Het Tnon eel 3e Jaargang Nr 15 — 22 December 1917 Beheer en Redactie : Kerkstraat, 13, Antwerpe 15 denfiem U ' • _ MEVR. CH. NOTERMAN, als «Lotte» ^in «Het Zevende Gebod» Photo René Lonthie, Carnotstr., 113.1 Kon. J\ed. Schouwbui "Het Zevende Gebod " Herman Heijermans heeft eens gezegd dat hij zijn socialistische meeningen wil verkondigen bij middel van het tooneel. Dat hij dàt meer dan eens beproefd heeft, hebben we reeds geschreven, maar terzelfdertijd doen uitschijnen dat, waar die poging het sterktst op den voorgrond kwam, ten-denz- en dus minderwaardig werk geleverd werd. Wij zeiden het 110g in de beoordeeling van dat verdienstelijk stuk: «De Opgaande Zon», een der beste produkten van den Nederlandschen drama-turg. Maar we deden verstaan dat daarin de so-cioloog door den artist op den achtergrond ge-drongen werd — misschien wel ongewild en on-bewust — en het kunstgehalte veel beter was tôt zijn recht gekomen dan in «Allerzielen», zijn lie-velingskind.Wat heeft Heijermans willen betoogen met «Het Zevende Gebod», het zevende protestantsch gebod dat zegt: Gij zult geen overspel bedrijven!? Op den titel afgaande, zou men geneigd zijn te zeggen dat de handeling rolt over dit gebod, dat de intrigue, — die, tusschen haakjes gezegd, in 't spel om zoo te zeggen afwezig is — ons doet kennis maken met een echtbreuk. Maar neen, — daar is in het heele stuk geen kwestie van. Zoo heel toevallig spi eekt Bart over dit zevende gebod, in het derde bedrijf, in de samenspraak met den ziekelijken Peter:«Gij zult geen overspel bedrijven!... Ge zult geen... Wat is 'n huwelijk ?... Wat is overspel?... 'n Huwelijk dat is — dat is 't vrijwillig tôt elkaar komen, 't vrijwillig bij elkaar blijven — anders niets.Wat zie-je! De éene partij die heeft geen onderdak — die mot wel schuilen voor den regen — en als ze dan in ge-zelschap raakt van een contractant die drinkt, slaat, geslachtelijk op of ziek is, dan kan ze of moet ze onder 't afdak blijven — of ze kan in den regen terug en onzen lieven heer beleefd om 'n parapluie verzoeken. Zoodra je trouwt om be-langen, pleeg je overspel — zoodra je om belan-gen getrouwd blijft, pleeg je overspel. En omdat de omstandigheden overal die belangen opdrin-gen, opdringen, is overspel schering en inslag. 't .. Hirvfil' j 1/j "1 'Vù.fi ës vast. Daar mee ligt 't. Zonder eigendommetjes geen over spel. Wat te bewijzen was...» Op dien toon wordt er verder geredeneerd ei gephilosopheerd. Maar geen conclusie komt er. om de eenvoudigi reden, dat die ook niet te trekken is. Er is wel eens beweerd dat «Het Zevende Ge bod» een pleidooi zou kunnen zijn voor de thesii van de vrije liefde. Toch ook niet. Want, hier la ten we den wijsgeerigen Bart, den socialen lier vormer, die spreekt door den mond van Heijer mans, weer aan 't woord: «.Vrije! Vrije! Vrij< liefde. Ga toch is 'n voordracht houen in 'n da meskrans, op 'n nutsavondje. Je doet net als d< goeie burgerij die als ze 't woord in d'r monc neemt precies zoo angstig praat alsof ze 'n heet< aardappel moet slikken. Vrije huwelijk! Vrijt liefde! God - almachtig! De menschen zijn oj woorden, woorden verlekkerd. Als je 'n enkele toevallige uitzondering apart zet, kun je als 'i axioma verdedigen dat je heele moderne huwe lijk echtbreuk, overspel is! 't Zevende gebod lig al eeuwen in de goot...» Waar gaat het dan om in het onderhavig< werk? Wel doodeenvoudig om een heel gewooi gevalletje: een jonge student die «kamert» me' een meisje met een verleden, en die ze zelfs wi huwen, natuurlijk, heel natuurlijk zelfs tegen dei zin der ouders. De jongen sterft en het meisje wat daar van gewordt, weten we niet; misschiei wordt ze een brave, oppassende meid of keert z( terug naar haar vroegeren vriend Nico... En toch is «Het Zevende Gebod» een interes sant werk, vooral door de bijfiguren: het echt-paar Ricaudet en de huisbewaarster Engel, typer heel raak naar het leven geteekend, veel reëelei geconterfeit dan Peter, Lotte of Bart. Eenigen tijd geleden, bij het doorblaren van eer tijdschrift: «De Kroniek», sedert vele jaren, he-laas! verdwenen, viel ons oog toevallig op eene beoordeeling van «Het Zevende Gebod», van der fijnzinnigen en gezaghebbenden Nederlandscher criticus Frans Coenen. En alhoewel we niet heele-maal met z'n meening meegaan, moeten we toc! erkennen dat zij een ondergrond van waarheic heeft en willen we een deel van het slot van zijr artikel overdrukken: «En hiermee kon ik eindigen, ware het niet da1 ik behoefte gevoel even te jammerklagen over de noodlottige en blijkbaar gewilde niets - heid var Peter en Lotte. Zij zijn echter des auteurs troe-tejkinderen, de goede menschen van het stuk, — wien de missie is gegeven door hun voorbeeld er woord iets te betoogen. Wat dit echter is blijfl ons duister en ^dat is in zoover maar gelukkig want hun bewijsvoering zoude slechts weiniger roeren, juist omdat zij zulke levenlooze ledepop pen zijn. Of eigenlijk geen ledepoppen: jammer vaten vol tranen en zuchten, omtrekken van men-^rhen, die op. het^tooneel pen z&lsckéii scMfn Var Uiitaan aannemen, omdat er een acteur in kruipt. die men immers een eigen bestaan niet ontzeg-gen kan. Maar bij de lezing van het stuk moet het scherp uitkomen hoe èn Peter èn Lotte slechts de Ikken zijn van den