Over deze tekst
Onderstaande tekst is geautomatiseerd gemaakt met OCR (Optical Character Recognition). Deze techniek levert geen 100% correct resultaat op. Dit komt mede doordat oude drukken moeilijker te lezen zijn met software dan moderne. Dat betekent dat er onjuiste tekens in de tekst kunnen voorkomen. Er wordt gewerkt aan verbetering van de OCR software.
JAARGANG. N.2S
PRIJS
CENTIEM,
ABONNEMENTSPRIJS :
Binnenland (Etapegebied uitgezonderd), ft 3.75
per kwartaal.
(ALLE KOSTEN INBEGR�PEH)
Men wende zich tot de postkantoren.
VERSCHIJNT 'S NAMIDDAGS
mei at de ochiendteEegrammen.
BEHEER EN-PUBLICITEIT :
75, Anspachfaan, 75 (Beurs).
Kantoor te f�ENT i
ZATERDAG 26 JANUARI 1918
Dizetven
AANKONDIGINGEN worden aangenomen :
75,Anspacklaan (Beurs). � 52,Waroioesberg.
Publiciteit DE CERF, 54-56.de Brouekereplein.
Office de Publicit�, 36, Nieuwstraat, Brussel.
VERSCHIJNT 'S NAMEDDAGS
met al de ochtend telegrammen..
Voor Stam Taal en Volk
Elke medewerker is verantwoordelijk voor het-
geen hij schrijft.
Ongevraagde stukken worden In geval van niet
opneming, en W teruggezonden zoo er het noodlge
porto is bijgtvoegd.
Qmdat ik Vtamln^ ben
JH oofdopsteller x Dr. Ken� 13EJ CLBRCQ.
HERVORMINGSPLANNEN.
XV.
DE POLITIEKEKS ; DB PERS.
Van bevriende zijde schrijft men. mij, dat heb good
ea wel is aan te wijzein, dat wij tot dusver dwaalwegen
hebben bewandeld, en dat on-ze voormannen de meest
geschikte strijdmiddelen niet steeds heb teen. aangewend,
maar dat het zou onbillijk wezen te zwijgen van de poli-
tiekere en van de uitgevers van sommige kranten. Vooral
de politieker s wil men met al de zouden Israels bela-
den. En oan mij tot een afrekening met hen te dringen,
roept men mij twee ridders van de droevige figuur v��r
der verbeelding, namelijk een afgevaardigde van het
Land1 van Waas (ik vermijd opzettelijk het woord volks-
vertegenwoordiger), die zich eens opvallend trouweloos
aanstelde en een anderen van de Arteveldestad, die de
orikonsekwentie soover dreef,, dat hij zijn eigen voor-
stellen bij de stemming verwierp-.
Openhartig gesproken, het lag aanvankelijk niet in
mijn. bedoeling de poli tickers ails dusdanig nog eens te
kapittelen. Zij staan immer� buiten de Vlaamsche
Beweg'ng en vallen gevoigelijk buiten mijn onderwerp.
Hoe ik ze beoordeel, heeft men bereids, kunnen, opma-
ten in � Dietseke Stemmen �; een grondige behandel.cg
van wat zij reeds mispikkeld hebben, zou op zich zelf
een tiental artikels vergen, en zooveel tijd en arbeid
heb ik er niet voor" over. Er zijn evenwel nog andere
redenen, die tot een bescheiden -behandeling van net
onderwerp aansporen. In de eerste plaats de overwe-
ging- dab men, volgens het oordeel van velen, kwaad-
doeners niet belangwekkender dient te maken dan ze zijn;
het Eyraudisnie is een ziekelijk verschijnsel in de pers
van zekere landen, meer bepaaldelijk in Frankrijk; wij
karnen er ons gerust van onthouden. Verder dient aan-
gemerkt, dat de bedoelde trouweloozen feitelijk zich
welven hebben veroordeeld en benadeeld, hun straf was
in hun daad besloten; vertrouwen en werkelijk aanzien
kunnen zij ; hun leven lang niet meer genieten. Het is
derhalve niet misplaatst hun grove tekortkomingen
even met den mantel der liefde te bedekken.
