« M. 287 ' -TWBi. ...... . 7?. O»^, 'a. frî>B par mnam® : voor België 3 cenfiemen, voor den freerade S cenéeman Tsitfooii i Hssîssetie 2.4-1 •> ftdïîsisîlsirstSe 2®4& TIII1Tfflfr***,tfflTfMWWI1iiltMWMHTOTTIIinnMTIIMrnMrillilB I Hli la i IT— tiiii II iiiitiiwriiw—TrairT ëï&îMjbrëan 15 Ociobei* 1914 — 11 Briifaiter-U Itgeeïœtet L-Maitsdîappij H ET LSCÏÏT bestaardef » p. DE VISCH. L®defa«rg-0«nt M ,. REDACTEE . . ADM1NISTRATÏ E (jûQGPGORT, 29. CENT VOORUIT Orgaan der Belgische WerkliederspartiJ. — Verschjjnende aile dagen. ; ASQN'f iEMENTSPRIJS BELCIE Or!e tnasndea. , fr. 3.2S Zes maandca fr. 6.50 Zeti jaar. ...... fr. 12.56 Mes ebsiineert :icfe op aile psstbureelca OEN VREEMDE Drtc maanden (dagelijks vcrzontien). « , . . , fr. 6.79' ^ . _ [!a3 dit de iaatst® Oorlog in iiiarspa ziin? (Yervolg eh slot) ■ De zenuwachtige, stôtfiiende, snel-Kgende haast waarmede Duitéchland, Ben koste van ailes, dcn oorlog voert, is ■echts het teeken dat het bsgfijpt, door n do6r begrijpt, dat een langdurige orlog zijn eigen land op den rand van et verderf brengt, ja ten omdergang berat. filet bedrag van zijnen uitvocr vorig iar bedroeg 12 milliard ; zou iemand Lien denken dat Duitschland dat fc-ce jaar lang zôu kuancn missen? ■ En naar die verhcuding gaat het aile Ipiiogvoerende, ja zelfs de neutrale lan- [Zelfs Engeland, het trotsche Albion, ;an zijne bedreiging om er des noods fn 3jarige oorlog en langer van te ma-en met uitvoeren : reeds nu ligt zijne logwjchtige katoen-industrie bijna Insch neer, en is in een paar maanden I drukke bedrijvigheid voor de leger-ifders gedaan, dan rijst ook dààr het look van algemeene werkloosheid. [De dan in aile landen dreigende ellen-t te sc'nilderen is hier de plaats met, par aile regeeringen moeten daar ten fctte rekening rrgde houden dat men ften 200 : lilLoen menschen kan laten ■liongerëà' ! Iilaar ook de bezittende ldasse, de bitalisten van handel en industrie zul-p maar al te spoedi- gaan inzien, dat ■ne h-, darige oorlog Lot banne ruine pet leidèn. De duizenden £n duizenden roestende fpnieken, 'de' duizénderi in de havens (tende schepen, de zich hoopende en ;t de week aan marktwaarde verliezen-■ grondstoffen, het totale spaakloopen Sn den geldhandel, dat ailes brengt Ip groot- en klein-kapitaal gevoeiige lèriiezen. Voor de aera van het kapitaal waren Ipgdurige oorlogen mogehjk, daar die loor aangsworven kfijgslicden gevoerd perd en de oorlog slechts betrekkelijk Bine landsdeelen overtrok ; zelfs de I&poleontische (de eerste) oorlogen watt niet zoo algemeen desastreus als nu. :En als b. v. het Engelsche blad « The imes s daaruit. een, voorbeeld tôt na-Bging wil stelien dat Engeland le! io jaar lang tegen Napoléon I ge-lochten heeft zonder zich zelve schade le doen, dan bedenkt het niet dat de iBi'iorrcîschs tOSSiCtlld der wereld eene leheel andere is, van de politieke nog je zwijgen. |De kapitalistische bourgeoisie zal [iedig inzien dat het onvruchtbare ge-r f, dat bloed en ijzer in kapitaal-pro-omgezet kan worden, slechts gel-id is voor de hebzuchtige groot-finan-mannen en armee-leveranciers, dus |lechts voor betrekkelijk weinigen. Zij [jllen- verplicht zijn naar de hulp van ie groote vredes-macht uit te zien, die, hoewel aanvangs door de snelle gebeur-tenissen verrast en daardoor tôt schijn-barc onmacht gedoemd, toch bij aile volken nog levend is, en nu, juist door de oorlogsellende, dagelijksch aan aan-hanger-getal wint : naar de" intematâo-naie sociaaS-demokratïe! Zeker heeft