Pri'js pei nommer : vooi Btlgie 3 eentiemflB, tooi dsn Vreemdt 5 osctiemea Tslaïoosï i Redactïo 24? - AdenÉroistpaiie 2845 ■»ÉPBaMMI|iwreatWWWiWW«MBnWMtil'IMIIilllii<>lililllll <fJ3M«W»«TOMBgB8aailceggi atsgmaasawiMewKMMKiigacairiiMrfwMMMWMMMM Zaterdan 2® FEBBU&ttlt91tt IPfskfter-UftgeeH»®» Klrtaitschippij H ET LICHT *■ bestuardfi? i > -yz VISCH. L«tfebcrx»Qfiit .. REDACTIE .. administratie JOOGPOORT. 29, GENT VOORUIT ÀBGNNEMENTSPRU& BELOIE Drle ntaendea. . . , , tr. 3.2$ ZM Biaandca > h. 6.5(1 Ces jatr. ...... h1. IUO Mas abwmeert rfsf? «f #S« pes&BFMfc» DEN VREEMDE Drie maanden t<tegai(Jte vtnsMlNl . . • • M fr<9 Orgaan de/* Belgkokô Wepkliedenpatiij. — Versehijne^de a!k dagen. . ■.— : ■ IEen resW*3«dii cordeel over it Vakbeweging Ujkt misschien wel 'n anachronism nu tespreken f de vakbeweging die, bij on», siudi hetuitbreken tien oorlog 200 goed als stop gezet it. Lr al is het syndikaal leven onderbroken, toch wil iiet beduiden dat we niet volkomen gtrsed staan actie en strijd weer aan te va.t*en zoodrn het oogen- Hmrtoe zal aangebroken zijn. t; vaur smeult onder de as»che... Dodra de tijd zal dàar zijn, zal de vakbeweging fin werk'ng treden. Jt voorzien dat na den oorlog de arbeidende klasse l dan ooit door haar zal moeten gerugsteund wor- | En wa boudin ons poeder droog. * * * tel toevallig nam ik deze week «Le régime clérical je!gique.>, het belangwekkend boek vaa Dr. J. Bar-fin handen. Sinds masrden stond het onaangtt-jd in în'n bibliotheek. j heb er 'n heerlijke bladzijde in gelezen over de beffïging. En dit heeft me goed aan 't harte gedaan. [et dted me deugd Barnich't bezadigd en recht-oordeel over de vakbeweging t# herlezen bu jôoveel dommen prietpraat hooren vertellen door fentieuze lui die hua gezicht in 'n ensstige piooi En om te verkondigen dat de werklieden v<56r den K toch zoo veeleischend en aanmatigend waren, le nooit teVreden. waren, steeds boogere loonen wil-• [ dat de bazen niets meer te zeggen hadden, de Knden eene onduldbare tyrannie uitoefenden, dat Ko toch niet langer kon biijven duren. Daar moest [einde «an komen. Dat iprak van zelf. De oorlog I dltrvoor gezorgd en de «ocialistiiche en «vndika-tche leiders zijn voor goed hun gezag bij de wer-fceklas kwijt ■ het zijn lui die durven bogen op 'n zekere ver-■elijke on; wikkeling die zoo durven sproken ! Stiswasrlijk zonderling — en tevena bedroevend lit er nog zoovelen zijn die er totaal verkeerde op-B$en en gedachten op nahouden over de vakbewe-■tn, ik herhaal het, het doet goed wanneer men Ind, die niet een der onzen is, 'n objektief en juist Ici over dieze'rde vakbeweging hoort uitspreken. _Bitb dan 00k niet aan den lust weerstaan 'n paar Bc tut het boek van Dr Barnich ter intentie onzer ■ttevsrtalen. $ a#c s* ^■itgde reeds dat dokter J. Barnich niet «an d«-^H|ii|de staat der barrikade ali wij. ^■s helderziende, eeriijk en onpartijdig, ziedaar ^Hphni! hoe hij zich uitlaat over de vakbswzgin? : ctf ovi&UâoUc gCdB6C£*vi:.-wi-j-' aer middelen v*n voortbrengst, de samentrek-^Bcr kapitalen veroorzakende, heeft, sinds meer ^Htere halve eeuw nieuwe voorwaarden geschapen ^■lli sociale betrekkinçen die zich uiten in steeds ^■tr wordende konflikten tasschen kspitaal en welken liant men zich 00k wende, overal ^Bnen de tegenstelling tusschen de bezittende en de ^■tnd: Uas steeds grooter v/orden. Werkstakingen ^■ct-auis volgen elkander op, aan de eene en aan de partijen overwinningen ea nederlagen bezor- ^■nophoudelijk bereidt men zich voor met het 00g ^Vtampen van morgen. HHet verbond der kapitalisten, het vormen van ^■ons-syndikaten moest onvermijdelijk de werk-^■"■koalitiej