32' ?aap « N. 301 Prijs oer acsacw : voor België 3 aentiemen, voor den Vreemde 5 centiemen leiefoos Rsdaoti» 247 - Administratie» 28 Zonrat? S!9Xïc*ob«r ton Opgaan der Belgische Werkf/edenparfgl — Versuhghende alk dagen. iten ■ Ça. «Vooruit» i 1 worden. Za! 650 (pensioen, j 'r 651 tot 900 al uitbetaald ren. rocderschap s 1nre» alge, 2 ure alge,concert. !HE KUNST. 6« — Zondag I ïena, en dins-| •o 's avonds,] EL. — Zon» Roger de Gedrijven, 8 ta- j ia Jules Mary ' ïöersohap „ ï, 165 BEU ir oor Broeder- leden en eatiemen >ui 7 ure stipt •hien Vanden 2° Stoommaracht. Zicht- nt.(1255) ik verkoop alle ju, Gentbrugge, vaii 9 tot 5 uur (6oo MUIIllWlMinWMi uwe bekken ■usegem, BaJigste pryzcu —W—WW ian de hoogst» «acht, 4, Gent i thalen ten fauie i ten DAVIDSON >t, op allen ou: sdekton en inaas en Nieren. m, Pisbuisverxoebelo, pijnHOOt! S08B» esiS- geraliert. 3fr ds SroissöBS, Sruss?!. pon. Bi Eau'. 6?, ;zen Bon zullen den oorlofl 5 fi*. ht word»"- IT don in d*11 Moteurs, enz. Benzol en I ist. Voordee- | G HE, Statie- Orifeatcr-Uitf«cfster last: Maatschappij HET LICHT , fccatu arder» P, PCVISCH. l^eterg-Gtnt . . REDACTIE . . ADMINSSTRAT1E H00GPOORT. 29. GENT VERORDENING l-ctpoffende de »tap«!opn»mina van «n #•« handel In textle*Bren«ist8>ffeii, In half ml* gewerkt» «n «fgawerkt» fabrikaten •« in afvallen ervan Ouder opheffing der verordening van 5 December ioi5 (Verordeningsblad voor het Etappengebied van 't 4e leger N. 15, blr. 124 en 125) wordt voor het gebied van 't ie leger bestemd als volçt : 1, — Wie voorwerpen van den hieronder aangeduiden aard, namelijk : 1.) Wol (ruwe wol, gewasschen wol, kamwol, kammelingen) en kunetwol, 2.) katoen, kunstkatoen, jute en hennep. 3.) ruwe zijde, afvalzijde (schappezijde) cc de eruit vervaardigde garens, 4.) katoenen, kunstkatoenen, kunstzijden en alle andere met deze stoffen gemengde of getwijnde garens, 5.) luiverwollen en halfwollen garens, evenals alle mei wol van om 't even welke soort gemengde of getwijnde garens, 6.) vlasgaren en werkgaren, 7.) bjndgaren, bindtouwen enkoorden, ü.) oude en nieuwe touwen en kabels, o.) voorapinaels (wieken enz.) van de onder 1-8 aangeduide voortbrengselen, 10.) poetskatoen, 11.) spin- en weeiafvallen van de onder 1-8 aange< duide voortbrengselen, 12.) dierharen van iederen aard en iedere hoedanigt heid• ' in bewaring heeft (natuurlijke en rechtspersonen, 1 maatschappijen, privaat of openbaar rechtelijke ven! nootschappen en vereenigingen, pakhuishouders, expediteurs enz.), is verplicht van de op 1 November 1916 (proefdag) voorhanden hoeveelheden tot 10 November 1016 schriftelijk aangiite te doen aan de Orts- of Etapp'nkomraandantur, 'op wier grondgebied de legerplaats zich bevindt; er moet tegelijk een staal voor iedere soort % an goederen bijgevoegd, de hoeveelheid der \ 001 handen goederen opgegeven en de eigenaar en de ilagerplaata aangeduid worden. De Orts- en Etappenkommandanturen zullen de aangiften tot 15 November 1016 doorzenden aan de Etappen-Inspektion (Wirt' achaftsausschuss). De aangifte der onder cijfer 1 aangeduide voorwer', pen moet in dubbele uitvaardiging gedaan worden op ; lijsten van aangifte, welke bij de bevoegde Orts- of Etappenkommandantur kosteloos verkrijgbaar zijn. , De na den proefdag aankomerde.'maar v of van hrt Nationaal Hulp- en ^"■îdingscomitn; j A-H, Q., dri , . . '-r 191G. Dfr Vberbeîehlshaber, Mertçff Albrecht voti ~WürUtnüirg. Noodiee overwegingen ! Nuttige lessen ! Wij zegden dat die schikking onzer tegenstrevers niet nieuw was. Inderdaad, wat was het doel dier heerm ? Toen het Oomiteit tot onderstand de>r werkloozen op de Euiperskaai werd gesticht, stelden de. fabrikanten voor dat het geld van hot Comiteit aan hen zou worden toevertrouwd en dat zij het in hunne fabrieken zouden hebben uitgedeeld. Het Comiteit moest verdwijnen en de heeren kregen daardoor ineens den schijn van de weldoeners van de lijdende werkende klasse te worden. 