bndag 18 Decembex ggtù ïwndi J&&rg. ffr 349 1-in-nrmnn m m » m !■ n iiini mi i ■■ uni i—■ m n Prijs 1 6 C«£itkmesi door geheel België Het Vlaamsche Nieuws Het best mgehcht en meest verspreid Meuwsfeiad van België. - Verschsmt 7 maai per week smuuvfwwMm —.iwv»,-.». «MiwwitMwwmawppitwMiwawit. wwaww»mswawwt.TK/S&fisxvb.' stu&e ABONNEMENTSPRIJZEN : Per inaand 1.76 Per 6 maanden .... •■. 10.— Per 3 maanden 6.— Per iaar J8. AFGEVAARDIGDEN VAN DEN OPSTELRAADT" Raf YERHULST, Dr Aug. BORMS, Alb. VAN DEN BRANDE Met vaste medewerkiug van Dr A. JACOB BUREELEN: ROODESTRAAT, 4., ANTWERPEN. Tel. 1900 AANKONDIG1NGEN: Tweede bladz., per regel. 2.60 Vierde bladz., per regel. 0.60 Derde bladz., id. I.— Doodsbericht 6.— Voor aile annoncen, wende men zich ROOUKSÏRAAT, 44. XSStr&ii&x&i tc-vss- i ii t iii i HMiiinmm ' i . w iinhniliin 'i iumm i ■ HimiliHI—W BERICHF De Eig"enaar>Uitgever van «HET VLAAMSCHE NIEUWS » heeft de eei „ het geacht pubiiek bekend te maken, dat de eigendom van het blad in ijere handen zal overgaan met 24 DECEMBER 1.916. DE OORLOG Het vredesvoorstcl Washington, 15 December. — Op het itte Huis is olficieel meegedeeld, dai en het vredesvoorstel van de centrale ogendheden, wanneer men die door-ndt, niet zal doen vergezeld gaan van nige raadgeving. Er'is nog niet beslo-i, welke stappen de Vereenigde Staten ter zullen doen. Washington, 16 December. — De edesnota's van Duischland, Oostenrijk Turkije zijn naar de hoofdsteden van Ententelanden doorgestuurd. De Vereeniigde Staten hebben zich ont-«den, daarbij op eenigerlai wijze hun whing kenbaar te maken. New-York, 16 December. — Volgens n télegram uit Washington aan de Issociated Press », heeft Bernstorff ndaag met Lansing geconfereerd.Kort-£ ontkennend, dat hij zich over vredes-orwaarden heeft uitgelaten, zeide rastorff : ik heb geen formeele voor-larden ontvangen en de Amerikaansche jeering weet, dat er geen formeele prwaarden zijn voorgesteld. Mijn be» ek aan Lansing' goid uitsluitend een al-meene bespreking. Ifwijzend standpunt van de Russische Doema. Petrograd, 15 December.— De Doema eft een motie aangenomen ten gunste n een stellige weigering door de geal-crde regeeringen onder de tegenwoor-fe omstandigheden in vredesonderhan-lingen van welken aard 00k te treden. Griekealand en de Fntente Rome, 16 December. — De Grieksche geering heeft het ultimatum in zijn ge-tl aangenomen. Athene, 16 Decemiber. — De regeering tft de eischen van de geallieerden aan-nomen. Er zijn reeds bevelen gegeven treffende de bewegingen van troepen loorlogsmaterieel, die zoo spoedig mo-lijk zullen uitgevcerd worden, en de 'erbrenging van materieel naar het twien zal dadelijk ophouden. Aangaande de gebeurtemssen van 1 Kember legt de regeering een voorstel scheidsrechterlijke beslissing van de sk over en zij spreekt het vertrouwen l, dat de Entente haar besluit tôt voort-tting van de blokkade zal herzien, daar Keen spanning brengt in de betrekkin-^ en een ongunstigen indruk op de (Çnbare meening maakt. Ten slotte uit de regeering den wensch, 11 de uitstekende traditioneele betrek-Çen met de Entente, die op weder-|dsch vertrouwen gegrond .zijn, horvat lien worden. kt vredesa^nbod en de beurs te Kristiania. Het yredesaanbod heeft, blijkens be-uit Kristiania, aldaar een paniek 1 de Wurs teweeggebracht. Scheep-'"•waarden werden omdershands tôt 1 ^ 10O pet. beneden de koersen van ® vorigen dag aangeboden. Intus-waren, volgens de officieele no-de koersverl-ezen bij deze fond-0 9leeht3 5 à 20 pet. Ailes is blijk-l?r s:esehied om te trachten een ineen-jrting te voorkomen. Volgens « Dag-Met » wordt