IZondag 28 Mei 19x0 Tweede jaarg. Mr 148 Priis : 6 Centle^en d©or geheeî België wrrrngrr^ttrTnffî^iffnr -mOT -, ■"rrr-irrnrr-r-rrrmrTïiirniiwm-rgn-wn- y wi n Het Vlaamsche Nieuws Het besfc ingelicht en memt verspreid Nieuwsbl&d ?ac België - Verschijnt 7 maaî per week inil Kl11 "x"bhi ■ 1 ABONNEMENTSPRIJZEN : Pet œaand 1.75 Psr fi maanden 18.— per S twuusdea .. S.— Per jear 18.— AFGEVAARDIGDEN VAN DEN OP9TELRAAD : Dr Aug. BORMS, Alb. VAN DEN BRANDE met vssta œsedewerking vta Dr A, JACOB felJREELEN : ROQDESTRAAT^ 44, ANTWERPEN. Te!. 1900 AANKOND1GINGEN : Tweede bladz., per rego! 2.50 Vierde bladz., per regel.. 0.50 Derde bladz., fd. I.— Doodebericht S.— Voor aile atmoncen, weade men zich : ROODBSTRAAT, 44. Het Programma vân het Franskiljonisme bokend gemaakt DE OORLOG Iet Oostenrijksch oftensief tusschen Àstico en JBrenta. — De veldslag rond Verdun. — Dood van général Gallieni.— De Iersche kv^esne in het Lagerhuis, — Torpedeeringen. [ D® Iersche kwestie i het Engelsche Lagerhuis Lien, 26 Mei. — Het Lagerhuis l gisteren gevuld met eem belangstel-1 gehoor, dat de mededeelingen van eersten minister over Ierland ver-:httc. Rechts van Asquith zat IJoyd te, met een zorgelijk bleek gezicht ; s iat Bonar Law cil de andere lei icp hun plaatsen gaven blijk van in \\e spanning te verkeeren. Asquith d toegejuicht toen hij opstond om i redevoering te houden. Na hem fden Redmond O'Brien en Carson iwoord; zij spraken op ec-n toon vol p en verzoeningsgezindheid. Alleeti pbedvvingbare Ginnell gaf van zijn îjkend gevoelen blijk. Toen Asquith En te verklaren, dat de meerderbeid de openhare meening in Ierland niet (pathiseerde met de jongste slecht-jden onderneming, sehreeuwde Gin-| « E>at is niet waar !» Hij viel her-Idelijk in de rede en stond op om na Son te spreken, maar de voorzitter i daar geen notitie van en ging ver-[pinnell riep daarop : Zal het land fcandehvijze onpartijdig aehten? De pitter antwoordde slagvaardig : Het die waarschijnlijk verstandig vin-i (Gelaeh.) i « Daily News » schrijft4 dat de me-feling van Asquith, volgens welke fd George de onderhandeling zou ten om tôt eeji oplossing van de Ier-e kwestie te komen, met algemee-ne oening ontvangen is ; wat de rest [jde mededeelingen van den eersten ister betreft, in de wandelgangen [(men van meening, dat hij daarin V( ldoende rekening hield met den Hgen militairen toestand in Ierland. fhoopte dat de minister mededeelin-pou doen ten opzichte van de te-Itstelling der rebellen en de moge-M eenet algemeene ontwapening friand. De afwedgheid van eeniger-mededeeling daaromtrent was mis-p een aanduiding, dat de toestand ipllerlei moeilijkheden oplevert. De pnalisten, die er op wezen, dat er steeds aanhoudingen gedaan wor-[ waren bang, dat de openbafe mee-ï in Ierland verder opgewonden zal iett, wanneer de krijgswet niet spoe-ingetrokken wordt. Men veronder-'i ('at Lloyd George, die reeds eenige Pnalistische afgevaardigden ontvan-jpeeft, gisteren een onderhoud ;net p heeft gehad. Iedereen hoopt, dat Pgingen der regeering inderdaad de png van het geval zullen brengen. ^rste moeilijkheid in de onderhan-%n is, dat het mogelijk kan zijn de p der Iersche partijen dichter tôt [schikking te brengen dan de volge-[tn in Ierland. Zoowel Ulster als de Nalistische partijen in Ierland zijn pst, zelfs argwanend ten opzichte Mders. De tweede moeilijkheid at het Parlement met Pinksteren ^ zal gaan en de nationalisten voe-! "at zoo er een schikking gevonden ri deze voor het Pinkster-rcces moet nd konien. Want wanneer zij naar Pnd terug moeten keeren onder de Ps bestaande onrustige omstandighe-P zo"der dat zij de boodschap van pcnikking kunnen meebrengen, dan f in het .nadeel geplaatst wor-I, e Pister-parti j is van meening, [,e .