I ^*e Jaarga ng M6. LAD "J ^ ^ r-^ Tr- r- kT rN n\ rv r* i IT AA /\ f\ IS T AA. /\ r~" /—A T* I IREDACTIEBUREEL: KALVERSTRAAT 64, AMSTERDAM. — TELEFOON No. 9922 Noord. Di Vlaair.che Stem verschijnt ie Amsterdam elken dag des morgen g|I yier bladzljden. Abouuementsprijs bij vooruitbetaling : _• Voor Hollana en België per jaar / 6.50 — per kwartaal / 1.75 — pér maand / 0.75. • Vocr Engeland, Frankryk en buitenland dezelfde prijzen, met ver-Jiool'Îd" van verzendingskosten ('2)4 cent per aummer). Hoofdopsteller : Mr. ALBERIK DESWARTE Opstelraad s RYRIEL RIIYSSE — RENE DE CLERCO — ANDRE DE RIDDER Yoor ABONNBMEKTEN vende men zich tôt de Administratif van hit blad, KALVERSTRAAT B4, AMSTERDAM. - Tel. N. 9922. Yoor AAXKON DIGINGEN wencla ineu zicli tôt de Administratif van d' VLAAMSCHE STEM, Kalverstraat 64, Amsterdam. — Tel. N. 9922. ÀDRESVERAftiDERING onze Kantoren, zijn wegens uitbreiding, i jttactt naar de Kalverstraat 64, Amsterd ~KORTE 1NHOUD 11«41» dziij.d e : Geduld. — Edward Peetere. Kloine Kroniek. ! Schoolmuseum van Amsterdam. — V. L. [ Eck Jr. 2e bladzij de: l'it het Vaderland. Een heldhaffcig luitenant. Xieuws uit Gent. Brieven uit het Ypersche (VI). — Jozct mon*. Landbouwkwestie in Vlaanderen. Lente (4). — Cyritl Buysse. , 3e b 1 n. d z ij d e : De Europecsche Oorlog. Telegrammen en Berickten. Een bezoek aan het kamp van H ai der _ Paul Otlet. Boekbeoordeeling. 4 o b 1 a d z ij d e : Officieele lijst van Belgische soldaten, ki gevàngcn in Duitschland. Weekbladen. Voor de Uitgewekenen. Belgisch Roode Kriii^. Overzicht dcr Duitsche Pers. Geduld Itidien er ergens in Nederland een ] rielaar in ,,geduld" te vinden wajs, y :cker lïadde 'hij binnen korten tijd ,,j schaapjes op het droge"... Wat dé Belgen in het algemeen, ei uitwijkelingçn in het bijzonder, kenmerl het' steeds aangroeiend ongeduld dat verstaanbaar is — wachten duurt nu Diaal larig! — maar niet heel verstau Daarom, nieen ik, hebben de bladen, meest door de vluchtelingen gelezen • den, den plicht van tijd tôt tijd eens < deoogen te openen aan hen die, hoegena niet in krijgszaken thuis, toch vinden het wat al te lang duurt. Zij gaan echter niet n/li wàt er op ?pel staat, hoe de toestanden waren, il uitkomsben thans reeds bereikt zijn, u eevolgtrekkingen af te leiden zijn uit er tôt hiertoe gôschiedde. Wilfen we dat eens even sa men di Niet om u bedriegelijke hoop voor te < >tralen ; niet om uwe verwachtingen bodem in te slaan; maar om koelblo en gevolgmatig de zaken in te zien zc ze zijn,. Wât staat. er op het spel, voor olis, gen. vooral? Vrijheid of knechtsc. opnieuw vrij en frank kunnen leven o: Gods lieve zon ofwel aan handen en vo gobonden aan den willekeur der Pruisi >oldateubeheersohiug overgeleverd zijn; onze zonen als k ano n ne nvlee scli door allés invretende Pruisische militarisme ^eggeleid worden. Denkt aan den E aan Lorreinen : denkt ook aan het ongc hge Polen en aan het driewerf ongeluk eu gemartelde Duitsch-Polen ! De inz< h°og; daarom ook valt onze jongens g aan den IJzer niets te lastig of te zw Want zij weten wat zij verdedigen ! Hoc waren de toestanden? De oc die thans woedt hing sinds lange jarer ©en Damocles-zwaard boven aller hoofd ik herinner me dat gedurende mi^n h rond de jaren '90, de gesprekke: militaire kringen steeds over hetz< onderwerp liepen ! den thans woedei °orlog. De vrede dien we genoten was gewapende vrede, die ons, telkens er er 0en wolkje zich vertoonde, met den or gang bedreigde. Op 3en Augusti 11. ! {'ij los. Sedert tientallen van jaren va: Dnitschland voorbereid geworden ; Beicren, waren zoomin gereed als jnedestrijders in Frankrijk, Engelanc | juisland, en tocli gelukten onze lield . ''g0 Mpiotjee" — men zfou elk liunne | gouden lijstje moeten hangen ! — : et overmachtige Duiteche leger Yoor " | e»en te houden. En liet gevolg van nooit vernioedde, wereldverbazende kl jnoedinheid was de omverwerping uitsche oorlogsplannen, en het verse ! en van den noodigen tijd aan de ee [ J°iUwe ^aar^orgen onzer onzijdigheid ^^ni^zins te weer te stellen. [ r 7 /; u*iï''°pi'Sten zijn, er thans rced. f Jl" ?.' ^er vraag, hier verg ik [ jan?cl1 bijzondere aandaoht, -want die Jn, f0"18» door zwartkijkers vooral, ue "^skundigen al tijd, op eene 01 1 u, j JS. eu sonis moedwillige -wijze I VJ ' ^ie te voren over dezen lang I liet- -n 001^°? .sprak, wist — ik hei I Tinîf '"l! ~~~ België als eene rijpe F daf SC ^en scHoot zou vallen | j, °Ç korten tijd het Pruisische m: d?* v- ze8epraal 2ou -vîeren te Pari je 58 5;jns tgt ren. Dat -\verd wel niet openlijk gezegd , maar toch was liet zoo. En wat is er ge beurd? Het Belgische léger heeft zich me roem overdekt te Luik, bij zijne verder am' kampen, bij zijne uitvallen uit Antwerpen = het heeft eene engehoord heerlijke krijgs kundige stellin^ ingenomen door het bele gerde Antwerpen ie verlaten en de bre bij Nieuwpoort af te sluiten; het heef daar de Duitscht overmacht tegevgeheudet von >)n *of' gzbracht. Want, wat ool Duitsclie berichten mogen melden, zeker i het dat het Duitsche leger aan de kus achteruit wijkt — zonder dan no g te spre ken van die groote terugtocht van d' Marne. Het Duitsche- leger wijkt-, en wi f Si- gaan vooruit! Dat zijn de feiten. En d' West-Vlaming zou er bijvoegen: Dat ii dubbel in de keere! Yoet voor voét wordt onze grond her wonnen, langzaam — want we mogen dei vijand niet onderechatten — viae/r zeker — s-ijk. en dat is ongehoord ! Wat tôt hiertoe be reikt is door de Verbondenen is zoo ont zettend groot en grootsch, dat aile ongedult erbij eene dwaaslieid wordt. Zelfs indiei 'jgs" er geen ander voordeel behaald was. dan d' Duitsche legers tôt staan gebracht te lieb ben, zou het,» gezien de toestanden, no« een heerlijk feit geweest zijn. En niet al leen staan ze, maar re w-ijken! ik weet het wel, wij allen die de oorlo 5=5 gen slechts kenden uit de geschiedenisboe ken, wij kunnen ons moeilijk een gedacli yermen van één enkele maandenlange ei mijlenverre veldslag als die welke than nog immer geleverd wordt. Maar men ver ian~ gete niet dat de thans toegepaste krijgs c>?r" kunde slechts van October 1914 dagteêkent :i.lne dat het oorlogvoeren thans op eene nooi gehoorde en te voren onbegrijpelijke wijzi . doorgedreven wordt. Wie over zes maandei et is militaire kringen had durven sprekei van een vestingoorlog in het vlakke veld e^n" ware aanzien geworden voor een onwetende een domoor. En nochtans, wat is de than di0 wœdende slag zooniet een vestingoorlog il ïVOr_ het vlakke veld ? îven De uitkonisten die op dit oogenblik reed imd l^ereikt zijn, zijn van zulke hooge en door dat slaande waarde, dat op de vraag: IVelk gevolgtrekkingen, er uit af te leiden zijn het niemand, die de zaken kent en de toestan eike dell bestudeerd heeft, op iets anders ka, elke nitkomen dan op de algeheeh: nede.rlaa\ wat van Duitschland. 'Feitelijk is Duitsclilam nù reeds verslagen, niette^eiistaande he )en ? nog steeds het grootste deel van Belgie il loen bezit houdt. En Duitschland zelf wee den zidks. Wie niet vooruit gaat, gaat achier edig uit : en niet alleen gaat Duitschland nie -oals vooruit, maar, niettegenstaande zijn gedu rig in het vtiur zenden, niettegenstaand Bel- àl zijn wanhopig pogen, het wijkt. lap, En het is niet aan ons, uitwijkelingej ider op vreemden bodem ; niet aan onze onder &ten drukte broeders ginds in het vaderland sche ongeduldig te zijn bij zoovele blijken vai en lieldenmofed en van toekomstige zegepraal het Zeker hunkeren wij naar het gelukkig zien oogenblik waarop