5 Februari 1916 Nr 6 39e Jaargang HET VLAAMSCH HEELAL Vrij en Onafhankelijk Katholiek volksgezind weekbiad voor Vlaamsche en Algemeene Belangen HVSCHRIJVINGSPRIJS Voor een jaar tr. 5.— Voor 6 maanden » 2.75 Voor 3 maanden » 1-50 Voor Nederland » 5.50 Voor 't Groot Hertogdom Luxemburg. . » 5.50 Voor andere landen » 7.00 Dit blad verschijnt den Zaturdag morgend.— M en teekent in bij den Uitgever en in aile postbureelen, alsooh bij de briefdragers. Hoofdopsteller : JOHAN LEEMANS Deo Juvante Vincam ! Aile artihelen en mededeelingen moeten vôôr Donderdag avond ten bureele besteld zijn, uitgenomen de aankondigingen, die worden ingewacht tôt Vrijdag avond. i Aîzonderlijke nummers van dit blad zijn te bekomen ten onzen bureele, Carnotplaats 65. — 1 O centiemen het nummer. AANKONDIGINGœiV Den regel tr. 0.20 Kleine aankondiging » 0.50 Begrafenisbericht » 5.00 Groote aankondigingen bij overeenkomst. Voor aankondigingen buiten de proyincie, wende men zich tôt de Agencie HA.VAS, Martelarenplaats 8, Brussel, en Beurs-plaats 8, te Parijs. Voor aile andere aankondijjingen ten bureele Carnotplaats (Laar) «»£»„ Borserhont-Antwerpen TIJD IS GELD Dit is de spreuk van een volk dat den tijd waarneemt om geld te kloppen : time is money. Maar niet enkel in geld kan de tijd omgezet worden, ook in onderwijs, in ontwikkeling, in liefda-digheid en in een aantal andere goede gaven en noodwendigheden, die niet persoonlijk zijn maar nuttig kunnen wezen voor de algemeenheid. * * * Er is reeds dikwijls op gewezen, dat velen thans tijd genoeg hebben om hem nuttig te gebruiken. Maar velen doen dit niet en klagen liever over de eentoonigheid en verveling van den tijd. Dit is een tegenhanger van de lieden, die in nietsdoen hun hoogste ideaal of droombeeld vinden, zooals wij dit in'tvorig artikel hebben aangetoond. * * * Er kan niet genoeg op aangedrongen worden dat allen, die gedwongen werkeloos zijn, dezen tijd zouden benuttigen tôt beschaving en ontwikkeling, en ook tôt voorbereiding voor een beter leven. Wie na den oorlog eenigen welstand wil bekomen, moet zorgen dat hij zich bekwaam make om den strijd voor het leven volledig ait te strijden, ten einde in eenen toestand te komen die aile ellende en aile vrees voor den dag van morgen uitsluit. * * # De tijd is kort en is een zinnebeeld van onzen levensloop. Wie hem niet waarneemt, nu bijzonder dat hij aile voordeelen aanbiedt, zal vroeg of laat ondervinden dat men niet straffeloos den tijd mag laten voorbij gaan. Er is nu reeds verloren tijd genoeg, zonder dat het nog noodig weze hem in nietsdoen door te brengen. * * * Een ander soort tijdverkwisters zijn deze, die zich met eindelooze redetwis-tingen bezig houden over soms nutte-looze of niet-aanbelangende zaken, meest over bijzaken, over woorden en strekkingen die in dezen tijd weinig te beteekenen hebben. Redetwisten over godsdiensten, over taalbelangen en meer andere, leveren in dezen tijd weinig dadelijk nut op en zyn enkel geschikt om tijd en gelegenheid tôt het algemeen welzijn te doen verliezen. * * De redetwisten over godsdienstige strekkingen kunnen best vervangen worden door een goed en deugdelijk leven, want het geloof zonder de werken is een dood geloof, bijzonder wanneer het alleen op wetenschap en spitsvondigheid wil steunen. Hetzelfde kan gezegd worden nopens de redetwisten over taalbelangen, want daar ook zijn de twisters niet altijd