar België mogelijk was. De regeering stelde in allerijl een specialen treindienst in, ten einde hun. die terug wenschten te- keeren, de gelegenheid hiertoe te geven. Wanneer de regeering van inzicht was. dat de vluchtelingen zofcder be-zwaar konden terugkeeren, paf ze dit' te kennen, maar.de regel, die gevolgd werd, was, dat niemand er toe moest worden gedwongen. De vluchtelingen werden overal. zooals de Koningin had gezegd, ,,met oi>en armen" ont-vangen, en met de uïterste liartelijkheitl ge: huisvest. Toen het echter bleek, dat een groot percentage van lien bestond uit de heffe des volks en dat diefstal, dronkenschap, gevaar voor besmettelijke ziekten en dergelijke toe-namen, besloot de regeering de ongewenschte elementen naar Oldebroek 1) of Veenhuizen te doen verhuizen. Er ontstonden nieuwe moeilijkheden toen 't verblijf in het land van honderdduizenden vluchtelingen wat lang begon te du ren. Door de groote moeilijkheden. die aan hun terug-tocht verbonden waren, moest een nieuw be-roep worden gedaan op oponbaro en particulière geboutven". De schrijvér geeft dan de moeilijkheden weer, die voortsproten uit de overlading van particulière huizen met de uitgeweken Belgen. Bovendien, licht hij toe, maakte de werkende klasse een slechten tijd door, zoodat hier en daar de opmerking werd gehoord, dat de vluchtelingen soins nog beter af waren dan hun gastheeren. Ook de concentratiekampon worden in den breede besproken. De vluchtelingen werden — zegt de schrijvér — iu de kampen zeer goed behandeld, docli het verlangen van vele hunner, in een andere omgeving te leven, was be-grijpelijk. Particulière personen, die bereid waren een of meser personen, zelfs heele gezin-nen te ontvangen, boden op edelmoedige wijze gastvrijheid aan. Aan hèt damescomité, onder leiding van mevr. De Booy—Boissevain, dat zich speciaal met de huisvesting bezigliield, wordt in dit verband een bijzonder woord van lof gebracht. De schrijvér van het artikel, die uitstekend op de hoogte blijkt te zijn van hetgeen in Hol-Land voor do uitgewekdnen ib gedaan en wiens lofspraak daarom te meer kan worden , gewaardeerd, deelt aan liet slot raede, dat het niet nauwkeurig bekend is, hoeveel door particulière personen geofferd, maar, dat arm en rijk heeft gegeven zooveel men kon en dat er zekor door particulieren eenige milliocnen zijn geschonken, terwijl de regeering 8 millioen gulden bijdroeg. De jjTimes" en haar kundïge voorlichter hebben, door in Engeland nog eens do aan-daoht te vestigen op hetgeen in Nederland nog steeds in stilte voor de arme Belgen wordt gedaan, een loffelijk werk verricht. (,,Tol.") . 1) Waaruit niet mdet afgeleid worden dat aile bewoners van het kamp te Oldebroek tôt de ongewenschte elementen behooren. Red, „V. S.". Wat gewonde soldaten in hun lichaam kunnen bewaren. Niet alleen kunnen kogels in het lichaam van gewonden blijven, zonder dat zij daarvar cenigen hinder hebben, maar ook andere souvenirs kunnen zij van het slagveld in hur licliaam verborgen meebrengen. Dikwijls weter zij het met eens. Zoo werd in 1893 te Iveulon in het Burger-ziekenhuis een 47-jarige man geopereerd, die pedert den slaa bii Koniacratz, dus lanaer dan een kwart eeuw, «en 33 m.M. lange punt . van een sabel in zijn lichaam had. Die punt was door een graatscherf van de 6abel afge-slagen. De granaatsoherf werd verwijderd, maar >an het stuk sabel wist men mets. Na 20 jaar [ vertoonde