- Sam: Maatschappij H ET LICHT bestunrder » P. DE VtSCH. Ledcbcrs-Ovnt . REDACTIE . . ADMIN1STRATÎE UOOrpOORT. 29. CENT VOORUIT ABONNEAÎENTSPRIJS BELGIE Orie m n an den. . . , , fr 3.24 Zes maanden * , . , . fr. 6.50 Een jaar....... fr. IUO JWca «boanecrt rich op afle postfearceit* DEN VREEMDE Orie maandcn (dagclijkt verzonden). . . , . „ fr. 6.7* Qrgaan der Befgfèûko Werkliedenparfîj. — Iferschifnende aile dagén. PtNXSTEREN iSinxenl !9!5 En als de dag van het Pinksterfeest vervuld werd, waren zij allen eendrag-telijk bijeen... En zij werden aile vervuld met den heiligen geest en begonuen m spreken mot andere talen, zooals de geest hun gaf uit te spreken... En de menigte kwam zamen... En zij ontzetten zich allen en verwonderden zich, zeggende tôt elkander : Ziet zijn niot aile dezen, die daar spreken, Galileërs?... Wat wil dit toch zijn?... En zij werden allen vervuld met den zijn volzoeten wijns. (Handelingeii der H. Apostelen. Hooîdstuk 2. 1-13.) Voor negentien honderd jaren, op het groote jaarlijksche feest der Joden, die daartoe uit geheel Palestina naar Jeru-zalem kwamen ter gedachtenis aan de wetgeving op Sinai, waren er eenige mannen, arm van kleeding, proletarisch van uitzicht, die op straten en pleinen, in bazars en karavanserais eene vreemde en wonderzame leer verkondigden. In plaats van de éénige, strenge en toornige Jahve, verkondigden zij een al-goede, barmhartige Vader. Diens zoon, eveneens God, uit eene maagd geboren, welke den eerloozen dood eens oproerigen romeinschen slaafs gestorven was ; daarop herrezen en ten hemel gevar,en. — Van een derden God, de heilige geest, met de anderen tôt één verbonden... En de Israëliten, gedachtig aan de strenge leer der wet : « Ik ben de eenige Cîod ; gij zult geene andere Goden voor inijn aangezicht hebben », waren ver-baasd d-at die in Israël steeds zoo ver-achtte Galilesche proletariërs, in vurige en vlammende woorden eene vreemde geloofsleer verkondden. En de rijken en bezittenden, welke door die geestdriftige redenaars broe-idètlijke gelijkheid en communisme hoor-den leeren, verklaarden ze eenvoudig voor dronken. En nochtans werd die leer door het groote Romeinsche rijk gedragen en dui-zenden arme slaven en andere, door de wreede vuist van het Romeinsche kapita-lisme onderdrukten, geloofden er aan, wijl die leer, was het ook nà den dood, een weinig gelukzaligheid beloofde. Tôt dat de Romeinsche imperator Constantijn de eerste, om zijn bloed-schuldig geweten te sussen, de christe-lijke leer tôt staatsgodsdienst verhief en aanzienlijke sommen tôt derzelver uit-breiding spendeerde. — Nadat nu nog de vroegere eenvoudige gemeente-oudsten in bisschoppen en priesters herschapen Iwaren en in opvolgende Kerkvergaderin-gen de simpele armelui's evangeliën ook voor de rijken pasklaar gemaakt waren, werd de christelijke leer tôt politfôko godsdienst verheven en is het nu heden 'nog. En de gevolgen? De wereld heeft sindsdien niet opgehouden van onschul-dig menschenbloed te druipen. En ver-scheurende oorlogen volgden op ver-woestende oorlogen tôt op dezen dag. En steeds werd door de christelijke priesters en de christelijke menschen in honderdduizende kerken de zegen des algosdten vaders en des zoons op die moorderij