wij allen, zij en wij, fie [Zas, onze vaderlandsche driekleur op de bors luk- zullen mogen voeren, die driekleur, di kige Europa van het Pruisische soldatenjuk ge ;t is red heeft; zeker mogen wij in onze gedach inds ten die heerlijke stonden oproepen, waaro aar. wij allen, roiid onzen geliefden, heldhafti gen Vorst geschaard, hem met luide juich ir]0<r kreten zullen mogen begroeten, en onz a£ broeders die ginds zoo heldhafti^ voor en en strijden, geestdriftig omhelzen; maar di ger- hunkeren naar, en die voorsmaak van da 1 ju hoogere genot ons wederom vrij te gevoe .Ifde len in het vrije vaderland mag ons niet to tden ongeduld aanzetten, ons, rityet-strijdert minder dam wie ooit. Vergeten wij niet da gens oene vlugger handeling van ons legerbe der- stuur onnoemelijk veel offers vragen zou 3rak dat elke dag dien wij in den vreemdc, die: . hij onze broeders in het vaderland onder he juk doorbrengen, honderden, wellicht dui onze zenden, het leven behoudt. [ en Het einde van dit schrikkelijk pleit, da haf- "ooit zijns gelijke zag, is thans minder da r in ooit onzeker. De vrijheid lacht ons teger erin doch, dat het bloed onzer zonen, onze ■ u{|- broeders, ons duizend en miljoenmaal t "'die kostbaar zij om het te willen zien pleng© oek- °P a^taar van een dwaas ongeduld. D c|er tijd komt, hij breekt aan, waarop aile haf- hjden een einde zal nemen, en waarop te waarheid zal komen de oude Bijbelsch spreuk: ,,Die zich verheven zal vemederd, di 1je_ zich vernedert zal verheven worden." uwe EDWARD PEETERS. wor- door iver- mge! Zie onze telegrammei h a al noc°nfc en laalste Segerberichlei .lita- ^ op de derde bladzijde Kleine Kroniek. Laffe loochenîng. [n den Duitschen Rijksdag heeft Yrijdag rijkskanselier von Bethmann-Hollweg .in e lange redevoering, — die in hoofdzaak 0 de Italiaansche interventie handelde, en feiten, die er toe leidden, misvormde en motieven van het Italiaansche volk miskende ook van de documenten gewaagd, welke. de lo Deçember benoemde commissie, voorgeze door lord Bïyce en belast met het instellen een onderzoek naar de gedragingen der D schers in België, openbaar gemaakt heeft. onderzoek, dat zeer nainvkeurig gedaan heeft gruwelen aan den dag gebracht, waar 5 het bericht den lezer het bloed in de ade doet stolten. Do rijkskanselier heeft zich 1 stout deze documenten met dezo weinige 1 den te willen afdoen, door te zeggen. dat gruwelen, daar gepubliceerd, zoo afschu lijk waren, dat men krankzinnig moest om er geloof aan- te kunnen' liechten ; de j richten tegen te spreken, door ze aan de lu van feiten te ontkrachten, dezo taak heeft 1 rijkskanselier niet aangedurfd. Liever no< 5 hij de berichten maar eenvoudig ,,krank: nig". Neen, mijuheer dei rijkskanselier, niet r berichten zijn krankzinnig, maar wat zij 1 melden zijn daden van krankzinnige wrt aardiglieid, die, zoo afgrijsolijk zij ook mo wezen, helaas toch to begrijpen zijn als vo< komende uit de krankzinnigo Teutoons zelfoverschatting en den wreedaardigen lu " die in het Duitsche leger stelselmatig aar kweekt werd tegen het dappere Belgische v< ? wiens cnverwaclite tegenstand de arglisl plannen der Duitsclie regeering -zoo deer ' gedwarsboomd heeft. Met fia uwe praàtjes m ; Bethmann-Hollweg de rijksdag bekoren, b veel hij wil, feiten kan hij er niet. door ( î krachten ; het bloed der gewonden blijft x wraak roepen. 1 Duitsche krijgsmaniersn. 