mannen van het werk. Indien men wist hoe weinig godsdienstige instellingen en taalwerken door die twisters werkelijk ondersteund en geholpen worden, men zou waarlijk verwonderd zijn over zoo weinig aandacht en toewijding van hunnentwege. * * * Al die tijdverkwisters vergeten blijk-baar, dat de tijd, eenmaal voorbij, niet meer kan ingehaald worden. Verwoes-tingen en verliezen kunnen hersteld worden, maar de tijd niet. Hij maakt deel van geheel ons wezen en hij ver-dwijnt ook met ons. Verloren tijd is dus ook levensverlies, en ons leven zal des te korter zijn, naarmate het aan nuttelooze en nietswaardige zaken is besteed geweest. * * * Tusschen al de redetwistingen die doorgaans niets anders dan tijdverlies zijn, moeten wij bijzonder degenen rangschikken, die over zaken handelen die misschien nooit zullen gebeuren ; redetwisten over veronderstellingen en voorstellingen, die in werkelijkheid nooit kunnen voorkomen. Hoe schoon de voorgestelde droombeelden of idealen zijn, zij netnen toch niet weg dat het menschdom van geene idealen leeft en hoofdzakelijk voor zijn bestaan moet zorgen. In het zweet uws aanschijns zult gij uw brood verdienen... * * * Tusschen die tijdverkwisters kunnen ook gerangschikt worden de zoogezegde scheppers eener nieuwe spelling, enkel geschikt om taailiefde en onderwijs te dooden : ook de uitvinders van nieuwe aaneengeknutselde zoogezegde wereld-talen, tôt nadeel van bestaande wereld-talen en hunner eigen taal. Dat ailes is tijd verloren die zoo nuttig tôt goed en degelijk onderwijs, tôt bevordering van wetenschap en liefdadigheid kon aange-wend worden. De wilskracht die zij aan die liefhebberij besteden, zou heel wat nuttiger en krachtiger zijn, indien zij alleen gebruikt wierd tôt beschaving en ontwikkeling van 't volk. De tijd blijve de leidsman en opwekker van allen, die aile oogenblikken nuttig willen besteden. J. L. DE TOESTASD Hi£R EM ELDEBS NEDERLAND. — Minister Treub, die een nieuw stelsel van belastingen voordroeg, is gevalien met 45 stemmen tegen 42, door eene stemming over de pensioenbelasting. Het betrof hier de toekenning van het ouderdomspensioen, maar Minister Treub wilde tezelfder tijd eene pensioenbelasting doen stemmen. Daarin is hij niet gelukt en heeft zijn ontslag als Minister gegeven. Het Ministerie is daardoor ietwat uit zijn verband gerukt. De tegenstemmers behoor-den grootendeels tôt de ministerieele meerder-heid.—o— LUXEMBURG. — M. Van Nerus heeft de opdracut tôt het vormen van een nieuw Ministerie, afgewezen. De politieke toestand is zeer ingewikkeld, doordien de Liberalen slechts over twee stemmen meerderheid beschikken en zoo tievig en prikkelbaar zijn, dat er geen huis meê te houden is. 't Is een moeielijke toestand voor de nog jonge Groot-Hertogin, | die niet wil toegeven aan straatlawaai, noch aan dweepzieke politiekers. ENGELAND. — Wanneer er thans schepen niet op tijd aankomen, besiaat er vrees dat deze zouden in den grond geschoten of bij onweder zouden vergaan zijn. Te Londen bestaat aan d>e haven het gebruik, door eene bel, de « Lutine-bel » geheeten, de aankomst te rnelden van schepen die men verloren waandc. Donderdag laatst wierd er vijfmaal op de Lloyds met die bel geluid, hetgeen bij vela belanghebbenden en familiën een goed nieuws aankondigde, een steen van hun hart. AMERIKA. — Het Panama-Kanaal heeft voortdurend met zware tegenslagen af te