in 't leven roepen. ■tes hebben zich ontwikkeld zoowel In b«houdv aii in de demokratischs landen, bij de Germa-■en de angel-Saksers, zoowel als in de latijnsche te zamen vormen zij het ontzaglijk léger H01 arbeid, dat eischen heeft te doen gelden en niet minder ontzaglijke macht van het kapitaal H:;®eer en meer in bedwang hov-dt. ^■Waar de behoelte zich doet gevoelcn, moet het gevonden worden er aan te voldoen. ■De geschiedenis leert ans dat de revoluties die de ^■«iheid teisterden, tteeds voorafgegaan warea ^Krisissen van werkloosheid en levensduurte. beter bewustzijn van hunne rechten en plich-^Weovertuiging dat de vereeniging en de solidariteit de zoudén kunnen zijn om de ekonomische vrij-te verwezenlijkeri, hebben in de laatste vijitig ^■«rde werklieden toe gedreven zich te vereenigen. ■Wis de vereeniging, in haren syndlkalen vorm, niet van aard om de sociale plaag der werkloosheid te verzachtcn en was zij niet bij machte om hun hoop te scherAen in eene betere t«ekom«t? » Waerom zouden wij dan niet rechtmatig vinden den wi1 van de arbeidende klas om, door vredelievende middelen, een geneesmiJdci te zoeken voor wreede kwaien en waarora zouden wij ons niet verheugen in het feit dat de algemeene en wetenschappehjxe arga-nisatie van het proletariaat de duurzaamheid van het evenwicht nieuwe hulpmiddelen bezorgt ? » F -.'te maatschappij die den weg van den vooruit-gang wil inslaan en die de zedelijke verheffing zoowel als hr.t vermeerderen der welvaart van de elementen die haar samcnstellen betracht, kan haar ideaal slechts verwf ;enlijken wanneer de massa, de werkliedenklasse, décigen-ot is in de algemeene welvaart. Dit zou de voortdurende en ovcrhesrschende bekommering moeten wezen van diegenen die de last op zich genomen hebben de volkeren te besturen. » JE,en zuiver begrip van die kapitale p'icht, dat voor gevolg zou hebben een rechtvaardig stelsel van werk-fiedenbEscherming in praktijk te stellen, in zich De-grijpeiide op zesr bijzondere wijze het aanmardiycn van het syndihalism, zich bewegende bmnen de per-ken der wctten en dat vooral betracht de werkloosheid te bc«3mpcn door rechtma'ice eischen in te willigen, kan er sîecntsf toe bijdragen de zedelijke wanrde zoovitl als de rijkdom van een land te vergrooten. » ^5 # Ce heer Barnich is dus van oordeel dat de vakbon-den dienen aangemoedigd te worden en dat zij bijdragen toi tien algemeenen welvaart. Zij vergrooten den rijkdom van het land. Ziedaar wel een oordeel dat 2onderling moet klinken in soinmige ooren, Hebbe.i we niet bestendig hooren verkondigen dat de vaknktie een gevaar was voor de nationale nijver-heid, dat lage loonen en langen arbeidsduur onmisbaar v»aren om de konkurrentie te kunnen volhoudcnî De heer Barnich heet dit eene dwaling. En hii heeit volkomen gelijk. In algemeenen regel vergroot de voorspoed van de nijverheid en handel naar geiang de werklieden b^ter betaald worden en wanneer de duur van den arbeid de menschelijke krachten niet te boven gaat. Daar vaar de vakbonden machtig zijn, waar de werklieden betere levensvoorwaarden hebben weten te veroveren, daar bloeit de nijVerheid. De voorbeelden daartoe hebben we slechta te grij-pen.De vakbonden vergrooten de algemeene welvaart, zij drijven de nijverheid 3ieeds verder op den weg van den vooruitgang. Dçt is een onbetwistbaar feit. Daarom is1 dan 00k de roi die zij vervullen in de ontwikkeling van het kapita-lisme zoo prachtig. Lage loonen en lange werkuren hebben nooit eenige nijververatid kunnen bevorderen. V c or ;.