3 De. ,,Corriere délia Sera" vertelt het -l gende: ,,Twee Italiaansche mijnwerkers, teruggc 3 men van AVestfalen, waar zij sinds zeveni jaar werkten, hebben zich in liun werkkostn , bij de questuur aangemeld. Zij hebben • ? autoriteiten een ernstige onthulling geda Aan do Zwitsersch-Duitsche grens zouden Germaansche autoriteiten aile Italiaansche 1 zinnen hebl^en opgepakt, die naar Zwitserl / gingen om te repatrieeren en aile weerbare n l iten aangéhoudèn, die bij de mijnwerkers de meerderheid zijn. Slechts de vrouwen en 1 kinderen lieten zij hun rois voortzetten. î ( minder dan 30,000 mannen, voor het meei deel jong en mobiliseerbaar, zouden op die w t aangehouden zijn. ,,De twee mijnwerkers, die boven omschre tijding hebben gebracht, zouden er in gesla 3 zijn het toezicht hunner bewakers te ontg peu en hun reis voort te zetten." 1 Se è vero..., zou het een nieuwe fijno kri manier der Kultur wezen 1 En er bestaat re , om aan de waarheid van het verhaal dier t 1 mijnwerkers te gelooven, daar ,,11 Secolo" ■> ha a it, dat, oncîanks tallooze moeilijkhec l. vele Italianen der aangrenzende provinciën " Italie zijn teruggekeerd om zich bij hun r ment te voegen en een hunner het volge heeft verteld: 2 ,,Ik ben een vluchteling uit Ravereto. " week lang lieb ik over de bergen geloopen. sneeuw reikte mij dikwijls tôt aan den b' ■) Aile notabiliteiten van het land, waar ik a daan kom, zijn in massa gearresteerd ge% den. Zij zullen allen verantwoordclijk wor gesteld voor al hetgeen er kan gebeuren. Sle< de vrouwen en de kinderen zijn gemachtigd f naar Italië te vertrekken. Al de anderen ^ i den aangehouden. .,Onlangs, b ijhet uitgaan der scholen — weinigo scholen, die in Trentino nog open t — werden do jongens boven de twaalf ; , groepsgewijze naar do loopgravon meegevo t voor welke men hen dwong tôt het opstellen . prikkcldraadversperringen.. ,,Een krankzinnige sclirik heeft zich van c ' beulen meester gemaakt. In Trentino wei l het van Duitsche, a oornamelijk Beiersche daten. Dag en naclit komen militaire trei en artillerie-konvooien aan, die zich oni dei lijk naar de voorposten verspréiden." t Waar is toch de grens van de Duitsche oi 1 rechtigheden? Doch laten wij geduldig zijn: , \\ezcv de Germaniakken doen, hoe eerder r in het verdèrf zullen storteu. ,,Denn es ver; e nur ein Gott Kegel und Kugel zu sein , ^ Goethe. e r Een vefklaring van scheidemann. t De soc.-dem. P. ijksdagafgevaardigde Scli€ e manu schrijft aan het sociaal-deraocrati, Persbureau : e In de ..Gazette de Hollande" van 11 wordt een interview met inijn Hollandsc partijgenoot Vliegen weergegeven. \ oh dat interview zou Vliegen o. a. gezegd heb dat ik kort voor den oorlog mij als volgt , genover hem geuit zou hebben: ,,wij zi Holland toch spoedig annexeeren, dan gij uit uwe moeilijklieden". ) Tegenover Duitsche partijgenooten be ik niet ernstig te verzekeren dat ik iets gelijks nooit gezegd heb. Indien ik den o « dien men partijgenoot Vliegen valschelijl den mond iieeft gelegd, afwijs, geschiedt omdat de buitenlandsche j>ers daariiiede tatie voert. Lksabok, H Mei 191= De Belgische Onderzoeks-commissie. Onder den titel : Eèrlijkheid en rech' do schapenheid, lezen we het vol gende in h< 2ne „Centrum" : vtjr Een feit dat wel onze aandacht verdies is. dat de eerlijkliedd der verslagen van ci Off. Belgische Commissie van Onderzce 0p zelfs door de vijanden van België nooit i ten twijfel is getrokken. ran Da volkomen reclitschapenheid kan oo ût- niet betwist worden. Men herinuert zic dat, alvorens hare coonmissie van onderzoe |S' sa men te stellen, de Belgische regeerin een beroep heeft gedaan op de neutrale lai -er_ den, om afgevaardigden in die commissie 1 ,or. benoemen. De Vereenigde Staten vreesde de nochtans daarin een gevaar voor de doc we- hun betrachte neutralit-eit te zullen on 'iju moeten, weshalve zij besloten geene verti ^>e" genwoordigers te benoemen. Van dion stoi l°le a^' was *îek olin:ioge^3^» <iio idéei bij aa ■mt -^€re mogendiheden ingang; te doen vindei :in- ^adien werden nochtans nog nieerdere p< de gingen aangewend, om ten minste specia; er- voor