't Was terzelvertijd een stuk van het leenroerig tijdvak in eere herstellen. Gelijk de vroegere lijfeigene, gevestigd rond het Gravonkasteel, do eigendom was van den adelijken roofvogel die daar nestelde, zijn eigendom naar ziel en lichaam, om voor hem te werksn als een os en desnoods te vechten als een gedresseerde doghond voor zijmen meester, zoo ook moest de hedendaagsche loonslaaf vaster aan het fabriek en hst werkhuis gekluisterd worden, de heeren in de oogen zien en ze dankbaar zijn. Middellerwijl hadden de Vlasfabrikanten de ioonen met 10 % verminderd die zij in 1907, •— het millioenenjaar onzer vlasfabriekanten, — na ruim 10 werkstakingen hadden toegegeven, en 't is met de opbrengst dezer 10 % dat zij hunne werklieden nu een deel van den bijleg geven bij het mager daghuurken, dat zij nog winnen gedurende de enkele uren welke zij wekelijks nog mogen arbeiden. O zeker, er zijn er onder den weisitellenden en rijken stand die, getroffen door den algemeenen nood, rechtzinnig en zonder nevenbedoeling gegeven hebben en nog geven, maar dat laat niet dat het doel van de chefs dier klasse is : het geld, door de Stad als onderstand gegeven, te doen dienen om den politieken- en patroonsinvloed der bezittende klasse te doen stijgen. Dat die heeren propaganda maken met hun geld, dat is hun recht, maar niet met het geld der algemeenheid. Met ons voorstel van nood-barema was zulks het geval niet1 . De stadsgelden werden beheerd door het Stedelijk Werk der Voeding, waarin de socialisten de mindeîh?,id,de liberale en katholieke burgers de meerderheid zijn, waardoor aan elkeen werd bewezen da,t de uitgedeelde gelden van de Stad zijn en van geen e andere herkomst. Dit mocht niet. •Door sommige heeren van de Kuiperskaai werd een vuig blad gedocumenteerd tegen het nood-barema van het Stedelijk Werk der Voeding. * # # De oorlog was een welkom, middel om de klimmende macht der georganiseerde werkende klasse te fnuiken. Eon liberaal raadslid bekende het eerlijk als bij zegde in de kwestie van de uitdeeling van het noodbarema: 't Is eene politieke kwestie die ons scheidt ! 't Was m den grond wel iets meer, namelijk een sociaal geschil dat tusschen ons bestond, nlaar daar de politiek en de maatschappelijke vraagstukken nauw en onafscheidbaar aan elkander verbonden zijn, had het liberaal raadslid toch nog gelijk. De stad mag haar eigen geld niet uitdeelen ; het moet gedaan worden door de Comiteiten, dio in handen zitten van eene kapitalistische meerderheid, die vast besloten is den onderstand te eindigen van zoodra zij er kans toe ziet. Wat de fabrikanten persoonlijk niet verkregen hebben van de Kuiperskaai, veroverden zij gezamenlijk langs den weg der politiek bij middel hunner gekozenen in den gemeenteraad, die daar in zulk groot aantal zetelen, dank zij de 2. 3 eo 4 stemmen der begoeden en gediplomeerden. En dat werd gestemd niet alleen door rijke liberalen en klerikalen, maar door de katholieke werklieden die aan hen .verknocht en gebonden zijn, die de hoeren slaafsch en gedwee volgen. 't Is de klassenstrijd in al zijne brutale naaktheid, in al zijne onverzoenlijkheid. Wat zegt de kapitalistische klasse? 