I ?oor België 5 centiemen, voor îieàeriand 5 cent ihet nummer ■ VIJRTIENDI JAAR Woensdag 18 Februari 1914 30, St-Fieterstraat, 30, Brossel ABONNEMENTEN : 1 jaar 6 maand S m. Bcljit. vrachtvrij (r. 14,00 7,80 4,00 Nedcrland. > > 20,0« 10,80 8,80 Andere landen > 32,00 16,00 8,00 Men kan inschrijven op aile postkantoren Du inichrijvcrt voor een jatir (14 frank), ieiien recht op eene gratis ioekenpremu tn un fdUtulretrd nekelijluch iijvotgtd van S bladt. Vlaamsche Gazet Nr. 49 Woensdag1 18 Februari 1914 30, St-Fieterstraat, 30, Brassel AANKONDIGINGEN Bladzijde, per kleine ref«I „ . . fr. 0,5# !• Bladiijde . . > 1,00 5* Bladiijde . c ..... tr. t ra i S,00 Reehterlyie eerherstellingtn . > f,Ot van BRUSSEL Hoofdopstsller-Eigenaar ; iB.BSTXJXJR. E3ST BEDA-OTIEi JTJLxtra hobte, BBuaBEt VERSCHIJNT 7 MAAL PER WEEK telefom sas De Voertaalkwestie Een nieuw monsteramendemerr Eindelijk woo:dt het raadsel opgelost ; Di «dagmorgen vonden wij in de Kame-rdokum* ten hiet nieuw amendement, dat de Regee.ri in verband met de taalkwestie îngedie heeft. De bepalingen over de voertaal zoydcn 1 den als volgt : In al de fgemeentelijke, aangenomen of a; xieembare soholen is de moedertaal der kindea de voertaafl in de ondersoheideno graden \ het lager onderwijs. Tôt ke^b eenigszins verzaclit toepassen y bovengevrielden regel kan, volgens die behoefi de<r se.Lxolen, niaahtiging worden verleend Brussel en in de voorsteden van Brussel, £ mede in de gemeenten op de taalgreais. Die v zaohte toepassing mag met ten gevolge hebb< «dat het grondig aanleeren van de moedert geschaad Avordt. . De ministerieele besluiten tôt maontigi "worden in het Staatsblad bekendgemaakt. Het gezinshoofd verklaart welke de moed t. a al of de gebruikelijke taal is. Acht het hoc der school, dat het kind niet bekwaam is < lessen in de door het gezinshoofd aangewez taal met vrueht bij te wonen, dan karC het j zinshoofd in bevoep komen bij het sohoolt zicht. Elk jaair brengt het schooltoezicht een bijz< der varslag uit over de toepassing van bov< staande bepalingen. *** 2al deze telkist de Vlamingen bevred'ige difj niet willen, dat men hun valk nog lan§ zou uitmoorden ? Wij antwooirdlen na de beteekenis van < amendement grondig onderzooht te hebben 'NEEN. Het « eenigszins verzacht toepassen » v den regel, dat d'e moedertaal de voertaal me zijn in de lagere selhool, zal afhangen van e ministerieel besluit. Een minister kan goed gestemd zijn, ma er zijn zooveel invloeden, belangen en pc tieke knoeierijen, dat hier de deur wagenwi opengezet wordt voor de grootste willekeur. Het zal voldoende zijn te Brussel, in « voorsteden en in de gemeeniten op oie ta; grens,- -dat men zich op de zoogezegde « fc hoeften » der school beroepe, om de treuri ste misbruiken in het leven te houden. Wij hebben hier inderdaad geen heldei duideiijlke bepaiing, en men weet, dat zelfs « beste "\vetten nog ten nadeele van het Vlaaj sohe volk uitgelegd worden. Wat zal er m dezen tekst gebeuiren, die ailes toelaten kai Een groot versohil be'staa.t er ndet tussohi de strek,king van het vnoieger. aangetnomu monsteramendement en de waaracihitige t teekends van den nieuwen tekst. Vioeger w-as er spraak, dat afwijking< mogelijk waren onder meer te Brussel « în de voorsteden. Thans wordt er bepaald, dat die afwtijki gen bij de hoofdstad, haar voorsteden en < gemeenten aan de taalgrens -beperktt zijn. Ziedaar eigenlijk het eenôg merkelijk ve sc'hii, maar langs een anderen kant moet< wij ook de vraag stellen wat de worden b> teekenen : In al de gemeentelijke, aangenomen of aa iieembare scholen is de moedertaal der k i d e r e n de voertaal in de onderscheidene gr den van het lager onderwijs. De ges'patiëerde woorden « der kinderen 'werdien bij den eersten tekst gevoegd ; m welk inzioht is dat gebeurd ? Zal hiet voldoende zijn, dat