de Sociaal-demokratie in de oorlogvoerende landen, inziende dat . zij dezen oorlog niet meer konden tegen-houden, er in berust ; maar in princiep aile volkerenmoord hatend, steeds, iedereen weet het, het tôt allereerste princiep stellend : algsîî5®6fis WflWid» yrede en internationale 'jerbroedering, is zij de wereld-macht naar welk reddende hand de bourgeoisie zal moeten grijpen, wil zij niet opnieuw in de verschrikking van eene nieuwe, nog ontzettender we-reld-krijg vallen. Niemand, zelfs de knapste diplomaat niet, is nu nog in staat te zeggen hoe lang dezen oorlog zal duren en welke pohtieke veranderingen dezelve zal brengen. Er zijn misschien verrassingen in petto die den oorlog eene andere wen-ding zullen geven ; misschien zal de boven geschilderde uitputting en nood-toestand den heerschenden een gebie-dend hait toeroepen... Wij weten het niet. Maar in ieder geval zullen in de heele wereld hoog en laag, bezitters en niet-bezitters de oogen zijn opengegaan, om eenparig te bekennen : dat oorlog een niet meer te tdylçien atavisme ( i ) is in de twintigsté eëuv/ ; dat korikelarijen van diplomaten en ministers, de heb-zucht van geldmannen, de eerzucht van soldaten, de opgezweepte waanzin van deze of gene natie, het onvermijdelijk gevolg zijn om den geheelen toestand onzer huidige maatschappij, waaruit de oorlog moest uitbarsten als de etterbuil ,uit een doodziek lichaam. Mogen dan ook versteende diplomaten en hunne meesters, weer eene vrede te saam willen knutselen die de kiemen van eene nieuwe oorlog in zich zou dra-gen, in de parlementen çullen zij geene meerderheid meer vinden. De geleden verschrikkingen van dezen oorlog, de verderfelijke, niet meer goed te maken, gevolgen voor hun land, zal aile partijen en hunne leiders zelfs tegen hun zin en bedoelingen, dwingen zoo-danige maatregelen te nemen — en de druk van het wanhopige, half stervende volk en de verarmde bourgeoisie zal z6o-danig ziin — dat het niet meer moge-îijk zal zijn een no.gmalige oorlog yoor te bereiden. Ses® coîlcg za! den oorîog geilîsed p. M. (1) Atavisme: teruggang tôt de toestand van voor eeuwen. Sa Werking i-an het iemeeiiteiiestiiiir Méér dan twee maanden duurt de Euro-peescke 09rl«g, 'waaryan ons kleine en diektber«lkto en nijverige België de eerste singea gevoelt, zoo pijnlijk en wreed go-troffen wordt. Meer dan twee maanden is het, dat het sterkste militaristische land der wereld tegen ons België den oorlog voert. In België wordt erg geleden : er zijn vele dooden, gekwetsten, zieken ; er is ge-brancl, geplunderd, vernield... Ook de nijverheid moest onvermijdelijk lijden ; de meest getrofi'enen zijn dan ç>ok de nijverheidscentrums en nijverheids-steden.Vele werkhuizen liggen totaal stil, andere werken met verminderd personeel, weerom anderen werken slechts halve da-gen, halve weken. Armoede en ellende vermeerderen met den dag. Konden wij van al de nijverheidssteden en cenfcrums juist weten v.-at de besturen doen in deze benarde tijden, wij zijn er zeker van dat het verschil enorm zou zijn. Wij willen eens opsomiren wat het ge-meentebestuur van Gent deed en wat het voort doet voor de getroffenen. |B Het Weris iss1 lieuws « dlstps© » Aan Port-Arthur (de gentsche nieuwe ha-veninrichtingen) heeft men langa de eene zijde, van het begin tôt het einde, eene reehte kaai. Langs de andere zijde, op veel braaklig-gende gronden, worden groote inhammen, dokken gemaa«kt, alwaar ook zeeschepen en stoombooten kunnen laden en lossen. Keeds