^derhandelingen op zijn minst F «dene weken moeten duren, om-Ie zoo ingewikkeld is. Hier is ^ X'njkheid voor tnislukking. Wan-m de volgende zes dagen geen ■ ; '1? Pfevpnden wordt, dan kan L -reorRc zelf naar Ierland gaan, I p'- de partijen ter plaatse te spre-r-V^aat geen plan de leiders aan L';;1 lan de week tôt een formeele L 'r':10 l>ijeen te roepen. Het zal fdJen Van resultaat van de thans I •1 gati" zijnde officieuze anderhan-a! 11. °f zulke stappen de volgende u wenscht zijn. Er bestaat goede r tliaar er zijn moeilijkheden. Itaiiaansch generaal afgezet Londen, 26 Mei. —- Uit Rome wordt aan de « Star » geseind, dat generaal Bru-sati, de opperbevelhebber van het Ita-liaansche leger in Trentino, van zijn commando is ontheven en op nonactiviteit ge-steld.Duikboot- en mijnoorlog Londen, J5 Mei. — Het Italiaansclie stoomschip « Ercole » is in de Middellana-sche Zee âoor een Duitsche duikboot in * den g rond geboord. Londen, nb Mei. —• Lloyds verneemt dat het Engelsche stoomschip « El Ar-gentino » en het Italiaansche zeilschip « Australia » in den grond zijn geboord. Het ss. «El Argentine», in 1907 ge-bouwd, mat 680g ton bruto en behoorde aan de Argentino Cargo Line Ld., te Li-verpool.De « Australia » mat 1586 ton bruto en behoorde thuis te Genua. Londen, 26 Mei. — Het Spaansche st. « Aurrera » is gezonken. De « Aurrera » mat 2845 ton en behoorde aan de gelijknamige reederij te Bilbao. De Âmerikaansche vloot Londen, 26 Mei. — De k Daily News » verneemt uit Washington, dat het thans zoo goed als zeker is, dat het Congres een vlootwet voor de eerstvolgende vijf jaar zal aannemen, welke voor elk jaar een versterking van de vloot met een aan-tal schepen van allerlei soort bepaalt. De hoofdmoeilij kheid van tegenwoordig Ls het gebrek aan menschen. Het wordt ieder jaar moeilijker om manschappen voor den zeedienst te krijgen, ofschoon het loon be-trekkelijk hoog is. Wordt het ontwerp wet, dan zal het noodzakelijk zijn jaarlijksche toeslagen aan 15,000 tôt 20,000 man uit te keeren, of anders er een onevenredig groote reservevloot op na te houden, die in een oorlog van geen nut zou wezen. De marine-autoriteiten overwegen nu aanbieden van extra-voordeelen aan recru ten voor den dienst ter zee. Uit Engeland Londen, 26 Mei. — Minister Pretyman heeft gisteren in het Lagerhuis im ant-vvoord op een vraïag verklaard, dat geen schip uit Groot-Britannië en Ierland kon worden uitgevoerd gedurende den oorlog, zonder dat de Admiraliteit en het département van handel daartoe vergunning gaven, Deze departementen werken sa-men en hebben zich voille waarborgen ver-schaft over de wijze, waarop de uitgevœr-de schepen gedurende den oorlog zouden worden gebezigd. De zeer weinige schepen, waarvoor was toegestaan, dat zij voor de neutralen worden gebouwd, hebben zich moeten verplichten om gedurende den oorlog voor denTîandel van Engeland of de geallieerden te varan voor zoo wat de helft van de huidige vracht-prijzen. De vraag, wat de positie van dezt schepen zal zijn na den oorlog, wordt op het oogenblik ernstig overwogen ; en aile stappen, die noodig zijn om de Britsche belangen te Waarborgen zullen worden ge-nomen.Er zijn praktische bezwaren verbonden aan de afdwinging van een garantie, dat eenig bepaald schip niet te eeniger tijd in Duitsche handen zal komen. Echter wordt dit punt niet over het hoofd gezien ; en al zulke voorzorgsmaatregelen, als mwxlig zijn, zullen worden