't Geld der stad moet aan ons zijn I • De werkemde klasse moet aan ons onderworpen zijn. Aalmoezen, liefdadigheid, dat willen wij, maar een erkend en gewaarborgd recht op leven, dat niet, dat nooit : de werkman is en moet eenen loonslaaf blijven. Geen gemeenteraad, geen provintieraad, '| geen Kamer mag tusschen hen en ons optreden als wij machtig genoeg zijn om zulks te beletten. En geheel Gent, zoo groot als Gent is, moet ondergeschikt blijven aan het kapitalisme. Zijn wil alleen is wet. Ziedaar de uitspraak gedaan door een gemeenteraad gekozen bij middel van het meervoudig stemrecht. Kunnen de noodzakelijkheid van de invoering van het zuiver Algemeen Stemrecht en de rechtvaardigheid ervan ooit beter bewezen worden 1 Wij geloovenhet niet, en dat bevestigt nogmaals de juistheid onzer stelling da,t de politiek onafscheidbaar is van de sociale kwestie. Dit alles ging gepaard met den veldtocht die men voerde tegen en aan de darsen. Anaeelo en wij allen wilden do darsen sluiten, als heb niefc anders kon, maai" ze zoolang mogelijk opeiihoudcu en üalca werken. Dit zal niemand tegenspreken. Als het gedacht der sluiting reeds was aangenomen, als de 16 September reeds was vastgesteld, als dag der eerste afdanking, streed Anseele nog om aan de darsen zoo laat mogelijk af te danken en 't is dank aan hem dat de cer3te ontslagen niet den 16n maar enkel den 27° September werden gegeven., En terwijl Anseele, samen met Coppieters en onze socialistische kameraden, dit schoon doel nastreefden, vonden de reactionaire seigneurs niets beter dan hun werk en dat der heele Darsen-Commissie te verzwaren, te vergallen, te verbitteren door — gelijk wij het reeds zogden, — de burgerij op te hitsen en sommige werklieden onhandelbaar te maken. 't Was een gemeene, archi-gemeene, ploertige taktiek, die nooit door de revolutionairste vakvereenigingen tegenover een patroon gevoerd werd. Nooit ! Dat was kapitalisten-sabotage ! Doet maar, mijne heeren, voor zoolang het nog duurt ! Wij zien ten minste klaar in uw spel. De tijd, dat gij de werkende, klasse appelen voor citroenen verkocht, is voorbij. Houdt het u voor gezegd. En wij behouden ons het recht voor uw gedrag volledig bloot te leggen en aan te toonen wat gij voor later in uw schild voert. Een verwittigd man zal er toch altijdtwee waard zijn.« Vooruit. » GOMISGHE KRONIJK DE OORZAKEN VA^ BET VERVAL DER STIELEN OE AMBACHTEN VII De fabriek brengt zelfs soms een deel harer voortbrengselen over naar den vreemde. De fransche fabrikanten van speelgoed doen beenen, rompen en armen maken enz. in den Tyrol, waar gedurende de lange winterdagen de arbeid der werklieden slechts een licht bijloon is op hunne winst van 's zomers. Al dese deelen worden vergaard in Frankrijk, door zeer bekwame werklieden die hooge Ioonen ontvangen. Door die verdeeldheid-van het werk, — fijn en grof werk — kan de groote internationale fabriek, zooals Maroussem ze noemt, eene pop leveren voor 2.50 fr.. die er acht zou kosten indien zij in Frankrijk gemaakt werd. Het elk doen geven wat hij kan van al die uiteenloopende elementen, verhoogt natuurlijk de grootheid van het organisme in zijn treheei en diensvolgens de massa der gefabrikeerde voortbrengselen. Vandaar groote voordeelen voor de fabriek tegenover het ambacht. In deze orde van gedachten moeten wij de wet aanhalen der massavoortbrengst, door Bûcher ontwikkeld in tien Jnlinummer van het « Zeitschrift für die gesamte Staatswissenschaft ». Hij toont daarin aan dat da voortbrengstkosten