de ouders vi een enikel kind het in een andere taal wilk opleiden dan de taal gesproken door al i overige kinderen eener gemeente, Ojxlat < ■voor dat enkel kind een afzonderlijke klas zc tôt stand komen? Het ware al te belacheJijk om aan di< tekst deze beteekenis te geven, maar wat mi der belaohei'ij'k ware is het feit, dat deze teik nogmaals als een aanleiding zou wezen willekeur. Die' willekeur zou dan als een dekmant worden, waaronder men de Vlaamsohe kind ren met den geldelijken steun van de Rege ring verstompen mag. Er moeten daarover in de Kamer duid^ lijke verklaringen afgelegd worden; noodz kelijk is het ook, dat men wete waarop c sc'hikkingein : « het gezinshoofd verklaart. enz. » toepasselijk zjijn. Geldt het hier uits.luitend Bruisel, de voo steden van Brusseï en de gemeenten aan c taalgrens of zijn die bepalingen van algemei ne toepassing? Wij mogen overtuigd zijn, dat die bepalii gen in nagenoeg al de scholen van Brussel € voorsteden* zullen voor gevolg hebben, de het huidig geknoei voortgezet wordt. Wanneer wij dus onze meening over de nieuwen tefkist samenvatten, dan komen w tôt de volgende slotsom : deze tekst is ni< dnidelijk ; h.ij kan aanleiding geven tôt wi lekeur. en scihijnt ons zelfs van aard te zij om heersohende misbruiken officieel te tw stendigen. Wij verwachiten thans de noodige uitleggir gen van hen, die dezen tekst hielpen opm; ken. maar wij denken niet, dat zij ons wai trouwen zu-llen kunnen wegnemen. Bij de eersite lezing werd! door die sc'hiul van de Regeering een monsteramendlemer gestemd. Thans koimit de Regeering met een nieuwc tekst voor den d'ag, die eigenlijk een bedel te fopperij is voor hiet VJaamsche volk. In zijn nummer van Woensdlag veirklaa: Le .Soir, over het nieuw amendement V o i :li à qui e S t bi e n (dlat is nu eler goed). Iedie.reen weet, dlat L e Soir zuljk's ni< scihrijiven zou, indien het nieuw voorstel' va die Regeering vocvr het Vlaamsche volk nif nadeelig was. De verantwoordelâjikheâd; van dait ailes mo< vastge'steld worden, en wij zullen aan deze pli'cht niet te koirt blijven. Arous. 11 m 11 ~ ~v- > - i^ii^lllR J H0E HET TRAMRIJTUIG ER UIT ZAG NA DE BOTSING n, |er laan2^ in 0nze .tweecie uitgaaI mel"en, had Maandag op de Jubileum- ... Sd ,nf rr n ' ^ ^ b°tSmg PlaatS tUSSChen een waSen en een ««n. ko- Jlt Sftktri,,h.n g voei™an den wagen werd tusschen het tramrijtuig en een . e ektnschen paal geworpen ; hij werd met een zware wonde aan het hoofd naar het gast-overgebracht. De tramgeleider werd ook gekwetst, maar minder erg m sni NEDERLAND ar : x : h- bezoek van het Deensche Koningspaar jd _ Het schdjnt thans vast te staan, dat die ko-ninig en de /kOningin van Denemariken den i9den Mei een bezoek aan ÎSederland zuiLlen Ll_ 'brengten. Het koningspaar zal ontvangen wc<r-e_ den in het koninklij'ke paleis te Amsterdam cr_ >en éen d'ag van (hun verbjijf in het land zal be-° steed \voixlen aan een bezoek aan de residen-tie.e, e Essad-Pasja over de Nederlandsche officieren in Albanië De berichltgever van de X. Rott. D. te p Romie sieint aan zijn blad : « Essad-Pasja deelt rnij, mee, dat hjet Al-în baneesc'hle volk zeer dankbaar is vooir het b>e--n wonderenswaardige) beschavingsAMerk der Ne-e" derl an dbche officie ren. Hiji verzocfht mij;, Ne-derland zijn erke'rute.lijkihieid te betuiigen voor mî de onschatbare fholp, ter ve^heffing van het m vrijie AJbanië be^vezen ». Weder een kazernebrand te Haarlem n" Voor de.derde maal is Zondiag brand in de infanteriekazer-ne te Haariem ontstaan. De :brand bleelb te woeden op drie versdhil'lende r- rustkamers, wat het vermoed'en va.n brand-;n stidhting zeer versterkt. Bovendien waren de ï- kamers, waarop bimnd is uitgebroken, afge-sloten. De 'brand'wieelr was het vuur na korten tijd1 meester. Een streng onderzoek is inge-Q" steldL n- a- Moordaanslag te Delft Zondagavoud iheeft cle magazijnmsester dler n elektrisehe centrale te Delft, J. Kwant, een st moordaanslag gepleegd op zijn vrouw, van wie hdj enkele Ave.ken gieschieiden Jeefde. De man loste t'weé revolschoten op haar toen zij met 111 famili-ei ihuàswaarts keeride. De vrouw werd] ;n niet levensgevaari'djik aan den hais gewondl. 