afgesmeekt en na de bloedige overwinning een Te Deum laudamus gezongen. Zooveel heeft het « Bemint elkander » des stichters op zijne volgelingen ge-werkt, dat op het Pinksterfeest 1915 duizende kanonmonden dood en verderf onder de christelijke naasten-broeders zullen verspreiden, millioenen christenen met kreten van haat en woede elkaar zullen verscheuren, bommen uit de vlieg-tuigen honderden onschuldigen zullen verminken en verwoesting zaaien, duizende slachtoffers een ellendigen dood in zee vinden... En het zeer Kerksch-gezinde Enge- ■ land, en Duitschland met de evangeli-sche staatskerk, en Frankrijk « de oud-ste dochter der Kerk », zooals de paus het nog steeds betitelt, en het aposto-lisch-roomsche Oostenrijk, en het katho-liek België, en het rechtgeloovig-ortho-doxe Rusland, al die Staten, waarin het 1 politiek of het kerkelijk christendom nog eene groote roi speelt, voeren dag aan dag, zondag en heiligendag, sedert bij-na 10 maanden, eene afschuwelijke, bloedige krijgsdans op, die zeker niets christelijks heeft. Onmachtig christianisme! Bankroet politiek christendom! • • • Nauwelijks eene halve eeuw geleden kon men in verschillende landen en ste-den van Europa ook het schouwspel zien van een handvol mannen, vurige en geestdriftige apostelen eener nieuwe leer. Eveneens eene leer voor de ver» drakten en orîterfcîen, maar geene ge-loofslcar, eene leer gebaseerd op rede en wetenschap. Geene beloften van een gelukzalig hiernamaals, maar eischen en wegwijzing tôt verbetering van het aardsche lot en verlossing uit de loon-slavernij.O, ook toen, in het begin, ontzetteden zich de menschen en noemden hen revo-lutie-mannen, belagers van troon en altaar. En de arme loonslaven zelven en de vrome landlieden sloegen de apostelen, jouwden ze uit en verwoestten hunne vergaderlokaaltjes. En de welgedane bourgeois hoonden : * 't Zijn maar een zoodje dronken werkvolk. » En de politieke christelijke macht smeet op vele plaatsen de apostelen in den kerker, en de christelijke priesters ijverden op den kansel tegen « die doo-delijke pest ». Maar de heilige geest van het Socialisme was vaardig over aile landen en na eenige jaren reeds volgden honderdduizende loonslaven het woord des mees-ters : « Proletariëërs aller landen, veree-nigt u! » En na nog eenige jaren zetelden de apostelen der nieuwe leer van waarheid en gerechtigheid, gekozen door millioenen, in de wetgevende macht, terwijl evenzoo millioenen saamvereenigden paal en perk stelden aan de ergste uit-buitingen door het machtige kapitaal. Nochtans — « waart ook gij onmachtig den vreeselijken wereldoorïog te ver-hinderen », verwijten de tegenstanders en vooral de christelijke. Wacht een weinig, Mijnheeren. Is de socialistische beweging misschien ook 1900 jaren oud? Wat is 50 jaren in de wereldgeschie-denis ? Eene idee, eene wetenschap liever, die dat reeds in die gespanne tijds gewrocht heeft, niet met de sterke hulp van zoo-vele Constantijns, maar met de hulp van den heiligen menschelijken geest, voor-gelicht door de vurige vlammen van kunde en wetenschap, die leer zal in korten tijd zegevieren. Juist die tegenwoordige vreeselijke ka-tastrophe zal weder aan honderdduizen-den de oogen openen en den weg naar het