32ejaar — M. 333 Prijs per nnmmeî : voor België S oeatiemen, voor den memde 5 eenüemon 'iatoïoon î Haàatttm 247 - Administratie 28545 Donâerdac; 3® November 1018 OmloitKHcn^MiMw ^•Maatschappij HET UOÎÎ . bestuurder » I». DC VISCH. L*j*eb«rf-Q*frt . . REDACTIE . . ADMINISTRATIE HO0GPOORT. 29. GENT gBieaflMBayTifftlMI Orgaan der Belgisohe WerkSiedetipariy. — 5! ^ ': «ftrfp* ABONNEMENTSPRIJS BEW3IE Drie maanden. . . . . fr. 3.29 Zes maanden • . . . . fr. 6.50 Een jaarIr. 1230 Mta abonneert zich ep alle posibarede» DEN VREEMDE Drie maanden (dagelijks verzonden). ..... fr. 6»v» m Huishoudkundige School Onze partij heeft te Gent he* goed ge- dacht opgevat ©on© huishoudkundige school op te richten. De jonge meisjes van 14 jaar ta ouder, werden in on» blad warm en met nadruk uitgenoodigd om die lessen bij te wonen, liever dan als werkloozen de 6traten af te dwijlen of hunnen tijd te verbeuzelen aan nietigheden. En de schrijver in Vooruit voegde er terecht bij, dat de plaate der jonge meisjes in deze nieuwe school was, om te loeren hare moeders te helpen en orn later zelf in tfcaat te zijn zelve een gezin te besturen. Elke onbevooroordeelde mensch moet dèt in volle goedkeuren zal men zeggen. Daar steekt immers noch politiek, noch onverdraagzaamheid, noch kwaadwilligheid in. Ehwel lezer», gij süjt rróa! De gentsche papenper» te beginnen met De Gentenaar & Lartdwacht en Kleine Patriot en Le Bien Public zijn met eens als van al de levende duivels bezeten en vallen die instelling aan. Waarom 1 1° Omdat wij di© huishoudkundige school tillen voorstellen als eene uitvinding van ©as, als de scheppers van dit soort van onderwijs, dat dus niet bestond vóór on». 2° Omdat wij het ongerijmd, dwaas gedacht gehad hebben, de huishoudkundige lessen als Hooger Onderwijs voor 't Volk te beschouwen. Het kost ons geen de minste moeite op dien zeeverpraat, op dien onzin te antwoorden. Vooreerst bekennen wij geheel nederig de uitvinders niet te zijn dier Huishoudkundige scholen. Wij do«n meer en erkennen dat d* fclerikalen en Zijne Hoogheid Mgr Stilïemans ons daarin voor geweest zijn. Wij voegen erbij dat dien bisschop een levende en sprekende aanbeveling was voor dergelijk onderwijs. Zijn dikke buik, srijn bolronde kaken en zijn driedubbele kin, waren als zoovele zichtbare en tastbare bewijzen, dat hij verstand had van eten en dus ook misschien vtesel van koken. Op dat gebied voor wat Monseigneur Stülemans betreft, die de papenridders er ongevraagd biislepen, geven wij ons verloren. Maar mee allen eerbied voor de nagedachtenis van Monseigneur Stdllemans, moeten wij tot ons spijt erkennen dat hij zoomin als wij de uitvinder was der huishoudkundige scholen. Hij had voorgangers en voorgangsters, waaronder een bekend is gebleven. Het was de gravin Mad. Jos. de Hiejnptiflne — zaliger gedachtenis —■* die misschien de eerste opvatting had van 't geven van kooklessen. En — na te volgen voorbeeld — asj gaf daarover zelve voordrachten. Deed zij het goed of slecht? Persoonlijk kennen wij er niets van, maar wij herinneren ons dat een volksrefredn hare doenswijze onsterfelijk gemaakt heeft. Het luidde geheel oneerbiedig in 't gentsch ale volgt met lied en refrein : v Geen pijpken meer te smooren, Geen druppelkcn of geen pintje bier, Ia den winter zonder vier Verstijven geljfk 'n piesr. Koevoet is beter als bouillie Dn madame de predikant, Eet liever een end saueie. iJat klonk wel oneerbiedig, maar heb ontneemt aan Mgr Stilïemans zoowel als aan ons zelve, het recht van de eerstgekomene in zake van huishoudkundig onderwijs Het is waar dat die aanbeveling van koepooteri, die beter zijn als bouillie, om soep van te maken, ons, om den aard van dit ;>aderwijs ta kenschetsen, weinig aanlokkelijk voorkomt. En h e v zou ons niet verwonderen ware pp dos f n groot diael van1die koevoetachtige geest in het klerikaal huishoudkundig onderwijs overgebleven. (W. v.)