België eene onpartijdige commiss ed- sa men te stellen. Herinneren wij; maar eve ?cn aan de voorstellen van Senator Mag net t-Grcotnieester der Vrijometselarij, aan c Duitschers zelve en aan Z. Em. Kardina; * l Mercier, Aartsbissohop van Mechelen, i >lk zijn Herderlijken Brief van 24 Januar ige Bepaald wat de verwoesting van Leuv€ lijk bsîtreft, hebben ook destijds in groep hooi oge geplaalste j>ersonen van Leuven, waaroi zoo tier wij de namen aantreffen vân oud-mini int" ter Baron Descamps, Hoogleeraar Nerii: om enz., een voorstel van onpartijdig onderzex ingediend, doch vruchteloos. Wie tôt nadenken bekwaam is, zal ze gevolgtrekkingen uit deze feiten maken. ol- Hebt de dieren lïef. Hewel, we bekennen het gaarne. Hoe we oc ko- onze vijanden verafschuwen, toch zijn wo ni .ien zoo verblind, dat wij het weinig goede dat ne uni in hen is, niet zouden erkennen. Medelijdt len mot menschen hebben ze niet, maar het schiji an. toch dat er nog eenig gevoel in hun kultu de harten woont, al is het dan ook slechts voi ge- onze trouwe huisdieren, die voeding geven ( md ons leven l>ewaken in den stillen nacht. an- Ziehier hoe het gebeurde. Een inwoner u in Keulen heeft de verdorvenheid van zijn gee de zoo ver gedreven dat hij aan zijn liond e( [iet stuk KKbrood ten eten gaf. Raadsel blijft h en- hoe het dier niet plotseling overleed aan < ijze gevolgen van dat zonderling mengsel. De g rechtigheid echter waakte, en al stierf « ven waker niet, toch werd de eigenaar, deze v< ^gd God verlaten en vergeten deugniet tôt 60 Ma lip. boete veroordeeld, wegena moord met voorli dachteii rade op een zoo nuttig dier, waar jgs- men niet alleen de wakersdiensten, maar voc den al de toekomstige biefstukken ziet ! tvee , -er- Aigemeene dienstplicht in Engeland. len Vrijdagochtend verschenen al de-groote Lo in denscho bladen met een artikel, waarin zij d< 3gi_ algemeenen dienstplicht in Engeland eisclite nde De twintigste orlogsverklaring. Een jMct de oorlogsvei-klaring van Italië a: Do Oostenrijk, zijn wo tôt het getal van twint îik. oorlogsverklaringen gekomen. « aI1_ Hier A'olgeu ze: or- 28 Juli 1914 — Oostenrijk-Hong. aan Servi den 1 Oogst — Duitschland aan Rusland. lits 3 Oogst — Duitschland aan Frankrijk. om 3 Oogst — Duitschland aan België. ror- 4 Oogst —Engeland aan Duitschland. 5 Oogst — Oostenrijk-Hongarije aan lîusla: der *5 Oogst — Monténégro aan Oostenrijk. gip 6 Oogst — Servië aan Duitschland. aar H Oogst — Montenogro aan Duitschland. îrd 11 Oogst — Frankrijk aan Oostenrijk-Hc van garije. 23 Oogst — Japan aan Duitschland. n7:e 2-) Oogst — Oostenrijk aan Japan. lielt 2S Oogst — Oostenrijk aan België. soi- 2 November — Rusland aan Turkije. nen 5 November — Frankrijk aan Turkije. Qid- 5 Xovember — Engeland aan Turkije. 7 Xoveml>er — België aan Turkije. lge- 7 Novemljer — Servië aan Turkije. koe 24 Mei 191o. Italië aan Oostenrijk-Hongari. zij Deze lijst is volledig, op écn diplomatisc nag gebeurtenis na : de oorlogsverklaring v zei Monténégro aan Turkije. Deze twee staten z van zelf met elkaar in oorlog maar gaven zi de moeito niet het elkaar wijs te maken. Belgische kunst In Engeland. ide- We kondigden reeds de opening aan van K:he Belgische tentoonstelling in de zalen van F man & Co. te Oxford, aan. De heer Jozef Mi Me*î ..Belgian ast cri tic", heeft or drie lezing lien gehouden, de eor.sto handelend over .,Esthc ;ens se hen smaak en het begriji>en vari het kun jen, werk", de tweede over: ,,De Evolutio van 1 te- moderne landschap", de derde over: ,,Electisi lien in de moderne kunst en de figuurschilders". W zijt geeft nu ook een beetje meer bekendheid a onze Belgische en Vlaamsche literatuur in En< [îoef land ? der- - — nzin Waarom is de Paus gestorven? in Waarom Paus Pius