twee dezer dokken zijn, wel zoo niet geheel en al afgewerkt, maar kunnen toch gebruikt worden. Deze dokken werden gemaakt bij middel van groote machinale zuigerg, die met wei-nig volk veel aarcle verzetten en vlug wo'ik'csn. Om ou WEEK TE TL'RSCHA.FFEN en EEN INSO'MEN TE BÉZOItSES aan duizenden families, dus BROOD TE SCJŒEN» KEN aan duizcntlen en nog duizenden in-■ffoners, — mannen, vrouwen en kinderen, — besloot de stad Gent een derden dok of « darse » met de hand te laten maken dit wil zeggen metTden kruiwagen, de spade en den gaîfel. Voorwaar een schoon gedacht, waarvoor de stad Gent hulde mag gebraeht worden. De werklieden, — die aangenomen werden door tusschenkomst der Werkbeurs, — werden bet&ald aan 40 centiemen per uur. Om met zooveel volk mogelijk aan die < darse » te kunnen werken, werd beslist met twee ploegon te werken van 6 uren daags, aldus werkende 6 uren daags aan 40 centiemsn, of 2.40 fr. per dag kunnende winnen, of per Vveek 14.40 fr. Dat de stad. Gent zich aldus groote uit-gaven getroost, kan iedereen wel denken. Doch eenige cijfers zullen dit nog beter doen uitkomen. Het werk b,egon den 13 Oogst 1.1.'; tegen-woordig werken er 1400 werklieden. Aan 14.40 fr. per week en per werkman, maakt dit eene uitgave van 20.160 Iranken per week. Bevoegd© mannen zeggen dat de stad Gent, door aldus t© laten werken, méér dan 1000 franken per dag meer uitgeeft dan een ondernemer uitgeven zou, zelfs wer kende met de hand — doch met MIN mannen per ploeg, alhoewel hetzelfde werk zou gedaan worden. " Wat zou het dan zijn, moest het raa-chiniaal gedaan worden, — met den « seha-moteur», zoo heeten de menschen de zui-gers.Dit werk is nn 9 weken a-an don gang of 54 dagen. Dat is eene uitgave van fr. 20,16 plus 9 weken of % 181.440 îranken zeggen": Honderd een en tachtig duizend, vier honderd veertig franken, waarvan men op zijn minst mag rekenen dat de stad Gent 60,000 franken méér heeft uitgegeven, dan dat het noodig zou ge^eest zijn in normale tijden en dit alleenlijk om goed te doen aan den werkenden stand Aan de- nieuwe darse wordt nog een bijge-voegd werk uitgevoerd, waaraan van de 500 tôt 600 werklieden zullen gebruikt worden en waaraan nu reeds 200 begonnen zijn. Het getal werklieden, gebruikt aan de Darse, wordt dus .verhoogd tôt 2000. Aldus zal de som aan loon tôt 28,800 fr. per week stijgen. IL Het werk der graoliten, ploies esi begon op 7 September en daar werken te-genwoordig 130 personen aan. Het loon is ook 40 centiemen per uur en 6 uren per dag of 14,40 fï. per week. De uitgave der stad voor dit werk is dus per week 1872 franken, of voor de reeds 5 verloopen weken 9360 franken. SU. Het Siegfelijk .Werkleo- Van net kapitaal — het jaarlijks budget — van 30.000 fr., was er bij het begin van den oorlog nog 12,500 franken over. Er was ook nog een reservefonds van 46,000 franken, bijeengegaard van de over-schotten van verscheidene jaren. Van giften, van het Fonds van Staat en Provintie, was er ook nog 10.000 franken. De stortingen van het crisisfonds der stad gedurende 3 jaren had gemaakt dat -er ook nog 30.000 franken was (10.000 frank jaarlijks).Dit ailes maakt een totaal van f 1. Overschot gewoon budget 12,500 2. Reservefonds 40.000 3. Crisisfonds 30,000 4. Fonds van Staat, Provincie en giften 10.000 Totaal fr.': 98,500 Benevens deze groote som stemde de Ge-meenteraad op 28 September een wekelijks krediet.va-n het Stedelijk Werkloozenfonds van 10,000 franken, uit te keeren, zoolang de