rekenen. De aardatschuivingen en het neer-storten van rotsen die den waterweg versper-ren, zijn zoo talrijk, dat vele lieden den moed verliezen en het werk zouden willen opgeven. Nogians, tijdens de enkele maanden dat het kanaal in gebruik kon genomen worden, kwamen er toch, — van 9 Mei 1914 tôt 30 Juni 1915. — 1,317 schepen door. De opbrengst is echter niet voldoen le om den intrest van 't kapitaal te betalen, kapitaal welk geschat wordt op 1200 miljoen gulden. Het Suez-kanaal viel beter meê Dit betaalde verleden jaar 33 °/0. Opmerkelijk mag het heeten nu het Panama-Kanaal, andermaal versperd is door eene rotsafschuiving, ook het Suez-Kanaal niet kan benuttigd worden uit hoofde van den oorlog. — De pogingen der Amerihaansche Socialislen. — Het blijkt uit een particulière briefwisseling uit New-York aan de Vorwàrts gericht, onder dagteekening van 21 December 1915, dat het bureel der Socialistische partij der Vereenigde Staten, overeenkomstig het besluit ten gunste van den vrede dat op het congres neergelegd werd door den heer Meyer Loridon, socialistisch afgevaardigde, besloten heeft in het geheele land eene krachtdadige vredesbeweging op touw te zetten. Door dit besluit wordt de heer Wilson uitgenoodigd eene conferentie van do onzijdige staten ta beleggen, i S ten einde den weg naar den vrede voor te I bereiden. Vervclgens werd nog besloten eene afvaardiging van drie Socialisten — waaronder de heer Debs, socialistisch kandidaat bij de laatste presidentsverkieziugen — naar het « Witte Huis » te Washington te zeoden, met opdracht rechtstreeks invloed uit te oefenen op den heer Wilson, ten gunste van het socialistisch besluit. Door een ander motie, heeft het bureel der Socialistische partij der Vereenigde Staten besloten. zich zonder uitstel in verbinding te stellen met de Socialistische partijen der voornaamste neutrale landen. ITALIE. — De hooge bevrachtingsprijzen voor schepen, bijzonder op steenkolen, brengt vele vreemde nijverheden in moeielijkheden, die geene Engelsche steenkolen kunnen missen De prijzen dier kolen klimmen zoo hoog, dat vele nijverheidsgestichten hun bedrijf zullen moeten inkrimpen of staken. De hooge prijzen zijn beinvloed door de verzekeringspremiën op schepen en ladirigen, die, gezien de gevaarlijke toestanden op zee, merkelijk vermeerderd zijn. —o— ROME. — Sinds de oorlog ook in Azië overgeplaatst is, loopen de Katholieke zen-dingen of missiën groot gevaar. De Paus heeft echter reeds geruststellende mededeelingen ontvangen van de Mogendheden, die aldaar belangen hebben. Pax Uit de Gazettenwereld Sinds 1 Februari zijn aile papiersoorten, zoowel sctirijfpapier als gazeipapier, in prijs verhoogd, namelijk 100 % vermeerdering. Opvolgentlijk zijn daarin de volgende veran-deringen gtikomen. Bij het uitbreken van den oorlog, afschafflng van krediet op 30 dagen. De 2 "le korting blevea behouden tôt 1 Maart 1915. Te rekenen van 1 Maart 20 % verhooging zonder korting. Te rekenen van 1 Juli 30 % verhooging. Op 1 October 40 % verhooging en op 1 November 60 %. Deze laatste verhooging 'oleef staande tôt 1 Februari, en is nu vervangen door 100 %. Door gebrek aan grondstoffen en de duurte der bestaande, is deze vermeerdering opgelegd. In eenige landen bestaat reeds «papiernood» en zijn de dagbladuitgevers verzocht, het verbruik in te krimpen. In eene vergaderirig van uitgevers van dagbladen wierd gevraagd, dat