g gâterdag 5 Augustus tuiô, Tareeda Ja&rg, Nt 215 Frijê s 6 Ceatiem^ti door geheel Belgiê Het Vlaamsche Nieuws w «arase» » *4UU* ■■* «MM '«UEm*» &MÏX& f3K>Y3k ^S5.Sft^ «30* ^ «3ZSSS0R gpiB Het best ingeiicfat en meest verspreid Nieuwsblad van België. « Verschijct 7 maal per week ABONNEMENTSPRIJZEN : Per ma*nd 1.75 Per 6 m*and«n 1S.— Par 3 œamden ...., S.— Per jaar 18.— AFGEVAARD1GDEN VAN DEN OPSTELRAAD : Dr Aug. BORMS, Alb. VAN DEN BRANDE. Met vaste medewerking van Dr A. JACOB BUREELEN: ROODESTRAAT, 44, ANTWERPEN. Tel, 1900 g»esiamBaca>^3c«BH-B^<«i(gEH?g<aiBK»B)«8a3fr^a<r;ai««re»ii<Taa«ra«tw3tsgH^ AANKONDIGINGEN : Tweeds bladz., per regel... 2.50 Yi&rde bla-dz., per regel... 0.50 Deide bladz., id. 1.— Doodsbeiicht 5.— Voor «lie annoncen, wende men zich ROODESTRAAT^ 44 DE OORJLOG Hevig artillerievuur aan ^de^Somme. — De strijd om het Werk Thiaumont en het dorp Fleury. — Talrijke tor-pedeeringen. Si.3 De Toestand i De bemchten cler laatste twee dagen ge-vcn wecr €en beeld van de taaiheid waar-Le op het Westelijk fro,nt gevochten L;dt. Weer is ook het gcbied tusschen de Ancre-beek en de Somme het hoofd-tooneel geweest van den strijd. Berlijn nieklt onderdrukte toebereidselen van de Engclschen tôt cen nieuwen beslissenden feanval aan weerszijden van de,n weg Al-hert-Bapaume en in de streek ten Oos-tcn van het Troonboscli. De Franschen ran hun kant vielcn tôt zevenmaal toe aan tusschen Maurepas en de Somme, jfhans geven de Duitsehers het verlies toe vân de Monaeu-hoeve (waarvan de 'ranschen de verovcring sedert lang heb-jen gcmeld) en van een loopgraafdeel ;en Noorden daarvan. Ook in den sector terleux—Kstrées werd hevig, maar zon-jer résulta a t, gevoehten. De Franschen blijven dus beuken op ic twee zijden van de wig welke zij in let Duitsche front met de punt dicht bij "éronne hebben voortgedreven. Die uit-tekende punt is het dorp Biaches, waar franschen en Dnitschers zich reeds se-Ic-rt geruimen tijd zonder wijziging landhaven. Op de Noorderzijde ten Zui-len van de linie Maurepas—Clery—Bia-:hes, hadden de Fransche aanvallen in" (en laatsten tijd eenig succès, op den ïuiderkant Biaches—Barleux—Estrées varen ze te vergeefs. Uit het voorgaande blijlct, dat de ge-Ilieerden vasthouden aan hun pla,n om oor het Duitsche front in Picardië heen c breken, al kunnen zij zich niet ont-einzcii dat die taak met den dag moeilij-joruit te voeren is, want de Duitsehers iillen wel, naar ze beweren, de stel-ingen die zij tôt nog toe aan de Somme icbben moeten opgeven acliter hun nieu-re linie, zoo goed en zoo kwaad als het an, heringericht hebben. Ondertusschen staat de strijd ook bij ordun niet stil. lu hun stafbericht van en 2u dezer konden de Duitsehers mel-ing maken van niet Oinbelangrijke voor-telen op den rechteroever van de Maas ehaald. Op twee plaatsen liadden hun snvallen succès, 1° ten Westen en ten ioordwesten van het werk Thiaumont, op den Oostelijken weg van Vaux aar Souville, waar zij er in slaagden ebergglooiïng ten Noordoosten van net irt S'ouville te bereiken en de Franschen J het boschgebied, evenals in het Lau-frboschje mcrkelijk acliter uit te drin-tn. Een groot deel van die vorderingen roor de Duitsehers opnieuw verloren ©an. De Franschen hebben een groot igezetten tegenaanval ondernomen te-în den rug van den Peperheuvel en op nbreed front van het Werk Thiau-tôt Noordelijk van het werk La Jnfée. Zij zijn opgeschoten op het Wes-pjk deel van genoemden heuvelrug, il Ziiidwesteu van Fleury en hebben w hen verloren gegane loopgraafdee- I in het Laufée-boschje hernomen. Het dus wel