in het begin van d dit, oorlog gestorven is? agi- Omdat toen aile grootè mogendheden . li£ Tertegenwooruigers en gezanten terugriep( i* en ioen deecl God -t dfen zijnen ook« Het Schsclmuseum van Amsterdam. I In dit artiekel ik u iets vertellen over uiterst neutraâl plekje ; waar 't rustig is < t vredig ; zo vredig zelfs dat daar de aanha gers van de verschillende partijen zich nee t zetten, om in aile kalmte wat te komen len e — ook van mekaar ! j. Aan de lezers van dit blad hoef ik wel ni uit te leggen wat schoolstrijd is. En 't zal hi II zeker ook niet onbekend zijn, dat wij in Nede land daar van ook ruimschoots ons deel hebb< k gehad, en er noch niet helemaal (of moet h schrijveu: helemaal niet) mee hebben afgei k kencï. En niet alleen kennen we hier de pol </ tieke schoolstrijd: de strijd voor of tegen < openbare scliool — we kennen er hier bove e dien noch wel 'n paar! Deze zijn van meer i terne, meer pedagogiese aard; al sprek hier andere invloeden ook 'n woordje me Trouwens, aan de andere kant is ook de p lietieke schoolstrijd niet enkel-en-alleen pol: tiek. En nu is 't voor wie weet hoc fel al dat g harrewar soms kan zijn, haast ongelooflik, d er zo'n neutraal plekje zou bestaan, waar • schoolstrijders vertoeven kunnen, zonder m kaar in de haren te vliegen. Ja dat niet alleei noch' sterker : de verschillende partijen werk door financicle en morele steun mee aaii instandhouding van dat plekje! Maar laat ik niet langer voor u in raadsel spreken, en eerst eens zeggen wat ik hier op oog heb. ik wilde u dan iets vertellen over 7t ,,A derîandscH, SchoolmuSeuni''t Eerst 'n kle stukje geschiedenis. 't Initiatief tôt de oprichting van 'n schoi muséum is indertijd nitgegaan 't JVede Onderwij z ers- Ge nootsch aj), de oudste vere: ging van onderwijzers in Nederland. 'n Krac tige steun voor die plannen ondervond 't v. ^ de T'er. van Leraren bij 't; Middelbaar Ond• wij s. En zo kon op de 24e Dcsember 1877 in If lokaliteit in 't Paleis voor Volksvlijt to Ai sterdam 't Ned. Schoolmuseum worden g opend. Nadat 't muséum in 1S79 verhuisd w naar enigo lokalen, gelegen lioven de Openba k Handelschool, werd in 1894 de bovenverd ît ping van 't tegenwoordige gebouw betrokke ig terwijl in 190(j ?t liele- gebouw, dat toen n oigendom was geworden van 't Schoolhiuseu: ît in gebruik werd genomen. Dit gebouw sta r- aan de Prinsengraeht, nommer 151, schu >r over de Noordermarkt. n 't Ned. Schoolmuseum wil zijn 'n perm nente tentoonstelling van boeken, leermidc ^ len, wandkaarten en -platen, die bestemd z voor aile takken van onderwijs — van af ^ voorbereidend tôt 't hoger onderwijs. 1k 6chr< j zo pas: wil zijn; maar ik mag gerust zegge e i s. Want slechts 'n drietal, zeer spéciale, ta ?" ken van onderwijs zijn er niet of zo goed i e niet ver tegen woordigd ; dat zijn 't zeevaa l, kundig, 't militair, en 't universitair ond v wijs. Overigens vindt men er benodigdhed ?" voor allé soorten van onderwijs. En bove dien is er noch 'n afdeling voor scholebou een voor schoolmeubelen ; en ten slotte 'n h toriese afdeling, die boeken, leermiddelen, m< belen en nocli enkele andere zaken bevat, ( dagtekenen uit do scliool in vroeger dagen, dio daarmee in verband hebben gestaan. voorts de boeken, betreft. :t spreekt van ,zx dat 't Muséum naast schoolboeken even gc studieboeken voor onderwijzer en leraar be2 Deze kollektie en ook die van do verdere le middelen, platen, en kaarten is voor'thed' daagse onderwijs in Nederland menseliker w gesproken vrij wel kompleet. Dat dit moge is, komt iu de eerste plaats doordat do mee: Nederlandse uit'gevers gowoonlik gaarne ber« zijn 'il present-eksemplaar van hun schoolu gar\*en aan 't Muséum af te staan. En wat n op deze wijze vérworvèn kan worden, wordt 2<j