de toestand donkei" inge-en vreest men faillissementen. ' \nsselkoersen zijn sterk gestegen, '^1 de mark met kr. 2.75, de frank nr- 0.75 de gulden met kr. 2.50, de Jr Met kr. 0.05 en het pond met •0.80. ^ Frankriik via DuitscWa^d 16 December. — De « Kôlni--eitung- » verneemt van haar be-wbaren ze^sman in Frankrijk, wel-^ antiiiaeii heerschen in een kring n ; atlsche afptevaard%den uit de pro-°Ver ^en eiffenaardigren toestand regeering. Hoe Briand den moei-edçti te boven is srekomen, verklaar-_ ^ oudsfe lid van den kring în enkele fioti overetfnkomstig de inzichten Fran«chen. Daarbij h cette Briand schijnt zijn vrienden onder d< roos te hebben gezegd, dat het met Roe menië voôr het einde van het jaar ge-daan zou zijn. Men kan niet meer hopem dat SarraJ kon doorbreken of de middel-rijken van het Zuid-Oosten afsnijden Roques was in Athene om meetregeler -e treffen voor het geval Roemenië d< nederlaag zou lijden De volkomen te-rugneming van de landingsmacht zor een dergelijke stoffelijke en zedelijke ne derlaag beduiden, dat Frankrijk d< rnoed zou ontbreken, zijn vergeefsch< stormloopen u.itentreure voort te zetten De lichting 1928 zal inderdaad u'tslui tend worden opgeroepen, om den Euecl schen te toonen, dat men van gosdei wil is. Aangaande Duitschland's zooge ,naamde uitputting mag men zich geei luchtkasteelen bouwen, want in tegen stellingf met Fankrijk, worrden de Duit sche lichtingen tolkens beter. Als iemanc ten gevolge van uitpiittmg ten grond< çaat is het Du'tschla.nd dus niet. Enge-land maakt misbruik van den toestanc; op de markt en zal dit des te meer doen, wanneer het zijn bondgenooten ver-zwakt ziet. Briand schijnt, als hij de lichHne 1918 eerst in het voorjaar aan het front brengt, te hopen, dat de een oi andere ?ebeurtenis dit onnoodig zal maken. Men kan zeggren, dat negen tien-den van aile Franschen op iets overeetL. komsti gs hopen. Nnorscîi schîp opge'bracbt. Bcrlijn, 15 December. — Het Noor-sche s.s. « Birget » (267 ton) met contrebande, hoofdzakelijk levensmiddelen. naar Londen onderweg, is.door onze zee-strijdmachten naar een Duitsche havec opgebracht. Uit "^ngeland. Londen, 16 December. — De beloofde nieuwe verordening van den levensmid-delencontroleur tôt voorschrijving van een vleeschloozen dag eenmaal in de week zal binnenkort verschijnen. Men verwacht dat het gebruik van vleesch, gevogelte en wild op Donder-dags verboden zal worden ; het gebruik van visch zal blijkbtaar toegestaan worden. Er zijn zware straffen gesteld op het overtreden van de verordening. Verder is de invoering van suikerkaar-ten van staatswege waarschijnlijk. Er zal verder binnenkort een verordening verschijnen,volgens welke aile brood een mengsel van tarwe met maïs- en tarwemeel of gerstemeel zal moeten be-vatten. Voorts zullen verordeningen verschijnen tôt aanmoediiging van de aard-appelproductie en de varkensfokkerij. Er is een groot program ontworpen met het 00g op besparing van aardappelen, om de voorraden in. het volgende seizoen te verzekeren en er zullen maatregelen ge-nomen worden, om het aantal varkens in het tend aanmerkelijk te vermeerderen. Londen, 16 December. — Hodge, de minister van arbeid, heeft een nieuwe mededeeling aan de stakende ketelma-kers te Liverpool gericht, waarin hij zegt, dat het oorlogskabinet zijn optreden steunt en hij hen waarschuwt- Maandag wser aan het werk te gaan, in welk geval hij Dinsdag een afvaardiging uit hun midden zal ontvangen. Anders zullen wet-telijke maatregelen tegen hen genomen worden. Vandaag is een vergadering be-lcgd, waarin de leiders van arbeiders zullen raden het werk te hervatten. Duikboot- en miir?