««■: zim het c-îr* da< âr v#k-»ktje d« vùôruitgang bevordert, icant de vuhbc Vjïym;/ hteft bdang by de steeds grooUr wordende onlwikkt' lina (1er rijkdommcn en der middelen van voortbrengst. t & & Nog eene stellmg die zonderling moet klinken bij on-voorbereide lieden ! Nochtans is niets juiater. Een sterk, intensief ekonomisch leven en eene be-drijvige nationale voortbrengst zijn er noodig, niet alleen om den welstand der werklieden te vermeerderen, maar 00k om hunne strijdkrachten te vergrooten. Wanneer de burgerij ondernemend is, hare nijverheid epvoert naar een hoogeren trap van bloei, dan wordt 00k de wcrkliedenklas verstandiger, wordt ze meer ondernemend en werkzamer.- Als de nijverheid bloeiend is zijn er meer arbeids-krachten noodig, kunnen de werklieden hoogere loonen en betere werkvoorwaarden veroveren en het onmid-dellijk gevolg van zulken toestand is het toenemen van het onderwijs onder Hr arbeiders. Da kapitalistische klasse die niet bij machte is ge-makkelijke winsten, schandalige winsten, te malien op den arbeid van een proletariaat dat zich weet te ver-dedigen, is wel verplicht haar heil te zoeken in eenen voortdurenden vooruitgang, in de hernieuwing en de verbetering der werktuigen en der arbeidsmethoden. En langs den andercn kant krijgt daardoor de wer-kende klas het besef dat zc de v/ereld niet zal om keeren, de maatschappij veranderen, wanneer ze niet aan de kracht van haar ideaal, hoedanigheden en be-kv/aamheden toevoegt die haar moeten toelaten in de toekomst de voortbrengst te besturen. In een woord : Zij krijgt het besef dat ze xich îcdelijh en tertlan-delijk moet onivoikkelen. Ziedaar de groote waarde tî'i de valthewegmg, enkele der gedachten die ens leiden in onzen valcstrijd. De gcestdrift welke we voor cieze zaak gevoelen, doet ous on. erschillig de schoud' i s ophalen voor den prietpraat vau gedachtenlooze lui. Antwerpen. J. D. K. Eene noodtge vrgststeUing De Federatie der Christelijke , assen van Onderlin-gen Bijstand heeft onlangs eene Uijeenkomst gehad te Brussel. Le Sien Publie stipt met g îoegen aan, dît de meeste ziekenkassen voort hunnen inleg betaaid hebben, om voort voordeelen te achehken aan hunne zieke leden en sommige aan hunne invalieden. Wij 00k hebben hetzelide gedt.an. Onncodig du» te zeggen, dat wij de handelwijze dc.r christelijke zieken-beurzen verstandig vinden en u dus onvoorwaarde-lijk goedkeuren. Maar Le Bun Public is niet logiek. Terwijl hij het voortbetalen van inltg in de maatscbappijen van on-derlingen bijstand go^dkeurt, Lat hij plann.cn uit-broeien om de vakvereenigingen 'e treffsn in hun be-staan, ja hun het leven onmogelijk te maken. Het voorstel Variez betretïenaî den werkeloozen-steun is in den grond niets anderr En dat gaat Le Bien Public ftllzwijgend voorbij. Nu wie niet spreekt consenteert in' het klerikaal blad heeft getoond dat het in den grond genegen is aan den oorlog tegen de syndikaten. En moesten de vakbonden eeuparig betlissen van niet meer in te leggen, zij zoude». de volkomen goed-keuring van Le Bien Public wegdragen. Hij zou toe-jiiichen.Gelukkig dat zulks niet gebeuren zal. F. H. Sletsen !!! wanneer w mer zuixen aanaeien over t gtcirag van tal van vrouwen en jonge meisjes, met de oorzaken, gevolgen en de te beproeven maatregelen om de kv.