Socialisme wijzen. Wees er zeker van : tegen een toekom-stige oorlog zal het geheele socialistische en vereenigde proletariaat pal staan en die weten te verhinderen. De oude ideologie zal evenals de oude maatschappij langzaam in puin vallen en eene nieuwe maatschappij en de logische wetenschap is reeds bezig in hunne plaats te dringen. Ondanks ailes staren wij hoopvol en met zekere vervvachting op het groote Pinksterfeest der toekomst, zeggende met den onsterfelijken dichter Schiller : Het oude stort ineen, En nieuw leven bloeit uit de ruînen. Mz. Bîlojg's nijïerhsids- eit han-delstsiting in 1918 is vsrbaad met de vakorganisatie Over enkele dagen gaven wij in een drie-fcal artikelen een algemeen overzieht over de bevolking der europeeache staten,^ als-°ok over de internationale vakorganisatie der werklieden. Heden gaan wij een overzicht geven over pet getal handels- en nijverEeidswerklieden ta on» laad a» 'A a»imt v»re*nitr<iam. Daaraan zal men kunnen zien wat er nog te doen is i De nijverheids- en handelstelling op 31 December 1910 gedaan, heeft al de in België woonachtige personen opgesomd die een nijverheids- of handelsberoep uitoefe-nen : de nijverheids- en handelsbedrijfs-hoofden (ondernemers, zaakvoerders, ge-volmachtigde bestuurders), de familieleden der bedrijfshoo'fden, de beamftten, bestuurders, ingénieurs, klerken, rekenplichtigen, verkoopers, reizigers, meestergasten, be-wakers en de arbeiders, zelfs de werkloo-zen inbegrepen. Het getal dier personen die hunne bezig-vonde». oa d* wscMiftods arbeids- plekken: mqnen, fabrieken, werven, werk-huizen, winkels, magazijnen, handelshui-zen, openbare en private vervoer-onderne-mingen, çemeentebedrijven, bedroeg op 31 December 1910: 2,238,008, waarvan 1,561,034 mannen en 676,274 vrouwen, en zulks op eene totale bevolking van 7,423,784 zielen. Ziehier de uitslagen van de nijverheids-en handelstelling gedaan op 31 Decemher 1910 in het gansche rijk, volgens de provin-ciën en volgens de beroepen : Getal personen in de nijverheid bezig gehoud,en : bedrijfshoofden, familie-Provinciën leden, beambten, werklieden, werkloozen per prov. mannen vrouwen totaal Antwerpen 168.606 34.445 203.051 Brabant 236.828 77.356 314.184 W. Ylaanderen 124.620 75.883 200.503 O. Vlaanderen 166.959 98.349 265.308 Henegouwen 306.275 45.792 352.067 Luik 205.792 41.873 247.665 Limburg 23.738 4.506 28.244 Luxemburg 24.091 3.783 27.874 Namen 62.460 8.805 71.265 Het Rijk 1.319.369 390.792 1.710.161 Getal personen: bedrijfs-hoofden, familieleden, beambten, toerleloozen en Bedrijven werklieden per bedryf mannen vrouwen totaal 1 Visschers 2.610 22 2.632 2 Mijnen 148.041 7.194 155.235 3 Groeven 45.711 620 46.331 4 Metaal 221.319 6.507 227.826 5 Aardewerken 27.966 3.675 31.641 6 Glas 25.733 4.034 29.773 7 Scheikunde 29.634 6.613 36.247 8 Voeding 97.042 8.756 105.798 9 Kleeding 42.065 162.114 204.179 10 Vezelbedrijf(l 108.097 154.649 262.746 11 Huis- weg- en wafcerbonwb. 162.9C6 814 163.810 12 Houtbew. en huisinrich- tingsbedr. 136.023 5.938 141.961 13 Huiden- en le der 55.8V* 12.896 68.711 14 Tabak mtm -^.604 15.602 15 Papier 9.038 3.795 12.833 16 Boek 19.792 2.432 22.224 17 Kunststieîen 26.149 2.283 28.432 18 Yervoer: openb. onder- nemingen 67.172 2.004 69.176 19 id. werkhuiz. 