©or1nC Londen, 16 December. — Het. Noor-sche s.s «Brask» (905 ton) en het Zweed-sch« « Vala » (2129 ton) zijn gekelderd. De bemanningen zijn gered'. De « Vala » is volgens een bericht uit Kristiania op een mijn geloopen. Onlusten in Portuga1. Lissabon, 16 December. — De regeering heeft, zonder een schot te lossen, een poging tôt opstand in de provincies onderdrukt. De leider, Machado Santos, is 'pevangen genomen. De «Matin» meldt van deze beweging, dat ze gericht was tegen deelneming van Portugecsch# troepen aan h«t Fransche frortt. Ecoaomische Belangen m Oorlog Het protectionnisme is een stc.lsel var dwaling en onwetendheid, van ekono-mische plundering onder burgtrs var hetzelfde land, van afzondering en uit-sluiting der volkeren, van economi-schon, moreelen en socialen achteruit-gang der individuën eu der national* collectiviteiten, stichter van jaloersch-heid eu haat onder de naties. Het is dus wel werkelijk de voor- - naamste oorzaak van internationaal ge- • wapende conflicten. Wij derfk'en dat slechts de vrijhandel, 1 na de oorsprong en de onmisbare aan- • vangsvoorwaarde van de international eensgezindheid geweest te ziju, de basi; ■ zal kunnen leggen tôt een algemeeneD : vrede. Het is gemakkelijk te begrijpen dai 1 de afzondering van zekere landen uit ■ het internationaal ekonomisch verkeei : of de slniting van internationale mark- - ten in 't voordeel van één of meer na- • ties, een geweldige verbitteritïg bij de ■ benadeelde landen doen ontstaan. Is het dan toch onmogelijk, met be-1 houd van de politieke oppermacht dooi ■ een bepaalde natie, dat een gewest vooî 1 den internationalen handel zou openge- ■ zet worden? We- zijn van het tegenovërgestelde ' overtuigd. 1 Heeft het Tractaat van Berlijn aan de Belgische Congo-kolonie — indertijd Vrijstaat — de handelsvrijheid uie.t op-gelegd? Het scheen dus aan fie onder-toekenaars onverschillig dat zich in 't ! midden van Afrika " een nieiuvo staat , vormde, onder de bescherming van eea mouarch van een klein land, indieu dit groote Afrikarijk maar open bleef voor den handel van aile naties. Jammer genoeg zagen we in de laatste jaren pogingejj aanwenden om dit prij-îietissvaiirdig principe te verkrnchteu. Hebben we niet gezien dat, ir.dertijd, de Europeesche Mogendheden akkoorcî gingen om de integriteit en de economi-sche onafhankelijkhe,id van Ciiiria te eerbi«digen ? Heeft men bij de Conforentie van Al-gesiras aan Duitschland niet de open deur van Marokko gewaarborgd en al-dus ernstige internationale verwikkelin-gen vermedeu? Sedr,rt Algesiras heeft geen enkel di-plomatisch feit ucg een vooruitgang in den vrijhandel bewerkt. De groote toekomstige vraagstukken betreffende Zuid-Azië, Syrië, Perzié, China, gansch Afrika... en 00k Europa, zullen in geen onrechten vrrde en ten werkelijken profijte van de. belangheb-bende volkeren kùnnen ongelost worden, indien het principe van do vrijheid en van de « open deur « bij- de onder-handeling niet op voorplan staat. Misschien ware het mogelijk dat een conventie zou ontstaan waarbij trapsge-wijze — maar zoo snel mogelijk — en voor een langen duur, we.derzijds de handelsvrijheid zou toegestaan worden in de koloniën der groote mogendheden. Dergelijke convqntie zou stellig een aanzie.nlijken vooruitgang uitmaken en een pand van vrede zijn. Ze zou wellicht de eerste maar beslissende stap zijn op den weg van dru vrijhandel tusschen de moeder landen. De groote. Economische Waarheid,die almachtig veel zal bijdragen tôt het heil van het menschdom, ligt langs dieu weg. Laat ons met