'e Kwant nam na bet volvoeren van zijn dàad 'r de vluchit en dreigde een agent, die ihem .wili-1,11 de aa.nhouden, te zullen neersohieten. Hij is nog nieit gevondlen. ^ FRANKRIJK De moordenaar van Fragson , Parijs, 17 Feb. — Victor Poot, de' SO-jarige 51 man welke zijn zoon, den zanger Fragson s- doodschoot, werd door de wetsdoktoren loere-2- kenhaar verklaard. Hij heeft zij ne misd'aad onder den invloed der jaloersohiheid gepleegd. ENGELAND Voor de verstandhouding tusschen Engsland, Frankrijk en Rusland r_ Londen, 17 Febr. — Xaar uit St-Peters-e burg wordt gémeJd, heeft Sa.sonoff, de Rus-sische md,riister| van buitenlandi>c:he: zaken voorg-esteld, aile . aangelegenheden, die En-geiand, Rusland en F.rankrijik raken, in t veir-n volg eerst te Ix>ndien te Jafcen onderzosken t door Sir Edward Grev, gràaf Berrker.dlorff en Cambon, (dfeze laatste zijn onderscbe'den-•lflj.k gëzanten van Rusland en Frankrijk). ? D'it voorstel 'heeft ten dbtel dte nauwe be-y trekkingen tufiscîhen de mogendheden dfer « triple entente » te bevorderen en de ge-da chtenwisseldngeo te bespoedigen. De Engelsche regeering en de Zuidafrikaansche ballingen Londen, 17 Febr. r ^n antwoord op een l" vraag, waaxijri. die regeering in overweging l" werd gegeven de Zuid-Afriikaansohe ballingen 1_ te beihandeien a.T's oingewenischte vreemd'elin-gen, heeft minister Me -Kenna gisteiren in het d Lagerhuis verklaaxd dat hem daa.rtoe' die be-it voegdhekl' ontbreeikt, aangezdèn ,al''e ballinigen Britsclhfâ ondierdanen zijn of 'het door inbur-n gering zijn .gewioirdlen. DUITSCHLAND *t _o-- Het nieuw procès teg&n luitenant von Forstner Berlijn, 17 Febr. — Keden moest voor de rechtbank van Zabern het procès worden opge-t roepen, aangegaan tegen luitenant von Forst-n ner door de jonge Francisca Murr, thans 15 , jaar oud en door haar vader vertegenwoordigd. ' Hërinneren wij dat de luitenant beschuldîgd wordt het jong meisje in 1913 te hebben ver-^ leiçl, toen zij slechts 14 jaa-r oud was. Hij lokte ze in een bosch en poogde gewelddaden op. haar n te plegen. Thans vernaiû men dat het procès voor acht dagen werd uitgesteld. Mèû denkt dat de onderhandelingen gaan voortdu.ren, om de zfiak op minnelijke wijze te regel en. SPANJE Aanslag in een dagbladbureel I Baroelona, 17 Iyeb. — Jorigelingen, partij-gangers van Don Jacmé, drongen heden in giroep in de lokalen van het dagblacl' «El' Ne-ren» en losten vier revolversehoten op den be-stuurder van het dag.blad en op .een der op-stellers. Beiden werden lieht gewond. DE BALKANKWESTIE Venizelos over zijn© reis in Europa Athene, 16 Febr. — Venizelos heeft in een ministerraad, dien de Ivoning v-oorzat, de in-drukken weergegeven, die hij van zij n reis dioor Europa had meegenomen. Hij verkiaarde, dat de grenswijziigiing van Epiiruis ten. gu/iste van Griekenilànd een uitge-maakte zaak is en dat. de nauwe betrekiking tusschen Griekenland, Servie en Roemenië de handhaving van den status quo op ,den Ba-1-kan waarborgt en maalkt, dat er met'de minsle vrees hoeft te bestaan voor een oorlog tusschen Griekenland en Turkije. De mi'nisteirraad b eraad&laagd e vervolgene nog over ondersciieidene ondèrwerpen, 0. a. over de onverwijlde versterking der vloot. De Egeïsche Eilanden Athene, 17 Febr. — Naar de « Patris » verze-kert, zullen, ingevolge een tusschen Engeland en Itaîi'ë gesTjoten overeenkomfit, de twaalf eilanden : m de Egeïsahe Zee, die Italie bezet houdt, niet aan Turkije worden teruggegeven, (loyh, zal biainenkort een andere op-lossiing daarover tôt stand komen. De prins von V/ied Berlijn, 17 Febr. — Naar hier vernomen wordt, zal de prins von Wied eerstdaags een bezoek brengen aan Londen,, ten eiiide overleg te plegen met Sir Edward Grey.