heer Heijermans, hijzelf zich denkend en doende in de omstandigheden van het stuk. En het blijft een bittere grief tegen hem, dat hij deze. zijn hoofdpersonen, ook niet als objectieve figuren buiten zich zelveri heeft willen zien en beelden, omdat wie een Pijp-kamermensch (Engel. N.) maken kan, ook een prachtige Amsterdamsche meid zal weten op te zetten; hij had er dan zooveel na - berouw en deugd - voornemens bij mogen doen als hij zelf begeerde. «Edoch protesteert de heer Heijermans, aldus handelende (hij heeft echter een grooten afkeer van Handel) zoude van de sneeuwblanke reinheid en verdrukte duivenonschuld van het intéressante paar wel ietwat ingeboet zijn en ware hettreur-spel veel minder treurig en de dood des jongen helden belangrijk minder tragisch en «importun» gebleken. Maak van Peter en Lotte gewone menschen, en dadelijk blijkt des vaders Dobbe ruwe hand minder wreed en, schoon even ruw, toch tamelijk practisch - levenswijs en waar blijkt dan de* tragische ontroering? «Toch wel, zou ik zeegen, die houdt zich toch wel. Blijft het niet altijd een droeve vergissing van twee, die elkaar waarachtig liefhadden, maar bemerken moeten, dat het verschil hunner gees-ten, van hun aanleg en ontwikkeling en begeer-ten onoverkomelijk is?» Inderdaad, zooals vader Dobbe handelt, zouden voorzeker de negen en negentig honderdsten van de toeschouwers eventueel doen, misschien minder hardvochtig, maar toch even wilskrachtig, in de logische meening het geluk van hun kind te be-vorderen.Verleden jaar schreven we in ons versîag: «Dobbe, de vader die daar staat als de type van zijn kaste: rotsvast op het punt van eer, fatsoen en conventie. Het schouwburgpubliek heeft geen sympathie voor den vader, zonder dat de auteur er schuld aan heeft. Maar hoe gauw zou^ het aan-* tal toeschouwers op de vingers geteld zijn die anders zouden handelen dan de oude Dobbe!» Hooger zeiden we dat «Het Zevende Gebod» zijn voornaamste kwaliteit te danken heeft aan de bijfiguren: het echtpaar Ricaudet en Engel. Wie typen als deze kan beelden is een knap waame-mer en raak teekenaar.. Ricaudet, de Vlaming, die ons geen eer aandoet, is wêl de kerel die Heijermans moet gekend hebben, een Brusselaar 1 die in Amsterdam is blijven «hangen» met de t eerste Wereldtentoonstelling van 1883. En hoe 1 maalt hij ons de moeder, de vrouw uit de volks- t klas, die haar kinderen versjachert voor de lieve duiten, zonder het minste gewetensbezwaar en die zich niet geneert haar dochter te vragen: «En hoefeel krijg je van 'm (Peter) in de maand?» en later, naast de sterfkamer van Peter, Lotte troostend toevoegt: «Wat seg jij kind?... Sit daar nou niet as verdomde Loewies. Je mot maar denke voor hem 'n ander. D'r zijn meer heere op j de wereld». Engel, de goede Engel, die kamertjes verhuurt c aan studenten, die in de kasten snuffelt en proeft * en steelt, het levenswrak van drie hoog treitert J en judast en alleen genegenheid geVoelt voor haar 1 kat, de zachtmoedige Engel — hoe gelukkig is de naam gevonden! — die, naar haar meening 1 gevraagd over de vrije liefde, eenvoudig - weg ( antwoordt: «Ach, allemaal kattedrek. 'k Heb an- ; dere sorge an me kop!...» Dat Heijermans een x collega van Engel gekend heeft en van heel dicht- J bij zelfs, het met haar wel eens aan den stok zal T gehad hebben over «'t boekje», weten allen wie j «ICamertjeszonden» gelezen hebben, die kwasi - ! autobiographie var. Koos Habema (alias Heijer- ] mans), dat wrange boek, vol bittere, niets ont ziend realisme en schril, soms zelfs goor natura 1 iisme. 1 * * * vertoonin^jigii Het Zevende Gebod:* was * minder ^oeci flan die van verio»^®' jaar oî die van voor twee jaren. Er was stemming noch oi . het tooneel noch in de zaal, waar de koude lucht-strooming de ongezelligheid nog verhoogde. Men kreeg de impressie dat er weer te weinig en met onvoldoende zorg gerepeteerd was, want het spel ; wil'de maar niet vlotten. Over de opvoering van het vorige seizoen schre-® ven wij: het ensemble was uiterst verzorgd en al < de artisten mogen rechtmatig gefeliciteerd wor- ; den. Wij kunnen, helaas, thans niet hetzelfde zeggen.Mevr. Noterman vervulde de tranerige roi van l Lotte niet slecht, maar zij was wel wat al te 1 melo - dramatisch, eenigszins oppervlakkig van voelen en uitbeelden. In het laatste bedrijf noch- î thans had zij zeer goede momenten, vooral in het : ' hij tooneel met vader Dobbe. < 1 bij Heer Bertrijn mocht niet alleen een zieke jon-dan g-eling uitbeelden, maar was, naar het ons scheen, ] ven, erg ongesteld, wat natuurlijk zijn speelmiddelen ( * die tegenwerkte. 