gegrond te zeggen dat het of-"sief der geallieerden den druk op het frdun-front niet ontlast heeft ; langs II anderen kant dient ook opgemerkt Me verdedigers, de hooge belangrijk-'d van de liuidige gevechten in het aa>gebic-d beseffend in hun tegenstand Et versagen. Die tlians niet zonder suc-j> uitgevoerde tegenstoot der Fran-«i was dringend noodig, want door F terreinwiïist bij La Laufée waren de "sch»s er in geslaagd het buitenge-f'!: "elaugrijke ravijn van Tavannes te oeerschen. I an het Russisch front is er ditmaal irH"! n'euws- (< vijand houdt zich i„l rustiger », meldt Weenen. ; f i blijven de stormloopen van de 0't:i °P &ommige plaatsen voortduren, r:;';^ijk langsheen den spoorweg y'« 0WcI en aan de beneden-Sto- ! en Noorden van de Pripet wor-i'-eerd p^aatse^j^e gevechten gesi- ' ^ mededeeling dat het bevelhebber- ( ,Van Hindenburg uitgebreid is . ,j t'llK:'c onverwacht, die mogelijkheid î LVt0Cger r€ec^s °"^€r de oogen ( L . ffiaatregel houdt natuurlijk , de uitslagen van het Rus- ] e ' ,tnsi€^> die een meer eéndrach- . L»].n;eiîWerking van de centralen j lzak^k hebben gemaakt. In de Engelsche poiitiekjf I,onden, 3 Augustus. De korrespon-dent van de « Manchester Guardian » te Londen schrijft d.d. gisteren, dat As-quith in het Lagerhuis eenig opzien ver-wekte, toen liij zeide, dat hij niet wist, wie in de. volgende zitting verantwoorde-lijk zou zijn voor de regeling van de werkzaamheden van het Huis. De op-merking had kunnen vcorbijgaan, zonder meer dan een oogenblik verwonde-ring te wekken, maar gisteren (Woens-dag) avond heeft een nieuwsbureau een, naar het heet op hoog gezag berustende, mcdedeeling verspreid, volgens welke die opmerking geen beteekenis heeft ge-had. Het feit allee.n, dat een mededee-ling van dien aard verspreid wordt, ver-leent aan de oorspronkelijke opmerking beteekenis. Vele nuchte.re parlementaire beoordeelaars achten een reconstructie van de regeering zee.r waarschijnlijk en dicht ophanden, en als het tôt een reconstructie komt, zal er ook een nieuwe eerste-minister komen. In de laatste twee wcken heeft As-quith's aanzien zwaar geleden. In de laatste dagen heeft de. regeering een reeks van nederlagen geleden en,, tôt overmaat, heeft de Iersche kwestie As-quith in ee.n zeer moeilijke positie ge-plaats. Men lia nsleehts gissen aangaan-de de wijze van reconstructie die moge-lijk is. Indien Asquith als eerste minister af-treedt, zou zijn eenig mogelijke opvol-ger ee nliberaal zijn en de. eenig mogelijke liberaal zou weer I,loyd George zijn. He.t lijdt weinig twijfel, dat Car-son weer in het kabinet zal opgenomen worden, vennoedelijk als opvolger van iylovd George en minister van oorlog. Duikboot- en mijnoorlog Londen, 3 Augustus. — De Engelsche treilers « Smiling Morn » en « Twiddler » zijn gisteravond in de. Noordzee door Duitsche duikbooten in den grond ge-boord. De bemanningen zijn gered. Londen, .3 Augustus. — Volgens loyd's is het Engelsche stoomschip «Bri-tanië », metende 2240 ton en toebehoo-rende aan de Cocker-lijn,, door een Duitsche duikboot in den grond geboord. Het was onbéwapend. Het Engelsche ze,ilschip « Margaret Sutton » is eveneens tôt zinken gebracht. Londen, 3 Augustus. — Het ongewa-pende Engelsche stoomschip « Heighing-ton )), het Italiaansche stoomschip « Le-timbro e.n het zeilschip « Rosarina », de Noorsche treilers « Elinar » en « Erllng » zijn in den grond geboord. De « Heighington » mat 2800 ton en behoorde aa de West Hartlepool St. Nav. Cy., de« Letimbro » mat 2210 ton en behoorde. aan de reederij Sicilia te, Palermo. ] De