- Naar u'tt Neuwied wordt gemeld, zal de Alfa an e esche afvaardiging o.p 19 Februari aan-staande in het paleis aldaar. worden ontvangen. Eene bedreiging van Danef Sofia,. 17 Februari. — De gewezen hoofdmi-nister Danef" verkiaarde in een hier verschij-nend blad, dat. als de ophitserdj tegen hem niet ophoudt, hig otukken op'enbaar zal malien, die voor kondng Ferdinand im de hoogste mate bezwrend ziin. ROEMENÎE- De Kamervsrkiezingen Boekarest, 16 Febr. -.— Zond'ag hebben <je V7erkiiezdngen plaatls igejhadl vùor 'heti eersite kieskollega van de Kamer. Gékozen zijn 56 libéralen, 5 konservatievem en ^ dlemokraten. Eir mjoeten 13 herstemmingen plaats hebben. AMERIKA DE MEXIKAANSCHE KRISIS Zapata bedreigt de hoofds<tad Mexiko New-York,. 17 Febr. — Vctlgens een tele-gram uit Mexiko staan de volgielingen van Za-pa.ta, een der opstandelingen 1 eiders. voor de hoofdstadl eni 'hebben zij, reedls enkel e buiten-wij-ken bez-et. De regeering de.r Vereenigde Staten heeft in verbandi diaarmede besloten nog drie oor-logssohepeji inaar Ve.ra Cruz te zienden. DE KOUDE TE NEW-Y0RK Achttien slachtoffers New-York, 17 Febr. — De koudie blijft xoort-duren langs. de kust van den Atlant'Lsohen Oceaan. In de stad New-York alleen teJt men reeds 18 slachtoffers. Eene erfenis van 450 millioen Do zondarlinge gescihicdteniis eener erfenis maakt thans nog al opgang te New-York. Het geldit eene som van 450 mi'Moen die wordt op-geëisch'D door een tweelionderdta.l personen, diie een bondgenootschap hiertoe hebben gesloten. Ja.renlang had een schoolmeester te New-Jer-sey? îjekere Luria, in de nieuwsbladen aankon-digingen laten pLaatsen, om de erfgenamen op te sîoeken van .loris Hoffman, in Transvaal overleden in 1844 onder den naani van Po.vnans-ki en eene fortu in nalatend van 12o millioen frank, neergelegd in de Bank van Engeland. Tôt in den laatsten tijd had ndemand den op-roep beantwoord en inmiddels was de fortuiai aangegroeid tôt 450 'millioen Dooh, nu komen zich onverwachts twee honderd erfgenamen aan te bieden en eischen de kolossale som op. Luria heeft deze personen vergaderd en verkiaarde hun dat het testament van Hoffwfan 111 zijn be-zit, slechts niooht geopend worden vijftig jaar na den dood van den erflater. Sinds twintig jaar is die halve een w overschreden. Luria even-wel, vroeg zijn aandeel van de erfenis om het testament af te leveren, waarin dan ook bereid-willig werd toegestaan. Het rechtsgeding dat J gaat volgen zal zeer ingewikkeld zijn, daar se-; dert de 69 jaar dat Hoffman ovorleed, zij no 1 nabestannden over ganseh den aardibodem zijn ' verspreid. De Koning der fielgen bij het Paardrijden gevallen DE VORST HEEFT DEN LINKERARM GEBROKEN Sinds een paar weken had Koning Albrecht zijne o;ude gewoonte hernomen, om elken morgen -en rit te doen in t Zo.niëntbosoh. Dit gesc'hiedde nogmaals Dinstdagmorgetn. Het staatshoofd was uitgereden -in gezelschap van zijn ondonnans~officier, wanneer, in 't Zoniëritosch nabij Boschvoorde, het paard des Konings Ov'er een steen struikelde en uit-gleed, zijn ruiter in dén val meêslepend. De Koning voelde hevige p ij n in den Jinikerarm... Een voorbijirijdende auto braoht het staà.ts-hoofd dade'ijik naar het pa:eis van Brussel; waar de ontboden artsen, Depage en Le-bpeuf, eene breuk van den linkerarm vast-.stdde-'--In 't paleis Aan de d'agbladschirijveis ' die- • ten • paJeize naar; inlichtingen kwamen ver né men, werdi g-ezegd : « Het ongeval dien Koning ,overkomen is gelukkig niet erg. Doch dergel.ijke val 'heeft soms onverwaohte gevolgerv Mein herinnere zic!h dden van den een pikeur