genomen. Ôisschoppelijke bezoeken aan krijgsgevangenen Rome, 25 Mei. — De Paus heeft den bisschoppen in aile l'anden opgedragen de krijgsgevangenen binnen hun dioee-;en te bezoeken. De Italiaansche bisschopf>en hebben daarmee reeds een begin gemaakt. Onze Groote Geïllustreerde Letterkundige Prijskamp JAN VAN BOENDALE 00k genoemd JAN DE CLERC I2SO — 1365 Boendale aïs Stadssekretaris worden die hier plaats grepen in de ja- en Geschiedschrijver ren 1338, 1389 en 1H40 ; de landing y an Koning Edward e.n het beleg van D^or- Als stadssekretaris of schepenklerk riik. van Antwerpen, was Boendale in" al de staatkundige aangelegenhede.n van zijn "'er Lekenspiegeî tijd gewikkeld en ingewijd. en speelde n., • , ., , . , , , zelfs een werkdadige roi in de zaken die D,t ^VÏOOals1 we zeiTien' het Antwerpen aanbelangden. Nauwelijks en ^eèsterwerk van Jan van Boendale benoemd, ten jare 1312, vergezelde hij pchreven tusschen 132o en 1880, Het de Antwerpsche schepenbank naar den ^vat al wat een leek dient te. vveten om- Grooten Raad van Brabant, die juist zit- trent ^ hœla\: de Sesohiedenis van de ting hield te Tervuren, Boendale's ge- mensc^hfd • de verhouduig van den boortedorp inensch tegenover C^od in het zedeli]k Meer dan eens was hij Antwerpen's e" faatschappelijk leven, en eindelijk gezant bij den graaf van Vlaanderen en d,e toekomst van t het menschehjk ge- bij de Schepenbank van Brugge sla?ht,,rl het Hiernamaals. In het laatste Daar moet hij zonder twijfel met Jan f ^eelte wordt de komst van den Ante- Breydel en Pieter de Coninck in kennis "nst en grootendeels door zijn gekomen. Later kwam hij zeker te B'«^ale 1S die figuur m het volksgehen- Gent en te Antwerpen in aanraking met 'i'C'( \"L riCA- 1 a-. t 1 Jacob van Artevelde. Int der Leken Spiegel d,t mo°' ^ebed: In 1332 volgde hij het leger van den 0 Edde minnCi wanneer zult gij eitog van Biaoant, was ooggetmge Volkomenlijk komen in mi j f van c en veldslag bij Kellechem, zooals q ^on ^ van u maar smaken iets! jan van Heelu m 1288 bijwooncle den Hadde ik uf mij ontbrake er niets, s ag Jij \ oeimgen, waai de dichter-her- /j \ nnjn droefheid ware verdreven. tog Jan de Eerste van Brabant roemnjk q fjeere/ wii mij geven /xgevierde jjw yaderlijke minne daar tôt : Jan van Boendale was tijdgenoot en Zoo bUjf ik eeuwigUjk vroe. ooggetuige van nog grooter gebeurtenis- sen, die gansch \\ estelijk Europa zou- Vroe, vroo, is blijde, gelijke vroudt, Hc-n beroeren. - vreugde is. » iij was een gewichtig staatsman te Maar is die verzuchting niet zeer Antwerpen, toen Erward de t-Derde, de schoon en van een waren dichter? vermaarde Koning van Engeland, de Schelde opzeilde met een groote vloot en J&ns Teesteyc te Antwerpen zijn troepen aan wal zette om den troon van Frankrijk te verove- Jans Teesteye, dit is « Jan's Overtui- rea. ging», is een zeer eorspronkelijk boek. Toen begon de Honderjarige Oorlog wàarin de maatschappij-beschouwing op tusschen Engeland en Frankrijk. den voorgrond staat. Edward de Derde was overwinnaar in Het is nierkwaardig door de stoutheid den zeeàlag bij Sluis, won den veldslag der gedachten en Boendale toont er zich bij Çrecy en nam Rale3 in. een waardig opvolger, ook naar den Deze vorst, 'tzij terloops vermeld, was geest, van Mâerlant. was ook de stichter van de Orde van den In godsdienstige zaken, staat Boen- Ivousenband. dale rechtzinnig in 't geloof, doch is ui- Geen wonder dat de geleerde man, terst vrijmoedig jegens de pausen en de die zoo gemakkelijk de pen hanteerde, geestelijkheid. zich tôt geschiedschrijver ontpopte. Wat zeer eigenaardig voor