Zeppelinaanvallen Men meldt ,naden uit Oostburg aan de « N. R. C. » : 1 Om ongeveer kwart voor tweeën des ■ namiddags trok een heftig gesuor onze aandacht en weldra zag men een zwerm vliegmachines ; er waren er 14 kort bij-een, sommigen beweren dat zij er 17 za-gen. Zij kwamen van over zee, vermoe-delijk ontweken zij de Belgische kust om ( niet beschoten te worden en vlogen zoo t beoosten Oostburg in de richting van ? België. Het eskacler werd gevolgd door f enkele watervliegtuigen, die een beetje achterop kwamen gevlogen. Ongeveer z kwart over twee zag men drie vliegtui- v gen terugkeeren, waarvan er ee,n zijn F koers nam over de Belgische kust of al- r. thans er zeer kort langs henen vloog. c Het werd op de kust dan ook hevig door îet anti-vliegtuiggeschut beschoten. Eergisteren nacht is een Zeppelin bo- a /en Haarlern gekomen, vloog in een cir- 11 ;el over de stad en verdween daarna in v :1e richting van Zandvoort. v v Bij den Zeppelin-aanval op" de Zuid- P >ostkust van Engeland in den nacht van il Juli op 1 Augustus is volgens een ^ correspondent van de «Daily Telegraph» x loor de luchtschejxîn gebruikt gemaakt /an luchttorpedo's. Drie zijn er duide-ijk waargenomen, waarvan er één op (! ■enigeu afstand boven de zee ontplofte. s; Zi$ vervolg op d* %de bladiijde. a Onze Groote Geïllustreerde Letterkundige Prijskamp Anna Roemer Visa cher Roemer Visscher had drie dochters : Anna was de oudste, zij werd geboren in 1584 en is bekeud gebleven in de Ge-schiedenis van de letterkunde ; de twee-de was Truitje, in 1588 geboren, en de derde is Maria, de. befaamde Tesselscha-de of Tesseltje. Anna was een diep ernstig meisje, doch haar dichterlijke begaafdheid staat ver beneden het lenig en veelzijdig talent van hare luchtige en bevallige zus-ter. De dichtkunst van Anna gelijkt meer op die van Cals of Pater Poirters dan op de zinrijke. zwierigheid van Hooft en Vondel, waar me de Maria ver-want mag heeten. Toen haars vaders Sinnepoppen in 1620 werden uitgegeven, schreef zij kor-te versjes onder de prentjes. Een voor-beeld daarvan. Bij cen plaatjc dat een wuft gekleede jonge vrouw voorstelt, die op de luit speelt, schreef Anna het volgend gediehtje : Een vrouw, elie niet als zingt e.n tuit, Die gaarne danst, en die de luit Schier nimmer uit haar handen leidt : Fii, fij, dat is hoovaardigheid. Maar is het niet een hemel schier, Te zien hoe dat een geestig dier Met zang of spel haar man verkwikt, Als 't noodig huiswerk is beschikt? Misbruik verkeert het zoetste zoet In walgelijk en bitter roet ; .Ta, heilzaam, nutte mede.cijn, T'ontijd gebruikt, keert in venijn. * * * Een vernuftige. lezer is zoo vriende-lijk ons te schrijven : In aansluiting met het aardige stukje « Brabantsch » van Roemer Visscher, mag niissehien het volgende rake gediehtje wel geplaatst worden van den Antwerpenaar Richard Verstegen, aan-gehaald bij J. F. Willems* Verhande-iing ever de Nederduytsche Tael- en T.etterkunde, 2de dec-1. Deze Verstegen gaf o.a. in 1617 een boekje in 't licht : Nederduytsche Epigrammen op ver-scheyden saecken, en in 1624 nog een vervolg daarop. Plier volgt nu Epigram nummer 64 : Fatsoen, gevoîcht in voile perfectie François soo hy oûlanckx uut Vranckrijck quam, Het scheen hij wou geen Nederlander wesen. Als men hem diets aen sprac, dan was hy gram : Niet als françois hij spreken wou noch lesen. :\1 op sen frans, hij droeg een franschen hoe* Man tel en wambuis, broeck ende cousebanden VIet eenen franschen schoen ae.n elcken voet, Een frans handschoen ooek, aen bey de handen. Sn, heel frans te wesen, zonder jocken lij was versien ooek van de fransche pocken. Is dat geen waardige tegenhanger 'an « Op Brabantsch » ? DAGELIJKSCH NIEUWS « ÇA N'EST PAS POUR NOUS ! » — , iisteren waren wij op de de Keyserlei bij ! oeval getuige van een tooneeltje, dat in . 