mogelik aangekocht. Men zal begrijpen, hoo veélzijdig 't Scho muséum 't onderwijs, en allen die daarmee betrekking staan, van dienst kan zijn. A Vie n- nieuwe scliool hebben in te richten, vinden keus genoeg uit nieuwero en ouwere metod boeken, kaarten, platen; en wie wat ouds d< wat nieiiws wenst te vervangen, eveneens. is Jn nieuw hoek, 'n nieuw leermiddel, nieuwe metode verschenen; men kan er krant of tijdschrift over lezen, o zeker; nu op 't Schoolmuseum kan men zelf er mee ki nis maken, en : eigen ogen zien toch maar best. Zo komen er ook aanstaande ouderwijz e. en onderwijzeressen, al of niet onder gelei lie door aanschouwing kennis nemen van de le an middelen waar over ze in hun boeken heb! jn gelezen, en waarnaar liun op 't aanstaai ch eksamen govraagd zal worden. Anderen, zicli voorbereiden voor 'n spéciale akte, 1: voor schrijveu, voor tekenen, voor handen beid, voor vrouwelike liandwerken, voor de ..hoofdakte" — zij allen vinden er studieb y- ken en studiemateriaal in overvloed. ils 8choohnannon die hun vak willen ,,bijh en den", komen af-en-toe eens kijken; of zet ti- zich aan do Lecstafel — die had ik noch r st- genoeind — waar ze binnen- en buifcenlan iet vakbladen en tijdscliriften kunnen raadpleg ne Laat ik hier nu'maar zeggen: enzovoortl M ie ik moet, en dat vooral in 'n algemeen dagbl an noch even over éen kategorie van bezoek ;e« spreken die, zeker 't kleinsfc in aantal, m stellig niet. de minste in belangstelling is. 1 zijn ni. zij die buiten 5t onderwijs staan. ! noch meer als. wie z'n leven in de scliool de on brengt, zullen verbaasd staan over ^t veel-veleilei wat er op scliool gel) ied te zien is. ] re nietwaar, ook de loken hebben toc-h eens a •n, de school kennis gemaakt ; als leerlingen. wandelend door 'fc Sc-hûolmseiim komt dan , willekeurig de herinnering op aan die tijd toen men noch op de schoolbank zat; en men maakt in stilte vergelijkingen tussen 't toen en 't nu. ^ Maar 't wordt tijd, dat ik u door 'b Ned. n. Sohoolmùeëum rondleidt; zo even, vluchtigjes ,n maar. 't Is dan ook alleen in do verbeelding. a- Wlellicht dat u 't besluit neemt in werkelikheid r. clie rondgang ook eens te doen. -n Bi,j 't ibinnenkomen voert 'n trap naar boven, waar men twee ineenlopende zalen voor zich ït ziet. In 't midden van de voorste, de breedste, in staan 'n tweetal vitrines; de een met aanschou-r- wingsmateriaal voor 't onderwijs in do klassic-■n ken aan de gimnasiums, de andere mefc over ik 't geheel eenvoudige in6trumenten voor e- 'n min-of-nieer elementair onderwijs in natuur-e- lamde. De twee zijkanten va.n deze zaal zijn le afgedeeld in — laat ik 't noemen «— ,,vertrek-i- ,jes zonder voor w and, zes aan weerszijden. n- '» Opschrift boven elk ,,vertrekje" geeft aan ?n h elk vak (of welke vakken) daarin onderge-e. bracht zijn. Behalve do boeken en do leermid- 0- delen bevindt zich in elk jjVertrekje'*' ook de e- katalogus (kaart6isteem) voor 't betreffende vak. Do bezoekers kunnen vrij ailes raadole-0_ gen. Over di» „vertrekjes" heen lopen gale-at rijen, die ook voor de expositie van boeken en leermiddelen dienen. e_ In de achterste, smallere zaal staat de Xees-i ; tafel, bevinden zich de afdelingen voor vreemde en talen, en zijn de wanden behangen met wand-lo kaarten, — meer dan tien rijen voor elkaar, Door 'n eenvoudige inrichting kan toch elke kaart afzonderlik bekeken worden. >fc Aan 't eind van deze zaal gaat men door Jn dour naar de trap die naar de benedenverdie-c- ping voert. AVe zien daar allereerst 'n klein in zaaltje dat geheel in beslag is genomen door leer- eu aanscliOuwingsmiddelen ten behoe\e van 't huishoudonderwijs. In de andere, grote rl benedenzaal zien we — gedeeltelik aan de mu-j-* rpn.