een zeden- Jan van Boendale schreef eerst de ge- preeker is, hij is geen laudator temporis schiedenis van zijn geboortestreek Bra- acti, geen lofredenaar van 't verleden, bant : De Brabantsche Yeesten, de rijm- en jammert niet om het zoudig en ver- kroniek der hertogen van Brabant, loo- vallen heden ! Integendeel, hij bewon- l>ende tôt 1<350. dert zijn tijd, hoewel hij wel veel verbe- Vcin den derden F.duwaert, coninc van terd wil zien. ■ Ingeland, is een historische verhande- Hij deelt ook niet den algemeenen ling, waarin de gebenrtenissen verteld haat tegen de Joden. Even als Maerlant looehent hij het verschil van standen : adel van geboorte komt niet van God ; de edelste onder de menschen zijn de rechtgeaardste, alleen d^ adel van de ziel telt voor God en voor de menschen. De toon van Jans Teesteye is veel hef-tiger en de stellingen ervan veel de-mokratischer nog dan die van Der Leeken Spiegel Boendale verheft in Jans Teesteye de landbouwers die ailes moeten winnen voor t volk : Vie ackernian moet winnen al Daer dat vole bi leven sol. We moeten het tegenwoordig niet te hard-op schreeuwen aan onze boeren. want die schijnen een punt gczet te helv ben aehter 't eerste deel van den zin : de akkefman moet ailes alleen winnen 1 Hebben ze Boendale gelcxen en \ « keerd verstaan ? Maar de vœît wat belàngwek- kende middeleeuwsch A n t wei*ps <" he fi-guur die Jan van Boendale is. Baeadaie en de GuJdea-Sporenjlag Gisteren zeiden we dat Boendale nic-t *prak over den vSx>orenslag. Wij hadden het mis. In zijn Brâjbantsçhe Yeeste-n komt daarover dit stuk voor, dat zeker onze, grootste oelangfstellin'g gaande rnaakt. Daa.1 zich de Vlammgén met g-r #!? eere Verweerden tegen al die heeren En de sloegen den Koning neeiê Met menigen prins un menigen graaf Hij zonder in de veïden van Kortriik. Ik denk selfs dat nog nooit Zooveel lieden sneuvelden In deze wereld, sinds -wat gèschiedde Aan Rneland en z-ijn gezelle-n, Waar gij hebt kôoren van verteUen En die te Roncevaal verslagen bleven. IVant voor Ko-rtfijk verloren 't 1er en De beste ridderen cnbetunstbaar Die men vond in Frankrijk, In Brabant en in Menegouivc Daardoor waren in groote n rou-vue Die van de ridderschap ; De edelsten van heel de Krist»nhe<id Werden verslagen tôt hun schande Door volders. en door 'wevershanden îiet Dsetsche land van Boendale Meer dan Maerlant, voelt Boendale reeds taaleenheid en volkseenheid. In het Leven van Sint Erancisctis spreekt Maerlant van de onderscheidene tonghe (talen of tongvallen): Duuts, Bra-bantsJ Vlaamsch, Zeeus. Duuts is hiei- Hollandsch. Boendale voelt zich niet alleen Bra-bander, doch ook Dietscher. In 1340 schrijft hij over den zeeslag bij Sluis : Van deser hoger victorien Die eeuwig blijft in memoricii, Werden blide ten selven maie Aile die spreken Dietsche taie. De Dietsche taal rees toen fel in eere en aanzien. In 1290 reeds werd bepaald dat in Vlaanderen aile burgerlijke rechtsgedingen in het Vlaamsch- zoudén behandeld worden. Toen de Franschen in 1301 in Vlaanderen vielen, werdçn zij met open armen ontvangen door den adel en de rijkc bur-gers. Reeds dan ! Hoogleeraar Dr. Kalff, die even als aile Hollanders bezadigd genoeg is jegens het Vlaamsche land, drukt-zich al-dus uit : « ...maar de gemeenten waakten. In » Kortrijks velden werd het Vlaamsche » volk zich voor het eerst van zijn kracht » bewust ; daar werden hun zelfgevoel » en hun volksgevoel verhoogd, toen zij » in den strijd voor vrijheid en voor » recht, onder eigen leiders, een roem-» rijke overii'inning behaalde.n op een » buitenlandschen vijand.die hun