« i aar* ■*■ $1> "S S«S Pri]s pet naaimer : vooi Belgie & centieman, voor den reemde S csntiamen Tolsïoon : Utodactie £47 « ^diïïiisîÉsîs^atae âS*43 £a4sirsSa|t| 113 ÊIO t»1S( Dn»kster-UKf»efifate» bso; Maatschsppij H ET LICHT bestuurderr P. PC VISC!1. L«deber£-Ocrtt . . REDACT1E . . ADM1NISTRAT1E KCOGPOORT. 29. GENT ITA/M^T TT^T^ VOORUIT Orgaan der Be/giscke WepkHeémparty, — Verschjjnende aile daffe®. ABQNNEMENTSPRIJS BELGIE Dtle maanden. . . , , fr. 3.25 Zes oiaandea fr. 6.50 Een jaar. ..*... f?. 12.50 Mea ftfeoanecrt ricfe op afle postlrarcciea DEN VREEMDE Dde maanden KUgelijkf vcrsonden). ..... fr. 6.73 Bekendmaking Etappen Insp. 4. Gent, 12 Mei 1915. Voor het vernielen der telegrafen- en telefoongeleidingen, in den nacht van 7 tôt 8 April 1915, is door vonnis van het Armee- Kommando aan de gemeente Moorscl eene boete van 4000 mark en aan de gemeente Baerdegçm eene boete van 5000 mark op-gelegd geworden. Dit bre>ngt ter openbare kennis, De chef van 't Burgerlijk Beheer, von KEUDELL, regeeringsraad. Er steekt geen poer in ! Ksi HancJsîsbîod van Antwerpen, schreef onlangs een artikel, om de ka-tholieken aan te sporen, den verjaardag der pauselijke Encykliek Rerum Nova» rum te herdenken en nu in dezen tijd meer dap coit, zegde de schrijver van het artikel. Een briefwisselaar schrijft no in een brief aan Het HarîdelSbJad eenige beden-kingen over bedoeld artikelj onder an-dere de volgende : Tôt dusver zijn wij het eens met den steller van het artikel. Ile moet echter opmerken dat, waar hij spreekt van te beginnen met den heropbouw onzer In» sîsîllrîgsn, -ulks mij, die nog al ruim aan die instellingen heb meegewerkt, getroffen heeft door de bemerking als stonden deze werken na schier een halve eeuw arbeid, nu rsecîs bioot 200 rtteï aan instorting, ten minste aan feouvwaiHghcM. Ik vroeg mij af of al wat wij begon-nen tôt inrichting van onderlingen bij-stand, het tôt stand brengen der gil-den en later dit werk met verdubbelde kracht < oortzettend, toen verwittigd door den opstand van 1887, onver-poosd voortieverden in dien zin, om het hartelooze manchesterianism be-paald uit de baan te ruimen — of al d'ie fcijd, al dit geld en toewijding, be-steed aan het inrichten en opbouwen dier lokajen, vergeéfsche moeite en weggesmeten geld zou zijn geweest. Welnu, ik moet u rechtuit beken-nen, en zulks na ernstige overweging, dat er, in wezenlijkheid beschoirwd, mis s chien wel een deel overdrijving bij is ; maax zeker op verre na, wat er van al die acht-reenvolgende met groot geld en moeite opgebouwde gilden en Vredss en wat er later ontstond, om deze de concurrence aan te doen, ai wetnig meer ouerschîat dan het ge-raamte wan wat men zich voorstelde. Wat meer is, de menschen, die er hun onderkomen in vinden, ver van zich te kunnen noemen of te beroe-men, de stoere opvolgers van de oude voorwerkers te zijn, bewust van hunne macht, integendeel esr lïJcfoSËjke dsn str&jtiemîo kereîs zijn ; want hun doen, bestaan, fa elfes roept mij de verzen van ILedeganck voor den geest : Zijn zijn niet meer gelijk weleer. * * » Hierop dieper ingaande, vraag ik mij zelve wat wel de oorzaak kan zijn dat, na al dien arbeid, &U3S wat het vereenigfcigsleven betreft zoo Tes en fîauw in een hangt ; en vermits ik mij tôt de waarheid gedwongen voel, vraag ik mij af of die allen wel duide-lijk het Rerem Novarum bekend zijn, dusdanig dat zij die lester fn daden iiefeben omgazeiT Met sommige instellingen is ge-beurd wat er van de Zandmannekens der iegende verteld wordt : telkens bij het nachtelijk uur kwamen zij uit hunne kloven en rotsen bijeen om zandtorens te bouwen ; niet zoodra echter kwam het krieken van den dag, of er ontstond misverstand en on-eenigheid, waardoor het met groote moeite