1 zijn belachelijkheid toch niet naliet een ( djnlijken indruk bij ons na te laten. Een hoopje voorbijgangers verdringt 1 ich voor de uitstalling van een winkel iraar een groote plakkaart over de boter- ' 'l'ijzen aangeplakt staat. Een tweetal da- . retjes, druk Fransch pratend, sluit zich ok bij het hoopje aan. Eensklaps valt ' un oog echter op de plakkaat die uit- ' luitend in 't Vlaamsch gesteld is en een er dametjes zegt tamelijk luid tôt het ! ndere : « Viens Lie, ça n'est pas pour i ous, puisque c'est en flamand ! » Die t /oorden en de toon waarop ze gezegd ^ . erden had de aandacht gaande gemaakt c an eenige omstaanders, die het kop- r eltje nakeken. / Een ons onbekend doch vriendelijk £ eer die insgelijks getuige was geweest 1 an het tooneeltje, naderde ons en zei : 2 — Kent u die twee, mijnheer? s Op ons onkennend antwoord vervolg- g e hij : v — Ik ken beiden zeer goed ; samen r jreken ze steeds Vlaamsch doch zetten v anstonds het gesprek in het Fransch d voort om voornaam te schijnen, zoodra een derde persoon in 't spel komt. De twee meisjes zijn namelijk van Stekene ! Wij wisten genoeg. « Ça n'est pas pour nous!» en « Stekene » dat wou er bij ons maar niet in ! En dat gebeurt hier, dat kan hier gebeuren in een door-en-door Vlaamsche stad? M<aar 't is waar: « Qu'est-ce-qu'on peut la contre? » zou Beulemans zeggen ! 24 TEGEN 2 ! — Naar wij in de «Nieuwe Courant» lezen, deelt de « Belgische Legerbode » cynisch mede, dat door het komiteit « Le Livre du Soldat » in het laatst afgeloopene halfjaar, 24,882 — zegge v-.'er en twintig duizend acht hon-derd twee en tachtig — Fransche, tegen 2,980 — zegge twee duizend negen hon-derd tachtig — Vlaamsche boeken zijn gezonden. En de « Nieuwe Courant» merkt daar-bij op : « Meer dan de helft van het Belgische leger is Vlaamsch ! » Meer dan de helft ! Tachtig ten honderd ware juister gezeid ! En dat ailes moet in naam der driemaal heilige loyauteit maar worden geduld. De Vlamingen zijn wel diep gezon-ken...'t Is niet noodig dat de Vlamingen strijden !!!... De zwijgers hebben gelijk ! ! ! Ailes wordt ons vanzelf geschonken !!!!... FRANSC^i VOOROP1 — Wij verne-men dat te Lier sedert een paar dagen een roodgekleurd aanplakbiljet verschenen is, uitgaande van het « Industrieburo » Loos-straat, Antwerpen. Het bevat inlichtingen over ondersteuning aan familiën van Belgische werklieden in Duitschland. Dit bil-jet is tweetalig (Fransch en Neder-landsch). De zegel van het biiro draagt den straatnaam enkel in 't Fransch : rue Loos, en het Fransch heeft de eereplaats. Kleinigheden zult gij zeggen : Jawel, niaar 't zijn al die kleinigheden te zamen de het leven in Vlaanderen naar buiten uit een Fransch karakter geven, waar het in de eerste plaats Vlaamsch hoorde te zijn. HERINNÈRINGEN AAN «LA MALI BRAN ». — In het Muséum van het Conservatorium heeft men thans zeer be-lan^wekkende en merkwaardige doku-menten ondergebracht die betrekking hebben op « la Malibran », deze syrnpa-thieke artistenfiguur waarvan de herinne-ring te Brussel nog altijd voortleeft. Het is cene achternicht der beroemde zange-res, Mevr. Wauwermans, die de portret-ten, autografen, herinneringen, waarde-volle \ oorwerpen, enz., welke voortaan de sec!:e Malibran van het Muséum zul-len vormen, aan dit laatste afgestaan heeft. HET