zich op den rug van den man een gezwel, dat grooter en harder werd. Toen het pijn begon te doen, sneed prof. Bardenheuer het open, en kwam' het stùk sabel voor de<n ■ da8- , . In Parijs werd omstreeks' 1895 iemand ge-• opel-eerd, die in 1870 het vaderland verdedigd j" had. Een granaatscherf had een barnstéenen sigarenpi,jpje meegevoerd, ongeveer o ç.M. lang 25 jaar later werd het aan het licht gebracht, tôt groote verwondering van den patiënt en den chirurg. De onde strijder heeft er later lustig door gerookt, zegt men. „Beschleunigtes Eilgut". i Aan een der stations te Rotterdam kwa-m dezer dagen een mand pruimen aan, verleden jaar September uit Duitschland verzonden als ,,Beschleunigtes Eilgut". Wat er van den in-■ houd geworden is, laat zich begrijpen. Soldij. 1 De Engelsche soldaten genieten een ruime " soldij, maar deze is niet in vergelijking met ' die welge hun voorgangers genoten, die zes 1 eeuwen geleden vochten onder Eduard III. ' De 15.000 boogscliutters ontvingen 3 d. per 1 dag tijden6 het beleg van Calais. Natuurîijk ' moeten we hierbij het rerscliil in de waarde ' van het geld tusschen toen en. nu in aanmer-1 king nemen. Want in 1349, kort na den val van Calais, verdiende een meesterknecht 4 d. per dag; dàarvan moest hij zijn voedsel en kleeren ook nôg bekostigen, terwijl de soklaat dat voor niets kreeg. De geboortecijfers. Blijkens het officieele verslag ombrent den loop der bevolking zijn in het tweede kwartaal van dit jaar de geboorten in Engeland en Wales belangrijk verminderd. Het ge-boortecijfer was in dit kwartaal 3.3 beneden het gemiddelde van de laatste tien jaren en 1.4 per 1000 beneden dat van 1914. Het sterffcecijfer is daarentegen ho.oger, 1.2 per duizend boven het gemiddelde der laatste tien jaren en 1.6 boven het sterftecrjfer van het tweede kwartaal 1914. In het tweede kwartaal van dat jaar bedroeg het aantal geboorten 213,094, het aantal'sterfgevallen 138,579, het overschot der geboorten was dus 74,515 tegen 102,293 in 1912, 105,727 in 1913 en 101,933 in 1914. Het aantal onwettige geboorten bedroeg 9644 tegen 9977 in 1914. Deze ci j fers zullen zeker v;^l een eind maken aan de praatjes over de z.g. oorlogs-kinderen.De moeielijke uitspraak van het Engelsch. Een correspondent van de ,,Daily ' Clnro-nicle" vertelt hoe de drie Duitschers, die deze week ontsnapten, weer gevàngen ge^ nomen werden. Er was slechts eén van de drie die goed Engelsch sprak ; de tweede kende'er iets van, de derde in het geheel niets. «Toch werd de eerste voor de beide ande-ren herkend en dat om de verkeerde uitspraak van één letter^ De ontsnapten droegen eene kleeding, die eenigszins van de ,,model''-kleeding in het kamp afweek. Zoodra zij in Llandurio, het bij het kamp gelegen .plaatsje aànkwamen, ging de Engelsch sprekende officier, Tho-lens genaamd, alleen verder, terwijl de beide anderen te zamen verder gingen, maar zoo, dat allen elkaar in het oog konden houden. Zoo gingen zij zelfs een restaurant binnen waar zij aten, doch, ondanks het feit, dat hun signalement overal bekend was ge-maakt, niet herkend werden. Daarna ging Tholens een sigarenwinkel binnen en vroeg ee pakje Abdullah-ci^iretten... met nood-lottig gevolg. Hij sprak in dit woord de ,,u" als >>joe" nit, vroeg dus naar ,,Abdjoellah" cigaretten. Zoo kon alleen een vreemdeling. dat woord uitspreken; de winkelier werd achterdochtig en gaf een jongen een wenk, Tholens te