van eene onderneming bestaan uit een veranderlijk en uit een vast deel. Dit laatste blijft hetzelfde, wat ook de massa weze der voortgebrachte produkten. Aldus voor een uitgever blijven de kosten voor het zetten van een boek,dezelfde als hij 10 exemplaren of 10.000 exemplaren drukt. De kosten van het papier verhoogen integendeel met iedere''exemplaar. Daar het vast deel niet verandert, zoo vermindert natuurlijk den inkostenden prijs per exemplaar wanneer het aantal voortbrengselen grooter wordt. Zoo wordt dit goed bewezen door de uitgave van een wetenschappelijk boek, op 462 geïllustreerde bladzijden. Gemiddelde GetalGezamelijkeinkostende uitgegevenuitgeversprijs per exemplaren kosten exemplaar Marks Marks 10 3069 309.60 80 3129 39.11 300 3232 10,77 600 3326 6,65 1,000 3561 3,56 64,000 33171 0,52 256,000 123411 0,48 Wij zien hierin duidelijk: hoe de ma*s»voortbrengst de kosten vermindert per exemplaar, zelfs als men afziet van het gebruik der machines. Eene groote nitgeversfirma die over de noodige kapitalen beschikt voor een werk te verspreiden op 100 duizend exemplaren, zal het misschien kunnen leveren aan een tiende van den prijs, dan deze die eene kleine onderneming zou vergen. Buiten deze voordeelen deT massavoortbrengst, zijn er nog anderen, waaraan de fabriek hare grootheid dankt. De benuttiging van den fabriekafval van allen aard is slechts mogelijk in de groot» ondernemingen. Het is Barbage dio het eerst naar het schijnt, de aandacht heeft geroepen op deze voordeelen die bijdragen tot den goedkoop der voortbrengst. « Het najagen dezer besparing, zegt hij, veroorzaakt soms de voreeniging in een enkel nijverheidsgesticht van twro nijverhe-. den, die doorgaans gescheiden zrjri»(l). '~>« hoostoven telt onder de nijverheden die het meest dorre en lastaanbrengende stoffen afwerpt on zulks onder den vorm van ijzer of metaalschuim. Bij Cockerill te Seraing heeft men partij getrokken van dezen afval, voor de fabrikatie der houwsteenen of van cement, die hedendaags eene gewichtige afhankelijkheid uitmaken van de afdeeling der hoogovens (2). Wij moeten ook zeggen dat de fabriek zich goedkooper hare grondstoffen kan aanschaffen en hare bijhoorigheden, dank aan de combinatie van verschillende gestichten. Door hare eigene mijnen uit te baten, kan eene metaalonderneming de kosten van tusschenpersonen uit den weg ruimen; aldus ook een huis van constructie door een schrijnwerkershuis te stichten of eene brouwerij door hare eigene tonnen te maken. De grondstof is daarenboven altijd goedkooper gekocht in groote hoeveelheid dan gekooht in het klein. Het kost minder «m eene lading te doen komen van 1000 tonnen dan 10 kleine ladingen van 100 tonnen. De prijs der" beweegkracht vermindert ook op gevoelige wijze, naarmate de grootheid der stoommachienen. Volgens de gegevens van C. E. Emery te NewYork (3) kost een paardstoomkraebt per jaar (de prijs der kolen is 17,50 mark per ton, het getal werkdagen van ieder 10 ure bedraagt 309) : Met het gebruik van : Stoommachieo van 5 paardenkr. 