Dit aHea gezegd zijnde, vraag ik, dat wij nu eens de
hand in eigen boezem zouden steken en daartoe voor-
eerst ; onderzoeken op welke wijze d'a parlementaire
machine funfctionneert en wat de rol van de medewer-
kende personen claarin is. Met deze poging wensen, ik,
geen wandaad goed te praten of te vergoelijken, maar
�hoop ik een haktardter inzicht in den toestand te ver-
krijgen, dat ons zal in staat stellen in vervolg van tijd
met meer zelfbewustheid en doelmatigheid te hande-
len.
Men heeft vaak de parlementen met een draadpop-
�pemspel yiergeleken ; zeer treffend naar mijn meaning.
De ministers worden er geleid en ingefliiisterd door hun
partij en door hun ambtenaren, - de volksvertegemwoor-
i -i H Ci'fl I* Kil Tl If 1 pevo 1*f P-r\ � o�i >-i f? nni -Ail_n.n n�joi.l- o-nr8
hij zich; vast aan de veroverde positie Zonder twijfel
zou-de allerlaatste normale flamingant net eender doen.
Uit dat feit vloeit dan verder geheel logisch voort; diat
een gewone wetgever zich niet inscheept met een partij
die niet machtig genoeg is om hem er boven te houden.
Wordt hij door verschillende groepaeringen v��r'een
moeilijke keus gesteld, dan ontziet hij. vooral diegene
waarvan hij het meest te duchten heeft. Als de krach-
ten buiten de Kamers ongeveer tegen elkaar opwegen,
zal echter een Vlaamschvoelende afgevaardigde door
eigen inspraak naar het voorstaan der Vlaamsche be-
langen gedreven worden. Heb spreekt echter ook van-
zelf, dat sommige mannen door him geheelen levens-
loop kunnen genoodzaakt zijn met een bepaalde bewe-
ging te staan en te vallen.
Aldus gaat het in de werkelijkheid toe. Wie zich den
gang van zaken anders voorstelt, droomt en dwaalt.
Be werkelijkheid is nueh 1er en eenvoudig, vrij als rij
is van all� dichterlijke verfraaiing, en ontgoochelend
voor al degenen die een verloop ten goede verwachten
hetzij tengevolge van goedhartige opwellingen bij de
wetgevers, hetzij door de geheimzinnige usscbenfcomst
van een of andera Lobar grin, die het verdrukte onrecht
komt wreken, of van kaboulemiannekens, die 's nachts
een gevangenis afbreken of een paleiis cpbeuwen. Kin-
derlijke verwachtingen van een verloop ten goede, in
weerwil van alle gegronde vrees; elke hoop op' het
rechtvaardigheidsgevoel van de machthebbers, dat alles
is herschenschim en niets meer. Goed recht komt niet
tot ziijn recht zonder goede hulp. Ik zal de laatste zijn
om het recht zelve te miskennen, maar als het niet door
macht gesteund is, komt er niets van in huis. Macht
zonder recht duurt niet, daarom zoekt zelfs misbruik
van macht zich te doen rechtvaardigen. Maar onze aktie
dip er steeds hoofdzakelijk op uit is geweest rechtsbe-
wiJB op rechtsbewijs te stapelen, is tot eeuwige om-
vraehbbaarheid gedoemd als niet eindelijk wordt be-
�eft, dat recht en macht wel twee verschillende begrip-
pen zijn, welke echter in de werkelijkheid van elkaar
niet gescheiden kunnen worden.
, De stemmingen in de Kamers zijn feitelijk krachtmo-
�tingen van de partijen daarbuiten. Goed mgerien, be-
komt een ieder ten slotte juist wat hij verdient, cl. w. z.
zooveel als hij kan afdwingen -� vasthouden door d><
macht zijner inrichting. De afgevaardigden zijn daarbij
Bleohbs werktuigen, die worden heen en weer "gedreven
door de groepen dtie hen in hun macht hebbent. Zij
kunnen zich wel-is-waar inbeelden de staatshulk te stu-
ren ; maar door zulk een waan kan ook een heusehe
visscher in zijn schuitje aangegrepen worden, ook hij
kan- zich zelven wijsmaken, dat hij de golven b�heerschfc
door dewelke zijn vaartuig in alle richtingen wordt ge-
slingerd.