|f. H. DE DRIM6EWflölTE (ingezonden) Wij zijn op kilheid gestuit, waar wij warmte dach;en te vinden; wij hebben droeve neerslachtigheid ont-:-. waar wij gezonde opgewektheid maanden aan •-• .reffën; v/ij hebben vuil gevonden, wat rein had uunen wezen ; we hebben wroeging en gewetensangst 'Mùekt, waar de wereld slechts moeilijkheden-»- in — "•.ken voorwendde; wij hebben ellende aanschouwd, Het glanzende vernis, met 'n zekere voorliefde over al die narigheid heengestreken, kan soms soo betooveverend zijn, dat het ons aantrekt en meesleept in plaats van ons te doen schrikken voor de rampzalige werkeüjkheid. , Maar als wij wat verder kijken dan het gUoxaen tan "oven, het gladde van den buitenkant, dan zien wij een uitzettende ellende, een' reusachdgen omvang van ongelukkigzijn. Als maar één keer ons oog daarop gevallen is, dan wordt die indruk nooit voor geed meer weggevaagd; 'iet is de schelle kreet van mensehen-lijden, zich een weg banend door het zinnelijke-dierlijke, hetwelk een "ictischenziel omkluisteren kan. ''co iels moet ieder aangrijpen, hetksuniets aatjes, *-ut ons nagaan wat V«etttoijt «««sit êt t» km** «a Mn ./gebruik (denk aan de « lic hte » (!) Werfjes)op dubbel krachtige wijze aan te moedigen. Dat gebeurt toch. Het kan hun geen ernst zijn, zij kuncen het niet waarachtig meenen met hun bestrijding ven het drankmisbmik, want dan rugsteunden zij niet de pogingen tot uitbreiding van 't biergebrulk, waat dan gingen zij niet voort met a matig » (!) hun giaasje(s) te ledigen en daardoor de drinkgewoonten te helpen bestendigen. Zij willen wel iets geven voor de bestrijding van het «H'sbruik, iets van hun geld, iets van hun tijd, iets van hun schrijverstalent, en dat stellen zij zelfs als eisch aan hun medeburgers, maar zij weten het zoo in te pikken, dat ze nsi al de vermoeienissen van dat ijveren en geven, zoo heel leuk (doch tevens onverantwoor8elijk) doorgaan met hun oude gewoonte-leventja, met hun traditioneelen borrel,, of hun « onmisbaar » glas wijn, of hun «matig» (!) cegnacgrogje, of hun gezellig (!) potje bier. Zij geven wel iets van het hunne, maar zij geven niet tiehself. Ais het cu eenmaal een gewoonte is geworden om heelemaal geen alkoholisthe dranken meer te gebruiken (thans lijkt ons dat raar en onmogelijk toe, maar evenzoo vreemd en onmetelijk zullen de menschen dan onze hedendaagsche gewoonten toeschijnen), denkt gij dan, dat de menschen een gemis zuilen voelen, dat zij het minder gezellig zullen hebben J Niets principieels pleit er voor ora de*e gewoonte te behouden, daar tegenover staat echter onze kennis, onze wetenschap, dat zij de oorzaak is van onnoemlijk , veel lijden strijd. Voor of togen f Deze vraag eiseht een aatwooxd.. Hef recht op eelttscheidin Te Parijs is de wereldvermaarde Naquet overleden — de geleerde man dien over de heele wereld beschouwde ©a vereerde... ot vervloekte als den «vader van het reoht op echtscheiding*, en den volgeling van den verdienstelijken man, de heer Sonday, schreef in den «Temps> een afscheidsarukel waaraan wrj het volgend belangrijkste onénomea: De moedige Naquet wae echter veel dankbaarheid verschuldigd aan zijne dweepsnde tegenstrevers, die hem- door hunne onzinnige tegenwerpingen eene gemakkelijker rol te «.pelen gaven die daarean niet minder belangrijk was. Men zou zelfs eenigzins mogen zeggen dat die hoeren e* toe bijgedragen hebben om den man in de rol, die hij speelde, veel in besaekenis hebben doen winnen. Het gad-aoht van onv&a voodkamper, om het recht op echtscheiding in t© voeren, of liever, her in te voeren, was er ver van al van nieuw of oorspronkelijk te zijn. Het was wet en recht in de twee derden der ouropeeache landen, in Engeland, in het noorden van Duitschland, in de Scandinavische landen, in ïlusland^ in Turkije, enz. Het recht op echtseheiding bestond needs in de Oudheid, en zelfs in Borne en daar was het zoo ingeburgerd dat het Meef bestaan ondanks de bekeering d)er keizers tot het christendom, aangezien het was opgenomen