hoop werk en om dat doel te bereiken. S. Waar we heençaan... We hadden, aldus de « N. R. Ct. », in een Engelsch b.ad een roerenden brief gelezen van een vader, wiens drie zonen in den oorlog waren gebleven, en hem op '/ij gelegd om hem voor onze lezers te vertalen. Wij vonden er nu een verta-ling van in « Internationaal Christën-dom », en maken daarvan gebruik, ech-ter niet zonder er, overeenkomstig den Engelschen tekst, een aantal veranderin-gen in aan te brengfen, want blijkbaar heeft het fiidschrift slechts een zonder-ling yerwaterden tekst tôt zijn beschib-king gehad De brief is aan dejn redac-van een Engelsch blad gericht en luidt : Eir zijn d'ngen, waarover we, bij stille afspraak, in deze booze dagen zwijgen. Er aan te denken bren.gt ons versJtand în ervaar ; er over te sprekein, kans ons in de gevangenis brengen. U had 00k wel zoo bahoorîijk kunnen zîjn om te zwijgen, maar amdat u 't niet heeft gedaan en u er, als het volk zegt, op aandringi om er van te hooren — zal u het, vooî den donder, hooren. Aile dr^e mijn zoons heb ik in dezer oorlog verloren. De oudste stièrf he laa:;st, in een hospitaal in Frankrijk Voor h:j stièrf, .hielp een vrieud vai he.i, die herstelde, hem een brief aar mij schrijven. Dien brief heb ik ver-scheurd — zooals ik zeide: ik wil mijr ver stand niet wagen ; ik span aile krach' in om niet-te-zien en te vergeten. Maai een stuk van dien brief is elders gepu bl ceerd. Ik herinner me dat stuk zeei go; d. Er stond het volgende in over der ■ nacht ua een gevecht, toen de gewon der met elkander spraken bij maanlicht « Een gewond Duitscher, nog eei jongen, sleepte zich naar mij toe om m< : z'ji vvaterfle-=ch te geven — want toen il > tôt bcwustzijn kwam, schreeuwde ik he uit van dorst. Hij legde zich naast rai; neer en we hielden elkaar bij de hand We waren dadelijk vrienden en spraker met elkaar, want, zooals u weet, il sp'c-ek Du'tsch. Wij ver'roostten elkaai dien vreeselijken nacht en ik voeldt voi r hem, zooals ik voelde voor miji c'gen jongere broeders, toen ze nog leef-der. We hadden vr-enden van elkaai tnoeten zijn en, ik weet niet beter of il< 1 "eif had hem dien bajonetsteek toege- ■ bra "ht, die hem telkens zijn handen deec wri igen en zijn adem stokken. Misschien schreide hij 00k wel eens — h:; was nos: zoo jong. Ik had er heel wat ge-dood. En nu kan ik de gedachte d'aar-aa'1 niet dragen. « Jong, » zei ik, « wat zijn we toch gekken !» En als een kind ze'.'e hij : «Waar we heengaan zal ei gec.i oorloig meer zijn ». Voor den mor-cren aanbrak stierf hij in mijn armen ; binuen een paar dagen ga ik dood — en hij wist en 'k weet, en na korten tijd za-1 de heele wereld het weten, dat al dat p-epraat over koning, vaderland, eer en roem, gemeene leugens zijn ; dat wij hier aan het front onze broeders dooden net-gens anders om dap om eenige begee-,iY 1 rijk'.ard« nog wat rijker te maken, en dat als die hun pens vol .hebben, da oorlos: zal ophouden. H^i wist het en ;k weet het en negen van de tien onder ons hier w#en het. F,n toch om welke reden dan 00k, voclen we ons verplicht te vcchten. Wat een gekken aijn wij. » God hdpe mij ! Ik z't alleen in mijn huis en weet het °°k ! Ik ben enz. Zijn Vader. QAGELIJKSCH NIEUWS ONTAARDERS AAN 'T WERK. — Te Rotterdam is sedert eenigen tijd een uieuwe Vereeniging « Nederland-Frank-rijk » on'staan, die zich ten doel stieh in Holland propaganda te maken voor den Franschen geest, zôo'n soort « Alliance Française », in elk geval een vereeniging met een nogal sterk verdacht geurtje. Deze nieuvKe « alliance » nu, heeft te Rotterdam een tentoonstelling