van 't hof, die op zijn hoofd viei en 's anderdaags overleed' en ook de val van generaal Picpua.rt, die aan d e ge vol gen bezweek. Hoe het ongeluk gebeurde Kapitein du Roy de Blicquy, die den Koning op zijne wandeling te paard vergezelde, zegde : Rond 8 uur had de Koning het paleis ver-.laten en begaf zich n.aa.r Ter Kamerenbosch. In de Gravendreef, nabij de nieuwe vijvers van 't Zoniënboschi, struikelde het paard1, door het staatshoofd bereden, over een groo-ten steen in d'en grond stekend en thans be- ! | KONING ALBERT Het paard viel eerst op de knieën en sloeg daarna ter zijde om, den ruiter meêslepend. , De Koning viel onder ;t paard en zijn been ! bleef onder den buik van het dier steken. De officier kon dadeiijk den Koning. ont-I lasten en rechthelpen, ddch de val was in j twee tijdien geschied. De Kondng gleed eerst over het hoofd van het paard, toen het struikelde en viel op zijn linkerarm; daarna werd 'hij onder het paard getrokken. De gebroken arm j De artsen stelden eene breuk van het bo-venarmbeen vast nabij den schouder. Na on-! derzoek met de Rontgenstralen kon de arm in normale» staat worden gebraoht. | . De toestand des Konings is bevreddgend en geene koorts werd aangeboekt. Over een paar weken, hoopt men, zal er geen spoor van het ongeval meer overblij-ven.— STAATSBLAD 17 Februari 1914 Buurtwegen. — Een koninklijk besluit ver-gunt toelagen aan verschillen gemeenten dieir provinci^- Antwe-rpen, voor uitvoegring van ^erbeterinigswerken aan de buurtwegen, te weten : Ramsël, 917 frank ; Rethy, 751 ; Cap-pede-n, 5,500; Linth, 3,000; Calmpthout, 28,000; Santvliet, 12,000 ; — He^st-op-den-Berg, 16,000; Scnrieck, 15,000 frank. Orde der Afrikaansche Ster. — De Meule-meester' A., Sta.atso.pzieliter, is tôt den graàd van officier in de Orde bevorderd. Koninklijke Orde van den Leeuw. — Tombeur C., Staatsopziehter, is tôt officier bevor-derd ; Abetti A., geneesheer ; Andreiu C.., rech-ter; Crawley A., vakbeàmbte ; De Cloedt A., eerstaanwezend landmeter ; Gelders F., plaats-vervangend rechteir ; M-eék S., prokuneur des konings, en Caroli R., ge^vestbeheerder, zijn tôt ridders benoemd. De gouden mexlal'ie van de Orclie is toege-kend aan Blanckaert S., verifikator dea' be-lastingen ; Gèeymans M., gewestbeambte ; Coûter 3.,., ve<rifikator d-er b-eliastingen ; Hen-nebon V., gewestbeambte ; Lavorel G., gewestbeambte ; Maertens C., leider der werken, en Tetaert E.f gerechtsbeambte. De 2,iivei-en medalie is tbegekend aan Mal-rait A., timmerman ; Moons F., timmer*man, en Van Boom G., veekweeker-landbouwer. De bronzen medalie is toegekend aan Ba-samba, Bolokatu, Dimozet, Mafuta, Magom-bo, Sani, sergeanten-majoor bij de landimaeht. Voor ce Moedertaal als Voertaal in het Onderwijs De Stem van Gent Een prachtige Vo!ksverg-a deringr in de Beurs. — Een bomvolls zaai Vlamirigen eischt met de redenaacs, de 61.h. P-vrsocna, Huysmans en Wildiers, het Viaamsche Recht in de Schoolwet Van onzen bepçhtgever : Het ruime lokaal der Gentsçhe Beurs was] Maandagavond vol geestdriftige Vlamingen, die den. oproep van het Xationaa) Vlaamsch Verbond en het Nederlandsch Verbond, tôt mede verzet aanteekenen tegen de wijze waar-o>p onze taalreehten in de Kamer van voll<s-vertegenw^ordigers ' werden miskend, beantwoord hadden. • Om 8 uur namen aan het bureel plaats de h.h. Pei^oons, liberaal volksvertegenwoordiger te SÏnt-Niklaas ; K. Iluysmans, socialistisclV yo 1 ksvej;t egen w0ordiger te Brussel ; Wildiers, katholiek advokaat te Antwei-pen ; L. Willems, advokaat, voorz. van het Nationaal Vlaamsch VeUbond ; Kam. de Bruyne, schepene van onderwijs ; D' Stocké, ondervoorzitter van het Nationaal Vlaamsch Verbond ; advokaat Alfons Van Roy; H. Meert ; Dr Speleers, voorzitter van den Gentschen Tak van het Algemeen ; Nederlandsch Verbond ; Richard de Cneudt, j