en zelfs uitgebreid in het zoogenaamd jfustiniaansch wetboek. Eerst als het machtig romeinech keizerrijk ten onder gegaan was werd het recht op echtscheiding uit het burgerlijk wetboek gosohrapt onder den invloed van den onveraoenlijken paus Gregorius IX en zijne machtige aanhangerskliek — die in naam van god verklaarde dat het huwelijk onverbrekelijk was ten zij in de buitengewone gevallen, die door de kerkelijke overheid moesten onderzocht! worden. Dat de Kerk zich, aldus profiteerend van de tijdsometandigheden en de domheid der massa, kwam stellen boven de burgerlijke Wet, om een veroverd recht te vernietigen, om aan elkander te smeden wat .niet aan elkander behoorde, dat was het wat den waarheid3lieve:; ien en rech/tvereerende Naquet de pen in de handen gegev%n heeft voor een strijd waartoe geen mensch in de wereld sterk genoeg scheen te zijn. Maar zooals wij reeds zegden waren het de hatelijke dweepende, onverdraagzame tegenstrevers van den voorkamper zelven, die aan zijne inzichten en ontwerpen een buitengewoon stoutmoedig aanzien gaven en de algemeene aandacht vestigden op een plan dat in zich nelven iets zeer eenvoudigs en zelfs alledaagsch was! In betrekkelijk korten tijd werd Naquet aldus een vermaarde man, een groota geleerde, die behendig zijn voordeel wist te doen met tde gegeven omstandigheden, die veel invloed wist uit te oefenen, niet alleen door zijne bewonderenswaardige stoutmoedigheid in het verdedigen zijner stellingen. Zooals wij ook reeds gezegd hebben was Naquet geen ontdekker, geen uitvinder en er was niemand, noch onder zijne aanhangers, noch onder zijne tegenstrevers, die kon zeggen dat zijne leering iete nieaws in zich bevatte. Maar Naquet was een eerlijke, strijdyaard--willige verdediger Van wat hij recht noemde en gedurende eene lange reeks van jaren kampte hij met al zijne kracht en maakte hij propaganda met alle middels. En aldus mocht de verdienstelijke man er in gelukken de wetgeving van zijn beschaafd land weer op de hoogte van den tijd te brengen, te doen hervormen volgens de overleveringen van het algemeen en onvervalscht menschenrecht. En tegen het streven van dezen eerlijken man — de listen en de lagen des duivels, zegden de - kerkratten — vermochten de poorten des hemels niets, hoegenaamd, al namen zij met bijzondere woede haren toevlucht tot do listen en de lagen die steeds hare « ver macht uitaerofeakis hahbmU, ie goüiorst in Amerika «Bien Publie» vertaalde uit ó'»u «Daily Ekprees> : De gouddoret en de speculatiegeest heerschen voort oppermachtig in Amerika. Sedert dat de bestellingen van allerhande oorlogsbonoódigheden zijn beginnen toekomen in de Amerikaansche nijverheden, om dolle winsten af te werpen voor een groot deel der nijverheids- en 'handelsaristocratie des lands, heeft men op de Beurs speculaties kunnen vaststellen waarvan de belangrijkheid steeds toenam om weldra het ongehoorde, het fabelhaftige te bereiken. Al scheen er nog ateeda gebrek te zijn op de markt, al bewees de vraag naar oorlogstuig gestadig dat er nog veel te leveren — nog veel te verdienen was,, toch kwam er nu en dan eens tijdelijke aarzeling of strennning in de algemeene bedrijvigheid: Nu en dan, als er geruchten van een mogelijken vrede liepen schenen de dollarmannen zich wat te willen intoomien of eene afwachtende houding aan te nemen, terwijl de berichten over den duikbootenoorlog ook wel eens tebur»teiling kwamen veroorzaken onder de groote voortbrengteTs en de handelaars. Niettemin waren de zoogenaamde «oorlogswaarden» weldra den grondslag voor alle aankoopsa van waarden en do baas van alle speculaties geworden, terwijl weid/ra ook de aandeelen op de spoorweglijnen eene waarde bereikten die men in het dollarland nooit gekend had. Vervolgene waren het de nyverhsddsaandeelen die ia de fabelachtigste hoogte gingen — en kt de eerste plaats gesocht werden door de mensohen die geld aan te leggen hadden. Het is dan allertvege