14.496 2 14.498 20. id. private onderneming 68.666 1.840 70.506 Samen 1.319.369 330.792 1.710.161 In de 1.710.161 personen behoorendo tôt de nijverheid zijn er 260.521 bedrijfshoofden en 91.693 familieleden dier bedrijfshoofden, door hem als beambten of werklieden in dienst gehouden. Onder de bedrijfshoofden zijn er 184.762 mannen en 75.759 vrouwen. Onder de familieleden 66.971 mannen en 24.722 vrouwen. Men treft bijzonder veel vrouwen aan in de volgende bedrijfsgroepen: Getal Per Bedrijven Werk- , honderd lieden Textielnijverheid 147.918 62.83 Kleedingnijverheid 66.546 77.86 Huiden- en lederbedrijven 11.657 29.28 Scheikundige bedrijven 6.092 20.67 Tabak 4.201 34.21 Glasnijverheid 3.865 14.23 Papiernijverheid 3.484 14.23 Aardewerknijverheid 2.16? 10.03 Wat de beambten, bestuurders, meestergasten, technische en kantoorbedienden be-treft, men telt or 86.302, waarvan 82.635 vrouwen en 3.667 vrouwen. In de openbare vervoerondernemingen worden er 27.473 beambten gebezigd, waarvan 26.681 mannen en 792 vrouwen. Ziehier 't getal beambten, mannen en vrouwen in de nijverheidsgroepen : Getal be- Per Bedrijven ambten honderd Openb. vervoerondernem. 27.473 31.83 Metaalnijverheid 13.247 15.35 Private vervoerondernem. 7.975 9.24 Mijnbedrijven 7.209 8.35 Textielbedrijven 5.984 6.93 Voedingsbedrijven 5.861 6.79 Scheikundige bedrijven 3.989 4.62 Huis-, weg- en waterbouw 2.046 2.37 Groevenbedrijven 1.940 2.25 Kleedingbedrijven 1.634 1.89 Houtbewerking en huisb. 1.408 1.63 Glasbedrijven 1.380 1.60 Huiden- en lederbedrijven 1.211 1.40 Boekbedrijven 1.143 1.32 Papierbedrijven 1.037 1.22 Kunstbedrijven 976 1.13 Aardewerkbedrijven 956 1.11 Tabakbedrijven 709 0.82 Yisschersbedrijven 124 0.15 Ons volgend artikel zal loopen over de handelsgroepen. JAN SAMYN. (1) Vezelbedrijf is ailes wat tôt de Textielnijverheid behoort en daarin zijn ook de meer dan 40 duizend kantwerksbers begre-. neo' Als É vrede zai tiersfeld zijn Zullen de landen die nu oorlog voeren hunne wederkeerige betrekkingen herstel-len zooals deze bestonden v66r het uitbre-ken der vijandelijkheden 1 Het invloedrijk deensch d.^gblad Svenska Dagbladet heeft zich reeds met deze be-langrijk« kwestie bezig gehouden en een gro-ndig onderzoek gedaan om te bewijzen hoe noodig het is dat de heele menschheid er zich mede inlate. De antwoorden die san den opstelraad van het Svenska Dagbladet gezonden werden uit Frankrijk en Engeland, uit Duitschland en Oostenrijk kwamen, zijn nogal uiteenloopend. Alhoewel deze antwoorden in strijd schijnen met elkander, zegt het deensch blad, mogen wij ons toch verheugen bij de vaststelling van een j-unt waaromtreot er overeenkomst schijmt te bestaan : Verscheidene woordvoerders en voor-mannen der verbonden mogendheden zoo wel als van de Duitschers en van de Oos-tenrijkers geven lucht aan de overtuiging dat de onzijdige landen nu eene veel ge-wichtâger roi zullen te spelen hebben, aan-gezien zij zullen gelast worden met de taak van tusschenhandelaars, van verzoeners, tusschen de volken die onverzoenlijk zou-den wille® blijven als de vrede zal hersteld zijn. Omtrent dit punt bestaat er eene aan-moedigende eensgezindheid tusschen den duitschen hoogleeraar Hans Delbruck «1 den engelschen geleerde Edmund Goese, die ongeveer hetzelfde antwoordden. De fransche geleerden Beinach en Roland waren van gedacht dat er zeer vele moeilijkheden zullen bestaan om den af-grond te dempen die door den oorlog ge-slagen is tusschen de twee meest beschaaf" de volken die tegenover e^-ander hebben gestaan in dezen oorlog. Roland voegt er ecbter bij : < De belangen van re menschheid zoa- den nochtans de belangen der vaderlandea moeten overheerschen. Er zou niets mogen bestaan dat de ".edelijke en verstands-lijke betrekkingen tusschen de beschaafde landen zou kunnen belemmeren. Hij die zou medehelpen aan deze belemmering zou als zelfmoordenaar moeten beschouwo worden. Wij gelooven dus dat zij zich zou-den kunnen bedriegen, de zwartzieners die onvoorwaardelijk voorzeggen dat de ge-dachten van broederlijkheid onder de men. schen voor eeuwig zullen versmacht zijn door den oorlog. Die gedachten zijn misschien voor den oogenblik versmacht of tôt tijdelijk zwijgen gebracht. » Weldra zullen wij ook de socia-aldemo-craten over deze kwestie hooren. De oorzaken van den oorlog zijn doot-de socialistische wetenschap ten duidelijk-ste aangetoond en hij zelf is door de so-ciaaldemocraten als moeilijk vermijdbaar voeorzegd in de kapitahstische wereld. Kan het socialistisch beginsel er onder geleden hebben als de sociaaldemocraten de noodzakelijke gevolgen van het tapita-• listisch stelsel voorzegden t Kan het ten nadeele van het socialistisch stelsel uitvailen als eene voorzegging der sociaaldemocraten juist bewaarheid wordt? Kan het tegen den geneesheer pleiten als hij, de verschijnsels geraadpleegd heb-bend, voorzegd heeft welîje plaag den patient zal komen teisteren, als deze niet tijdig voorzorgsmaatregels neemt om ervan bevrijd te blijven? Ons socialistisch beginsel komt na de verwezenlijking van zijne voorzegging sterker uit den bayerd waarin de men-schenmaatschappij geworpen is en daar de betrekkingen tusschen de volken, de broederlijkheid onder de nenschen over de1 grenzen heen dcelmaken van ons programma, kunnen wij de toekomst gerust te gemoet zien ! De betrekkingen tusschen de volken en de broederlijkheid onder de menschen zullen er na den oorlog iOg veel noodzake-lijker zijn en vooral onder de proletaren der verschillende beschaafde landen, die den oorlog en het kapitalisme als oorzaak nog meer zullen nebben leeren verafschu-wen, zullen meer dan '■oit hunkeren naar overeenkomst en aolidariteit. mmw »ii"rnTi-j im uni 1 i>> 11 »• n ■■ ■ 1 11 m» ni 1 ■ * n 1 m—ubiii ii»niiinm Europeesche Oorlog In Wesf-Vlaandsren m Ses 't Nosrden van Frankrijk Ëtiisleele telspammen : USt Osaitscs!^ Ssregi G root Hoofdkwartier, 21 Mei 1915. Westelijk oorlogsterrcln : Ten noorden van Ieperen vielen kleurige Fransche 's nachts onze stelling ten oosten van 't kanaal aan. De strijd is nog aan gang. Een bij Laten avond begonnec aanval der Engelschen ten zuiden van Neuve Chapelle in de streek van La Quinque-Rue brak in ons vuur samen. Noordooste-lijk van Arras schoten wij bij Fresnoy een vijandelijk vliegtuig neer. Een verder dooi de Franschen gister namiddag in 't woud van Ailly ingezette aanval mislukte ondei gevoelige verliezen voor den vijand, die eenige gevangenen