volgen en de politie te waarschuwen. Een agent arres-teerde hem, waarop hij dadelijk erkende een Duitsch officier te zijn. De beiden anderen werden gevangen genomen toen zij een rijtirig, gehuurd hadden en in gebroken Engelsch een onduidelijke plaats van bestemming aangaven. De koet-sier reed ze toen eenvoudig naar de wacht, waar eeh officier ze ondervroeg en opnieuw gevangen nam. De invloed van vfuchten. Vruchten zijn gezond, vooral ons Nedcr-landsch ooft. Appelen, vooral zure, zijn g^ed voor de maag, maar hebben ook een uitstekon-den invloed op de hersenen en op het zenuw-stelsel ; talrijke natuurgeneeshceren bevelen zenuwachtige menschen het eten van veél ap-» pelen aan en en men zegt, dat er uitstekende resultaten me© worden bereikt. Napoléon «it een appel, wanneer hij een moeilijkc quaestie had op te lossen. Beethoven zou een appel ge-geten hebben, wanneer hij niet in slaap kon vallen. Ook pruimen kalmeeren zenuwachtigen. , Bovendien heeten zij de spieren te versterken. Een zeer gezonde vruclit is voorts de zoete amandel. Ook de noot is buitengewoon goed. Het Fransche tijdschrift, waaruit wij deze ge-gevens ontleenen — die wij voorts voor rekening van haar redactie laten — concludeert, dat vooral de werkers met den geest ooft moeten gaan etnn. Zij, die zwaren handenarbeid verricliten, hebben peulvruchten noodig mi spek, maar do werkers met het verstand, die deen handenarbeid verrichten, kunnen best uitsluitend van amandelen, noten, bananen, meloenen, appelén, péren, pruimen, kersen en bes6en leven. . Q ■ De pliohten van olken Vîamlng ten opzichte van ,,de Ylaamsche Stem" zijn: MEDEWERKEM. jVBONNEEREN. VERSPREIDEM. Aan onze lezers, De wijziging in de leiding van de ,,Vlaam sche Stem" heeft aanleiding gegeven to commentaar waardoor het Vlaamsche Be lang zeer zeker niet gediend wordt. Grove beleedigingen blijven de nieuwe lei ding niet bespaard. Wij doen een beroep op onze Vlaamsch< menschen om op hun hoede te zijn vooi kwaadwillige verdachtmakingen. Wij hebben vertrouwen in het gezon c verstand der Vlamingen. Onze lezers zullei ciiderscheiden tusschen onzin en werkelijk heid. Wij passen op ons toe het eerlijke y ors van G e z e 1 1 e: Hetgeen ik niet uitgeve En heb ik niet in, Wie zal mij dat wij ten te schande? Mijn hert en mijn taie, Mijn ziel en mijn zin, 't Is al zoo van buiten, 't Is al zoo vaji bin, 't Ligfc ailes daar bloot op mijn handen En laten onze lezers nu oordeelen. naa) wat uit onze handen in het blad komt! Generaal StaaS over België, In ,,Hct Vaderland" van Den Haag ver-schijnt sedert het -uitbreken van de oorlog een merkwaardige reeks oorlogsopstellei" van Generaal P. H. S t a a 1, Holland's gewezen Minister van Oorlog. Aan zijr 19 Aug. verschenen No. LXI ontlenen wi; het volgende: ,,De Duitsche opsteller6 van vredesbepa-lingen wijzen er op, dat Duitschland nief zal kunnen nalaten België in te lijven. Ik laat nu daar, of ooit te verwackten is da1 de Belgen een Duitsch element zoudei: kunnen worden en of dus de bedoeldc inlijving niet een bron van ellende, la6t en verdriet voor Duitschland zou worden. ,Maar ik vind dit voorstel zoo laag in andei opzicht. Die het doet en aankweekt vergeel ten eenenmale: dat België geheel zijns ondanks in den oorlog befcrokken werd dooi een daad van Duitschland ; dat België dei: doortocht d.er Duitschers niet kon toestaai: zo.nder afstand te doen van zijne Staats-souvereiniteit ; dat