letterkundige, en anderen. De h.h. senator de Bast, de volksvertegen-, woor^igers Buysse en Maenhout, lieten zijoh verontschuldigen. De h. WILLEMS, voorzitter, verklaart : Na de betooging'en van Antwerpen en Brussel hebben -we het noodig geacht ook Gent's stem te lajen klinken, tein bâte van het recht van ons volk. ïk stel met genoegen vast, dat we onze strijdkrachten vlug hebben kunnen bij-eenscharen tôt een sterke macht. Onder liand-geklap verzoekt spreker de aanwezige Volksvertegenwoordiger s Aneeele en Lampens aan het Bureel plaatô te nemen, wat zij doen. Hij verleent d'aarna het woord aan den h. Persoons, die onder toejuichingen het verhoog heklimt. _ .:ede van den h. Persoons De tijd soh.ijnt mij voorbij, dat we dezen ZdUden laken, die in de besprekingen in de Kamer, betreffende de voertaal in het lager onderwijs, hun volk hebben verraden. Dàr. werd hun immers reeds zeer duclitig gezegd docir diegenen d*ie het prachtig drie-manschap hebben gesteund en gesterkt. Wat we nu nog te doen hebben is ons Vlea-m-sche volk bowust te maken, dat de strijd dien we voeren een strijd is om zijn bestaan. Dit-maal willen we niet meer bedrogen of gefopt worden, dat moet de leus van ons Viaamsche volk zijn. Het volk in zijn ondergronden, dat geestelijk en ekonomisch verdrukt wordt, trof nu eind)e-lijk eens een redmiddel om uit deze onwetend-heia te geraken. Het verplichtend onderwijs, waar voor we zijn gegaan van dorp tôt dorp, dat ons volk zou opgeiricht hebben, wordt bestreden en tegengehouden door pedagogische ketters, welke willen dat onze Viaamsche kinderen geen opleiding krijgen in de moedertaal. Dat zijn de vijanden van onzen stam, meer nog dan van onze taal. Zij meenen dat wij gedreven worden door haat tecren de Fransche kultuur. Dit is onzin. Al de leiders der Viaamsche beweging waren steeds prachtexempla-ren der universelle kultuur. De heerlijkste gave van Jan Rijswijck was, dat- hij de vertegenwoord'igers van vrèemde landen te Antwerpen steeds in hun eigen taal uitstekend toespreken kon. Mannen als Louis FTa.nck, Van Gauwelaert, Kamiel Huysmans, in wier rnond onze Xedea*-landsche taal zoo mooi klinkt, mogen zich op uitgebreide taalkennis beroepen. En zij spreken Fransch beter dan de Franschgezinde Beule-mansen. (Toej.) Neen, wij zijn niet tegen de Fransche kultuur. We willen alleen maar dat men door het gebruik van de moedertaal in het lager onderwijs de Viaamsche kinderen in staat stelle de noodige technische kennissen op te doen die hun tôt knappe menschen moeten opleiden. Wij zijn ten andere niet onverzoenbaar. De wijze waarop wij, v ol ksv ertegen w 0 ordi ger s van het Viaamsche land, de A'iaamsche amen-dementen in de Kamer opgesteld hadden, kan eenieder bevreddgen. Moest de regeering echter met andere amen-dementen voor den dag komen, die on6 geen voldoening schenken, dan zullen wij vocxrt-gaan met de regeering hardnekkig en koppig te bestrijden tôt ons recht geachiede. (Toej.) Pastoor Verriest heeft te Brussel gezegd dat de toekomst aan ons is. De vergadering hier van het Viaamsche Gent, bewijst dit eens te meer, daar hier ook de burgerij en de jeugd! met ons is. (Toej.) Het volk van Gent moet zijn deel hebben aan den strijd voor de toekomst van het Viaamsche volk. (Ovalie. Langdurige toejuichingen.) Rede van den h. Wildiers Destijds, toen «het gevaar groot en dringend de nood was in 't land van Leie en Schelde», kwam Gent voor zijn rechten op. De gilden hebben een verleden van strijd om eigendom-melijk reoht. Nu weer is het gevaar groot, we staan hier als vreemdelingen in ons eigen land. De regeering heeft. gehoo-pt van ons volk een ver-franschte massa te v or men. Men wil va.n de kinderen vreemdelingen in eigen huis maken. Doch hot Viaamsche volk is recht.gestaa,n en heeft geroepen : Neen, wij wil.Ten Vlamingen blijven! (Toej.) Er