't Was spijtig!... _ > ten- Heer Cauwenberg heeft van de roi van «rai- ( erd. sonneur» gemaakt wat er van te maken viel. Zijn j dat spel was sober en korrekt. } der In de roi van Engel had Mevr. Ruysbroeck an- c ma- dermaal gelegenheid haar schoon talent te laten i so- bf-wonderen. Men ziet het deze artieste aan dat s ge- zij haar rollen instudeert met liefde en zorg en ; on- haar beste krachten aanwendt om met goed, heel 1 ; tôt goed werk zelfs, uit te pakken. c lie- Heer Piet Janssens was de goed geslaagde type \ van een Zeeuw. In het eerste bedrijf de strenge, c met onverbiddelijke, ruw-stugge vader; gebaren, mi- \ tsch miek en voordracht waren voortreffelijk. In het }-in ! ? laatste bedrijf echter viel hij heelemaal uit den \ n te toon en speelde zijn memorie hem andermaal tal- c dat rijke parten. < ... , in Mevr. Dilis was heel goed in het kleine rolletje t ioet van de moeder. ( , — Mej. Janssens speelde verdienstelijk, — zooals \-Zoo naar gewoonte. Zij moet echter trachten meer v ge- warmte, meer kleur in haar stem te krijgen--- y met Wat ze te zeggen heeft doet ze korrekt, maar y be- zonder meer. De lijdensgeschiedenis moest meer e [?... uit en naar het harte gaan. _ .. r t is Mevr. Hens mogen we complimenteeren... Zij a el- was goed rolvast en haar spel zeer passend. Ook z :ene heer Gorlé verdient geprezen. Zijn zeer eigenaar- t wel dige opvatting van den gewetenloozen Ricaudet b ge- was oprecht gelukkig, evenals zijn werkelijk zeer j nkt, rake typeering. Het schoon talent van dezen ge-: of wetensvollen artist bereikt zijn voile ontwikke- z î in ling. Hij is nog betrekkelijk jong en wij mogen j om nog menige pracht - uitbeelding van hem ver- z be- wachten. . p lan- Met heer Ruysbroeck wilde het maar niet vlot- n idat ten en herinnerde hij ons aan de opvoering van j-rin- voor twee îaar. Vooral in zijn gesprek met Lotte r. 't en daarna met Peter in het derde bedrijf, was hij Daar- van een verregaande onbeholpenheid. 't Is jam-over- mer voor een acteur, die^ bijwijlen zoo typiek, zoo raak zijn personnages uitbeelden kan. rd en Mej. Bertrijn, als juffrouw van drie - hoog, — was goed in den toon, maar Mej. Neyssens, m udige haar klein rolletje, was er heelemaal neven. Heer Schmitz gaf een goed getypeerden krui-e Ge- denier. thesis g; In en Om S de Schouwburgen ils de kon. ned. schouwburg. — ZaterdaK 29, mond Zondag 30 (dag- en avondvertooning), Maan-das- 31 December 1917, Dinsdag 1 Januaii 1918 Vrije (Nieuwjaarsdag) en Donderdag 3 Januari, op-voering van «Pro - Domo» (Voor het geslacht), romantisch tooneelspel in vijf bedrijven door Jhr ils n A w q Van Riemsdijk. — Insceneering en re- \u)Ye- e-ie van L. Krinkels — Rolverdeeling : Graaf de :1 ligt Prébois Grancé, hr P. Janssens. — Louis, ziin zoon, hr G. Cauwenberg. — De kroonprms, hr avige yan (]e putte. — Henri, vriend van den graaf, iwoon hr L Bertrijn. — Johan, oud - jachtopziener, hr ! mG.^ Ruysbroeck. — Een knecht hr J. Schmitz. — s Moos, bloemenverkooper, hr E. Gorlé. — Een ad- n.d?n judant, hr F. Thees. — De bode van het ge- e,ls.Je' rechtshof, hr J. De Groodt. — De buffethouder, chien hl. j schmitz. — Een heer, hr René. — Tweede :rt ze heer, hr Remy. — Derde heer, hr. A. De Wach-ter. — Eerste rechter, hr A. Dolfs. — Tweede :eres- rechter, hr Van Gool. — Gravin de Prébois Gran- echt- c£ Mevr. M. Dilis. — Jvr de Prébois Grancé, Mej. typen Bertrijn. — Toni, Mevr. Bertrijn. — Jeanne, Mej. îeeler janssens. — De kloosterzuster, Mevr. Noterman. n een VERWACHT : «Zaza», tooneelspel in vijf be- 1, he- drijven van P. Berton. i6den «JOHN GABRIEL BORKMAN» van Henrik Ib- schen sen zal eerstdaags voor de eerste maal in onzen îeelc- Kon. Nederlandschen sehouwburg worden ver- toch toond. Dit schoone dramatische werk van den rheid grooten Noor werd inderdaad nog nooit door ons 1 zijn gczelschap opgevoerd. ,t REVUE-WOEDE. — In onze vorige nummers ' ï: kondigden wij nieuwe revues aan der heeren R. i " Senten en Schollaert. Thans vernemen wij dat de trop heeren Paul Robert en J. Fatum, G. Piron, u _~ Ducaju, Pierre Michielsen en het Lutsgezelschap ld en dergelijke spelen kant en klaar hebben. — Zeven bujft revues in het vooruitzicht, dat kan tellen! k.k'K' EENE VLAAMSCHE OPERETTE. — Na Rip. nigen |e pj-ac^tige komische opéra die heden avond in epop cjen Palatinat voor 't eerst wordt vertoond, met îmer heV Robert van Aert in de titelrol, komt «Giro- mren~ f)â*t- Gircfla» aan ue beurt. Daarna zal er een 1 Y?? oorcpronkelijk zangspel worden opgevoerd : «De ■Uipt, Familie Van Zon», van onzen stadsgenoot Remy tzeg- "^asquin, die voor het oogenblik te Brussel ver- moet toéft. •'Het Tooneel» heeft destijds over deze operette gesproken toen zij op den Vlaamschen sehouwburg van Brussel, met veel bijval, werd tterè gecreëerd. onen, DE« SCALA» VERKOCHT. — In eene buiten- elven gewone algemeene vergadering der naamlooze Pijp- vcnnootschap «Le Pôle Nord» van Brussel, werd een er besloten tôt de vermeerdering van het kapitaal >p te over te gaan ten einde de optie te lichten die vv deze maatschappij had voor den aankoop van de ze'* «Scala» van Antwerpen. De beheerraad van «Le Pôle Nord» is samen- aldus gesteld uit: heer W. Van de Velde, beheerder van banken, voorzitter van den Raad; beheerders: hr iheid Charles de Gomrès de Morialmé, eigenaar; heer santé Edm. Hechteimans, rentenier; heer Victor Lebel, reur- advokaat aan het beroepshof; heer Ed. Moselli, ngen bankier. Commissarissen : heer Urb. Laleux, ex- *tun» pert _ boekhouder; heer Arm. Lheureux, bank - men" volmachtdrager. ruwe j)e «Seala», die tôt nu toe aan deze maatschap- toch pjj wag yerhuurd, gaat dus bepaald in Brussel- ; dan scjie handen over. Dat belooft voor de toekomst. Zlf Deoverwinnaarvanden Ittt tooneelletterkundigen uden prijskamp van inder Wij vernemen dat de overwmnaar van den n de Tooneelletterkundigen prijskamp met «Acta Bu- î be- reaucratica» is: hr Théod. J. Verschaeren, kunst-schilder, te Mechelen. De laureaat heeft zich tijdens den oorlog aan ; van 't schrijven gezet en eenige novellen en een ro- :soen man klaar liggen. Met zijn eerste tooneelwerk geen heeft hij dus eene schitterende overwinning be- iteur haald, waarmede wij hem van harte en welge- aan-» meend gelukwenschen. 