754,50 Mk »10>470,20 Mk 20»315,50 Mk 50, >223,50 Mk »100>154,00 Mk »200>123,30 Mk »300»115,50 Mk 500»110,10 Mk » 3000 >78,10 Mk (W. v.)F. H. Charles Barbage. «Science des Manufactures», Paris, 1884, p. 159. «Notices sttr les établissements de la société John Cockerill», p. 57. W. Lombart, «Der moderne Kaptfcalismns», livre II, page 484. pry Op den oogcnblik dat de winter voor de deur staat — en zich attreng voordoet, dat eenieder tracht zich eenigen voorraad aan te schaffen, komt het ons nuttig voor de al. gemeene aandacht te vestigen op de prijzen die over het algemeen aan de mijn betaald worden door de handelaars die eenigszins in het groot koopen : Voor têtes de moineau betaalt men 37 fr. per ton voor 30/50 vette en 35 frank voor de magere. De gaillttins 80/100 gaan aan 35 fr. voor de vette en aan 31 fr. voor de magere, terwijl men voor de 80/50 niet meer dan 35 en 33fr. vraagt. De gaületteries worden geleverd aan 34fr. voor de vette en aan 27 fr. voor demagere Goede gewatseben braisettes van type 20/30 levert men aan 33 fr. af, terwijl deze van type 10/20 voor 23 fr. van de hand gaan. De kolen van ty^pe 5/20 kosten niet meer dan 22 fr., terwijl deze van type 5/10 overal aan 20 fr. geleverd worden. De CO % tout-venant kan men aan~ alle mijnen koopen aan 29 fr. voor de halfvotte en aan 23.50 fr. voor de magere. De type 40 % van deze kolensoort levert men overal af aan 28 fr. voor de vette en aan 20.50 fr. voor de magere. De fijne barreaux longs worden overal in groote hoeveelheden van de hand gedaan aan 18 fr. voor de vette en zelfs aan 14.50 fr. voor de magere Aan de brikottenfabrieken betaalt men door den band 26 fr. per ton voor de groote klompen. Voor kleinere klompen, boulets, boulettea, eiers en mossels betaalt men 23 f r. voor de vette en 21 fr. voor de magere. Men kan hier en daar dit lijstje voor de oogen houden van den speculant die over dreven prijzen voor zijne kolen vraagt. Rond den OoH os Éik- of öiÉrzseboeïen Er wordt nu gemeld dat de eerste ernstige type van den duikboot gemaakt werd door den Beyerschen technieker Bauer die, na in zijn vaderland eenige mislukte proeven gedaan te hebben, zijne diensten ging aanbieden aan de Russische regeering. De man werd volgens dit bericht in hooge bescherming genomen door den schatrijken groothertog Constantin us en hij mocht onbeperkt over diens kas beschikken om de door hem ontworpen boot te maken — die einde Mei 1855 kant en klaar de werkhuizen van Leuchtenberg verliet. Aangenomen door een bijzondere admiraalsraad, die aan de boot den ronkenden naam van Zeeduivel schonk, werd het ding op 30 Mei van het volgend jaar te Cronstadt onder het oog van duizenden nieuwsgierigen te water gelaten. Lv Zeeduivel was van reu veel lomperen bouw dan alle latere dùikbooten ru pp eene breedte van 3,80 meiers was '/.ij niet langer dan 15,80 meters, terwijl zij een al ABONNEMENTSPRIJS BELGSE Drie maanden. . . , , fr. 3.25 Zes maandenfr. 6.59 Een jaarfr. 32,50 Men abonneert zich »p aüe postburet-ls» DEN VREEMDE Drie maanden (dageiijka verzonden). ..... fr. 0-T5 te grooten diepgang had om snel te kun; varen. De romp van de boot was uitsluitelijk uit gesmeed ijzer gemaakt en zoo sterk, dat hij moest kunnen Weerstaan aan do drukking eener kolom water van omtrent 45,00 meters hoog. Voor wat de drijfkracht aanging had c)p uitvinder alle machinery overbodig gevonden en de schroef moest door menscl handen in beweging worden gebracht. Gedurende de eerste proefvaart was er weldra zooveel zeewier rond de schroef gedraaid dat men ze niet meer beweger» kon en het heeft bovonmenschelijke inspanning gekost om den onderzeeër uit zijn noteligen toestand te redden... Gedurende twintig jaren heeft men dan om zoo te zeggen niet meer gesproken over duikbooten en men weet niet goed wat er van den grooten Bauer geworden is. In 1877 kwam de Russische ingenieur Drzewicki op het gedacht om een zeer kleinen onderzeeër te bouwen, die slechts door een enkelen persoon zou bemand zijn. Ook in deze boot werd de