< gedeeltelik in vitrines — platen, kaarten, j1. en andere aanschouwingsmiddelen voor aard-in rjjkskundig, natuurkUndig, natuurhistories en , ,,zaak"-onderwijs. Voorts zijn er schoolmeube-:D len en gimnastiektoestellen geëxposeerd. In 'n n_ tweetal kasten en 'n vitrine zijn de schatten 0_ van de ,,ouwe school" opgeborgen, terwijl er as °'a" °°^ n ouwe schoolmeestersstoel en re -lessenaar met plak, roe, en schandbord bovin-e_ den. Middenin de zaal staat 'n maquette, in D br.uikleen van Jt Gemeentebestuur van Amster-dam, die 'n aanschouwelike, voorstelling geeft ^ van 't openbaar onderwijs in deze stad. En, hiermee i6 dit vluchtig kijkje geëindigd. in Nu noch 'n enkel woord over de instandhouding van 't Ned. Schoolmuseum. Dit geschiedt ^ door 'n partiekuliere vereniging, die daarvoor " subsidie géni»3t van Rijk. Provinsie en Gemeen-te. En verder krijgt de vereniging, behalve de kontributie van 'n goeie honderd personelo leden, gelaelike bijdragen van bijna aile onder-v.ijzers-organisaties, onverschillig van welko kleur of richting. Daarvoor hebben de leden van deze organisaties vrije toegang tôt 't Mu-seum. 1) ^r Terwijl de Direktie de zorg heeft voor de da-en gelikse bcslommeringen, wordt Jt Schoolmuseum n- beheerd door 'n Bestuur, bestaande uit enkele w, afgevaardigden van onderwijzers- en leraren-is- verenigingen, waarvan de leden 't openbare u- neutrale onderwijs voorstaan ; l)enevens 'n paar lie die 't biezondere konfessionele onderwijs verte-of genwoordigen. at En zo ben ik dan weer teruggekomen tôt *t 'lf« punt van uitgang: 't neutrale, oi' misschien is 't 'beter tc spreken van 't alzijdige karakter it. Tan deze instelling. Na wat ik daarover in -r~ 't begin van dit artiekel schreef, is 't haast wel ovorbodig or noch i. b. ôp te Avijzen, dat ijs onder de schoolboeken. metodes, opvoedkundige iik werken. blaclon, tijdschrifton aile richtingen 't0 hun gacling kunnen vinden: en dus ook: aile 'id richtingen in de gelegenheid zijn ko nuis te it- nemen van — aile richtingen. Ik hoef 't be-lang, van dit laatste vooral, niet nadrukkelik z° te botogen. Niet dat daardoor de ,,schoolvredo" zou kunnen worden bevorderd: och nee, over- 01- tuigde tegenstanders blijven overtuigdo tegen-in stanclers. Immers, verschil van levensopvatting 'n lijkt me in eerste instant ie meer 'n kwestio er van temperament, a an aanleg, dan van ver-as, standolik inzicht. Maar daarom kunnen (en >or zullen!) tegenstanders wel enigo. goeie dingen Er van mekaar leren, en overnemen! 'n Is '( niet merkwaardig dat in oils land waar in 't, zelfs Toor 'n salaiisaktie, onmogelik is go-iar bleken dat do verschillende onderwiizersvereni-ïn" gingen tijdelik samenwerkon — zij dit wel doen, t zij 't dan niet organisa-tories, maar dan toch îrs met klinhende wnnt, en met ongcveiihsdr b/-le, lfingstelling, ten bato van cle sticilting 't Xed!. er tichool muséum! '^ll Hoo dat mogelik is? Zou 't ook kunnen ziin doordat op stuk y an zaken 2 x 2 altijd 4 is, wàf: dan ook de beginselen mogen zijn van hem of ^r* liaar, die deze konnis heeft aan te brengen? de oo- Misschien dat er nu onder do lezers van dit blad zullen zijn, dio na kennisnanie van dît ou- artiekel, voor hun terugkeer naar patria ('n :on spoedigo terugkeer naar 'n weer vrij België iot zij hun van liarto toegëwenst!) noch de gelegen-dse heid zullen .aangrijpen tôt Jn bezoek aan en. Ned. Schoolmuseum to Amsterdam. 2) lar In hun vaderland zullen ze veel op te bouwon ad, en te verbouwen hebben; misschien ook — 'n ers schoolmuseum ! lar )at Amsterdam. P. L. VAN ECK Jr, or- pn- ^n> 1) Voor anderen worden dagkaarten à 25 eu l}®'3 maandkaarten à 50 sent verstrekt. En 2) 't Is geopend iedeie werkdag; 1)ûh?l?e ^ Maa-Jidag, ya-n !Q—4 [uura

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.