2 an- Wij waren er verre af te denken dat het be-kroonde werk de eerste proef was van een begin- bod» neling en al de vermoedens over mogelijke n de schrijvers waren dus volslagen ongegrond. Wie En hiermee wordt ook — met aile bescheiden- irne- heid gezegd — de volstrekte onpartijdigheid van îing, de jury bewezen. ie Heer Gust Janssens zal zich onmiddellijk ar het werk zetten om «. \cta Bureaucratica» in d :1e te doen verschijnen en heer Bertrijn heeft ne beloofd den éenakter tijdens dees seizoen nog e — 1 Het Japansch Tooneel e [Slot.) J In hoofdzaak koml het aanzien van een Ja-D pansch tooneel overee n met dat in andere landen. Het tooneel zelf draa^ t, maar overigens heeft het «t decoratief veel van h« :t onze bijvoorbeeld. Als de ■j- acteurs sterven zorge n de zwartgekapte gedaan-ten voor lien en dra, jen hen, zorgvuldig in de-r kens gewikkeld, weg. s De toeschouwers g even niet door handgeklap & hun bijval te kennen zij roepen den naam van | den acteur. Het is et n gemakkelijk publiek dat f. altijd tijd heeft. De vertooning begint om acht n uur 's morgens en ein< ligt om zeven uur 's avonds. Maar aile theaters g wen niet op dezelfde uren il voorstellingen. Somm igen zijn alleen 's avonds e geopend. De vloer var een leeg theater doet den-_ ken aan een dambor» L Als de sehouwburg leeg is, lijkt hij veel op d< n sehouwburg bij ons. Het verschil is, dat er ge m stalles zijn. De geheele ruimte, waar de toesC iouwers zitten, wordt, dooi middel van lage rastii cwerken, die zich ongeveei en voet boven den î net matten belegden yloei s erheffen, in vierkrn o vakken jverdeeld. Dit L ic eL, Wat-Ti&n^Kvcsr^pferEërre'ffëf aanzfen geeft ,i an een dambord. Ii^leder vierkant kunnen eei t- alf dozijn toeschoiM'ers zitten. In het balcoi ■n zijn dikwijls loges, «ael dikwijls hebben de be-ît zoekers hun theebusjoi en hun lunch bij zich, — b1 vooral in de kleinere jplaatsen en dorpen. Soms 'orengen ze zelfs fless^lhen saké mee, maar m de 2- grootere steden vindt men, in de theehuizen in il de buurt, allerlei verv ischingen voor een weinig Tusschen de bedrijv in in spreken de toeschouwers elkaar aan en viisseten kopjes met sake-.. n Soms voegen zich hiei1 eenige acteurs bij. — Zij ;e krijgen altijd geschen cen, juist als de geishas, n Terwijl het scherm n* er is, gaan er kooplieden i- met allerlei dranken e? . versnaperingen rond, om ;t ze den schouwburgbez< >ekers te koop aan te bie-den.î- Gedurende de geheel^ voorstelling wordt er ge-î, rookt. De bezoekers m»ken geen toilet en t is n ook volstrekt niets bij Jonders een der toeschouwers zich behaaglijk telzien installeeren voor net i- doen van een slaapje, liât hem door het minder n intéressant gedeelte va a het stuk heen moet hel-pen. Als een acte gaat eindigen, kondigt de gor-i- dijnman dit aan door r. fdddel yan een zenuw-ver-n nielend raket, dat gei laakt is van twee harcle -t stukken hout, welke hi. tegen elkander slaat. En n als dan het gordijn v: ilt, hollen aile aanwezige il kinderen naar het toon eel en gaan 't een of ander spelletje doen. Di îwijls kruipen ze onder 2 het scherm door, cm te zien wat er achter gaan-de is. Niemand belet h> :t hun of geeft eemg tee-ken van ongeduld om d< ! guitenstreken, die ze uit- t halen. Het tooneel is vo' >r hen tôt dat de levenma-n ker van zooeven met zi jn raket het teeken geeft dat het scherm weer za opgaan. Zoo vreemd als de g( woonten op het Japanscn e tooneel zijn, toch staa het ver boven dat van China. Het Chineesch^ theater is tôt op zekere s hoogte in het buiteid meer bekend, want r waar er maar een Chin ;esche kolonie is,kan men het zien. Maar het Jap; .nsch tooneel is thuis ge-r bleven, al hebben ook Kawakami en \akko, na r een tocht vol wederwaa rdigheden door de \ eree-nigde Staten een bezo< k aan Londen en vooral J aan de Parijsche tentoi *nstelling gebracht, waar c zij het bewijs leverden, dat een goede Japansche troep, geholpen door eei duidelijke vertalmg met \ begrijpelijke noten, vee 1 aftrek kan hebben. r Hun impressario kende zijn zaken. . In het buitenland wor< len Japanners en Cnmee-zen maar al te vaak o\ er een kam geschoren -. 1 Dit hindert le onderdan en van den Mikado,want zij zijn niet verwant a ami het volk, dat met lang geleden door hen over\Jpnnen werd. Noch taal-noch bloedverwantschai^«jestaat er tusschen hen. I In Japan bezoeken vre^^^^lingen het theater ook getrouw, in China hee^^^Ë?! niet. 1 A Viis "eeiî OifrrieesCT^^^^^feî*nma«ïi aan den gang m" is, is er geen ophoudei^^Pn. Het duurt voort tôt :o° het theater afbrandt, Wde acteurs van ouder-dom sterven.