-aal te beperken, overdrijven we niet als we be-weran dat dit verSchijnsel overal waar te nemen is. Het treft iedereen diepschokkend, opbor-rclende verontwaardiging J:nijpt u de keel clicht wanneer ge veelal <etuige zijt van het st ods grooter w-ord ,,rîe geta) vrou-wen en mexsj-es, die zica nuia over kop in de armen der prostitutie werpen. Moeders offeren onbew-ust, of met gerust geweten, de eer en de toekomst harer kin-deren, op dien weg gaan ze dikwijîa voor of volgen, het wordt eena steeds meer, en meer ergernis-verwekkende kwaal, die de waardigbeid van 't volk kwetst. De bevolking, die reeds door all&rhande omstandigheden verbitterd en opgewonden is wordt het niet minder door die Bchan-delijke feiten, en als ze zich daarover uitlaat, vormen de scheldwoorden, zooals : Sletsen, hoeren en andere lieftallighedea, scheering en inslag. Wij 00k keuren ten strengste de handel-wijzci dier vrouwen en meisjes af. Op ge-bied van huwelijksplichten en eer houden we niet van afwijkingen, maar do kwestie is zoo belangrijk, dat w'ons niet weerhou-den kunnen ze eens van nabij te bekijken. Wat kan bij velen van die vrouwen en meisjes wel d© redon zijn van hun hnidig gedrag, die door iedereen voor afschuwe-lijk uitgekreten wordt? Hoeveel zijn er niet onder haar die v66r don oorlog onder de meest achtens-waardige vrouwen gerekend u^r>rl*n, en die nu, binst den oorlog, tôt over de len-den in den modderpoel der ontucht ver-zeild geraakt zijn? Aeii, we weten heel goed dat er voor aen oorlog 66k gepiostitueerde vrouwen en meisjes waren waarvan er velen in de armen der ontucht gedrongen waren, omdat de glecht ingerichte burgermaatsehappij hen Taor de keus stelde : te kreveeren vaa ©llende oi haar lichaam te verpand»n, meeatal en in veel gevallen, aan de rijke steunpilaren( i) dier maatschappij. Is 't getal vrouwen en meisjes, die 't slcehte in 't lljf hadden, dan op cens ea zoo plotseling verhonderdvoudigd 1 Heeft dis zedelijke oataarding en v&rvaJ, geene biizonder© oorzaken '( Wij scnreeuwen 't uit, voor al wie 't hooren wil: Ja. Honderdmaal ja! Dat men eens onderzoeke hoe die vrouwen, welke gaeo ander inkomen hebben dàn de armzalige militaire vergoeding, 't moeten aan boord leggen om met hunne kinderen al 17 maanden lang hun ellendig leven te rekken. Dat men eens naga, in die steden en ge-meentën waar bij de vergœding van 't N&-tionaal Komiteit, geen bijieg gegeven wordt, hoe de vrouwen en meisjes 't moeten klaar spinnen. 1 Waarvan moeten ze leven, d8 divizende dienstmeiden die nu workloos, zonder in-komsten en bestaan sijn, niot kunnende ondersteund worden van t Nationaal Komiteit, in eene stad of gemeente gehuis-vest zijnde, waar 't gemeentebeetuur knu-zelig en harteloos vrekkig is, ea die meisjes aan hun lot overla&t? W&lk is 't lot der ouderlooze meisjes, ■ die op logist zijnde bij vreemde lieden, v66r den oorlog, door hun arbeid, in hun levens-onderhoud kondon voorzien, en nu moeten voortsukkelen met 6 fr. per 14 dagen, eene aalmoes waarvoor niemand hun logist geven kan? Duizenden en nog duizenden vrortwen en jonge meisjes lijden schrbeuwende hon-ger ea ellende, kunnen zich niet behoor-lijk kleeden, hebben te kort aan ailes, nit-geiiomen aan kanssn om hun lijf en eer te verkoopen. In welke geraoedstemming moeten die ongeluklrigs verkeeren? Langs de eene zîjde begluurd door 't grijnzende spook der armoft1.?, wiep» oraa.rming n\ njjponder wordt, langs den anderen kant, door 't verlokkend lokaas van geld te kunnen ver-dienen, met ailes te grabbelen te gooien dat men op de wereld duurbaar heeft. De geprostitueerde strooming, waarin tallooze vrouwen en meisjes mcdegesleurd v/orden heeft, wij herhalen het, zijnc bijzondere reden; do hoofdoorzaak is besliat den honger, de ellondo, die op aile gebied reeds zooveel onheil stichtte. Slets, hoor. Ailes goed en wel, maar we veroorlooven ens te vragen : Wçtt is er reeds gedaan geworden om dit te belettenî Wat is er gedaan geworden om de slachtoffers van de geprimeerde prostitutie te scheidea en eerstgenoemden te beproeven