In laatste instantie komt het zoogenaamd verraad in
de Statenkamers op onze eigen gebrekkige isriehting.
neer. Laten wij heb ons nieb ontveinzen ; alleen een
machtige partij kan de heer en wetgevers tob wijsheid
brengen en zelfs de schijnbaar onverbeterlijkcn- tot in-
keer dwingen.
Ook in deze aangelegenheid, zooals in elke andere,
komt het voornaamste redmiddel eventjes spoken en
ods^verstand nog eens herinneren aan de oude formule:
umfikatie, organisatie, koncentratie.
Heb streven naar zelfbehoud der volksvertegenwoor-
digei's en hun afhankelijkheid van uiteenloopende stre-
vende machten-, brengt noodzakelijk mede, dat er in
het parlement veel wordt gehaspeld. Werkelijke poli-
tiek is bovendien een kunst van geveui en nemen, van
loven en bieden, vol jodenstreken en bedrog. Heb par-
lement is in dat opzicht een marktplein, een vergade-
ring van kooplieden. Wie er naartoe gaat met het vaste
voornemen aan het gebruikelijk gedoe geen deel te ne-
men, zal er bekaaid en berooid van afkomen, hij zal
een slechte waarnemer van onze belangen zijn. Men
moet immers vossen met vossen vangen!
Uit het feit, dat een wetgevende vergadering een
plaats is. waar de mensehen elkander zoeken beet te
nemen, vloeit evenwel nog geenszins voort, dab al haar
leden op hetzelfde peil staag). Elk is een dief ia zijn
nering ; jawel,_ maai- zulks befet niet, dat er nog eer-
lijke dieven zijn benevens fieltige schurken die aan de
galg moeten eindigen. Het bovenmatig prijzen van de
eigen waren is, om een voorbeeld te noemen, veroor-
loofd bedrog, de kooper heeft toeh ook rijn vijf zinnen
om na te gaal welke kat hij in den zak heeft. Maar
degene die valsche gewichten bezigt, die eetwaren ver-
vals cht of de verschuldigde wissels, niet betaalt, is een
doodgewone misdadiger. Zoo ook in de politiek. Daar
vindt men mensehen die liegen en him beloften schen-
den, die hun vrienden in den rug schieten en alle be-
ginselen met voeten treden ; dat zijn de geboren boos-
wichten in hct> politieke gilde, die echter spoedig be-
kend zijn te "kwader naam en_ faam; ver brengen zij
het nooit in heb leven. De geniaile politieker daarente-
gen veracht al die kleine middelen, zooals een arend
net vangen van vliegen niet als zijn gading beschouwt,
De onvolmaakte krantentoestaauen brengen ons tob
dezelfde slotsom ais de ongunstige werking van het
parlementaire gaan werk :. eigen onvermogen tengevolge
van gebrekkige inrichting. Onze yoorooriogsche pers-
verhoudingeruwaren natuurlijk vatbaar voor veel ver-
betering, maar toch is men bij een nadere overweging
gedwongen toe te geven ,ctet zij door den band beter
waren dan men zou mogen verwachten na een nuchter
onderzoek van onze partij-inrichting. Heb uitgeven yan
een krant is-een geldelijke onderneming van groote
vlucht, waarbij voorzichtghcid en zeeman-schap onont-
beerlijk zijn. Niemand geraakt gaarne zijn fortuin kwijt,
ook niet de. heieren bedffiers. Waar de pers tegenover
een machtige Vlaamsche partij zou gestaan hebben, had
zij deze niet zonder gevaar kunnen troteeeren. Maar
onze er gen zwakheid bracht mede, dat een krant feite-
lijk genoodzaakt was bij een andere groepeering rugge-
steun te zoeken. Ik zal de laatste zijn om dat te be-
wonderen, maar ook ni�t de eerste om er onberaden,
domweg den staf over te breken.
In weerwil van hun blauwe of geelwitte kleur, ston-
den onze groote Vlaamsche bladen, ais � Vlaamsche
Gazet � en � Handelsblad � door den band toch in de
voorste strijdende .gelederen. Dat zij rich nieb op sleep-
touw wilden laten nemen, door menschen die niet bij
machte waren een armoedig ma and blaadje op meer dan
een honderdtal exemplaren' te verspreiden, laat Zidi
best begrijpen ; geen verstandige mensch gooit zijn geld
zoo maar te grabbel. Die enge zeg iijkheid heeft echter
niet belet, dat de aangeklaagde kranten in vooruitstre-
vendheid wel eens zekeiv uitertsgezinden den loef heb-
ben afgestoken, o. a. ten tijde van de leger wet.