vastgesteld dat zeer weinig mensehon de verschillende aandeelen kochten met het eenvoudjg gedacht van hnn geld voordeelig aan te leggen. De overgroote meerderheid der koopers van aandeelen waren behebt met het gedacht van. koopen en verkoopen om aldus ia korten tijd veel te winnen, in andere woorden, met het gedacht van goedkoop te koopen en duur te verkoopen of te speculeeren. De sehachergeest had de Amerikaansche geïdmenschen geweldig aangegrepen dat iedereen speoufeerde, op zulke schaal, dat bevoegde mannen alarm schreeuwden en voorzegden dat er binnen een bepaalden tijd over New-York eene financieele ramp moest uitbreken zooals men er nooit eene zou beleefd hebben. De aandeelenhandelaars antwoordden daarop dat deze voorzegging alleen gesteund was op aanduidingen van lang vervlogen tijden en ook op ongegronde vrees van al te voorzichtige financier» met nevtenbedoelingen : « Nooit,of nooit, heette liet in het toongevend orgaan van de agioteurs, heeft een land der wereld zulke fabelachtige prijzen bekomen roor zijne voortbrengsels, van allen aard als Amerika thans van da oorlogvoerende mogendheden bekomt voor alles wat het voor den oorlog weet te leveren. » Maar het naar Amerika stroomend geld komt niet meer zooals vroeger terecht in de zakken van enkelen. Heeft het kapitaal er een ruim deel voor zich, het is gekend dat het zeer edelmoedig een deel ervan afstaat aan den arbeid, onder den vorm van hooger loon en niet alleen, maar vooral onder den vorm van,, rechtmatig deel in de winsten, op een voet waarvan men in het land nooit een gedacht gehad heeft. » - Ia andere bladen heette het onafgebroken: « De vraag naar volmaakte arbeiders aller vakken overtreft voortdurend alles wat men zich voorstellen kan en het volgend feit zal in de geschiedenis geboekt staan omdat heel Amerika het reeds kent: » In eene groote inrichting van NeiwYork was tusschen de mekanïekmakers' en don bestuurder een geschil ontetaan op een dag dat de eigenaar afwezig was. ' De bestuurder wilde eene gevraagdie verhooging van loon niet toestaan, op zulke manier dat het op onmiddellijke algemeene werkstaking uitliep. De bestuurder" van eene concurreerende inrichting had het geschil weldra vernomen en zonder toeten ging hij de werkstakers alles aanbieden wat zij gevraagd hadden, waarop zij in stoet naar zijne werkhuizen trokken om voor hem te werken ! En als de- eigenaar van do eerste inrichting terug kwam stond hij zonder een man en mocht hij zijn bestuurder wegzenden en zijne werkhuizen voor goed sluiten ! » De Amerikaansche economisten beweren in hunne bladen dat de huidige nijverheidsbloei in Amerika eene voortreffelijke zaak is voor Europa — dat na den oorlog dub-' bel dik zijn deel zal bekomen van het goud dat zoo overvloedig door de regeeringen zijner verschillende landen uitgegeven is... « Nu den oorlog, zeggen die heeren, zal het « Europareizen» der Amerikanen eene verhouding aannemen waarvan op den huidigen dag niemand zich een gedacht kan geven. Nooit of nooit heeft Amerika zooveel welstellende burgers geteld die een groeten zak met geld gereed staan hebben om een langdurig bezoek met groot verteer aan de Oude Wereld te brengen. Men hoort het overal dat er na'den oorlog, voor zeer langen tijd, geene schepen genoeg zullen ~ «a» 4| Biwwsi04uà(ïi» te vieryoeeeo^ die een bezoek zullen willen brengen aan de landen die zulke goede kalanten waren. Hier en daar is men het daarover eens en men schat het geld, dat gedurende de twee eerste jaren naar Europa zal gebrach+ worden, op meer dan een-en-half milliard. » VARIA r Beri-feeFfi of Slaapafofcte Zoolang de verschrikkelijke verwoestingen der beriberi of slaapziekte zich bepaalden tot, de onbeschaafde uegervolken, hebben de wel beschaafde geleerden zich onbekommerd bepaald bij zoogenaamd wetenschappelijke vaststellingen omtrent d« oorzaken en de gevolgen der plaag. Ongelukkiglijk is het met deze ziekte reeda zoover gekomen dat de beschaafde