— Verschcwlene Japansche stukken T~ daarentegen zijn op dezelfde wijze in elkaar ge-111 zet en duren ongeveer even lang als de onzev-Waar de sehouwburg den geheelen dag open is al" wordt het stuk in tweeën verdeeld en tusschen de twee gedeelten in wordt een klein stuk je, iets — als een «lever de rideau» gespeeld. Op het Japansch tooneel worden de zoogenaam-de dooden door de bedienden weggedragen.. Zij springen niet op om lustig weg te draven, zooals bij de Chineezen. De orkest - muziek is met uit-sluitend beuken op de tamtam; de muzikanten 29, bevinden zich niet op het tooneel onder de spe-tn- lers. Wat zij op de samisen te hooren geven is >18 dikwijls goed en vol leven. Het Japansch decora->P- tief laat niets te wenschen over en het draaiende t). tooneel, dat bij de Chineezen onbekend is, haalt hr veel tijd uit. . re- Tegenwoordig mogen in Japan ook gemengae de troepen optreden. Mannen en vrouwen verschijnen ijn samen op het tooneel. In China is dit niet het hr geval en onverdeelden bijval vindt het in Japan af, ook niet, want de oude denkbeelden hebben nog hr niet geheel afgedaan. Japansche stukken zijn uit- — terst realistisch — te realistisch om door beide ld- seksen te gelijk gespeeld te worden. Dat vrouwen ?e- nu ook deel kunnen uitmaken van een tooneelge-er, zelschap, zal aan dit realisme zeker wel paal en ;de pe^ stellen en sommigen meenen, dat het too--h- neel hierbij verliezen zal. :de Sinds de oorlog is de bloei van het Japansch m- tooneel zeer toegenomen en zijn de toegangs-e.j- prijzen verhoogd. Toch is acht schillings niet te ej. duur betaald voor eene goede loge, waarover men n- twaalf uur kan beschikken en waar men kans heeft veel, dat vermakelijk, maar ook veel, dat 5e" bewonderenswaardig en leerrijk is, te zien. De Idealisten 'en KERSTNACHT. ins Maene, sterre, nachtplaneten, Noyt en was u glans so claer... R. Toen het drie uur sloeg zong juffrouw Amelia de een afscheidsliedje mee: :>n' Adieu, adieu kind friends adieu, adieu, adieu, ap I can no longer stay with you, stay with you... Zij had reeds haar mantille aan, versierd met itten en parels en droeg een witten sjaal op het ip. oofd. Twee lichtbruine krullen hingen weerszij-in .en uit het kapsel, haar blauwe wateroogen ston-îet len troebel, rozig blonk haar gelaat door he' ro- iïsn,keteel heen. ~ ~ en Het was een jolig kerstfeest geweest in de ta-De ^eerne «Norske Mama». Juffrouw Amelia had ny opgewekt piano gespeeld, en was warm van ver-îr- voering en heete punch. ;ze Mama pakte een stuk lcerstkoek in, en zag met j en verteedering de meisjes mec hun vrijers heengaan. ; rd Juffrouw Amelia treuzelde.loerde naar de Christ- j mascake en plukte. onderwijl een paar hardgroene : liulsttakjes met roode bessen. !n~ — Daar, Amelia, dat is voor u, zei Mama. 1ze — 0! la jeunesse, zuchtte Amelia, dank Mama , voor de Christmascake a nice Christmasnight!... — Slaap wel, Amelia. — Bonsoir, Mama. dQ De waardin sloot de deur achter haar dicht, schoof de grendels voor. n" De dooi was ingetreden en luw was plots het weer als in het voor jaar. De oude pianiste zag eens naar den dooden hemel, ging dan met voor-ie.r zichtige pasjes naar huis. e\> Glibberige, gebarsten ijskorsten zaten op de voetpaden. .Soms gleed zij uit, maar 't hinderde ;x" niet. In de verte zongen lustige matrozen: Ail the nice girls love a sailor, p_ Ail the nice girls love a tar; 3]_ For there's something about a sailor st. Well, you know what sailors are! — Juffrouw Amelia sloot haar stuk koek dichter tegen de borst en neuriede mee: " Bright and breezy, free and easy, He's the ladies' pride and joy; '■ Falls in love with Kate and Jane, Then he's off to sea again, Ship ahoy! ship ahoy! en Op den hoek der Schippersstraat stonden twee u- policieagenten, dan werd de weg eenzaam langs ît- de gesloten herbergen en magazijnen der Oude Leeuwenrui. De kale boompjes rezen uit den wak-an ken grond en het lantaarnlicht glinsterde op het o- smeltend ijs. rk Boven de «Sailor's Rest» bengelde de groene ie- lantaarn aan den vlaggenstok. Aarzelend zongen e- de beiaardklanken in de weeke lucht. Zij zocht haar huissleutel. Boven de vitrien der e- beenhouwerij stak een vergulden ossenlcop uit... n- Voor zij binnen ging keek zij nog eens naar de ke verlaten Ankerrui en naar den ossenkop. — Het goud schilfert af, peinsde zei. n- Stillekens sloop zij naar boven. Op de tweede m verdieping streek zij een lucifer af. Het vlamme-tje blauwde, lichtte even en terwijl zij den sleu- a.n tel onder de voetmat nam brandde het stekje op. ik Het was killig in de kamer. Het gaslicht danste ns op en neer en schemerde over de meubels en het op bed. Een paar versleten lauwerkransen hingen er boven den ouden, zwarten kanapee waaruit het paardenhaar piepte. Op de schouw tiktakte een wekker en stond een koperen bordje, herinnering *1 aan vroeger dagen : Mlle AM. PIERARD Prof, de danse et de maintien. a_ Op de kast stonden verbleekte portretten in -n- een pêle-mêle waarvan het glas gescheurd was. iet Juffrouw Amelia hing haar sjaal en haar mande tille aan den kapstok achter het voeteneinde van lll_ het bed, dan nam zij het pakje weer op, opende le- het papier, en proefde nog eens van den Christmascake.aP Haar schoentjes schoof zij profijtelijk nabij de an stoof, voorzichtig nam zij haar pruik af en plaat-ste ze op een krukje dat op de ronde tafel stond. cls. Nu leek zij een opgeverfd besje met korte, en verwarde, grijze haren. — Het spiegeltje boven 'ds den schoorsteen toonde haar verschrompeld en in" schraal. De heete punch werkte na, en tenvijl zij zich ontkleedde, murmelde zij opnieuw : ele Ail the