opgebouwde, teikens tôt verval of puin kwam. De waarheid is dat in vele onzer ka-tholieke instellingen het cernent of beton*fort ontbroken heeft, dat in de Encycliek besloten ligt, en zoo drin-gend, ja schier smeekend uit elk woord, ja uit elke letter van den we-reldbrief spreekt en zich vertolkt door de woorden « vereenigt u. » Ja, vfereenigt u, vrienden, werldie-den, arbeiders, gelijk van welken stand ; het is uw recht, maar 00k uv/e plicht. Wil het echter z66 doen, gelijk het Paus Léo zelve den H. Augustinus heeft nagezegd vervat in de aanbeve-ling : in het noodzakeiijke eenheid, In het twijfeiaohtige vrijhetd, in alias tiefde. Of zullcs tôt nu toe geschied is? Ik vraag het u allen, die de hand aan het werk hebt gehad of het van nabij ge-zien hebt, of wij niet serdsr van on-eenigheid geteefd en persooniijk fee-lang geko&sterd, dan weî in alies broe-dterUefds gsoefend hebben, en dit juist om de mi hesrschendt. omstaedighe-den, dat wij ons eer geneigd gevoelen tôt samenwerking. Het is het oogenblik nu of nooit, onze stukken en brokken, onze ver-snsppeSde werken met eerbied van elks zelfstandigheid, tôt samenwerking en eenheid te brengen. Wie het oprecht meent en van goeden wil is teekene het verbond en brenge het tôt stand : het is de gedenkdag in eere gevierd en Léo XIII vvaardiger dan ooit gehul-huldigd.Wij zijn niet gewoon onze tegenstre-vers met opzet te verkîeinen of hunne r«.acht te onderschatten. Die taktiek is klein en onrechtvaardig, daarom is zij de onze niet. Maar wij moeten toch de bekentenis-sen aanstippen, die onze tegenstrevers zelve doen en die bewijzen dat hunne te laattijdige poging om het socialisme tôt onmacht te doemen mislukt is. Wij wisten het op voorhand en hebben het voorspeld, dat het anti-socialisme op geen vasten bodem stond en het werk was van zandmannekens. Wij krijgen gelijk en zullen daarop het genoegen hebben terug te komen en dieper in het hart der kwestie door te drin-gen.Wij hebben de bekentenis, 't is al iets en 't is zelfs veel. F. H. Over de Sehelpen (Voordraeht gehouden in «Ons Huis» door den lieer De Vos, faoogstndent, op Diusii&g lien Mei.) Ean talrijk publiek, ondanks het prafchtig tomory.'eder, vulde de boekerijzaal, ver-leden dinsdaer vor>r de aansrekondigde voor-dracht.De voorzitter Allenian, na de algemeene alzijdigiieid onzer volksvoordrachten (ver-leden week hadden wij de hooge létterkun-de, heden de strenge wetenschap) te hebben doen opmerken, stelt ons den heer De Vos voor, die om zijne voordracht op ta luiste-ren eene prachtige verzameling schelpeu had medegebraeht. De spreker die zijne voordracht begint met ziijne persoonlijke Btudiën over de sehelpen op eene diehterlijke manier in te leiden, zegt ons welk genoegen en zelfvoldoening bij ondervonden heeft en nog ondervindt bij aet samenstellen zijner verzameling ondanks net hier geene wetenschap betreft die met scheikunde of natunrkunde kan vergeleken wor-den. 't Is daarom 00k dat hij zich ter besenikking heeft gesteld om het volk te on-'larriehten in deze nieuwe wetena;hap. Die wetensehap is zeer jong, zij is gemakkelijk °m te begrijpen en vraagt geene bijzonder^ Voora%aande bereiding. Zij is de toepassing van de ■woorden van dichter Schiller «Iet= dat mooi is, is de vreugd van iedereen». N u de schelp is mooi, 't is geen aisohuweliik ding. Zoo heeft de spreker in de inleiding van zijn boek dat binnenkort in drus zal verschijnen het beschreven en daarbij bet vr.igende nog. De schelp is een natuurvoorwerp. haar vorm is ethisch (mooi),'t is een prachtstuk. Het aantal sehelpen dat op onze ku-fcen te vinden is. is overgroot, en verschillend van kleur en soort. Ons strand is een soort mozaïk van sehelpen. Het is iets zeldzaams; niet alleenlijk de