volken in groot gevaar staan van «waar te zullen moeten boeten voor hunne onachtzaamheid en onverschilligheid ten haren opzichte. Deze vreeselijke smetziekte is zich thans op eene onrustwekkende wijs» aan het uitbreiden in Amerika en alleen in het zuiden van Carolina, zeggen de dekbladen, liggen than» meer dan 900,000 z&enaclwa DemaeT in de hospitalen en lazaretten. De plaag neemt in deze streken zoo snel en geweldig toe, verzekert men, dat de op onderzoek uitgezonden leden eener engelschs gezondheidscommissie, waaronder verscheidene geleerden van naam, de vrees uitgedrukt hebben dat de besmetting zich gemakkelijk tot over Engeland zou kunnen uitbreiden als niet de krachtdadigste maateegels genomen worden waarover de wetenschap kan beschikken. Zoo verschrikkelijk is de verwoesting die door deze besmettelijke ziekte wordt aangericht, dat op de Seeseeilaadn, waar de onverschrokkens hoogleeraar Robert Koch de ziekte in haren oorsprong en in hare ontwikkeling ging bestudeeren, de bevolking in den tijd van enkele jaren van 80.000 op nog geene 10.000 koppen is verminderd, ondank» de .genomen maatregels. De bijzonderste verspreider van deee besmettelijke ziekte is, volgens hoogleeraar Koch en anderen de glossina^patpalis, eene vlieg die moeilijk te onderschei den i» van onze gewone huisvlieg, maar gewapend is met een in vergelijking met haar lichaam zeer langen scherpen angel. De geleerden die zich met het endersoek over de oorzaken der ziekte bezig gehouden hebben, zijn het eens om te verklaren dat de smetvliegen zich hoofdzakelijk voeden mei het bloed der krokodillen, dat een zeer geschikt ontwikkelingsveld is voor den trypanosoma, het krielwoekerdiertie dat d« kiemen der besmettelijke ziekte in zich ontwikkelt. Eene gevaarvolle bijzonderheid der slaapziekte bestaat volgens de geleerden in het ' vastgesteld feit dat een mensch, die door de smetvlieg gestoken is, niet onmiddellijk de verschijnselen van de plaag vertoont. Men heeft gevallen vastgesteld waarin de eerste ziekteverschijnselen zich eerst eene week, eene maand, en zelfs een jaar later vertoonden. Het hoofdverschijrawl der ziekte bestaat over het algemeen in een sterk opzwellen van de bloedwaterklieren en der halsaders. De mensch die deze eerste verschijnsels vertoont wordt moedeloos, voelt zijne knieën zwakker worden, zoodat hij weldra niet meer kan gaan en ook niet meer op de beenen kan staan. Zeer dikwijls worden de door de ziekte aangetaste menschen weldra zinneloos en razend, in zulke maat dat zij zich zelfmoorden als zij niet de eene of de andere misdaad kunnen plegen, als zij niet iemand kunnen dooden of andere rampen veroorzaken. De glossina-patpalis schijnt zich vooral op te houden in de zeer warme landen en langs de boorden der staande waters, maar niemand weet te verzekeren of zij niet met de warme, windstroomen naar de afgelegen' streken worden gebracht, waar zij toch ook voor haar verblijf geschikte streken kunnen vinden, al ware het maar tijdelijk. En wie zal ons zeggen wat de vliegen wa- ; ren die onder den volksdommelijken naam: van «wetteraarkens» zooveel van zich hebben doen spreken langs de boorden der oude ' Schelde. Rani fei'O&ftofi O® brsB$3 ¥£i5i (Se^uftvoda De brug van Cernavoda over den Donau werd in 1895 ingehuldigd door den koning Carol. Sinds keizer Trajanus in 104-106 na de geboorte van J.-O. eene ijzeren bnag over dan Donau deed maken, te TurnSa-verin, liad geen enkele koning of keizer het gewaagd, eene brug over dezen stroom te werpen. Deze ontzaglijke stroom heeft eene breedte van 1190 meter, bij Orsava, wanneer hij op Roemeensch grondgebied komt, te Boustsouck 1300 meter, 2600 meter bij Silistria, 3000 meter bij Cernavoda, waar de stroom reeds in twee armen is verdeeld en 3500 meter bij Galitz. De brug van Cernavoda is de grootste ijzerenwegbrug, die in Europa betaat. He« i* een meesterwerk vast medente tejiaiù«k«

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.