Dat sommige uitgevers te vaak en te veel hun per-
soonlijke politieke, vrienden hebben naar de oogen ge-
zien, zal ik niet betwisten. Evenmin dat hun bladen in
Verkiezingstijd soms druk medehie.pen om gezworen
vijanden op de kussers. te krijgen. Maar billijkheids-
halve dient daaraan toegevoegd, dat zij niets steeds
die v jan den doeltreffend hadden kunnen bestrijden en
dat rij � ik denk hier vooral aan het � Laatste .Nieuws �
� menigmaal, tegen den wil en den wensoh der partij-
bazen in, ongunstig geplaatste Vlaamsche kandidaten
hebben doen zegevieren.
Een. onfeilbaar maddel om invloed op den uitgever
van een krant te krijgen, beslaat in. heb begunstigen
'van zijn or dernemingj-. door'het vergaren van abeuee-
.mentei, j be kopij of het- pla;
�v^vnlr" ij��*ii"i aljte g�iiiiaiCi^^-
lijk nut heb oog. Aan, lieden van dewelke men niet ai
het minst afhangt, die slechts komen aanbellen met
steeds nieuwe hinderlijke eisenen, pleegt geen mensch
rich te storen. -
Ondanks het goede dat er nog van onze vooroorlog-
sche pars te zeggen valt, blijf ik evenwel overtuigd,
dat het uitgeven van een zuiver Vlaamschgezind dag-
blad een noodzakelijkheid is. In dat opricht zijn wij
thans vertroebeld, ze o dat wij alleen hoeven te wejjschen
dat de huidige Vlaamsche kranten- den oorlog lang'over-
levan. Moest dat verlangen een vrome wensch blijken,
dan zouden wij te zorgen hebben voor een degelijk
weekblad.
In den vreemde, vooral in Engeland, geven ernstige
weekbladen in vele aangelegenheden den toon aan.
Daartoe dienen zij echter opgesteld te wezen door op
den voorgrond tredende personen, die het vertrouwen
van velen genieten en over een bevoegde en weiver-
sneden pen beschikken. Bovendien vooral geen eento-
nigheid, zooa's ik in een vorig artikel reeds heb uiteen-
gezet. Afwisseling wordt het gemakkelijkst bereikt dooi-
de medewerking van velen [ en wel van mensehen die
in uiteenloopende vakken uitmunten.
De weekbladen dienen baanbrekers te zijn. Zij heb-
ben derhalve het recht niet, zooals ten' ontzent maar
al te dik wijs gebeurt, van de dagbladen te eisenen, dat
deze uitsluitend over Vlaamsche Bewering zouden
schrijven. Een modern dagblad is een^ te gewichtige
geldzaak, dan dat heb zich aan verlies van lezers, ten
gevolge van eentonigheid, zou blootstellen. Het moet
den smaak van zijn lezers in een ze)kere mate
ontzien, hetgeeta hoegenaamd' niet "het geval is met een
weekblad, wek er uit den aard der zaak geen -rolper-
ien, noch berichtgevers, roek talrijk personeel op na-
houdt. Een weekblad moet recht door zee varen, #��
dagblad daarentegen dient zijn lezers te be�nvloeden door
het behendig herhalen, op verschuilende tonen, van
hetzelfde motief.
Een degelijk weekblad dient zijn lezers geregeld op
de hoogte te houden van de gedachtenSitroomingen van
den dag en wel door het brengen- van zakeHjfce be-
knopte samenvattingen van wat in kranten en tijdschrif-
ten verschenen is. Aldus blijven, de koopiers volkomen
op de hoogte van het zaken verloop, zonder dat rij daar-
toe veel geld en tijd hoeven te bi'staden. Dankbaar zul-
len zij hun weekblad ter hand nemen en er met meer
van loskunnen.