RADIUM ALS BANKGARAN-IIE. — De « Continental Commercial Trust and Savingsbank » te Chicago, heeft onlangs een krediet geopend van 250,ooo $ ten gerieve van de « Physicians ; Radium Association » en heeft als dek-king voor dit krediet iets in dépôt geno- ' men, dat wel aardig mag heeten, namelijk 100 milligram radium. Het instituut j heeft deze leening aangegaan ten einde later in staat te zijn dat radium gratis uit , te leenen voor het behandelen van ziek- , len en stelt zich voor eene hoeveelheid ra-dium bijeen te brengen van f 500.000. , Het radium, gedeponeerd ïn de bank, wordt geleend aan de geneesheeren, voor-loopig tegen betaling, totdat de waarde ' van bestaande hoeveelheid terugbetaald is. De kostbare stof wordt bewaard in 1 gouden kokerktjes, die op hun beurt weer ; met een ander metaalbekleedsel bedekt 1 zijn. t EEN NIEUW WETBOEK DER 5 ROOMSCH-KATHOLIEKE KERK. — Het groote wetboek van de Roomsch- ^ Katholicke Kerk, welk het kerkelijk : "echt in aile onderdeelen vastlegt, is :hans voltooid. Het werk, aangevangen c loor Léo XIII, dankt zijn voltooiïng 1 îoofdzakeli jk aan de geleerde werkzaam- îe d van den staatssekretaris kardinaal 8 Haspari. Zooals de Italiaansche dagbla- ^ len verzekeren, zal dit « ius novum », •an kerkelijk standpunt uit, van de zelf- ' le groote beteekenis zijn als het « code a Vapoléon » geweest is voor den wereld- v ijken staat. Met Kerstmis zullen de C :ersle exemplarén van het wetboek uit- j jedeeld worden. t DE « TRUKKEN » VAN DEN EX- f SULTAN VAN ZANZIBAR. — Prins 1 Vli bey, gedagvaard door zijn wrijfdok- ® er in zake het betalen van tien visites v an 10 frank elle, had voor de rechtbank mschendbaarheid gepleit, welke, zoo c neende hij, zijn rang van oud-sultan van d Zanzibar hem verleende. Maar de ie bur- 7 ferlijke rechtbank van Parijs heeft ïn '■ laar vonnis geoordeeld dat de prins door ich niet als vorst, doch aïs eenvoudlg d terveling- te laten wrijven, niet alleen <fc il evorderde som van 100 frank, maar bo- n endien nog 200 frank schadevergoeding ti loest betalen, uit hoofde van op een ge- ti .•ettigde vraag met bedriegelijke(?) mid- a' elen te hebben geantwoord. \\ De vijfde Zondag na Sinksen In de Kerkelijke getijden heeft de reeks van Zondagen na Sinksen thans haren jaarlijkschen afloop. In de epistels en evangeliën komen dan wel een tref-fende vingerwijzingen voor op de ge-beurtenisseu die rondom ons afgespeeld worden, en, toevalligei'wijze, Guido Ge-zelle's « Ring van 't Kerkelijk Jaar » doorbladerend, vind ik op een dier Zondagen, namelijkizooals Gczelle hem in zijn soins cigenaardige schrijfwijze ueemt : « Den Vijfden Zondag na Cin-xen », eenige voorstellingen die de be-spreking overwaard zijn. 't Is immer een genot Gezelle opnieuw onder de hand te nemen. Hier is het een dubbel genot bij den inhoud zelf van sommige van de Liturgische voorstellin-gen die de dichter in zijne schoone taal, i,n proza, weet te vertolken. Het evan-gclie van dien dag is wel een der schoon-ste, zooiret het sclioonste, dat wij in dien Ring aantreffen. Het gaat hier om de liefde tôt den naasten, de verzoening met den vijand, die den grondsteen uitmaken van de leer van Kristus en de oude wereld door den durf harer nieuwe stelsels tôt in zijne vesten omwoelde. In 't Evangelie van vandage, zegt Gezelle, worden de Christenen vermaand eerst verzoend te zijn met aile vijanden eer zij offerande doen. Het « pax tecum, — vredè zij met u », is de vredegroet die de offeraar en de ge-loovigen elkander toesturen. « Eertijds, zegt Gezelle, zoende de priester of