20 Februari 1915 Nr S 38e .Iflarera/ner HET VLAAMSCH HEELAL Vrij en Onafhankeiijk Katholiek volksgezind weekblad voor Vlaamsche en Algemeene Belangen INSCHRIJVING8PRIJ8 Voor een jaar fr. 5.— Vpor 6 maanden » 2.75 Voor 3 maanden » 1.50 Voor Nederland » 5.50 Voor 't Groot Hertogdom Luxemburg. . » 5.50 Voor andere landen » 7.00 Dit blad verschijnt den Zaturdag morgend.— M en teekent in bi den Uitoever en in aile postbureelen, alsooh bij de briefdragers. Hoofdopsteller : JOHAN LEEMANS Deo Juvante Vincam ! Aile artikelen en mededeelingen moeten vdôr Donderdag avond ten bureele besteld zijn, uitgenomen de aanhondigingen, die worden ingewacht tôt Vrijdag avond. i Afzonderlijke nummers van dit biad zijn te bekomen ten onzen bureele, Carnotplaats 65. — 1 O centiemen het nummer. AAIHKONDIGINGEM Den regel fr. 0.20 Kleine aankondiging » 0.50 Begrafenisbericht » 5.00 Groote aankondigingen bij overeenkomst. Voor aankondigingen buiten de provincie, wende men zich tôt de Agencle HA VAS, Martelarenplaats 8, Brussel, en Beurs-plaats 8, te Parijs. Voor aile andere aankondigingen ten bureele Carnotplaats (Laar) tîîî, Bor^erbout-Aotwerpeo Schrik en Moed Tijdens den oorlog zijn hier te lande in versohillende omstandigheden, schrik en moed tôt hun toppunt gestegen. En in beide gevallen wierden er buiten-gewone daden gepleegd, die in het gewone leven niet doenbaar zijn. De schrik deed door velen eene lange en gevaarlijke reis ondernemen, te water en te land, voor wier gevaren zij anders zouden terug geweken zijn ; zoo was het ook met den moed ; de moed deed velen in plaatsen blijven die zij anders zouden ontvlucht zijn voor een veel minder, een duizendmaal minder gevaar. T Het spreekwoord : men moet de plaatsen schuwen waar de plagen vallen, kwam bij deze laatsten niet in aanmerking. Integendeel, hoe grooter het gevaar, hoe moediger sommige lieden waren. In dien oogenblik zouden velen gedaan hebben wat Napoléon eens deed : zijne vloot verbranden om niet te kunnen vluchten en om tegen-over den vijand den grootsten moed te bewaren. * * * Dit zelfde zien wij, bij uitzondering, in 't gewone leven gebeuren : bij red-dingen of bij 't uitvoeren van gevaarlijke werken. Bij reddingen, bij branden vooral, worden er moedige daden gepleegd die men met koelen bloede en in gewone omstandigheden niet zou durven aanvatten ; bij 't uitvoeren van gevaarlijke werken worden insgelijks heldendaden gepleegd, die bij rijpe overweging niet zouden gebeuren. M** Dit laatste punt kwam destijds ter sprake in de Kamer, bij de bespreking der wet op de Verzekering tegen Werk-ongevallen. Door eenige leden wierd aangevoerd, dat de ongelukken veelal door de vermetelheid of roekeloosheid der arbeiders gebeuren en het niei redelijk was zulke ongevallen te ver-goeden. Waarop M. Destrée ant-woordde : dat het een geluk of eene goede gave was in zekere omstandigheden vermetel of roekeloos te zijn, want wie zou er anders, vroeg hij, gevaarlijke werken durven uitvoeren î ♦ * Die opmerking was alleszins gegrond. Die vermetelheid en roekeloosheid bestaan feitelijk niet, vermits zij vereischt zijn om zeer gevaarlijke werken te kunnen uitvoeren. En moesi dit in aanmerking komen om eenige ongevallen niet te vergoeden, dan zouden belanghebbenden aldra in hei minste geval vermetelheid en roekeloosheid zien, om aan den ongelukkiger arbeider eene geringe vergoeding te weigeren. * * * In de legers wordt de vermetelhek op hoogen prijs gesteld. Die vermetelheid zet velen aan tôt heldendaden, toi doodsverachting. Wie niet in staat h vermetelheid te toonen, denkt eerdei op vluchten dan op strijden, en wordi dikwijls een gevaar voor de algemeen heid, voor den goeden uitslag van eer gevecht. * * In 't gewone leven moeten wij ir bewondering staan voor metsers, tim merlieden, loodgieters en andere bouw stielmannen, voor dokwerkers en meei anderen, die dagelijks in doodsgevaai verkeeren en voor een gering dagloor zich als opofFeren