nice girls love a sailor, )0) Ail the nice girls love a tar... Zij snoepte nog een stuk je koek, trok het lic^h }e] uit en kroop in haar bed. Oververmoeid kon ^zi }c ÀEfJcS.'pxnr, AmnVuJ en Kreund'e, probeerde iîet ^ iedje, dat tergend in haar nazong, te vergeten. ei Juffrouw Amelia bedacht toen dat zij oud 01 iverd en niet meer bestand was tegen nachtfeest- ,e" jes. Gewoonlijk was zij rond middernacht thuis, — maar nu... Het was maar eens «Nuit de Noël» ns in 't jaar. En zij kon immers morgen uitslapen... de Een nieuw jaar was in aantocht. Hoe lang woonde zij nu hier aan de haven? Zeventien tig jaar! Nadat de zaak in Duinkerken zoo deerlijk was uitgebrrnd en zij slechts het koperen bordje lU" en wat kleinigheden had kunnen redden! Die val- • : : sche «protecteur» had haar ook gemeen in den -ij steek gelaten. Een man is een man, en de «girls» •'s moeten ze maar pluimen wanneer ze de kans en klaar hebben. >m Vroeger,als zangeres te Bordeaux en te Parijs, ^e- had zij succès gehad. Zij was een vrouw die de mannen aantrok. Zij speelde met hen, en vond »e- plezier in hun dwaze grimassen.Maar de mannen is kwamen eens tôt bezinning als hun geld op was ,u" of een andere vrouw hen lokte-.. Dan bleef eens iet het engagement uit en er waren onbetaalde re- ler keningen... On vend tout... Toen was zij jong el- en vond «protecteurs». Maar na Duinkerken was )r~ het uit. 5r" Hier in 't Schipperskwartier was het haar hard 'de gevallen. Zij had noch kind noch kraai in de we- En reld en wie zij gekend had was haar vreemder Se dan de onbekenden in de vreemde stad. m- Drie dagen at zij in een Gaarkeuken en 1er ontbeet in een kelderken waar men koffie schonk in" en boterhammen sneed. Haar koffer stond in het î.e" dépôt in het Station, en 's nachts doolde zij, het it- was in het najaar, langs de leien en aan de dok- ia" ken, sliep op een bank of tusschen houtstapels... sft Na den derden dag bezat ze geen rooden duit meer. Heel den dag dwaalde zij voorbij de kcl- ■el1 derkens waaruit een walm van gebakken visch 311 steeg. îrfe 's^Avonds ontmoette zij den stuurman... Hij int Was een fleurige vent met rood, frisch geschoren ien gelaat. Hij rook naar Floridawater, scheen er van ?e- doordrenkt. Amelia fluisterde iets wat hij niet na verstond, want hij was een Duitscher. Maar hij ee- nam haar mee aan boord van zijn zeilschip dat in râl het dok lag, en zij deed teeken dat zij honger iar had. De stuurman lachte toen vriendelijk en ge- -he ruststellend, haalde brood en kaas, schonk thee in en zat haar te begluren met fonkelende oogen — terwijl hij zijn lange porceleinen pijp rookte en onverstaanbare dingen zei tegen een grasgroene ee- papegaai, die in een kooi hokte. Ten laatste speel- !••• de hij een wijsje op zijn harmonica, mt Verzadigd zei ze lieve woordjes, vleide zich op "ê" zijn knieën, en zij hadden maar gebabbeld elk in al- eigen taal. en. 's Anderdaags zocht de stuurman een gemeu- >ok bileerde kamer voor haar, haalde haar koffer in een vi'jtin^yanjipt st.nt.inn op ^ninon haddon atig' zij zijn pondën, zijn gouden ponden, opgemaakt. tôt Bij zijn vertrek kreeg zij nog een voorschot dat 1er- hij van den kapitein verzocht had en zijn gras- ken groene papegaai. ge- Van hem had zij een mondvol Duitsch geleerd. e-;. Zij zei «Lieber Schatz» tegen de heeren en zong: hen Das Schiff streicht durch die Wellen, iets Fidolin! Vom Ost die Segel schwellen, im- Fidolin! Zij Verschwunden ist der Strand in der Ferne, >als 0 wie gerne war' ich noch im Heimatland! ait_ Rosabella, Fidolin! ten Waarom dacht zij nu terug aan wat voorbij 'pe- was ? Het was immers zoolang geleden. Was het i is het liedje dat haar herdenken deed? >ra- nde With his pockets full of money ialt And a parrot in a cage-.. , Zij had zooveel mannen gekend, van kroeg tôt gae kroeg gezworven om den kost te verdienen. In 11iei? den loop der jaren had zij aile talen leeren rad-net braken, en 't was maar wanneer zij een toeval-pan ]^ge g-elegenheid trof dat de Française praten kon, n?K al doorspekte zij dan nog haar zinnen met vreem-de woorden. ;ide 0U(je behaagzucht had haar nooit verlaten ; ven jaren verfomfaaiden haar en zij nam haar toe-8e~ vlucht tôt meer blanketsel en een pruik... Haar eîl Fransche hoffelijkheid en haar manierkens ga-:oo- ven aan Juffrouw Amelia het ontzag. Zij kende de wellevendheid der hooge wereld en werd ge-sch raadpleegd wanneer het pas gaf!... Op de 14 'gs- Juillet droeg zij een Fransch lintje op de borst ; *-e en liet zij nooit na de «Marseillaise» te spelen. nen Doch nu lag de oude vrouw slapeloos in den ans Kerstnacht. Het was toch een ijdel spel tegenover dat de menschen: buigen en knikken,lief doen en niet zeggen wat men dacht. Belangstelling veinzen voor wat iemand niet aangaat, geduldig aanhoo- ren en inschikkelijk toegeven, ziedaar wat het leven leert. C'est la vie, prevelde zij-.