was een tijd dat vreemde invloed onze Viaamsche burgerij door Franschela.rij ver-basterde. Al wat uit den moedergrond kwam was voor deze burgerij uit den booze. Stilaan was het Vln.amsche volk door dezen invloed gewonnen geworden. Onze schilders werden geen Viaamsche schil-ders meer genoemd. zij behoorden in de dagen dier burgerij tôt de « Belgische Sohon'i ». Ons hoe le geestei'.ik en maatschappelijk leven werd terneersedrukt. En toen verbeuzelde men den kostbaren tij<t onzer werklieden-kinderen door ze tvveetalig op te lerden, en aldus hun geest voor waarlijke opvoeding te stuiten. Wat is ons land' rijk, doch wai is ons volk arm, ziedaar wat ik denk als ik mijn land en volk vergelijk met een volk als de Xoord-Nederlanders. . Elk volk heeft slechts één taal en voelt zich aldus thuis in zijn land. Daarom moeten wij Vlamingen eindelijk bewerken dat we ons thuif voelen in Vlaanderen. (Toej.) Tusschen volk en burgerij zal door de erken-nin^- van de moedertaal een band gesnoerd worden die Maanderen tôt een hooge bescha-ving zal voeren. Of de bevoegde ministers kathohek of liberaal zijn, dat gaat ons niet aan : we zegger hun dat, we hen verbieden ons volk te ver nietieen. Toej.) Aan de mannen al? Franck, Huysmans, Var Gauwelaert en wie hen in de Kamer biiston den, zeggen wij : Gaat voort, want het Vlaam sche volk is met u. Aaïï de mannen die den naam van Vlaam sohe voJksv ertegen woordiger s dragen, do cl d'ien ,in het minst niet verdienen, zeggen we : Wee u, gij zijt de moordenaar s van.het volk. Tôt de Regeering zeggen we : Ge hebt ons ver^tooten ; we zullen dan ook krachkladig en ondanks ailes de bestuurlijke soheiding eischen ! ! (Langdurige toejuichingen.) Volk van Gent, we zeggen tôt u : Jaagt uit uw partijen al dezen die u verraden ! Veirgeet het niet, gij zijt de meester. zii zijn de knech-ten. De toekomst is in uwe handen en in uwe handen alleen. (Geesldriftige toejuichingen.) Rede van den h. Huysmans Ik dank Persoons omdat hij mede het amendement heeft onderteekend, dat een waaT<borg voor het bestaan van ons volk is. Ik geloof dat Wildiers echter een weinigje pessimistisch is, waar hij zegt dat we al te diep gezonken zijn. De vergadering van dezen avond bewijst dat er in een stad als Gent nog veerkracht aan-wezig is. Ik ben gebleven een onverbeterlijke opti-misi Dàt is we! licht omdat ik gewoon hen te behooren tôt de minderheid. (Gelach.) Ik denk dan ook ndet, dat het gevaar vani bestuurlijke scheiding zoo groot zij. Politieke scheiding vraag ik niet. Ik heb steeds gevraagd k u lt u u rz elf stand i gh e id'. Wil kennen onze kultuurmiddelen en moeten het recht bekomen deze kultuurmiddelen toe te passen, zooals we dat willen. Er heerscht in West-Europa een algemeene beweging om kultuur. Ons volk neemt daaT deel aan en eischt ook mede : brood en kultuur. De Viaamsche kwestie is een ekonomisch vraagstuk. Zij zal demokratisch zijn of zal niets zijn. (Toej.) We willen een kultuur die van boven tôt onder, van onder tôt boven gaat. (Toej.) De voertaal moet in Vlaamsch België van onder tôt boven Nederlandsch zijn. Ik doe vand'aag aan geen politiek, maar ik zeg dat de politieke partijen uit Vlaamsch België in 't vérvolg beter Vlaamsohe vertegen-woordigers naar de Kamer zouden moeten sturen en geen menschen meer die hun land en hun kiezers verraden. (Toej.) Ik heb nog ineer betrouwen in den geest van rechtvaardigheid en het rechtsbegrip van de Waàlsche arbeiders dan in de begrippen van semmige' breed'-aangelegde franskiljons. Er waren destijds menschen, die vreesden . dat we van Vlaanderen een klein eiland van Noord-Nederlandsche, protestantsche indrin-ging wilden maken. En nu nog begrijpen de stompzinnige en verstokte Fi*anschelaars niet, dat de taal van het Viaamsche volk de .Wederlandsche is. Toen ik in de Kamer voorstelde