in de rijen der ordentelijke lieden terug te brengen? Wat zal er gedaan worden? Op ail» drie de gestelde vragen kunnen we een gezamenlijk antwoord geven. Er is gescholden geworden op die vroti-wen en meisjes, eerlijke lieden vermeden omgang met haar, misschien staat hun paart wel op de buis voor later. Dat zijn gevoelens en- handelwijze die wij naar hunne wezenlijke waarde weten te schatten, omdat wij hunnen oorsprong kennen, maar als middel daartegsn zijn ze met algemecn aan te passen, omdat geen onderscheid gc-maakt wordt tusschen eigenlijka elachtof-fer3 en de prostitués van beroep en naam. vvat ïou er moeten geuaan wurueu 1 du. siraffen ? In menig geval goed, in vele gsevallwn Wî-i keerd en slecht, omdat dit middel niet gtt-neest, niet verbetert maar verbittering te-weeg brengt, de koppige karaktèrs tôt vol-houden en weerstand aanzet. We zouden verkiezen, gezien bijzondere toestanden bijzondere oorzaken geeehapen hebben, dat men balsemend-reddend, hulp-biedend te werk gaat, in plaat3 van door bestraffingen, zelfs 't meest onschuldige slftchtoffer dat als een drenkeîing verlan-g»nd naar redding iiitziet, voor eenwig te beletten hare vroegere plaata in de sa-menleving te hernemen. Er bestaan Nationale, Provincial®, Ge-westelijke en Plaatselijke Komiteitea v&a Hwlp en Voeding, heele halve Eluitjee-bonden, Komiteiten roor^ dé Krijgfigevao-genen, voor de Kindormeîk, voor de Soldai tenweduwen, enz., allen edole en nutKap instellingen, wiens deel mi streven door iedereen hartelijk boegajnicht wordt. Zou 't 00b niet mogelijk «ijn, sUemege Komiteiten tôt stand te brengen, die toor; doel zouden hebben, de gevailea Trooweu en meisjes uit de klauwen der cictucbt t* halon, aldus i& duiueade middens en htdk-houdens, d* vrede en 't geluk hersbellend^ en eene xwarte vlefe uitwissdhiendei oit ds lijdensgieEchiedenis der heele Nati»t 1 We zijn «r ten voile vaa bew««t, dat wtt eene uiterste kioBohe saak behcr.délen, étk de lieden waarvoor we tf paard stiige» meer afschuw dan medeiijden verwekkeOj, dat we mogelijks niet veel instemiuàng sul-len verwerven, maar dit nosanfe niai» weg van de belangrijkheid van 't probïaem d&fc we voorop stalden dat niet met sîetseo- te hœrengeschreenw op te lossen i». Kortrijk, 26-1-16. toB. Coele. In ona artikel cIH. Het 8tedeii|k Werk» loozenfonda enz.,», is een® fout gesïopœa. In de tweçde kolom moest, achter*. «nog een bewijs dat verraiiuïeren van den on-derstand, enz.», çekomeo sijtn : «In het w-sîas der socialistiache vtouwendelegstie zijn twee budgetten gevosgd, ens.». en dac volgen : «Wij herinnèren dat het voorstel Lefevre, énz.» VARIA ïb&m kofffishiaSs Eib tien 8©^©©t ^01* Aurdo Volgen» het « Svenska Dagbladet» haaft d« mijnan-administratie van Gràngsberg (Zwcdcn) e«n koffiehuia, op «ene diepte van 150 M. opgericht, alwaar de eaijn-werkers, in hunne vrije uren, zich Mt" hartelust kunnen verfrisschen en uitruster:. Het lokaaî, dat sedert een paar dagen geopend is, heeft «en uitstekende Wan-dizie. Het berindt zich in het centrum van de roiin «s wordt door een honderdtal electrische lampe»! verlicht, Dit koffiehuis is ruim 14 meter lasîg en 5 M. breed, wordt electrisch verwarmd en biedt f-ca aangenaam verblijf aan. De zolderiiig is wit beschilderd en de muren zijn van een bruinachtige îdear. Het smeobiA-ment bestaat uit talele en banten, weîka tang* <to «no ren gerangachikt *ijn. In de nàbijheid van dit kofiiehuie heeft het bwlwu, wat zeer zeldzaam is, een amederij 'iten eprichtene bevattende twee toestellen om de boorijzer» te tlijpac. Op deze wijz® wordt het voortdwend naw bov«i ga«ft vermeden. Gerhart Hauptmann Iraciit gehouden in Ohs Huis, op £7 wri door gezel J.