het verbruik van gazetpapier door eene verordening der Regeering zou beperkt worden ; dat de prijs van 't papier ambtelijk zou vastge3teld en de papierfabrikanten desnoods zouden ondersteund worden in de uitoefening van dit bedrijf. Hildebrand DOOR HET LEVEN Losse Opstellen over Opvoeding en Onderwijs in den breedsten zin V O vcp GeslaclifcelijkeY oot«lict)feifiQ Het vraagstuk der geslachtelyke voorlichting is op onze dagen een aanhoudend twistpuut en van aile kanten houdt men er zich mede bezig. | Onlangs heeft ook het groote Parijsisch tijd-' schrift Documents du Progrès een « referen-j dum » geopend over die veelbesproken vraag, referendum, waaraan een aantal mannen en ' vrouwen van naam en faam deelnamen. In Nederland zyn de namen van Nellie van Kol, Feux Ortt en Lodewijk van Mierop innig verbonden aan dit puot. In België is het nog maar sedert eenige jaren, dat dit gewichtig vraagstuk ter sprake kwam, daar geen enkel ! uitgever het dorst wagan een boek of een boekje over dit onderwerp uit te geven. j Ongeveer rond den zelfden tijd schreef Jules Renault zijn Education de la Pureté en t vertaalde Ortt's Brief aan mijn Zusje en Over eene Verderfelijke Gewoonte (1908-1909), waardoor ook het Belgisch publiek zij ne ' aandacht op dit vraagstuk getrokken zag. Om : de alsdan heerschende gedachten over de | geslachtelijke opvoeding te kennen, kan men geen beter bron raadplegen dan het kleine boekje, onder den titel : De onbewusle Moordenaars der Zielen, te Geeraardsbergen uitgegeven. Die « onbewuste moordenaars der zielen » zijn natuurlijk de voorstanders der geslachtelijke voorlichting! Geruimen tijd heb ik me met dit vraagstuk bezig gehouden : over eenige jaren nog deed ik zelf nog de vertaling versctiijnen van een Fransch en van een Duitsch werkje, die te dezen opzichte nierkwaardig mogen heeten. Mijns inziens spruit de tegenstand, dien de « voorlichters » ontmoeten, enkel hieruit roort, | dat zij het oog houden op de toestanden, die \ zich voordoen, terwijl hunne tegenstanders enkel steunen op de toestanden, zooals zij zich, zouden moeten voordoen In andere woorden : devoorsianders aanzien de praktijk, de tegenstanders de bloote theorie. Van hun standpuut uiigaande, hebben deze laats e getieel en al gelijk, wanneer zij beweren, dat zulke uiterst gevoelige vraag-stukken, in vlugschrilten, boeken of tijdschrif-ten behandeld, eerder kwaad kunnen en zullen doen dan goed. Het is inderdaad zeer voordeelig de kinderen zoolang mogelijk in de gemoeds-rust der onwetendheid te laten, en dit zelf maakt, dat de kiemen der driften zich later langzamer zullen ontwikkeien en lichter beteugeld worden. Zij wenden tôt hun voordeel het gezegde van Jean-Jacques Rousseau aan, waarin deze beweert, dat men. zonder boeken, zonder vrouwen en zonder vrienden, geene de minste moeite heeft om zich geheel en al van geslachtsgemeenschap te onthouden. De kinderen zoolang mogelijk laten kind blijven, cnbewust van de ernstige plichten, die zij eenmaal zullen te aanvaarden hebben onder geslachtelijk oogpunt, is zeker een ideaal... maar dat is maar alleen mogelijk in de wereld, waar Rousseau de « negatieve opvoeding » van Emile aanvat : in die der verbeelding. Indien wij in onze levende en rumoerige wereld konden gelukken de kinderen in een zoo uitgekozen, zoo uitstekend midden te verplaat-sen, waar de omgeving veelzijdig, en krachtig, hoewel