geen Duitscher er aar gedacht zou hebben om niet met. beelist-heid en met fierkeid van zijne Regeering te verlangen, dat zij c.q. een dergelijk ver zoek, als aan België door Duitschland werc gedaan, onvoorwaardelijk afwecs; en dal België deu oorlog slechts heeft gevoerd to) liandhaving zijner neutraliteit en in verzel tegen een inval der Duitschers. Door bij den. vrede met een en andei geen rekening te houden en, nadat ook d< vrede met Engeland zal zijn gesloten, Bel gië te blijven bezetten, zou Duitschlanc m.i. een karakter aan dezen oorlog geven dat het niet slechts aan de neut-rale Stater kon doen berouwen zich bij het begin var den strijd niet tegen dat Rijk te hebber gekeerd, maar dat het voorts als een bru taal en roofzuchtig overweldiger zou doei: kennen. e Neen, die Duitsche schrijvers die het in lijvingsdenkbeeld opperen, zij kunnei m.i. niet beschouwd worden woordvoerden of gedacht evertolkers van de Duitsch< Regeering en van de meerderheid van^.he' Duitsche volk te zijn ! Er werden in de Brusselsche archiever stukken gevonden die België heeten te be zwaren. Mijns inziens wijzen . zij hoogsten: slechts op eenige onvoorzichtigheid van dei Belgischen. Staf of van het Belgische De parte ment van Oorlog. Wie er verdaclit moge worden van schulc of medeschuld aan het uitbreken van dezer oorlog, volstrekt buiten elke verdenkin* staat naar mijne overtuiging de-jonge, rid derlijke Belgische Vorst, die slechts te be schouwen is als de dappere, eerlijke verde diger van zijn goed recht en van dat var zijn volk.'i Hoezeer ook beèreffende andere in d< Oorlogsopstellen naar voren gebrachtt vraagstukken,. de opvatting van de echrij ver in een andere lijn ligt dan de onze bovenstaande hooggestemde verklaring var Z. Exc., die wij, als Belgiese burgers, nie zonder ontroering gelezen hebben, geef een irizicht dat ook het onze is weer. Dr. A. J. 9m Oyd moec§ert]e. Schets. (Motj Zachtjes trad het moedertje nader. He bedde was laag en het vier in den lieerd joe, hooge slangen op die het kamertje soms hel vei lichtten. Ja, ?t was 'n men.sch, 'n soldaat. Maa Fons was 't niet, want hij had geen mutske. op gel ijk Fons. Wie kon liet zijn:-' Het wijvek stond te zinnen, meer en rnèer ver won der, dien man aankijkéndë. Totdat al met eens 'i vreeselijke gedachte als 't licht in h'eur ziek hersens opvlamde. Maar, dat. was den duits den duits, do moordenaar van heuren Fons! Wat zou ze doen? Wat zou ze doen met de moordenaar van heur kind; ran heur en Fons Als ze hem nu zelf eens vermoordde. Gel ijk ': bliksemflits joeg die gedachte door heur lamm hersens. Trage ging heur blik naar den slaper de en er lichtte alreeds iets onzinnigs in, iet woest-. Doch ze blcef zitten horken naar dien asem naar dat leven... De vent bewoog zich plots e: krampaclitig kroop liet vrouwtje ineen, diep in 't hoekske van den heerd. Maar hij blee weer stil liggen en ze hoorde alleen nog die: asem, dien asem... dien ze bijkans voelde als :: boor op heur herte. O, dien asem, dat leven... En Fons die n niet meer asemde, niet meer leefde, dood la en koud, door de schuld van hem dââr, de duits. Ja, .dien asem zot^ ze ook nemen, da leven ook nemen, gelijk hij mei Fons gedaa had. En in 't vrouwtjes oogskes lichtte n plots, diep, iets koel besloten. Langzaam stond -z-s recht, z<So recht al ze nog nooit had kunnen staan. Als 'n sch'imm vaarde ze het bedde voorbii, naar de schapraa: die stille