voor de algemeenheid Zonder hunnen moed, zonder hunn< vermetelheid, zouden vele werken niet kunnen uitgevoerd worden. * * * Er worden thans eerelijsten afgekon-digd voor hen die in gevechten of slagvelden vielen ten dienste en ten belange van 't Vaderland, dus in het belang der algemeenheid. Er mochten ook eerelijsten afgekondigd worden voor arbeiders, die dag-in dag-uit met doodsverachting hunnen stiel of hun ambacht uitoefenen en hunne vermetelheid eindelijk en toevalliglijk met den dood moeten bekoopen. .. * .. Aller pogingen moeten strekken om eerbeid af te dwingen voor lieden, die voor 't Vaderland of voor 't algemeen welzijn hun leven te pand stellen in hoogst gevaarlijke toestanden ; eerbied ook voor volksleiders en overheden die het gevaar van den oorlog noch zijne gevolgen zijn ontvlucht en moedig aile gevaren trotseerden om hunne mede-burgers te beschermen en hun nuttig te zijn. Wie dit niet begrijpt, wie alleen belang hecht aan de vermetelheid door schrik en niet door moed ingegeven, moet wel bekrompen van geest en tôt geene groote daden in staat zijn. J. L. DE TOESTAND HIER EN ELDEBS RUSLAND. — Er is nog geen middel gevon-den om den grooten voorraad granen waarover Rusland beschikt, naar onzijiige landen te vervoeren. De open water- en ijzerenwegen zijn zeldzaam en zoo verre afgelegen, dat de onkos-ten van vervoer te hoog zouden beloopen. Feitelijk is er dus geen gebrek aan eetwaren in de wereld, maar wel gebrek aan veilige en korte verkeermiddelen, om die eetwaren op de noodige plaatsen te brengea. —o— JAPAN. — De Japaneesche Staatslieden willen gebruik maken va i den benarden toe-stand waarin de Europeesche Mogendheden verkeeren, om de band te leggen op China en dit land te belieeren gelijk Engeland Egypte bestuurt. Rusland en Engeland komen tegen dit voornemen op, en ook Amerika zou die toeeigening niet goedkeuren. China blijkt eene goudmijn te zijn, waar aile Mogendheden een deel willen van nemen. De zonen van 't Hemelsch Rijk schijnen dus niets gewonnen te hebben met hun Koninkdom af te schaffen en te vervangen door de Republiek. Maken de pluimen den vogel niet, de Republikeinen maken evenmin ernstige Staatslieden. AMERIKA. — De Vereenigda Staten trach-ten op aile wijzen buiten de Europeesche betwistingen te blijven. Dit gaat echter moeie-lijk, want de beste bedoelingen der Amerikanen worden wel eens verkeerd opgevat. Tevens trachten zij hunnen eigen zeehandel zooveel mogelijk te vrij waren tegen aanslagen van 1 oorlogvoerende landen. A ' MEXICO. — De opstand in Mexico is, sedert den algemeenen oorlog in Europa, ietwat uit het oog verloren. Althans is er nog weinig ! over gerept. Nu echter komt er ietwat nieuws. De Republikeinen zijn daar ondereen nog aan 't vechten, met het gewone gevolg dat daar ook hongersnood op handen is. —o— NEDERLAND. — Er blijven nog duizenden Belgische vluchtelingen in Nederland. Het overbrengen der behoeftigen onder hen, naar het kamp van Nunspeet, heeft velen doen besluiten maar terug naar 't Vaderland te . komen. Volgens m. Franck is dit geen leven voor menschen die, alhoewel behoeftig, toch aan iets anders of iets beters gewoon waren. De behoeftigheid in België was niet zoo hart-verscheurend als in andere landen, en dt behoeftigheid is altijd beter te dragen tusschen 1 vrienden en bekenden dan op vreemden bodem. De toestand is ook erg geworden tusschen • Zeeland en de Belgische grens. Aile vluchtelin-ger zijn daar moeten opkramen, om een zeker getal kilometers van de grens verwijderd te blijven. Dit is om smokkelarij en overbrenging 1 van brieven en dagbladen te beletten. Hel grootste deel der vluchtelingen die te Sluis, te î Retranchement en elders op de grens verbleven, 4 . zyn naar Vlissingen en van daar naar Engeland overgesteken. De vluchtelingen hebben dus geen veilig te huis meer. Zij worden langs aile kanten opgewipt gelijk nootschelpen op onstuimige baren. —o— ZUID-AFRIKA. — Er wordt nog immer gevreesd