Voor den oorlog was � Hooger Leven � van Leuven
op weg naar een bevredigende oplossing, terwijl � De
Witte Kaproen � een uitstekend blad was voor het
kleine volk. Jammer echter was het eerste blad niet
uitsluitend Vlaamscbgczid, maar tevens sterk politiek
gekleurd, terwijl het tweede door meer verschuilende
pennen had dienen opgesteld. E�n o ogenblik heb ik
kunnen denken dat wij er bovenop waren, namelijk
toen de � Standaard � van de pers kwam. Doch, dit
voortreffelijke blad, da-t tt'jdcns zijn kortstondig be-
staan zooveel diensten heeft bewezen � door biet af-
kondigen van de opzienbarende Brieven van Qidaska-
los � verdween, naar men zegt tengevolge van poli-
tiekea druk. Hopelijk zal de openstaande plaats na
den oorlog spoedig bezet worden.
Ten slotte zou onze zaak nog dienen ontwikkeld en
verdedigd in een Fransen weekblad.Dat is een oud stok-
paardje van wijlen Karet Buis, dab ik gaarne over-
neem. Het dient natuurlijk in een zeer bepaalden zin
opgesteld, zuiver voorlichtend, zonder een zweem, van
strijdlust. Krachten om het uit te geven rijn ruim voor-
handen; te% weten onder de velen die het Fr ar sou, beter
machtig rijn dan het Nederlandsch. Heit ie haast nieb
te gelooven, maar heb is een feit � ik ken er persoon-
lijk voorbeelden van � dat er Vlaamschonkundige men-
schen bestaan die zeer warm voor ons streven voelen.
Ja, ik ken zulk een dame, die mij wel van lauwheid
zou durven gaan beschuldigea� Die kategorie nu wordt
geheel aan eigen lob en wijsheid Overgelaten, terwijl
man ze zou dienen aan te vuren. Natuurlijk zui�sa. wij
onder de tweetaligen, die echter moeilijk onze taal
kunnen lezen, nog veel meer vrienden kunnen kwee-
ken dan onder de uitsluitend Franschsprekenden. Hier
ligt dus nog een akker volkomen braak, die na bewer-
king de� zoete en welkome winning "zal opleveren. Als
de verloren broeders worden opgezocht en onderhouden,
-leerca zij gaandeweg beter onze taal en kunnen zij
tien! slotte geheel in de Beweging opgaan.
O. F. de SADELEER.
Vredesonderhandelingen.
De stelling der Sussen.
BASEL, 24 Januari. � Kaar de � Baseier National-
z�itung-� meldt, bericht de � Prawda � : Het uitvoerend
komiteit der Sovjets verlangt dat Lenin zelfs naar Brest-
Litofsk vertrekke.
SINT-PETEKSB�RG, 24 Januari. � In het algemeen
kon-gros der R. van A._ en S. hield de maximalist Stock-
lof een rede, waarin hij velklaarderiat de Russische on-
derhandelaiars het sluiten van een vrede niet kunnen be-
spoedigen, nietegenstaande de algemeeno otestanden
Rusland dien spoedigen vrade verlangen. De groote ar-
beidersopstaeden in Oostemrijk-Hongarije versterken de
stelling der Russische onderhandelaars.
De Toestand in Rusland.
In het binnenland.
SINT-PETEBSB�Ru, 24 Januari. � D� voikskom-
�iisiarissea werden allen ingelicht dat de politie de
sporen ontdekt heeft - der moordenaars van Tsjingaref
an Kokosjins.
STOCKHOLM, 24 Januari. � De � Kievskaja Hysl �
meldt : Kief wordt van tijd tob tijd van af heb front door
hongerige soldaten bezocht. Zij gelijken eene lawine.
Charkof is een echte troepenopsuagplaats. Daar vech-
ten V.jf komiteit en met het stadsbesuur voor de macht.
Plunderingen en straatgeveciiten volgen elkander onop-
houdend op. Talrijke branden richten groote schade
aan. JekatcrirO'Slaf is in handen van den R. van A. en
troepen der bolsjewikj bezetten de graven van het
Donbekken en legden beslag op de graanvoorraden. Te
Sjwerinka slcoteu de Oekrond�rs en het tweede garde-
korps wapenstilstand. Het algemeen^ seikretariaat van
Oekreni� verHaarde Noord-Rusland binnen twee maand
met tachtig miljoen pud graan te kunnen voorzien. Heb
Muselmansche militaire komiteit te Kasan nam tijdens
de Kerstdagen de bevolking onder hare bescherming.