schroef gedre-. ven door ménschenkracht bij middel van een trapwiel met vermenigvuldiging, maar de uitvinder had er reed» een vak voor samengeperste lucht in geplaatst voor de longen der bemanning en de regeling der waterbakken. Ondersteund door de Russisch* rcfijeering, werd de ingenieur door den acaniraalsraad gelast met de voortzetting zijner studies en weldra mâake hij eene grooter» boot waarin plaats was voor vier mannen. De proefnemingen van den ingénieur moeten goede uitslagen opgeleverd nebbe», want de Russische minister van verdediging der kusten gelastte hem met het bouwen van vijftig zulker booten, nadat nog eenige verbeteringen er aan toegebracht waren. Er staat echter nergena gesefereven da* men ooit eenig gebruik van deze vijftig booten heeft gemaakt en men weet niet waar zij gebleven zijn ook ! Alleesi weet men zeker dat deze nieuwe duikbooten in twee inwendige vakken verdeeld waren, die gemakkelijk uiteen konden genomen en langs den transsiberischen spoorweg naar het Verre-Oosten konden gezonden worden — en dat zij aan de oppervlakte gedreven werden door petroolmoteurs, terwijl zij voor de vaart oijder water voorzien waren van zeer oorspronkelijk© accumujateurs. Een paar jaren later liet de Russisch» regeering twintig aanzienlijk verbeterde duikbooten maken door den ingenieur Boubnoff, die beweerde dat hij het nee plus ultra gevonden had. De duikbooten van Boubnoff hadden eene watorverplaatsing van 175 ton, waren over de 23 meters lang en badden eene doorsnede van 4.25 meters. De bemanning bestond uit twaalf koppen. De drijfkracht werd geleverd door twee machienen, eene gazolinemachien met terugwerking en eene accumulatiemachien met dubbele terugwerking voor de vaart onder water. In plaats van langs binnen, waren de werptuigen voor torpillen langs buiten, boven op de boot aangebracht, wat toeliet de torpillen in alle richtingen te zenden en een veel eenvoudiger mékanisme aan te wenden, van welks princiepen men een en ander behouden heeft voor de moderne onderzeeërs. Aldus had men met de onderzeeërs voortgesukkeld tot in 1904, sedert welk jaar er langs alle kanten zooveel verbeteringen aan toegebracht zijn dat zij om zoo te zeggen het vreeselijkste van alle oorlogstuigen zijn geworden. En daar de belangrijkste verbeteringen aan de duikbooten nog gevonden zijn in den loop der twee oorlogsjaren, zoodafc zij nog zoo goed als heelemaal geheim gehon den worden, zou het ons onmogelijk zijn om ze zoo op te sommen dat een gewo menschenverstand alles zou kunnen ver'staan. (ii Wsst-Vlanhrm m in Frankrijk Uit Duitsc&e bron Westelijk gevcehtsterreïn BERLIJN, 27 October. — Officieel : Legergroep gener. veldm. Kroonprins Ruppr. van Beieren: Bij sterke artilleriebedrij>ig heid is het ten Noorden van de Somme slechts tot gevechten tusschen verkennii afdeelingen gekomen*. Op den Zuideroevér werd door ons op de vijandelijke loopgraven gestreken uitwerkend vuur een zich voorbereidende aanval der Franschen in den siektor Fresnes—Mazancourt—-Cha-ül nes teruggehouden.» Legergr. v. d: Duitschen Kroonprins : De artilleriestrijd was heel den dag door op den Oostelijken Maas-oever tusschen Peperheuvelrug en Woevre zeer levendig, 's Middags vielen de Kranschen onze stellingen ten Oosten van het fort Douaumont aan. Zij werden met veel verliezen af#e-en. Itussiscli gevechtsterrein Legergr. gen. veldm, Prins Leopold 1 a ■ Beieren : Aan de Scfatschara herhaalden i*le Russen noa: tweemaal verareefs hnnr^t ft*n-

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.