vakvereenigingen aan hunne werklooze leden onderstand geven, op de bazis van 50 centiemen daags. Dit maakt liogmaals 20,000 franken of een algemeen totaal van 118.500 îranken voor de werkloozen. (Tusschen haakjes gezegd beloopt de onderstand der werkloozen 50 centiemen der vereeniging en 50 centiemen der stad, dus samen 1 frank daags.) IV. Het Wepk «Sep ïoeeiSsig De Gemeenteraad stemde een buitenge-woon krediet voor het Bureel van Welda-digheid van 52.000 franken, als eerste tege-moeikoming, voor den buitengewonen toet-stand bij het uitbreken van den oorlog. Door de stad werd, met de hulp der giften van bijzonderen, aan de arme werklieden soep en brood verschaft door tusschenkomst van het Comiteit van 1 Het Werk der Voeding Dit werk kost per dag 3.800 franken, of,' tôt op heden, zoowat 200.000 Iranken waarvan de stad roned de 70.000 fr. h*-&4 bijgelegd. Men ziet dat zoowel de onvereenigdon als de vereenigde werklieden door de stad onder bescherming genomen zijn. ¥. Het Wepk Vlachtelinsgen Op 28 September hadden in het Feestpa-leis (Park) méér dan 30.000 inwoners van aile deelen van het land, maar meest Vla-mingen onderkomen genoten. Dit kostte aan de stad 100.000 franken. Eene som van 1.500 fr. is gegeveo aan ' eene bijzondere inrichting voor hare fcus-j schenkomst van huisvesting. ¥!* II® «SisBisi vasi het itoosie Kpuîs Voor de gekwetste soldaten stond de' stad aan het Rood Kruis zijne scholen en andere gebouwen af. Ook leende zij aan die schoon# Inrichting' eene som van 25.000 fr. VËI. B© stad Hessf sfichfi® een fesdlin^s-Oonaiteif vg®p si® ¥^®i%teiigsgen waarbij het aan deze: 80 centiemen daags' voor de volwassenen en 35 centiemen daags voor de kinderen onder de 15 jaar eten gai. Dit werd gegeven, zoo de stad of gemeen-te van waar de vluchtelingen kwamen, er borg wilden voor zijn. Dit werk zou aan de stad als voorschot 20-000 fr. per week gekost hebben, doch' werd onderbroken door de komst det Duitschers en den terugkeer der vluchtelingen.¥111 Ook stichtte de stad een vsn gjoeâkoope \ huisvesfSag om aan de vluchtelingen, de welke nog ovey eenig© gelden beschikten, goedkoope loge-1 men ten te verschaffen. IX De stad hielp mede aan de stlchting der ^®nk van i@0fiin§ voop de kleins bs3i»g®ps die toeliet ook deze klasse van menschen ter hulp te komen in deze benarde tijden. X. B® ggew3«©Sii® Ondepwljzepe Gent schoot een deel voor van het Iooa der onderwijzers en stadsbedienden welke' gevlucht waren uit verschillige steden en gemeenten. XL H© sfedslijk® lseds®2sd@n en wopkliedeea Bn le§ep Aan de bedienden en werklieden van de stad Gent, — in dienst van 't léger — be- oeorufêis en vehruzenis VAN THYL 9I1LENSPIËSEI. Uit het meesterwerk van DS GOSTER fichier, Iezeressen en lezers, het slot ar- De Coster's meesterlijk boek:. 1 oen Nele (') ten gronde te recht Kwam ag zij niets anders meer dan de zonne, le opstond te midden van de gulden Fnpen> de toppen der grashalmen, die !lsgelijks als in goud gedoopt waren, en I 1 zonnestraal, die de veeren der slapen-e ®eeuwen kleurde. Maar de meeuwen plwaakten weldra. l '^olgens bekeek Nele zich zelve, zij dat ze naakt was, en ze trok in der ■.