BINNENLAND.
OUITSCHLAKD
De redevc�ii
vwi U.il
iuj�skanse�er.
ji�KLIJN, 24 Januari. � In de hoofdkommissie van
|den �jj�sdag xam Dr. Graai v. Hertling hedennamid-
Y^S^^" ,cii^l�mM d, eej I
ia ue nooxakominis te spreiden �� net was op 3 Januari
� stonaen Wij voor een, in Brest-into'isus voorgekomen
incicie^c. ik heb toen de hoop geuit aao wij litt, bijleg-
gen van art mcXeni- rusnig zouuen al wachten. De teiten-
Leoben mi] {jcUjic gegeven, ae �ussisene aivaarvugwg
is m Brest-JLitoisK aangekomen, ae ocaernanuclnigeu
weraen hernomen eh voorlgezirc; zij gaan zeer Jtangzaam
van ae nana, maar zij zi.ii buitengewoon moeiiij� op
�e o uista^.(.ii^'�e aeu, wt-iSe ae redenen vormen van deze
motu j'ihcitCii, he a ik bet laastte maai reeds gewezen.
Jderbaaiidcdijis: kon inderdaad twijiea. onitstaan of de
Ruesicno aivaaidiging het met de vreaesonaerhande-
lingen ernstig meende, en allerhande draacUooze tele-
gi-ammen met> zeer zeictzamen innoud werden door �e
wereld verspreid, zoo dat zij dezen twijfel veimeeidet-
den. r�ie i,iegeiis uianue hoop ik da-fc Wij ook met de Rus-
sische afvaardiging tot een bevredigende� uitslag zul-
len komen.
I Onze onderhandelingen met de vertegenwoordigers
Evan Oekreni� staan gunstig. Ook hier zijn rog moei-
lijkheden te overwinnen, maar de vooruitzichten zijn
gunstig. Wij hopen weldra mat Oekreni� een overeen-
komst, te s& ui ten, welke in het belang van beide par-
tijen zal zijn en op ekonomoseh gebied voordeelig zou
zijn..
Een uitslag, mijne- Heeren, hebben, wij- reeds den 4
Januari, te 10 uur s avonds bereikt. Naar u allen weet,
had de Russische afvaardiging einde December het voor-
stel gedaan, al de oorlogvoerenden te verzoekenl rij
zouden deel aan de onderhandelingen nemen, en als
grondslag had de Russische afvaamiging zekere voor-
stellen van zeer algemeenen aard uiteengezet. \vij heb-
ben toeh het voorsbel, de oorlogvoerenden te verzoeken,
deel aan de onderhandelingen te nemen, aangenomen,
op voorwaarde echter dat deze uiti-oodiging slechts voor
een zeer bepaald tijdstip geldig zou zijn. Den 4 Januari,
te 10 uur 's avonds, was dit tijdstip afgeloopen. Een
antwoord was nieb toegekomen. De uitslag is, dat wij,
den weg voor afzonderlijke onderhandelingen met .dus-
land vrij hebben, en dat wij zelfverstaanbaar tegenover
de Entente op geen manier meer gebonden zijn.
In plaats der toen verwachte antwoorden, werden er
intusseken twee bekendmakngeni gedaan, de rede van
den Engelischeii minister-voorziter Lloyd George van 5
Januari en de boodschap van Wilson van 6 Januari.
Ik merk gaarne op dat Lloyd George zijn toon veran-
derd heeft. Hij spot niet meer en schijnt daardoor zijne
vroegere door mij betwijfelde veranderlijkheid te wil-
len bewijzen. In elk geval, kan ik niet zoo ver gaan ge-
lijk verschillende stemmen uit het onzijdig buitenland,
welke in deze rede van Lloyd George een ernstige wil
tot vrede, ja zelsf een vrieadschappelijke gezindheid
vinden. Hij spreekt zelfs woorden van achting over on-
zen ekonomischen, politieken en kultureele toestand.