-P. D'HOEDT. (Eerste vervolg) barfc Hauptmann werd dichter. Een :r ,ln dienst der waarheid, een dichter erkelijkheid. dramatische dichtkunst zou hij beoefe-tooneel scheen hem best geschikt : plaats van waar men tôt het volk en kan. En dat hij het volk naar zich Men te doen luisteren, bewijst de op-* zij xi 0 werken tôt op heden nog ma- ^ei 1885 begaf Hauptmann zich naar "i waar hij, onder leiding van den eren achbuwburgbëstuurder, zijne stu-fr ds rlrainatische kunst, begon. i •|aar Meef hij in Duitschlands hoofd-y an daar naar Zurich, vervol-naar Frankfort, om zich ten slott© te ?eer ''e letton. Nu was hij voor goed (chter gewijd. "at 'lauptmann nen groot getal ge-en eenige novellen in 't licht had j', hii als dramaturg op, met een H» flkoholvrag bebandelt. Dat ■ Vl>or tit»l : Y66r Ztmsopgang vVaerSjî?ninS) maar vôôral de opvoe-i", . traîna, verwekte in de letter-:,^,jnn8C11- maar vooral in de too-].f; ' . ln Duitschland, groote op-!t S, ja een heele revolutie. L ,as (,p15 T«récniging : « Die freie a m'a.i l'Iyn> di» het stuk voor de voor î}?t vootljêht hrflfiht. G»: . dur an de deze opvoering, heerschte in de zaal groote opsohudding. Yôôr- en tegen-standers kwamen meermalen met elkaar in aanraking en gingen tôt handtastelijkheden over, Wanneer ik later eenige voordrachten aan de werken van Hauptmann zal wijden, zal ik u breedvcfi'ig over daze werken kunnen spreken, want zij zijn het overwaard. Nu kan ik enkel sommige stukken terloops aanraken, en wel deze die van het groot talent van den dichter getuigen. Gerhart Hauptmann was in één slag, door de opvoering van zijn eerste werk een be-roemd man geworden e,n door zijn vrienden en aanhangers werd hij als de banierdra-ger van het naturalisme op het tooneel uit-geroepen.En men wachtte in Duitschland op 200'n voorganger, want sinds lang was het naturalisme aan 't uitsterven, ja, zoo goed als dood. Wel hadden de schrijvers Arno Holz en Johan Sehlaf, in hun dramas « De Familie Selicke » en « Meester Oelze » gepoogd het naturalisme op het tooneel te doen herop-leven, maar zij waren daarin slechts ten deelle gelukt,. en Hauptmann werd als den redder in den nood begroet. Toeiji de dichter met V oor Zonsopgaiig op-trad, waa Ibsen in Duitschland reeds goed bekend en had 00k al veel invloed uitge-oefend. En het was voor een groot deel onder den invloed van Ibsen, dat Hauptrpann de baan van het naturalisme betrad. En Hauptmann is in de meeste aijner werken onder dien invloed gebleven. Gerhart Hauptmann heeft zoo wat àlle gebieden betreden. Met het naturalisme is hij begonnen. Hij is daar later van afge-weken om op historiseh terrein te komen. Dit terrein heaft is diohter weer yerjkt- . ten om het sprookjesdrama aan te pakken en dan weer om tôt het naturalisme terug te keeren. Ook vertellingen heeft Hauptmann tôt drama's verwerkt, waardoor hij in 't romantisme verviel. Dit laatste is 't geval met zijn draina Elga, dat de dichter naar eene novelle van Franz Grillparzer ' vervaardigde. Deze novelle draagt den titel van het Kloostssr vau Sendomir. Dat ailes heeft Hauptmann den naani van niet-oorspronkelijken dichter op den hais geworpen. Doch wij vragen : wie is oorspronkelijk 1 Het wordt van de meeste dichtere en schrijvers gezegd. niet alleen dat zij niet oorspronkelijk zijn, maar zelfs dat zij pla-giaten zijn. Shakespeare's drama's zija bijna aille, 6f aan do geschiedenis, 6f aan bestaande vertellingen ontleend. Molièro wordt van plagiaat beschuldigd. Maeterlinck wordt het ook. En Herman Heyermans is van die beschuldiging niet vrij gebleven. Ik