- Zoo raakt het hart dood en de ziel leeg... Het lichaam ver-slijt onder menschelijke kwalen. Bij «Norske Mama» was het goed, maar ook daar moest men niet weten dat zij oud was, ook t .. daar moest zij maar trachten te schipperen tusschen Mama en de diensterkens, die eeuwige con-0lia flicten hadden. Die punch was lekker... en de Christmascake... en het leven was nog zoo slecht niet!... Nu eens rechts liggen, de slaap kwam zoetjes... Hoe laat mocht het nu zijn? Ja, de jeugd -- Dan is men overmoedig, dan is het nen eerlijk... Men stort zijn hart uit voor den Z1.l~ 3ersten den besten, de woorden weerspiegelen de ou- meening... Doch later leert men omwegen ma-^e ken,men wordt sluw en loos,en met doortrapte lis-tigheid dfent men eigenbaat. . Men vergéet wat1 ta" eens ons hart stal... iad Juffrouw Amelia zuchtte. Wat vervolgde haar er- toch? .. Na zoo'n gezelligen Kerstavond lag zij I te dubben en naargeestige herinneringen op te net j roepen. Waarom heeft een mensch herinnering? ,an- Vernedering en leugen! lst" j De oogen dichtknijpen en slapen! Rusten is zoo ene ' noodzakelijk om morgen weer lief te kunnen zijn voor de menschen die men noodig heeft... En nochtans! De jeugd was iets heerlijks! On-ma vergetelijk was de eenige Kerstnacht harer jeugd. ■•••• Zij was toen 18 jaar en leerde zingen bij een oude dame uit het provinciestadje in het Noor-den. Arme, goede vrouw, hoe hadden zij haar ge-:ht, plaagd, precies alsof het niet voldoende was dat het haar in het leven niet voor den wind ging... Amelia was haar trots, haar troost voor de nuf-ia^' jeshooghartigheid der bleeke, ongeschikte burge-or" resjes. Amelia was bevallig en onschuldig en haar oo-de gen waren toen helder als den hemel. Zij droeg rde toen echte krullen... Met haar moederlijke vriendin ging zij de Kerstmisvacantie doorbrengen bij een nicht der oude dame op een buitengoedje in den omtrek van Arras. Haar ouders waren dood en een aan-getrouwde tante betaalde haar opvoeding. Daar ontmoette zij een jongen, de zoon des ter huizes. De onbeholpen achttienjarige volgde haar bewegingen met schitterende oogen. werd als be-dwelmd door haa** stem en haar sierlijk figuurtje. Amelia die nog niet geleerd had iets te verber-gen liet welgevallig haar oogen weerspiegelen in zijn bruine kijkers. Zij stoeiden als twee kinderen en de familie was verteederd over het keurig koppeltje lieve vee kinderen... igs Met Kerstnacht gingen de huisgenooten naar ide het kerkje om de nachtmis bij te wonen. ak- De sneeuw dekte eindeloos wit de wegen en de het velden. In de wondere glinstering stonden de boomen met kanten schitteringen gepareerd. Fon-sne kelend in den open hemel hingen de sterren. çen Voorop liep de familie en achteraan kwamen zij, hand aan hand. Zij spraken niet maar von-cîer den het heerlijk zoo als verdoold te loopen door t... den sneeuw in den klaren, stillen nacht. de God wat was het heerlijk! Hij fluisterde haar îet naam met aanbidding en zij, in verwarring, knik- te hem toe als om hem aan te moedigen. 2de Plots stonden zij stil. Zijn arm omsloot haar ne- leest onder den mantel, zijn gelaat boog voor-eu- over, hij rook haar meisjesgeur... Voor de eerste maal zei iemand dat hij haar lief had, en zij murmelde een mannennaam. Terwijl hij haar in zijn armen nam zag zij een ster rijzen aan den hemel... De vereering zijner oogen en de warmte van zijn kus benevelden haar en zij zoende hem op den mond. In een droom wandelden zij voort naar het dorp. In de verte lag het kerkje met zij'n ver-lichte ramen. Aan het portaal wachtte de familie. Het orgel ronkte. Zij peinsde dat het een wondere bruiloft was-.- Zij zag geen menschen, voelde zich opgeheven uit dit leven. De kaarsen flikkerden, muziek en wierook dreef onder de beuken. — Voor haar hing een schilderij die zij nooit vergeten zou: Sint Fran-ciscus in bruine pij met oogen vol extaze die de stigmata aan zijn broeders toont... Kort scheen de terugweg... Ook dien nacht had zij slapeloos liggen woelen... Maar toen was zij jong en rein... Twee dagen later zaten zij opnieuw in de stad. De jongen had zij nooit weergezien. Het leven gaat onverstoorbaar zijn gang, is vol toevallig-heden... maar sneeuw op Kerstavond stemt juffrouw Amelia nog steeds weemoedig. Thans zelf, nu er geen sneeuw viel en het dooi-weer intrad, moest zij aan haar jeugd terugden-ken. Elk mensch heeft zoo iets schoons te bewa-ren...Juffrouw Amelia venvenschte haar geheugen... Het morgenlicht klaarde door de rolgordijnen en buiten snorden de trams Zij stond op, deed het vuur branden en zeU de koffieketel op Dan waschte zij zich, schonk koffie op, en trok ander kleederen aan. Het overschot van den Christmascake liet zij zich smaken en slurpte behagelijk een paar kopjes koffie. Voor den spiegel poederde en kleurde zij haar vervallen gezicht, plaatste voorzichtig haar pruik op de grijze haren. Juffrouw Amelia stak het hulsttakje tegen den spiegel, nam haar korfje en trippelde met kleine pasjes weg om inkoopen te doen voor haar mid-dagmaal.Zij was weer de jeugdige, beleefde pianojuffer, de aardige Française die achter een glimlach en wat blanketsel haar echte ziel en haar leven ver-borgen hield, met buigîhkjes en lieve woordjes zich verweerde om aan den kost te komen. Beneden in het portaal ontmoette zij den vleeschhouwer en zij groette hem met een kin-derlijk stemmeken: — Happy Christmas, Monsieur le boucher!... Kon. Ned. Sehouwburg Zaterdag 22, Zondag 23 (dag- en avondvertooning), Maandag 24, Dinsdag 25 (dag- en avondvertooning), Woensdag 26 en Donderdag 27 December, buitengewone vertooningen. — Opvoe-ringen van : «DE HINDERLAAG», (L'EMBUSCADE.) Tooneelspel in vier