open ging en waaruit heur hand te voorsohijn kwam met het broodmes. Ze beefdo i niet meer, ze was als verjongd nu dat ze heur kind zou wreken on den moordenaar straffen. Bij het bedde stond ze ;'n oogenblikje stok-stil hem te beloeren, hem die heur kind gesto-len had. En het was bijna 'n lach van geluk die op heur lippen kwarn spelen. Heur oogen bran-den op die naakte Jcele, waar ze slaan zou. En t was als 'n droom, 'n vivrioen, toen heur j handen dien hais naderden, grijpensgereed. Plots greep ze toe met stalen vingers en de îechterhand gaf 'n wilden zwaai. '>n Versmoord , gerochel steeg uit de a^kove op. Een gewoel ontstond, 'n paar stâmpen tegen het ledekant dreunden hol door het kamertje, maar 't vrouwtje had niet los gelaten. En toen viel ailes stil. 'n Lange rilling ging over dat lichaam. Hij-gend stond het vrouwtje, de twee handen aan het ledekant geklampt, heur oogen toe. En zich aan den muur steunende strompelde ze naar heur stoeltje terug, waar zo uitgeput op neerzonlî. Langen tijd was het moedertje blijven zitten zonder roeren, alsof ze sliep. Het vier in den (heerd was aan 't smeulen gegaan, en slechts nu en dan likte er'n lange viertonge omlioog, die het kamertjo dan spookachtig verlichtte. Hot was er graf-stil. Opeens klonk door den wand, van uit het geitestalleke het langgerekte gebleet der geite, die wachtte om gemolken to worden. Dat deed het vrouwtje opschrikken als uit 'n droom. Angstig snakte ze heur hoofdje nu i naar de alkove, en toen was 't weer klaar in heur verstand. Schuw trok ze heur oogskeg open, die wild bleven staren dn do donkerte van de alkove, waar ze niets meer -zien kon en toch zag. En toen ging ze ineens gewqjdig aan 't beven en schudden, dat haar tandloojje kinnebakken opèn klapperden. Ze had 'n mensch vermoord. Wijd trok ze heuren mond open en stiet plots 'n lange gil uit: ,,ach! ach!..." En Heur hoofdje in heu'r handjes vattendo viel ze ineen.s aan 't snikkert, met korte, hevige scliokken. Ze keek op. Naar gin der waar dat het kruis-, beeld hing. Het was plots of ze liet zien kon, middenin het duister, hel, hel wit, met roode druppels bloed die uit de handen en de voeten leckfcen en plettend op den eerdvloer vielen. En ineens joeg ze van heur stoeltjo af, op heur knieën voor 't kruisbeelcl. J oen was het of Jezus' stervende oogen open 1 gingen en naar heur staarden vol treurnis en verwijt, als wilden ze zeggen : ,,Hel> ik op mi.ju kruis m'n vijanden niet vergeven?" Snikkend boog het vrouwtje heur hoofdje en borg heur oogen in heur handjes, terwijl het smaclitend uit. heur kele kwam : ,,vergiffenis". Nuc scheen het lïeeld z'n armen naar heur uit te strekken en te glimlaelien, voor liet weg-'zonk in den hacht. En zich op de knieën voort-. slependc kwam het moedertje bij de alkove zitten bidden voor den moordenaar van heur kind, voor heur slachtoffer. j)oor de kleine ruitjes kwam het eerste mor-, genlicht. scliuchteV het kamertje binnëndrin-, gen. In de verte rondom kraaiden de lianen op de hofsteden en in de boomen, heel hooge, za-ten de vogeltje« hun morgenpraatje uit te'tjil-jren. Trage en bijkans kreunend bleette de geite nu in 't stallekc. Binnen lag het moedertje tegen het bedde gezon ken, huiverend to slapen. Langzaam kreenr ailes 'lijnen en vormen in het donkere kamertje. . J Niets.brak ^de stilte, zelfs niet don asem van ( ihët vroiiwtje, die als uitgestorven scheen. \ erre in de zandstrate