( ^ ■ elo is de liefdevolle en getrouwe ■L nares van Uilenspiegel. In ket teeesber-1 ç erd van De Coster, dit helieadickt uit ■ 1 ijaeidskamp van Vlaanderen, is Nele r.tott Vlaandaron. haast heure kleederen aan; vervolgens zag zij Uilenspiegel, insgelijks naakt, en zij bedekte hem; zij dacht, dat hij sliep, en zij schudde hem; maar hij verroerde zich niet meer dan een doode; zij werd van schrik bevangen. — Ha! zeide zij, heb ik mijnen vriend gedood met de tooverzalf? Ik wil ook sterven! Ha! Thijl, word wakker, word wakker! Hij is als marmer zoo koud! Uilenspiegel werd niet wakker. Een dag en een nacht liepen voorbij, en Nele, koortsachtig van smert, waakte bij heu-ren vriend Uilenspiegel. In den morgen van den tweeden dag, hcorde Nele het geklingel eener bel, en zij zag een boer komen met eene spade » .OR den schouder : achter hem gingen een mtixam burgemeester en twee schepenen met eene waskeers in de hand, de parochiepaap van Stavenisse en een koster, die een zon-nescherm hield boven het hoofd van den paap. Zij gingen, naar zij zeiden, het heilig oliesel toedienen aan den dapperen Ja-cobsen, die vroeger Geus was uit schrik, maar die, nu het gevaar voorbij was, voor zijn dood terugkeerde tôt den schoot der Keilige Roomsche Kerke. Weldra warerî zij dicht bij Nele, die schreide, en zij zagen het lichaam van Uilenspiegel uitgestrekt op het gras, met zijne kleederen aan. Nele knielde neder. — Meideken, zeide de burgemeester, wat doet gij bij dien doode? Zij antwoordde, zonder de bogen te durven opslaan : — Ik bid voor mijnen vriend, die hier viel. als door den bliksem getroffen. Nu ben ik alleen: daarom wil ik insgelijks sterven ! De parochiepaap blies van genoegen en zei : — Gaiî zij jcl««fd, rie Geus Uilenspiegel is ! Boer, k'aast U oh «lelf een graf; trek zijne kleederen uit, alyarcits hem in de aarde te steken. '« — Neen, zeide Nele, rechtspringend, men zal ze hem aanlaten, hij zou koude hebben in den killen grond. — Delf een graf, zeide de parochiepaap tôt den boer, die de spade droeg. — Ik wil wel, zeide Nele badend in tra-nen ; daar zijn geene pieren in het schelp-zand, hij zal schoon en gaaf blijven, mijn geliefde. En, aïs waanzinnig, bukte zij zich over het lichaam van Uilenspiegel en kuste zij het met tranen en snikken. . De burgemeester, de schepenen en de boer hadden medelijden, maar de pastoor zeide en herhaalde gedurig met blijd-schap : — De groote Geus is dood, God zii ee-loofd!De boer dolf vervolgens een graf, leg-de Uilenspiegel er in en bedekte hem met zand. En de parochiepaap las over het graf de gebeden der dooden : allen kniel-den neder rondom het graf; doch plot-seling zag men onder het zand een groote beweging, en Uilenspiegel keek rond zich, niesde en schudde het zand uit zijn kaar, en greep den pastoor bij de keel en zeide: V- t Ketterbeul, gij begràaft mij IçVjiaad. in mijnen slaap. Waar is Nele? Hebt gij'; ze ook in de aarde gedolven? Wie zijt gij? De parochiepaap riep : — De groote Geus verrijst op "deze wereld ! Heere God! Wees mijne ziele gena-i dig ! ! En hij vluchtte weg als een Hert vôor! de honden. Nele kwam bij Uilenspiegel. — Kus mij, liefste, zeide hij. Toen keek hij opnieuw rondom zich;, boer en koster waren op den loop ge-gaan met den pastoor, en hadden, om rap-per te loopen, spade, waskeersen en zonne-scherm ten gronde geworpen; burgemeester en schepenen hielden van schrik hun-' ne ooren vast en lagen te jammercn op 't gras. Uilenspiegel ging tôt hen en schudde hen. — Begraaft men, zeide hij, Uilenspiegel, den geest, Nele, het hert van Vlaanderen? Neen! Vlaanderen kan ook sla-' pen, niMr sterren, nooit! Kom, Nele! En hij taof henen met heur en zongi tijn *esde liedeken, maar niemand weet waax hij zijn l^atste zingen zal... " * f—tflP—E f~~

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.