bissehop den autaarssteen en ontving, 0111 zoo te zeggen, den vredekus van Christus zelve, die door den gezalf-den autaarssteen met de vijf kruisen daarop verbeeld wordt ; de priester gaf den vredekus over, bij iederen plechti-gen dienst, aan den diaken die hem voortgaf aan den subdiaken en zoo voorts aan al die te wege waren te onze-n Heer te naderen. » Stil aan, gaat de dichter voort, verviel dit schoone gebruik. De vredekus, die placht op den mond gegeven te worden als s3Tmbolum van liefde, eenliei d en vrede, verviel tôt cen enkel omarming of omhclzing. Nog later is die omhelzing weer veranderd en geschied nu met we-derzijdsche rechter hand op wederzijd-3che linker schouder; de allernieuwste amhelzing*, die hoegenaamd geen omhel-ring meer en is, maar gelijk een toege-worpeu begroetinge, bestaat in de annen >pen te doen naar elkander. Tôt daar, Gezelle ! Wat zou de man thans wel zeggen als hij, bij het verval l'an 't gebruik van een eenvoudig zinne-jeeld, ook nog den achteruitgang moest vaststellen van den geest van broeder-ijkheid zelve, doorheen het lcristendom ? Hoe in de twintigste eeuw, negentien îonderd jaar na het verkonden der leer ?an verzoening en liefde, in de botsing 1er volkeren, haat en nijd, wrok en .vraak tôt een kerf zijn gedreven gewor-ien nog nimmer in de gesehiedenis der /olkstwisten bereikt ! Want van den huidigen oorlog mag nen waarlijk zeggen dat hij is de oorlog •an den haat. Het gaat niet meer om /erovering van grondgebied, beheer-iching van strijdpunten, losscheuring /an wingewesten ; 't is alom van verplet-ering, verdelging, verbrokkeling, dat de itrijdlust rondklinkt ! De heiligste middens zijn van die oor-ogsverrukking niet bevrijd gebleven. In ^rankrijk hebben twintig duizend pries-ers, waartusschen zelfs bisschoppen, len wapenrok met het priesterkleed ver-uild en doen, met het geweer in de land, dén kamp gestand tegen den vij-nd, alsof Europa een nieuw Sarracenen ;evaar de spits moest bieden. 't Moet er thans lief uitzien bij onze kriderburen, waar het vôor den oorlog 1 niet schitterend stond met de zielen-erpleging, bijzonder ten platte lande, xansche streken zijn thans, sedert twee aar, beroofd van zieleuherders. Bij ge-oorte, bij ziekte, bij trouwen, bij af-terven, voor die groote volksmassa dit roostwoord niet meer, die aanmoedi-ing, die zielezalving die zelfs, bij de ■ ederspannigsten, hun heilend doel niet îissen. Bij de verwildering der mannen n jongelieden, komt nu ook de verwil-ering nog bij van vrouwen, kinderen ; ij die de latere geslachten moeten tua-en of uitmaken. Doch erger nog ! Daar waar de oorlog e levende leidende krachten spaarde en 1 staat beliield, daar treden ze thans op, 1 iet als een Gezelle om 't verval te be- 1 euren van vrede, of verzoeningsprak- -jken, doch om de krudde nog wreeder, 1 is 't nog mogelijk is, de gedachten van oede en wraak in te prenten. En zoo hoorden wij van uit middens, waar juist de leerstelsels van liefde en verzoening werden neergelegd tôt hun volmaking en verbreiding, nieuwe gegevens verkonden die de tegenvoeters uitmaken van wat het Kristendom meest heilig en ver-he.ven totuogtoe in zich besloot. Het wordt verkond, dat men ,niet aile v«janden moet beminnen, dat men niet aile vijanden moet vergeven, dat er uit-zonderingen zijn en dat het verdienste-lijk is, ook buite.n 't gevecht, ook buiten 't leger, den haat tegen zulke vijanden te kweeken en ten uitvoer te brengen, op vrelke wijze ook. Ja van op den stoel der waarheid moesten wij haat en nijd, wrok en wraak en wraakneming hooren huidigen als panden van eergevoel, van ver-dienste zelfs, van zaligmaking. Tôt daar heeft 't menschdom het in de XXe eeuw gebracht. En men staat ver-bluft bij de uitbreiding die de ramp van 1914 genomen heeft ! En men roept hoe het Gods mogelijk is, dat deze groote menschenslachting niet zelfwerkend stop loopt bij de bezinning over hare eigene afgrijselijkheid ! En 't is gezwo-l'en, dat dit de laatste volkerenbotsing zijn zal en de oorlogsbijl voor altijd onder den boom des vredes zal begraven blijven ! IJdele droomen ! 