onbewust, op hen zou kunnen werken door haren enkelen invloed, voorzeker ware in dat geval de « negatieve opvoeding » te verkie-zen en met haar het standpunt der tege istan-ders van geslachtelijke voorlichting. Maar dit is nu eenmaal het geval niet. Verre van onze kinderen te zien verbeteren door het midden, waarin zij verkeeren, is er juist zeer veel te vreezen voor hen van dit midden. Ieder van ons weet toch maar al te wel, wat het voornaamste punt der bedenkingen is van « aan-komelingeijes » en « bakviscbj^s », en zoo hun met ernstig en eenigszins wetenschappelijk de ware toedracht der zaken bekend gemaakt wordt, voor zoover hunne verstandelijke ontwikkeling zulks toelaat, loopen zij gevnar dit ailes onrechtstreeks en soms op eene vieze wijze te vernemen van slechte gezellen, van volwasseu vuilbaards... en soms wel van de drukpers, die het er op aanlegt de zeden te bederven. Ieder ouder moet het voor zij ne kinderen uitmakan, wanneer het tijd is hen hierover in te lichten. Ik zeg « ou ier » en niet, zooals enkelen, « moeder », want niet altijd is da moeder de best geschikte persoon tôt dit gewichtig onderricht. Een mijner Belgische frienden, ook goed gekeud in Nederland, heeft de gewoonte telkens een zijner kinderen — en er zijn er veel in dat « musschennest, » zooals we gewooniijk zijn vroolijk huisgezin noemen — 't gewichtige keerpunt bereikt, hem of haar in zijn studeerkamerije te roepen, en daar openlijk het leven, het geslachtelijk leven, t« verklaren. Ik mag in gemoede getuigen, dat nij er zich slechts van te beloven heeft, en dat, mijns inziens, de moeder, in dit geval, daartoe niet zoozeer aangewezen is als mijn vriend zelf. Maar indien vader én moeder nu eens beiden ongeschikt zijn, of dien moeielijken last niet willen of durven aanvaarden ? Dan, dunkt me, moet de school er tusschen komen, wel niet openlijk, maar toch op zulke wijze. dat zij, die wél weten, verstaan wat er gezegd wordt, en dat zij. die nog niet weten, er geen aanstoot kunnen in vinden. De hier reeds even vermelda aanspraken van prof. Malapert in Frankrijk, van prof Sch >en in Duuschland, zijn, mijn inziens, ware voorbeelden van dergelijke onderhouden. Wat echter niet geheel en al mijne goed-keuring kan meêlragen, is het veelvuldig verspreiden van sommige boeken en boekjes, die schijnbaar de Rein Leven streving bijsprin-gen, doch die, meen ik, meer kwaad dan goed doen. Indien men even de geheele reeks werkjes en werken wil nagaan onder algemee-nen tiiel Bibliotheek voor Reiner- Leven, door « Chreestarchia »>, te Soest, uitgegeven, dan zal men vin len, dat de behandelde gedachten er altijd zôô voorgebracm zijn, dat zij zelfs de reinste ooren niet kunnen kwetsen. Dat is dan ook de oorzaak van den ove^grooten bij val, dien Ortt's Brief aan mijn Zusje in aile landen te beurt viel. Maar... wat dient er gezegd van boeken, zooals ik er vôôr mij heb op dit oogenblik, waarin de betrefïende zakèn, nauwkeurig op fljne platen weergegeven zijn, waarin naaktheden de hoofdrol spelen ? Ik weet het wel, ze zijn niet voor kinderun geschreven, die boeken, maar dit belet niet, dat kinderen ze ook wel in de handen kunnen krijgen, en krijgen. Geslachtelijke opvoeding, geslachtelijke voorlichting... 't Zijn heel rnooie dingen, maar ailes j hangt af van den « opvoeder », rnensch of j boek ! Yours | Vervolgt 4

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.