het woord Vlaamsch door Nederlandsch te vervangen. was ik beschaamd omdat ik aan een foeschaafdl Pairlement nog bewijzen moest dat de taal uit dewelke zij allen een deel hunner wijsheid hebben getrokken, de Nederlandsche is, de taal van Voindel, Hooft, Bilderdijk, Beets. (Toej.) Het recht dat we vragen is een recht dat niet kan worden betwist. Toen ik- vand'aag doku-menten van bestuurlijken aard betreffende Kongo las, stelde ik vast dat de taajrec.hten van de Kongoleczen bevat zijn in een delvreet dat zegt : onderwijs in de moedertaal. Doch er komt een artikel bij dat bepaalt dat het luoofd-deel der ondeirichting. in de Belgische lands-talen zal gegeven worden. In België bereiken we praktisch niet zooveel; hier moeten we nog strijden om rechtén die de zwarten cadeau kregen. We hebben in België te doen met genees-bare en ongeneesbare tegenstrevers. We hopen dat de eerste in de Kamer met ons zullen mee-gaan. Ons goed recht is zoo klaar en eenvou-dig dat we de meerderheid meekrijgen moeten. (Toej.) Op sterken en stevigen grondslag van een eigen Nederlandsche kultuur, willen we een wereldkultuur bouwen. Ik zeg met Vermeylen : We willen Europeeërs worden maar om dit te worden moeten we eerst Vlamingen zijn. (Toej.) Nog een woord : Artisten hebhen we ; schiJ-ders, schrijvers, beeldhouwers, toondichtens van prachtig talent, die ons een eerste plaats in de wereldkunst doen inneme.n. Deze kunet is gevoed en gezogen uit het volk. De Irrachten, ;in de laatste jaren geboren, zijn eigendomme-lijke en groeien tôt een hooge kultuur. Het nationaal kultuur-gevoel ontwikkelt zich lang-zamerhand. Het is d'ank aan dit gevoel dat op dit oogenblik libéral en, katholieken en socia-listen hier naast.elkaar staan. Zij dus, die kultuur scheppen en haar bezitten, moeten nu tôt het volk gaan en het zelfbewust maken. Want de domheid van het Viaamsche volk is schuld ervan dat de feodalen, de beulen onder aile vreemde regiemen, hier nog leven. Dat zij sterven ! (Toej.) We gaan omhoog. We moeten omhoog gaan. Een mensch, die geen Vlaming en ook geen Waal was, Elisée Reclus heeft in zijn «Géographie Universelle» gezegd, dat ads het Viaamsche volk wil, niets het kan beletten te worden tôt een groot volk ». Indien we ons rech.t willen met taaiheid en moed, indien we handelen met kracihtda-dig doord.rijven; dan zijn we zeketr dat de overwinning komen zal. Dan veroveiren we morgen van onder tôt boven. in aile ondier-wijstakken het Nederlandsch ; dan bekomen we eindeiiik brood, en heschaving. (Toej.) De h. D' SPELEERS, voorzitter van den Gentschen Tak van 't Algemeen Nederlandsch Verbond, dankt de sprekers en leest volgende dagorde voor, welke met toejuichingen aangenomen wordt : Da dagorde De Vlamingen, opgckomen tôt de groote volksvergade;ring in de Beurs te Gent op 16 Februari 1914; betreuren de afstemming van de Viaamsche wijziging aan de Schoolwet voorgesteld door de hh. Franek-Huysmans-Van Gauwelaert; verzoeken met aandrang de \'laamsehe Volksvertegenwoordigers, bij de tweed e lezing een zoodanige wijziging te stemmen, die voor het Viaamsche volk het uitslu.itend gehruik der moedertaal als onderwijstaal waarborgt ; het aanleeren van een tweede taal slechts dan toelaat, wanneer deze geen af breuk doet aa.n de algemeene ontwikkeling van 't Viaamsche kind ; geen afwijkingen inhoudt, die zouden toelaten genoemde beginselen te ontkrachften ten voordeele van die verfransohing en ten nadeele va.n den Vlaamschen volkstam. Aan den uitgang der vei'gadering werden briefjes uitgedeeld. het opsehrift dragend : ■ « Leve de Bestuurli.ike Scheiding ». — Deze ■ strooibiljetten maakt en natuurlijk het onder-w.erp uit van luidruchtige besprekingen, die • i de aanhoudend neerpletsende regen, te ver-1 i geefs trachtte te verkoelen.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.