't Zwaard is hier niet de phclitige. De geest alleen, hij heeft schuld. En, o wonder ! Niet .alleen in de lagen der geestelijke of godsdienstige gedachten, doch ook daar waar deze vin-nigst en doelmatigst bestrede,n worden, hebben dezelfde afdwaling, dezelfde ver-loochenhig van grondbeginselen, ook dezelfde rampen geslagen. Daar waar pa-cifismus, humanitarismus, communis-mus, als hoogste betrachtingen voor de lijdende volksmassa werden voorgespie-geld, zagen wij insgelijks de hoogste aan-voerders het staal van haat en dood aan-gespen en zich aan 't hoofd stellen van bewind en beleid van de menschenslachting.En de twee tegenover elkander staan-de strekkingen, wier aanhangers in vre-destijd elkander wel zouden verscheurd liebben, staan thans hand in hand, ora allen strunkelsteen toch uit den weg te houden die de ontwikkeling der slachting zou kunne.n belemmeren, en aan die overeenkomst gaf het huichelend menschdom den naam van den macht-spreuk, die over eeuwen den oorlog belette, doch hem thans moet bevorderen, den naam van : Godsvrede ! En moeten wij niet met een anderen onzer groote dichters (Van Beers) uit-roepen ? Waarom, rampzalige wereld, kleeft Zoo wreed op u de vloek uws Heeren ? Helaas ! Helaas ! komt aan de ellende D.'er zelfvernietiging nooit een einde ! Leeft Kaïns zaad dan eeuwig voort?... Al deze overwegingen kwamen bij mij op toen ik Guido Gezelle's « Vijfde Z011-dap- ,na Sinksen » doorlas. En bij de let-terkundige omschrijving die de groote dichter er, onder den bijtitel van Exaudi, van gaf, greep ik naar de oorkonde zelf en in 't boek der verkonding las ik deze schoone woorden, de sclioonste misschien die ooit door ziener, voorzegger of God-mensch werden uitgebracht : « En Jésus zeide: Is 't dat uwe ge-» rechtigheid niet overvloediger en is als » die der schriftgeleerden ende der Pha-» riseeuwen, zoo en zult gij in het rijk » der hemelen niet gaan. Gij en zult niet » doodslaan. Doch ik zeg u, al wie hem » kwaad maakt op zijn broeder, zal » schuldig zijn voor het gerecht. Zoo gij » dan uwe gifte naar den autaar toe-» brengt en u aldaar herinnert dat uw » broeder iets heeft tegen u, laat uwe » gifte daar voor den autaar, en gaat u » eerst verzoenen met uwen broeder ; en » dan, weergekomen, zult gij uw giften » offeren. » Als 't kristendom tôt zijne eerste zui-vere leerstelsels zal terugkeeren, en ze zal bewerkstelligen, dan eerst zal het rijk van den vrede, tusschen de Christenvol-keren ten minste, gevestigd kunnen worden.En ook hun, die benevens de wijsgee-rige leerstelsels, 's menschen heil ook uit 's menschen brein verwachten, moge de yerdere smartkreet van denzelfden dichter gelden : En gij, mensch, gij dier, waar de engel Reeds met hemelglans in gloort... Reeds werd de aarde u tôt slavinne Met al wat haar kreis omsluit ! Brei thans nog uw heerschappij Verder op u zelven uit! 3eef gelijkheid, vrijheid, rede 3ver aile volksbeheer ; 3n Gods rijk ontldemt op aarde, 3e eeuwige vrede daalt er neer ! E. ZALVENS.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.