volks-» bestaan bedreigde. » Doch al was de vijand overwonneri, » hij was niet machteloos gemaakt. De » gansche Hde eeuw door moet Vlaan-» deren zijne onafhankelijkheid tegen-» over Frankrijk blijven handhaven ; » het is daarin geslaagd... Vooriaan is » Vlaanderen een zuiver Dietsch » land. » Een zuiver Dietsch land, ziedaar de eeuw van Artevelde. van Hadewijch van Ruysbroeck, van Boendale, van Jan van Heelu. Boendale gaat en ziet nog verder. Heel de Kristenheid, dus gansch Europa, is voor hem verdeeld in een Germaanschen en een Latijnschen stam ; de eerste is voor hem zijn eigen bloed, de Dietsche stam ; de tweede is de Waal, de Fransch-man.Zoo lezen wij in zijn gedicht Van den derden Edewaert : Want Jt Kerstenheit es gedeelt in tiveen Die Walsche t< ngen die es een, Dandre die Dietsche al geheél. Maerlants School of het Leergedicht Eiltps Utenbroeke, van Damnie, volle-digde den Spiegel Historieel, Lodeivijk van Velthem, pastoor, voeg-de er een deel aan toe. Jan van Heelu, beschreef den Slag bij Woeringen. M élis Stoke, Rymkroniek der Holland-eche graven (koud en langdradig). Jan van Boendale : Der Leken Spiegel. Jan Praet, Westvlaniing, De Lecrling der Zaligheid, Jan de Weert, van Ieperen, Spieghel der Soiiden. Van een onbekende, de Grimbergsehe Oorlog, door Bilderdijk hoog geprezen. LUC. IIWI II li Het Programma van het Franskiljonisme u The Nineteenth Centwry u deelde het programma mede der Belgische fransh liions t onder handteekening van den heer Colley e de Weert. ;< De Nieuwe Amsterdammer » drukt het letterlijk vertaald over in zijn num-mer Van 20 Mei 1916. Wij deelen deze oorkonde mede a an al de Vlamingen. Dat elke rechtgeaarde Vlaming zijn geweten onderz eke en zich afvrage wat daartegenover zijn va-derlandsche plicht is, Wij veranc^eren geen letiergreep aan gansch het stuk, Het luidt : Ex gaat eindelijk een einde komen aan het wrange talengeschil. Waal en Vlaming, die samen in de loopgraven vechten, zullen morgen vergeten hebben dat er ooit eene Waalsche en Vlaamsche beweging heeft bestaan. De Vlaamsche eischen zijn begraven ; Vlaamsche en Waalsche Belgen vechten saam om de groote overwinning der la-tijnsche cultuur te helpen vestigen. Deze oorlog is een Germaansch-La-tiinsche, waarin vooral de groote tegenstellingen van twee tegenover-elkaar staande beschavingen uitko-men. Door het feit, dat de Vlamingen dat mede helpen bevechten, er-kennen zij dat het licht der bescha-ving uit het Zuiden komt. De Walen die in 1830 op Brussel trokfcen hadden de stellige hoop, dat zij bij Franlyijk zouden ingelijfd worden. Zij kwamen bedrogen uit. België werd een buffer-staat en men begiftigde het met eene verachte-lijke neutraliteit, die zoo wat zeggen wou : Ge zult niets zijn. België heeft in 1914 kunnen bewijzen, dat het die roi niet langer dulde. Voor den oorlog waren niet aile Vlamingen Duitschgezinden... Ve-len konden zich slechts een herle-vend Vlaanderen denken onder een Fransch-talenstelsel. De Vlaamsch-gezinden vuurden echter den haat aan voor ailes wat Fransch was... Nu is het gedaan. Het jlamingan-tisme is dood. Moest het opnieuw wiîlen in leven komen dan moet het teruggedreven worden naar het rijk der schacîuwen. Het nieuwe België willen wij sterk door Franschen moed. De tijd is gekomen om het Fransche België in den zegevieren-den latijnschen kreits te drijven. De lafje neutraliteit moet afgegooid worden. Thans zal het koninkrijk van Albert den Eerste zijn latijnsch hart niet meer hoeven stil te leggen. Voortaan kunnen wij met Frankrijk

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.