geopend van Fransche kunst, d e door de zorgen van een ander « a'liance » in Frankrijk naar de Hollandsche haven kwam over-gewaaid, en de « Nieuwe Rotterdamsche Courant » va,n Zondag haast zich dan 00k aan de opening dior tentoonstelling bijna twee kolommen te wijden. Nie-mand minder dan Johan de Meester hield de openrngsrede. Dat de gewaar-deerde schrijver van « Geertje » veel — 00k stoffrlijk — aan Frankrijk te dan-ken heeft wisten we reeds, maar dat de Meester voor Fransch vulgarisateurs-of ontaardingswerk zou te vinden zijn was ons onbekend. Na met een vuurwerk van woorden den invloed te hebben be-wezen, de de Fransche geest sinds eeuwen op Nederland vermocht uit te oefenen, gaat hij eenigszins ontroerd voort: « Nietemjn is de invloed van Frank rijk, de invloed van den Franschen geest ten onzent niet meer, wat hij is geweest Het Frnnsch, die welluidende taal, dat voorbeeld tevens van stiptheid eu duide-lijkheid, heeft van haar nechten h'er in-eeboet. Va,n haar rechten en van haor weldoenden invloed. De vurige Van Ha-me! wist dit, en met hem en na hem andere mannen van sreldig oordeel. Welis-waar is het Nederlandsch proza van de-zen tijd door het Fransche proaa geïnspi-reerd : maar het pubiiek soreekt minder Fransch en leest minder Fransch. 7oo was het, v6or den oorlog, en me-niiTepn ten on "ont heet er zich bezorgd over gemaakt. De « Alliance Française » bleok onvoldoende. Men wenschte nog mdere conférenciers : men verlangde naar ten'oon^toll:ns-en van, te wenig <rezîene. Fransche kuns*- ; men vr®eg zich af, wstarorn het onderwiis in Nederland în zoo perine-e mate den Invloed van den Franschen geest oudetging — van dien zoo helderen en zuiv«r gevermdea ®oe»t, : helder en zuiver, gevormd blijkend, ool ■ bij de beoefening der wetenschap. Hierop is de oorlog losgbroken en eei i der gevolgen van den oorlog in Europj : is in Nederland de st.chteng geweest vai , de VaderlandiChe Club. Ik heb deelge 1 nom en aan de allereerste bijeenkomstei l der stichting; men was met z'n der t le ■ jien de eerste maal, met z'n vijf-en-twin 1 tigen of dertigen de tweedie. De Club i : grooter ge worden en een zuiver vader • iandslievende vereeniging gebleken.nocl • pro, noch anti, mààr wel staatkundig r gelijlc z'j,n naam trouwens duidelijl 1 zegt : oen club van vaderlandsche poli ■ tiek on propaganda. : In de club zitten vrienden van Frank 1 rijk. Laat ik niet spreben van voorstaan ; dors der Fransche zaak, daar ans lan; : immers neutraal is; maar bewonderaar : van Frankrijk, m-enschen die volgaarn» den invloed ondergaan van den Fran schen geest. Eenigen van dezen hebbei 1 getracht een stichting te vormen voor d-: propaganda van den Franschen geest ' ?ii hebben zich Fransch-Nederlandschi 1 v r ie n d se h a p sbetrekk i n gen voorgesteld 1 naast de Vaderlandsche Club hebben z ■ d:e vereeniging Nederland-Frankrijk ge ■ wensch t. waarvan het doel anders is, be : perkter en uits-ebreider teveiis, daar Ne ■ derland-Frankrijk zich niet inlaat me . staatkunde, doch aan den anderen kan • de werkzaamheid dezer vereeniging d< grenzen van dezen oorlogstijd over schrijdt. Immers hoopt zij na den oorlo< te doen, wat verzuimd is vôor den oor loq- te doen: nauwer'de banden aan t< halen met de eeleerden in Fraukr:jk, d-i knns'enmrs, de schîdjvers; iets a^ eei vrijhandelstelsel des geestes te vormen. > Het verslag van de «TSDeuwe Rotter damsche Courant » voegt er niet bij da de Hollanckrs zich zoo flink in de doe kc-n laten leggen... DE PARKEN MET... AARDAPPE LEN BEPLANT. — In Engeland, even als in België, heeft men de noodzakelijk heid