bedrijven van Henry Kistemaeckers. Nederlandsche bewerking, insceneering en regie van L. Krinkels. Tooneelversiering van K. Aerts. VERDEELING : Jean Guéret, nijveraar ... Hr L. Bertrijn Gontran de Limeuil Hr P. Janssens Graaf Alexei Ivanovitsch ... Hr Ruysbroeck Vader Brosse, meestergast Hr E. Gorlé Paget, chauffeur H r Van de Putte Maurice .Hermès Hr De Wachter Robert Marcel, ingenieur ... Hr G. Cauwenberg Pierre Durand, nijveraar ...Hr R. Angenot Georges Durand, zijn zoon Hr W. Cauwenberg Sergine Guéret Mevr. M. Dilis Christiane de Servais Mevr. H. Bertrijn Anne - Marie Mej\ M. Bertrijn Agnès Sorel Mej. J. Janssens Mej. Chomet, dactylographe Mej. J. Neyssen Een genoodigde Hr Ludithuyzen Eeri kamenier Mej. V. d. Eynde Een bureeljongen Hr J. Robbyns i. r.'l'itfL hn,'1 . . "nr j. 'ùcnniit/J""""MMM Tweede bediende Hr J. Van Gool Derde bediende Hr J. De Groodt Sergine werd in hare jeugd verleid door een ellendeling; een kind werd geboren. De verleider stierf... Het kind werd door een verkleefde en goeden vriend, Limeuil, opgevoed. Sergine huw-de met Jean Guéret, een rijke nijveraar, een grondeerlijk man, die niets van de waarheid verni oedt. Twintig jaar zijn verloopen als het stuk begint. Guéret geeft in zijne woning te Nizza een avondfeest. Daar ontmoeten moeder en zoon elkaar. Sergine weet, dat Robert Marcel, de jonge ingenieur, haar zoon is. Hij echter weet van niets. Hij is zinnens naar Australië te gaan, — waar hem een ruim arbeidsveld wacht. Guéret heeft hem echter opgemerkt, praat met hem, en weet hem over te halen om te blijven en zijn medewerker te worden. — Hoogst verheugd deelt Guéret dit nieuws mede aan zijne vrouw. Twee jaren verloopen. Robert is de rechter-hand geworden van Guéret. Hij is ook de vriend van Anne - Marie, de dochter van Guéret en Sergine. Ook de werklieden der fabriek zijn zijne vrienden, want steeds is hij hun beschermer en verdediger. Christiane de Servais, eene russische weduwe, die groote nijverheidsinrichtingen bezit in den Donetz, tracht Guéret te verleiden en maakt ook boosaardige zinspelingen op de verhouding tusschen Robert en Sergine. Guéret wordt wantrou-wig. Op dit oogenblik barst eene werkstaking uit. Robert die de hanc1 vroeg van Anne-Marie wordt door de verschrikte Sergine afgewezen. Hij kiest de partij der werkstakers en vertrekt. Guéret staat op het punt geruineerd te worden, als de staking niet ophoudt. De stakers zenden hem een afgevaardigde: het is Robert... Als Guéret niet toegeeft zal de fabriek in de lucht vlie-gen. Eene geweldige discussie heeft plaats tusschen beiden. Guéret wil Robert wurgen; — hij verwijt hem de minnaar zijner vrouw te zijn — Doch Sergine komt tusschen beide en bekent dat Robert haar kind is. Intusschen vliegt de fabriek in de lucht. Ailes wordt ten slotte bijgelegd na een tooneel tusschen Guéret en Sergine. Robert wordt in de familie opgenomen. Anna - Marie wordt de echtgenoote van den rijken en goeclhar- tigen Georges Durand. ♦ * * Het orkest, onder de leiding van den toondich-ter Karel Candael, zal uitvoeren: Voor het eerste bedrijf : a) Persische dans, en b) Egyptische dans, van L. Ganne. Voor het tweede bedrijf: Fantazij op het zang spel Paljas ,Leoncavallo. Voor het derde bedrijf : Een feestavond in f Havanna, Ed. Filippucci. r Voor het vi-erdfw bedrijf ; Eenvoudige.-&sfc£Dte-. , nis, van F. Thomé. Viool solo hr Van der Borght, cello solo heer Everaerts. Nieuwe Orkestvereeniging («ANVERS PALACE».) 2de SYMFONISCH CONCERT. Het tweede concert van dit seizoen, zonder het eerste in kunstgehalte te overtreffen, mag toch als zeer wel geslaagd aanzien worden. Als solist trad onzen jongen stadsgenoot Emmanuel Durlet op, den voortreffélijken klaviervirtuoos die ons een zeer verzorgde uitvoering te hooren gaf van het 3de Concerto in Ut mineur van L. van Beethoven, vooral in het «Largo» gaf hij een door-slaancl bewijs van zijn groote vingervaardigheid. Het «Andante en Polonaise» van Chopin speelde hij met zeer veel gevoel. De uitvoering van beide stukken lokte alge-meen applaus en heer Durlet werd meermaals te-ruggeroepen.Het orkest, onder de leiding van heer Frans Van Dijck, voerde met veel brio het «Coriolan -ouverture» van Beethoven uit. Het karakterbec van den Romeinschen generaal is prachtig weer-gegeven; bij den aanvang is de onbuigzame trots van den heid met breede trekken geteekend; — stilaan wordt hij door het gesmeek zijner vrouw en zijner moeder omgehaald, en eindelijk geeft hij zich ten onder en ziet af van zijn plan Rome te verwoesten. De symfonische suite «Schéhérazade» van den Russischen componist Nicolai Rimski - Korsa-kow, is een flinke brok muziek, vol kleur en af-wisseling, zooals het past in een sprookje van «Duizend en een nacht».Met den voortreffelijken violist, heer Edouard Lambert, is de solo - parti.i. werd het stuk in de beste voorwaarden uitgevoerd en de dirigent werd door het begeesterd publiek terug geroepen. Als slot kregen wij de Feest - ouverture van den Noor Edouard Lassen, waarin men onmiddellijk den invloed der Fransche school waarr neemt. Het derde concert zal plaats hebben in «Anvers - Palace» op Zondag 20 Januari, met de medewerking van heer Nap. Distelmans, alto -viool.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.