ben het met een duitschen kritieker cens, die verklaarde dat een dichter màg nemen van anderen, als hij aan 't ontleende maar een eigen vorm, eigen leven weet te geven... Als naturalistische drama's bestaan van Gerhart Hauptmann: Yoo? Zonsopgang; Het Yredefeest; Eenzamc Menschen; De Wcvers; Professer Crampon; De Bever-lers; Voerman Hensèhcl; Miehael Kramer; De roode Haan; Rosa Bernd. Verder schreef Gerhart Hauptmann de volgende drama's : Floriaan Oeyer ; Elga ; De Yerzonken Klok: Schluck en Jaa; Do arme Hoterioh; En Pippa danst; De Jor.g-woiLW v»a Biaeheft&sr&j KjLzes Korel's . Gymelaar; Grise!da» De bijval die Hauptmann met zijn drama's bekwam, is niet altijd verheugend voor den diehter gewoest. In vele gevallen werd hij heftig afgebro-ken. En als hij nu door een werk weer da hoop deed herleven, die men eens in hem had g&steld, en die niet verwejcenlijkt werd, door een ander sloeg de diehter die koop weer den bodem ia,, daar dit als eene vel-ledige mislukking van het pogen, om weer omhoog te komen, moest beschouwd worden.Maar het is niet te ontkennen, Gerhart Hauptmann heeft prachtige werken geschre_ ven, werken die een blij.vende plaats op het wereldtooneel bekomen hebben. Eén dczer werken willen wij hier bespreken en u doen kennen. Dit werk is getiteld De Wcvers. Onder de best gelukte drama's die Hauptmann schiep, moeten die gerekend worden welke in de geboortestresk van den dichter spelen, n.l. in Silezië. Dit heeft voor reden dat Hauptmann de menschen en de toestanden uit Silezië door en door kent. Dp Wcvers is de geschiedenis van den opstand der wevers in Silezië, in 1844, en getrokken uit het boek over dien opstand, door den schrijver Zimmermann. De Werers is eisn forsche greep uit 's werkersleven. Het is de ellende, ia al haar aaaktheid, die we te zien krijgen. Het is het lijden en ontberen der werkende klasse die ons voor 't 00g worden gebracht. Het is de slavernij waarin onz.e stand verkeert. slavernij van het kapitalisme, welke Gerhart Hauptmann ons in zijn drama schetst en dat ailes zonder overdrijving, maar binnen het kader der eenvoudige waarheid. JEUka arkeidar. dia Da W«rers heofe g?- lezien of rien opvoeren, zal seggen: «J», dat is mfjn leven, dat is het- leven vaa mijïîe klasse, dat er in blootgelegd wordb: Z66 werken zàô lijden, z66 strijden en z6ù sterven wij. > Ziehier den inhoud van het draraa : « DE WEYEUS» EERSTE BEDRIJF Hoitî eerste bedrijf speelt in het fabrisks-" bureel van den heer Dreisziger. De weverd uit de omliggende dorpen brengen hun af-gemaakt werk binnen. De becÛende weet) allerlei aanmerkingen op het ingefcracht werk te maken. Het eene stuk is te licht geweven, het andere vol fouten, en/-., maar men ziet blijkbaar dat die fouten slechts voorwend-sels zijn, om van het reeds zoo schrale loon nog iets te kunnen aftrekken, onder vorm van boete. De wevers smeeken om een voorschot op hun nog in te brengen werk, daar 't loon. dat zii onitvangen, niet toe-reikend is om hun familie te onderhouden ; doch hun smeeken is te vergeefs. De ellende onder de weverB moet verschrikkelijk zijn. Mee ziet dit aan hun uiterlijk • men hoort het uit de gesprekken die zij onder-ling voeren. Daar is een wever die zijn hondje heeft geslacht, opidat hij en zijne familie toch eens vleesch zouden mogen eibeû, daar het reeds zoovele maanden geleden is dat zij vleesch hebben genuttigd. Een ander heeft onderweg een bloran-zak, die op een wagen îag, opengesneden, en zich op die wijze wat meel aangeschaft, opdat hij en zijne huisgenooten eens goed tarwebre^d zouden mpgoia eten.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.