dat generaal De Wet eene strenge straf zal oploopen. De tusschenkomst van vrienden en Staatslieden heeft tôt heden niet veel gebaat. Voor 't leven van dezen volksheld wordt erg gevreesd. n ROME. — De uitwisseling van gekwetste gevangenen, voor den dienst voortaan onge-schikt, is volop in gang tusschen de oorlogvoerende landen. Z. H. de Paus Benedictus XV zal later nog andere voorstellen doen betrekke-liik de bevrijding van andere gevangenen. —o— ANDORRE. — Wij hebben in vorige nummers eenige woorden gezegd over den onafhankelyken en zonderlingen toestand van twee Belgische gemeenten, namelijk Baarle-Hertog en Moresnet. Tusschen Spanje en Vrank-rijk bestaat ook zulk een zonderling iets, namelijk de Republiek Andorre. Zij staat onder de bescherming van Vrankrijk en van den bissctiop van Urgel, en heeft eene oppervlakte van 452 vierkante kilometers en eene bevolking van omtrent 5,000 inwoners, zoodat de inwo-ners, elf op elken vierkanten kilometer, elkander niet zullen hinderen of verdringen.... Uit de Gazettenwereld Dat sommige dagbladen eene groote waarde hebben, blijkt andermaal uit den verkoop van het Journal van Parijs. Dit blad is aangekocht door Schneider-Creuzot, voor zestig mil-joenen ! Het Journal wordt dagelijks gedrukt op 1,500.000 nummers. De waarde van zulke bladen bestaat niet alleen in hunne uitbating als nijverheid, maar ook in den politieken invloed dien zij kunnen doen gelden. Aile <• groote » mannen, Ministers, gewezen-Ministers of toekomstige Ministers, zij willen allen een eigen dagblad hebben om niet onder de voeten te geraken. In Vrankrijk bijzonder is dit van groot belang. Als uitbating zijn die bladen niet altijd esrvol, want zij laten zich nog al dikwijls voor ronde sommen omkoopen, 't zjj in zake van politiek, in zake van fondsen of andere geld-ondernemingen.Zoo iets gebeurt in België weinig. Buiten enkele gevallen te Brussel bestatigd in zake der gebroeders Hiïtt, van Wilmar en anderen, houden de Belgische bladen meer aan hunne vrijheid en onafhankelijkheid, niet alleen in zake van geldwezen, maar ook in deze van politiek of algemeen belang. Dit is nog wel het beste ook. Arm maar eerlijk, dit is op vele dier bladen toepasselijk. # * * M. P. Leroy-Beaulieu, briefwisselaar van het Journal des Débats, is te Anizy-le- Château, gesneuveld. * * * M. Louis de Brouckere, destijds opsteller van Le Peuple, te Brussel, heeft het vliegen geleerd en doet thans dienst als verkenner bij 't Belgische léger. Hildebrand Illl II ! ; Boeken en Letterkunde in Nederland Het boek is de Hoogeschool onzer dagen. Carlylk XIII jj Waar de Gamelan Klinht is de titel van s het tweede grootere werk van J. H. François, [ waarvan we reeds het Kind van onzen Tijd \ doorliepen. Uitgegeven bij Valkhoff & Cle, te Amersfoort, is dit werk van buiten af reeds ; aantrekkelijk gemaakt door eene mooie band-versiering van Ella Nieuwenhuis. Dit nieuwe, pas verschenen werk toont een merkelijken vooruitgang aan in den jongen ' schrijver : taal en stijl zijn zuiverder, forscher j en mooier getint, en ook het werk geeft den j indruk niet van een tendenz-roman. Waar de j Gamelan Klinht is de eenvoudige geschiedenis ! van een jongen man die zich naar Indië begeeft \ om daar de plaats van boekhouder te vervullen ! en die, zoo in Amsterdam als op de boot en te ' Semarang, in innig-gevoelde aanraking komt ' met het Leger des Heils, verpersoonlijkt door : de mooie, frissche luitenante Zeegers. Meer onder den invloed van die schitterende oogen , dan uit zielsovertuiging laat hij zich tôt het Leger « bekeeren » — de lijdende wijze is hier noodzakelijk om die lijdzame bekeering te kenschetsen, — en hij staat op het punt zijne bediening prijs te geven om zich dichter bij het Leger — in dit geval bij luitenante Zeegers — aan te snoeren, wanneer hij op zijne tôt haar gerichte liefdesverklaring een afwijzend antwoord ontvangt. Dââr eindigt het boek, zeer onverwachts, en laat een