kinderen aajizien de sehelpen met eene zekere nieuwsgierigheid, maar 00k de vol-wassenen ontsnappen er niet aan, wanneer zij het strand bewandelen, de schoonste sehelpen t© verzamelen. Nochtans de Indi-sche Oceaan levert nog veel schoonere sehelpen dan de Noordzee, maar wanneer we ons op het standpunt plaatsen dat de Indiërs ailes met een zekere warmte ter-wijl wij met een kalmer gevoel aanschou-wen,dain blijft de verhouding nog altijd teo onzen gunste en moeten wij bekennen dat onze sehelpen prachtstukken zijn. Ook zal deze nieuwe wetenschap zich tôt een zelfde hoogte verheffen als iedere andere. Sehelpen rapen verdient dus aa-nmoediging bij de kinderen en ze verzamelen schenkt ons iets bekoorlijks. Daarbij het kost niets, vraagt geene voorafgaande kennissen tenzùj men dieper de kwestie wil bestudeeren, dan win begrippen ©Ver Océanographie^ schei- kunde, natuurkunde onontbeerlijk. Enkel een drietal Loekjes zijn over de sehelpen verschenen en dan nog zijn er maat twee nieuwe. Dit gezegd zijnde, zoo leert ons de spreker dat de soheipen ons door de weekdieren ver&chaft worden. Weekdieren maken eene klas uit van het dierenrijk en zoo&ls hun naam het zegt hebben zij een week iicha&m, dus geen geraamte of ledematen, b. v. de slak, waarvan eene beknopte afteekening gegeven wordt met de beschrijving van hare verschillige onderdeelsn zooals ie voet, de mantel, de voelooren, enz. De weekdieren worden in verscheidene soorten verdeeld, men heeft de hoogere en de lagere weekdieren die dan nog eens in schelpdieren, een-schalige, tweeschalige enz. worden verdeeld zooals men verder zal zien. De weekdieren vermenigvuldigen zich bij middel van eieren, de?e eiercn ziijn niet altijd zoo klein als men geneigd is zich voor te stellen. Zoo is het ei van eene slak zoo groot als eene erwt. Als ander weekdier hebben wij de inktspuwer, zeer gekend om zijnen eigenaardigen vorm en voorzien van talrijke voelarmen. Het heeft de eigenschap een zwart vocht (inkt) in uren van gevaar uit te spuwen. Men ktnt er die eenslachtig, andere die tweeslachtig zijn. De wijfjes zijn gemakkelijk te onderscheiden èn aan hunne schelp èn aan hunne voelarmen die korter zijn. Er zijn weekdieren welka jongen ter wereld brengen of beter welke een manne-lijke en een vrouwelijke kiem in zich dragen, deze kiemen vereenigen zich op een zeker oogenblik, vormen aldus een jong week-diertje welke gansch gevormd ter wereld gebracht wordt. De weekdieren hebben geen zenuwstelsel zooals de insekten (b. v. de meikever) maar dragen integendeel rond dep. slokdarm rin-gen welke de hersenen vervangen. Verscheidene zulke ringen of renuwknoopen bevin-den zich in het lichaam der weekdieren en wel zonder verbinding met elkander. De weekdieren leven het meest in de zee. Er bestaan er omirent 70.000 soorteai. De Noordzee alleen bevat er omtrent ISO. Zij leven een twee honderdtal meter ran de kust, soms op zeer groote diepten, voorna-melijk de inktvisschen die zelfs op eene diepte van 1500 meters gevonden worden. De weekdieren kruipy>, sommigen «prm-gen, en dat bij middel van het samentrek-ken en losschieten van den voet. Anderen leven uitsluitend in het zand waarin zij zich zelven delven, dank aajtt 't lichaams-deel dat men voet noemt, anderen boren zich eene holte in d rots, waarin zij zich vestigen op zulke manier dat mon de rots moet verbrijzelen wil men het diertje of de schelp hebben. De algemeene verdeeling der weekdieren is gesteund op deze hebbende een duidelij-ken kop en deze die geen kop bezittea, van daar : 1. De koplooze weekdieren die onderver-deeld worden in mantelweekdieren en schelpdieren. De mantelweekdieren bestaan bijna in onze zee niet en als gekend sthelpdier hebben wij de mossel die ademt bij middel van kieuwen, zooals een visch. Deze kieuwen bevinden zich onder den mantel. 