Maar daartusschen is er geen gebrek aan andere uit-
latingen, daarbuasehen voelt men doch altoos weder de
opvatting, dat hij over het aan alle mogelijke misdaden
schuldige Duitschland te oordeelen heeft, een denkwijze,
welke wij ze.fverstaanb�ar niet kunnen deele�, waarin
wij nog niets van een emstigen wil tot vrede vermoe-
den. Wij zouden de schuldigen zijns welke de Entente
te oordeelen heeft, dit geeft mij aanleiding om een kor-
ten terugbl'.fc op de v��r den oorlog voorhanden gewe-
zen toestanden en op de gebeurde feiten te werpen, met
heb gevaar, lang bekende feiten nog te herhalen. De
stichting van Duitschland in 1871 had een einde aan de
oude tweedracht gemaakt. Door het verbond zijner stam-
men had heb Duits ehe rijk in Europa -fie stelling ver-
worven, welke in verband stond met zijn ekonomische
en kulbureeiTe uitvoeringen.
Vorst Bismarck zette de kroon op zijn werk door het
verbond met Oostenrijk-Hongarije. Dit was een zuiver
defensief veitoond, door de bocage verbondenen aldus
van den eersten dag af gedacht en zoo gswenscht. In
den loop van tientallen van jaren is rooit ook slechts
de minste gedachte van misbruik voor aanvalsdoelein-
den opgeduikt. Het defensiefverbond van Duitschland
met de nauw verbonden, door oude traditie� in ge-
meenschappelijk belang verbonden Donau-monarehie,
zou s�echts dienen om den vrede te handhaven. Maar
vorst Bismarck reeds, wat hem dikwijls verweten werd,
had een afschrik van verbonden, en de gebeurtenissen
van den volgenden tijd hebben bewezen dat dit niet
slechts een schrikwekkend droombeeld was, en herhaal-
delijk verscheen het gevaar van vijandelijke koalities
tegen de verbonden Middenrijken. Door de omsinge-
lingspolitiek van koning Edward werd de droom der
koalitie weikelijkheid. Het oplevende en sterker wor-
dende Duitsche rijk stond in den weg van het JSngelscb.
imperalismus. In de Eransche verzuchting naar � re-
vanche � 4, het Russische streven naar uitbreiding vond
dit Engelsch imperialismus altoos hulp en ai dus werden
er voor ons gevaarvolle toekomstplannen voorbereid.
Reeds altijd had de aardrijkskundige ligging van
Duitschland ons het gevaar van. een oorlog op twee
fronten doen vreezen. Nu werd het immer duidelijker.
Tusscheh Rusland en.Frankrijk werd er een verbond
gesloten, waarvan de deelnemers tweemaal zoorveel in-
woners hadden als het Duitsehe rijk ea Oostenrijk-Hon-
garije. Frankrijk, het republikeinsche Frankrijk, leende
aam het tsaristische keizerrijk milliarden om strategi-
sche spoorwegen in Polen aan te leggen, welke den op-
marsen tegen ons zouden vergemakkelijken. De Eran-
sche republiek nep tot den katsten man voor drie iaai
op. Reeds maakte Frankrijk aere� Rusland een tot aan
de grenzen van het voor hen mogelijke uitrusting.
Beide wilden daarmede doeleinden bereiken, welke onze
vijanden thans als imperiaristisehe aanduiden. Het had
zijn plichten n�et gekeweten, indien Duitschland dit
spel rustig aangeschouwd had, indien wij ook niet ge-
poogd baden ons uit te rusten, om ons tegen onze toe-
komstige vijanden te beschermen. Mijne Heeren, ik mag
er misschien aan herinneren dat ik zelfs bij rlieuwe uit-
rustingsuitgaven steeds er op gewezen heb, dat het
Duitsehe volk, indien het met deze uitrusting instemde,
slechts een vredespolitiek wilde voeren, dat deze uit-
rusting ons slechts opgedwongen werd
Over deze tekst
Onderstaande tekst is geautomatiseerd gemaakt met OCR (Optical Character Recognition). Deze techniek levert geen 100% correct resultaat op. Dit komt mede doordat oude drukken moeilijker te lezen zijn met software dan moderne. Dat betekent dat er onjuiste tekens in de tekst kunnen voorkomen. Er wordt gewerkt aan verbetering van de OCR software.
Er is geen OCR tekst voor deze krant.