gevoel van onvoldaanheid na, dat echter onder de bij den lezer opdringende vervolggedachten langzaam aan verdwijnt, om enkel den nasmaak van een fljn letterkundig en geestelijk genot na te laten. Jammer maar dat ook dit boek niet voor Roomsch Katholieke lezers geschikt is — wel te verstaan voor den doorsnee-lezer zonder voldoende wijsgeerige vorming. Er is echter meer in dit nieuwe werk van François dan een nieuwe Indische roman — het onderwerp is al zoo tallooze malen behandeld, — meer ook dan een zuiver letterkundig voortbrengsel, en dat « meer » is te wijten aan den zuiver objectieven kijk op het Heilsleger — wat ook Feux Ortt erkent wanneer hij in zijn Vrije Mensch schrijft : « Ook in de visie welke hij van het Heilsleger geeft, is hij, voor zoover ik na kan gaan, volkomen eerlijk en waar » — en aan de practische waardeering van de zoo geminachte Indo's, dit is de kinderen van gemengde ouders. Toch is Waar de Gamelan Klinht niet een tendenz-werk : de figuur van Théo De Weerdt is daarvoor wel wat te alledaagsch en te wilszwak ; wel voelt hij mooi, maar hij handelt niet in overeenstemming met zijn voelen. Nu vind ik het eene hoedanigheid in François' werk dat hij zijn.held, zijn hoofd-persoon, zoo geheel eu al gelijk de dcorsnee-mensch is, afschildert, met deugden en gebreken, met zelfverbetering en hervallen, evenals ik hem dank weet dat de kandidaat-notaris die als koloniaal in Indië vertoeft, niet tôt eene duurzame bekeering geleid is. Want ook hierin is hij in de waarheid, of, beter gezegd, in de waarsctnjnlijkheid gebleven ; gegeven zijnde de karakters van Théo en van den koloniaal, is het bijna onmogelijk er Heils-menschen uit te doen groeien als bij voorbeeld de diep voelende luitenante Zeegers, en de geheel en al in God berustende Heilssoldaten en offlcieren met wie we reeds op de boot kennis maakten. Waar echter toch tendenz in ligt, in dezen zin dat er een gewichtig maatschappelijk vraagstuk in behandeld wordt, is in wat de schrijver nederboekt over de betrekkingen tusschen Indo's en Blanda's (blanken, volbloed Europeanen). En hier is hij in het geheel niet teeder voor de Javaansche blanken die tegen-over de Indo's komen te staan als de volbloed-Amerikaan tegenover het zwarte ras. Aan beide zijden van den Grooten Oceaan heerscht hetzelfde belachelijke vooroordeel der meerder-waardigheid der blanken, niet omdat zij feitelijk meerderwaardig, maar enkel en alleen omdat zij blank zijn ! François illustreert dit jammerlijk vooroordeel door ons toe te laten het handelsbureel in oogenschouw te nemen waar Théo eerst onder een Indo staat, die weldra ônder hem zou komen te staan — hij is immers een Indo ! — zoo Théo die rechtsver-krachting niet streng geweigerd had. In zijn geheel is François' nieuw werk een lieerlijk stuk letterkunde" dat een heel objectieven, soms wat al te realistischen kijk geeft op Indische toestanden, en dat, vooral, nu eens de zielsontwikkeling — of zou ik beter zeggen : de zielsschommeiingen — nagaat van een heel gewoon mensch. Het is mij wonderwel beval-len, en zelfs het onverwachte slot, zoo te midden der handeling zal ik zeggen, laat, na den indruk van onvoldaanheid, toch een gunstigen, invloedrijken nasmaak achter. Vervolgt Beschieting van Antwerpen I XVI Bij de laatste beschieting van | Antwerpen is Borgerhout er betrek-| kelijk goed van afgekomen. Onze lezers = hebben kunnen bestatigen, dat zulks \ het geval niet is geweest in 1814, bij l den val van Napoléon. \ Maar in vroeger eeuwen heelt onze ! gemeente tijdens oorlogen nog meer geleden, hoofdzakelijk ter oorzake van hare onmiddellijke nabijheid bij Antwerpen. Dit was ook het geval in den Spaanschen tijd. Ondanks de ver-woestingen alhier toen aangericht, draagt onze gemeente hier en daar op de Turnhoutsche Baan nog kenmerken van dien tijd, namelijk de trappunt-gevels, die den bouwtrant van dien tijd doen kennen, .4

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.