2. De kopdragende weekdieren die onder-verdeeid worden in : a) slakken en nogmaals onderverdeeld in slakken die ademhalen bij middel van kieuwen en deze die voorzien zijn van lon<g-zakken;b) inktvisschen, onderverdeeld in verschillige klassen zooais deze voorzien van eene schelp, zonder schelp en hebbende eene in-wendige schelp. De heer De Vos maakt zijne voordracht zeer aanschouweliik door ailes op een schrijfbord te teekenen, uit te leggen en door middel van sehelpen zijner verzameling. Hij eindigt, gezien het gevorderd uur, ons belovend dinsdag toekomende zijne voordracht voort te zullen zetten. Deze van vandaag was eene inleiding, toekomende week zal hij ons het belangrijkste over de sehelpen mededeelen en verscheidene proef-nemingen doen. Dat de aanwezigen voldaan waren getuig-den hunne toejuichingen en de belangstei-linfr welke zij na de voordracht in de ver-zamehng van den spreker stelden. De voorzitter kon dan ook niet nalaten den heer De Vos te bedanken alsook de aanwezigen,voor hunne i^andacht en hunne talrijke opkomst. Hij deelde ons ook mede dat de volgende voordracht vrâjdag namid-dag zou plaats hebben met onzen partijge-noot P. D'Hoedt als spreker. E. A. Het vredolievend heilbrengend Kanon Wij gaan hier een woord zeggen over het vredelievend, heilbrengend kn.non, het kanon dat niets anders uitwerpt dan een prach-tigen kriogring van rook, die ten hemel stijgt en de velden, de wijngaarden be-schermt tegen de vernielende hatrelvlagen ! Gij gelooft dat niet? Leest dan verder : Zoowat twintig jaredi geled&n had men statistieken opgemaakt die bewezen dat er gedurende de laatste veertig jaren v or meer dan twee milliard schade was veroor-zaakt door den hagel die in de wijngaarden van het vasteland gevalleo was. Een geleerd© taliaan, een genaamde Bombicci. kwam daarbij op het gedacht dat het misschien wel mogelijk was «de hagel-vlagen uiteen te bliksemen bij middel van... kanooschoten». Bombicci liet zich een kanon, een mortier gieten en in oostenrijksch Stiermarken-vond hij een verstandige wijnl.oer die met hem de proef wilde aangaan, eene proef die zulke verrassende uitslagen opleverde dat er het volgende jaar reeds meer dan duizend zulke mortieren geplaatst werd&n in de oostenrijk-sche en italiaansche wijngaardstreken. En leest hier nu terwijl de vernielende ka-nonnen grollen : eene korte beschrijving van het nuttig kanon : Het kanon van Bombicci is een simpelen mortier in gegoten iizer, in den vorm eener groote klok die cmgekeerd vast in den grond gemetseld is, en de lading bestaat eenvoudig uit eene kardoee van honderd grammen dynamiet. Als het schot afgaat vormt er zich een reusachtigon kringring van gashoudenden rook, die warrelenden brommend in de hoogte stijgt, zooals de ringen die men soms ziot opstijgen uit de schouw van eene ge-weldig stoomende locomotief. Men heeft weten schappelijk vaatgesteld dat die gashoudende rookkrjngen bij niet al te bevigen wind tôt duizend meters hoog in de lucht stijgen' waar zij zich met den damp-kring vermengen en de hagelsteenen doen smelten, iets waarbij men soms een zonder-ling gekraak waarneemt. Het is ook algemeen aangenomen dat men bij middel van zoo een kanon eene opper-vlakte van vijf-en-twintig hectaren wijn-gaard tegen don hagelslag kan beschermon. Daagt er eene hag-elvlaag op, dan wordt het signaal door het observatorium gegeven De met het vuren gelaste mannea snellen naar de stukken en elken minuut lossen zij een schot, om niet op te houdon v<S<Sr dat het begint te regenen, waardoor bewezen wordt dat het gevaar voorbij is. Verleden jaar was er in Frankrijk eens eene buitengewoon rware hagelvlaag aan-gekondigd, die maar