ingezien, geen enkel hoekje grond; braak te laten l':ggen, wil men de-stij gende sichaarschte van aardappelen er graan te keer gaan. Reeds heeft het Engelsch département een Order in Coun-c l doen ui+vaardigea, welke verordent, dat aile onbebouwde gronden, hetzij aar partikuliere behoorende, hetzij alge-meen eigendom zijnde, in kultuur zullen kunnen gebracht worden, buiten dï toes'emming der eigenaars. De stad Manchester, een stap verder gaande, heeft een kommissie benoemd, belast te onderzoeken of he+ aanbeveling ver-dient de gemeenteterreinen — m,et inbe-grip van-de openbarë parken ! — aan het planten van aardappelen te wijden... De « Manchester Guardian » tracht d'en groo^en ijver wat af te koelen. Het blad is van meening, dat indien he<- 00k al aan fe bevelen is verloren terreinen, bouwtcrreinen, spoordiiken, kanaaloe-ve~s, te beschouwen, het dom zou zijn in aardnprelvelden 1e veranderen de wandelplaatsen, wier fraaihe'd den ste-deling, na afloop van de dagtaak, be-hoort en de vreuede e,n de gezondheid der kinderen uitmaken. DE INTOCHT IN BOEKAREST. — Dr. Max Osborn vertelt in de « Neue Freie Presse » wat naders over den in-tocht van de eerste troepen der centralen in BOekarest. Den 6en December bereikte 's rniddags om 12 uur de voorste compagnie grenadiers van Falkenhayn's leger de grens van de stad. De bataljons-commandant reed met officieren van den legerstaf de stad in, die nog vol Roemeensche achter-blijvers was. De officieren kregen van den burgemeester zwart op wit bevestigd, dat de stad was ontruimd, en den verbonden troepen bij hun intocht geen tegenstand meer zou worden geboden. Dit stuk werd gezonden naar den bevelhebber der troepen, die nog v66r de stad stand hielden, waarna tegen tweeën de eerste bataljons van het Noord-Westen uit de stad binnen marcheerden. Daarna bevestigt de correspondent.wat de telegraaf ons reeds over een jubelende ontvangst en andere vriendelijkheden van den kant der bevolking heeft gemeld. Zoo nadrukkelijk werd dit destijds geseind, dat men zich kon afvtagen : wat steekt daarachter? Osborn doet"fechter een ver-klarinar daarvan aan de hand. Immers leest men in zijn verhaal : « hoezee-geroep en Duitschland, Duitschland boven ailes klonk het uit de tairijke meni^te, die ver-mengd was met zoo even vrij g-elaten ge-internwrde Oostcnrijkers, Hongaren en Duitschers.» Deze zullen wel het hardst geroepen hebben. Dan volTt een toevoeging, die even-eens te denken geeft. Carp, Marq-hiloman en vele andere personen van eewicht uit de anti-oorlosrsoartij zijn evenals de Ne-derlandsche en Am«rika»nscb« gezant t» Boekarest gpeblev«H. Nationalisten en Unionisten in Zuid-Afrika > « De Burger » erkent, dat de Volks-j raadsverkiezing te Ermelo een teleurstel-. hng voor de nationalisten is.Wel had het „ blad verwacht, dat de Zuid-Afrikaansche 3 partij den zetel zou behouden, maar niet, _ dat de meerderheid nog 498 stemmen j zou bedragen. Evenwel, bij de vorige ver-kiezing bedroeg haar meerderheid nog 'z 600 stemmen. Voor Ermelo, een van de distrikten op het Transvaalschhe hooge-veld, waar de invloed van Botha nog het grootst is, van beteekenis. En de laatste verkiezingen in Vrijstaat en Kaapprovin-j cie, voor Volksraad, ,Provincialen Raad en afdeelingsraden, hebben getoond, dat ' de stroom aanhoudend den nationalisti- schen kant uitgaat. j « De Burger » verwijt Botha, die in Er-^ melo is komen spreken, dat hij om de ver-. kiezing te winnen zelfs op den haat [ tusschen Boer en Brit heeft gewerkt. Volgens het verslag van de « Volkstem » j (Botha-partij) heeft hij o. a. gezegd : «Wij moeten