in onze handen liet. Oostelijk oorlogstcrreîn t In de streek van Schaulen hadden slechts kleine gevechten plaats. Aan de Dubissa gelukte onze aanval oostelijk van Podubis tôt Belygola; hij bracht ons verder 1500 gevangenen in. Ook oostelijk van Miloszajeie en Zemigola werden de Russen over den vloed teruggeworpen. Verder zuidelijk is de strijd gestaakt. De overschot der zuidelijk van den Njemen verslagen vijand zette zijn vlucht in de richting van Kowno voort. Zuidoostclijk oorlogsterrein : Do toestand bij de Duitsche troepen is onveranderd. Oostelijk van Jaroslau werden gisteren gevangenen gemaakt, die niet met geweren maar met eikenknuppels uit-gerust waren. Door het leger des generaal-oversten von Machensen en de overigen in 't verband van het Oostenrijksch-Hon-gaarsch leger strijdende Duitsche troepen werden sedert 1 Mei 104.000 gevangenen gemaakt en 72 kanonnen, evenals 253 mo-chiengeweren buitgemaakt. Deze getallen zijn in de reeds vermelde getallen vervat. Opperste Legerbestuur. Uit Fransche ilss'on V/TB. PARUS, 22-5-15 : Eerste berleht. Tusschen den nacht van 19 tôt 20 Mei had den geene krijgsverrichtingen plaats. Twccde bericht. De dag werd door een le-vendige artilleriestrijd gekenmerkt. Twee duitsche vliegtuigen werden neergeschoten. In Champagne bij Beau Séjour rnkten wij tôt aan de vijandelijke loopgraven vooruit. In de Argonnen bij Bagatelle wierpen wij een aanval terug. In 't Woud van Ailly namen wij verschil-ligie loopgraven, en behielden het gawon-nejn terrein. ïfe yk Aib it EiissisoSi-PooIsclii-6aliG>scti8 grens ; Ust d®si@EsHjksGgQ© liroea WTB. WEENTEN, 22-5-15 : De strijd aan 't front in Middengalicie duurt de strijd ' voort. De in de Sanstreek noch aan den 1 W.stroomoever staande russische afdeelin-' gen werden over den oever teruggeslagen. len O. van Jawlau wezen de verbondene troepen het vooruitkomen van sterke vijan-1 delijke krachten af. Bij een hevige nacht-strijd bestormden onze troepen ten O. van Drohobycz eene russische stelling en ver-overde het dorp Neudorf. Wij namen 1800 gevangen. De vijandelijke doorbraakpoging ; bij Kolomea mislukte. In de gevechten in de berglanden van Kielce, die nog voort-[ duren, maakten wij tôt hiertoe 4000 gevangen. Sedert 16 Mei is het getal gevangen gestegen tôt 20,000 man. Sedert 2 Mei be-draagt het 194,000 mannen. Uit Hss5sis«ïfo© &3E°oin PETROGRADE, 22-5-15 (Ambtelijk): In 't Gebied van Schaulen, op 't front Kur-chany-Rossijennu-Ecra.yola, werd strijd ge-, leverd. Tein Z. O. van Rossijennu tegenaanval afgeslagen. Aan het Narewfront en N. van Pilitza ailes rustig. De strijd aan den VVeichsel en op het gansche front in Ga-li-cie duurt voort. Op het front Tarnobon-Brzeghy-Rororew en op den onder San wierpen wij den vijand terug. Te Jaroslau-Lezaaisk kwam de vijand op den rechter Sanoever. Ten Z. van Jaroslau zijn beide oevers nog in ons bezit. Tusschen Przesmysl en den Dnjestr sloegen wij den vijand terug. Op het front Delalyn en Kolomea kwamen wij vooruit. il* îaar — N. 141 Prijs per nommer : voor België 3 cantiemeii, voor dan reemde5 centiamen T®!afaon t i&ajâactie 247 - Âdministpatie 2845 ^ondati 23 IttEl 1«16 *—a—a— m.. Hiwniii— nmi— ■ 11

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.