weerklonken nu zware stappen van menschen., Pe geite spitste de ooren en ging harder aan 't blêten om ver-lost te worden van heur mclk. . Het was 'n troepje duitsche soldaten, vooi*posten, die de plaatsen aan t verkonnen waren. Het huizeke voorbijgaande^ bleven ze op liet gebleet der ; ' geite stil staan en de officier stiét het liekske ■ open. Rondloerendo ging hij den steendâm op ■ en 'n paar niannen Aolgden hem op de hielen. Bij de-deuro blèef hij staan en„beukte met z'n vuist op de boA7endeure, die mot 'n bons open-sloeg.Het moedertje schrok wakker en keek wezen. » loos naar de deure. De overste had nu de on-L derdeure opengegooid en çtapte. binnen. Schuw klauterde het vrouwtje reclit en bleef bevendc staan, 'n hand aan de bedsponde gevat. Gerust-[ stellend ging de. officier het vrouwtje op den t schoudcr kloppen., toen hij heur met bloed be-smeurde kleeren bemerkte en schrok. Z'n > oogen gingen naar 't bedde. Wat was dat? 'n duitsch soklaat, vermoord? Brullfud riep hij z'n niannen bij. die iii 'n'ôogwenk 't huizeke af gezocht hadden. Er was niemand te t vinden, geen enkele vijand. Maar, dàt had geen soldaat gedaan, die man . was vermoord, eenvoudig vermoord, de koel , overgesneden. En ineens brandden nu al die oogen op het schuddende bevende wijveke, dat achteruitgèdeinsd was tôt tegen den lieerd-muur en, ineengekrompen, zich wilde wegber-1 gen, in den muur, achter den muur. J. Met 'n vloek vloog 'n man er op aan en rukte ; heur tôt voor den officier, Waar zo op do knieën schokte al huilend : ,,ik ben maar *n simpel wijveke, laat me los, laat me los. ,,Maar de officier gaf geen acht op heur gillcn, ging nog eens naar het lijk kijken en snauwdë het vrouwtje dàn barsch in gebroken vlaamsch toe: ,,Gie,. das getaan?..." Hèt vrouwtje snikte, snikte ,,Ja... ja... menheere, maar ik ben ik maar 'n simpel wijveke... En... en... hij heeft l mij m'n kind vermoord, — gilde ze dan woest r "uit, — hij wilde mij ook vermoorden. ! De officier luisterde niet verder. Hij beval r z'n mannen en deze gropen het vrouwjo ruw vast, sleurden heur buiten tôt achter in heur 3 hofke en drukten heur daar in de dichte doorn-] liage. De geweren vlogen van de schouders, 1 kort en nijdig klonken de bevelen en tien ..ge-Q weerloopen waren onmiddelijk op het vrouwtje gerioht. ' Het moedertje. scheen nu te begrijpen wat 3 er gebeuren zou. Doch in plaats van schrik ? was het 'n glans van geluk, die in heur oogen x kwam spelen. Het jonge licht van de rijzende c zonne scheen heur ha ren plots verzilverd te . hebben en heur wezenstrekken werden heel s zaeht en bijna jong van de hope, die eruit lichtte. Toen zonk ze op heur knieën en had: „vergiffenis, m'n kind"... [ 'n Korte rrang... Het moedertje zonk op zij, e de handjes nog altijd saamgevouwen. f », De soldaten keken verwezen naiar elkander j als 't gedaan was en ineens was^er geen een 1 meer, die nog iets te zeggen vond. 'n Oudere man maakte plots de sclioppc los, die hij droes; x en zonder 'n woord te spreken viel ln'j 'n kuil t aan 't delveni De andere keken hem 'n cogen-^ blik je werken, grepen toen ook naar hunne t schoppe en hielpen. -i In 't hofke van t simpel wijveke kon men, x als de soldaten weg waren, 'n heuveltjo zien met 'n knusken er op van twee tegare gospij-s kerde plankskes en in de muîle eerdeverrond... e de prente van elf knieën. JOS. JANSSEN.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.