zo sterk zijn, dat wij zelfs de Engelsman het land uit kunnen smij-ten als hij niet goed wil doen. Ja ik heb t julie getoond dat ik meer kon doen dan £ zelfs de Republiek kon doen ; ik zond > mensen die onze vrijheden misbruikten [ zonder verhoor uit het land » (de staking-r leiders). [ De Engelsche bladen hebben dit uit s hun verslag weggelaten. * Op een « nasionale piekniek » te Mal-| mesburv hebben prof. Fremantle en dr. Malan die woorden van Botha aange-' haald. ' « Hij sê — aldus Fremantle — ons " moet die Engelsman uitsmijt uit Suid-Afrikka als hij nie goed doen nie. Watter Engelsman? Ik is 00k 'n Engelsman en . probeer 00k om goed te doen ! Maar kan . e-enl. Botha dit laat glo? Misskien zal . hij mij 00k uitsmijt. » Voortgaande — ; we volgen het verslag van de « Burger » . — sê spreker, dat so 'n toespraak die En-1 gelse die indruk sal gee dat huile net op . genl. Botha sijn verlof hier blij, en is be-reken is om teen die belange van Suid-Afrika te werk. « Dit is nie 'n staatsman s'n woorde nie. Genl. Hertzog het nog nooit die hellte so'n slegte ding als daar-die gesê nie. » Dr. Dalan sprak over de hereeniging van de Afrikaanders en zei, dat er in de 7.-A. partij kennelijk twee groepen zich vormen, de eene nationalistisch, de andere unionistisch gezind. Vir die S. A. P. — sprak dr. Malan verder — was daar nog net één weg ope — hereniging. Op eië bene kon huile nie staan nie. Die unionistiese" hulp kon huile 00k ni op die lange duur krij nie. Huile kon die N. P. bestrij in die kleed van « meer afrikaans te wees dan die N. P. self en onder valse kleure te strij. » Dit was genl. Botha s'n doel met sijn uitla-tings omtrent die vasthou aan die repu-blpkeinse beginsels en die uitskop van Engelse. Die ander weg was, dat die twee partije mekaar op gelijke voet moes ontmoet en tôt terms kom. 'u Groot deel van die S. A. P. had teen die weg geen beswaar nie. Genl. Botha sijn verklaring van hereniging was, dat die minderheid vir die meerderheid moe swig, m. a. w. die Nationale Partij moes buk vir die Botha ministerie. Als men genl. Botha egter letterliik moes opvat, ,dan moes hij morre bedank — (stem : O, blijde da?!) — want die meerderheid van die Afrikaners was agter hem, nie om hem te volg nie, maar om hem te vang. Die Nasionale Partij wou dit egter nie doen nie om sig als meerderheid aan die minderheid 00 te dring nie, maar wou op gelijke voet als broers ontmoet en tôt terme geraak. Hereniging zou dan spoedig kom. Men weet, dat de rebellen behalve met gevangenisstraf hebben moeten boeten met te betalen voor de schaae die zij hadden aançrericht en voor den dood of de verwonding van tegenstanders. Daaren-legen werd er geen vergoeding gegeven voor de schade, die de regeeringstroepen hadden aangericht. Hoe zwaar die gelde-lijke straf op de rebellen drukt, geeft ae « Burger » nog eens aan, met verwijzing naar een rapport van mr. H. S. van Zijl. « Volgens de informatie, door advo-kaat zan Zijl ingewonnen,bedragen de di-rekte eisen, die tegen de rebellen in de. Vrijstaat ineesteld zijn, de som van f. 310.000. Hierbij moet gevoe^d worden het bedrag van -f. 65 000. dat geëist is als ver^oeding voor indirekte schade. Dit maakt een totale som van f. 37^.000. Door onde-handel in g of in sommiee ge-valen door de eisen in het hof te betwis-ten, is deze som verminderd eeworden of zal volgens berekening verminderd worden tôt omtrent £ 230,000. Maar dan moet weer bij deze som e«voes"d worden •en verder bedrag van £ 40,000 voor boeten, hofkosten, renten op opg«nom«n ka-

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.