niet «uiteen te schie-ten» scheen. Gedurende meer dan zes urea moesten de mannen schieten zoo snel zij kon. den. Eerst als zij elk drie duizend schoten op den «vijand» gelost hadden begon het te regenen en was de wijnoogst van den hee-len omtrek gered ! In Oostenrijk stond men eens voor het-zelfde gevaar. Op enkele plaatsen nad men al de kardoezen verschoten voor dat het af-geweerd was en daar waar men de vlaag niet «uiteen had kunnen schieten» werden al .'o wijnstokken ten gronde vernield zoodat do heele oogst verloren was ! Zoo een heilbrengend. kanon, met zijne hut waarin de kardoezen bewaard worden, kost niet meer dan een paar honderd franken en als men het ziet Ltaan heeft men medellj-den met de verdwaalde menâchheid, die zoo veel milliard&a uitgeeft aan de andere ka-nonnen die dienen cm dood en vernieling te zaaien. Loflgzieken is den esioi In do «Miinchener Medizinischen Wo-chenschrift> schrijft de bestuurder-genees-heer van het sanatorium voor teringlijders in Leipzig het een en ander over de ge-' schibtheid van de tuberculose-pa.tiënten, om in het loger dienst te nemen. Toen in de eerste da-gen van Augustus gemobiliseerd werd, moesten zich 1328 zie-ken van het sanatorium melden. Het resul-taat van het onderzoek was. dat 621 on-middellijk voor ondeugdelijk verklaard werden, 29 werden bij het leger ingelijfd, doch spoedig daarna voor ondeugdelijk verklaard, 241 staan in het veld, 187 van hen verkeerden in het eerste stadium, 48 in het tweede en G in het derde. Met dit cijfer van 19.6 procent van ge-wezen longzieken, die nu in staat waren de zware vermoeienissen van den oorlog te verduren, is weer eens bewezen, dat de sanatoria voor longlijders voor de volks-gezondheid een zegenrijke en noodzakelijke inrichting zijn. Europeesche Oorlog lo Weal-Vlaiiidorso ©il lis 't Men van Frankrijk Gfficieele telspnn : Elit SSnitsohe Ssr©33 Gent, den 13 Mei 1915. Westelijk oorlogsterrein ; Ten Oosten van Ieperen vijandeîijk steun-punt genomen. Sterke Fransche aanval tegen front Ablain-Neuviîle onder zwaarste vijandelijke verliezen mislukt. Carency en het westelijk deel van Ablain 's nachts'door ons geruimd. Ten N.W. van Berry au Bac gevolglooze Fransche aanval. Bij Croix des Carmes aanvallende Franschen in ver-bitterde gevechten in handgemeen afgewe-zen. Op westhelling van de Hartmannswei-lerkopf twee vijandelijke blokhuizen ver-nietigd.-Oostelijk oorïogsterrein : Toestand in het Oosten onveranderd. Ge-vecht bij Szawle nog aan den gang. Vervolgende legergroep van v. Macken-sen bereikte gisteren de streek Dubiedco, Laacut, Kolbuszowa. Russen ruimden ten gevolge daarvan ook de gtellingen ten N. van den Weichsel, waar de vervolgende troepen van generaal Woyrsch de streek ten Z. en N. W. van Kielche bereikten. Karpathenhoogten ten O. van Stryj door de verbondene troepen onder generaal Linsingen genomen. 3650 Russen gevangen. De oorlogsbuit in Galicië tôt 103500 ge-vangenen, 69 kanonnen, 255 machiengewe-ren gestegen. Daarenboven in de Karpa-then en ten N. van den Weichsel meer dan 40 oar> gevangeneon. ISit Frasis©Sî$si fei'ass PARUS, 11 Mei. (Havas.) Officieel be-rciht van hedenmiddag 3 uur : « In België hebben de Duitschers bij tit-Joris een poging gedaan om door cen nach-te lijken aanval de werken te hernemen e de Franschen op 9 Mei hebben veroverd, doch 2,-ij werden teruggeslagen. Ten Noorden van Atrecht worden de Fransche vorderingen voortgezetL Aan het einde van den dag van gisteren maakten de Franschen zich allereerst van het kerkhof meester, vervolgens van het oostelijk deel van het dorp Carency en den we» van Gsreney naar Bouchez» \ Te St. Vaast hebben de Franschen terrein gewonnen. In den afgeloopen nacht hebben de Duitschers een nieuwen tegenslag gehad. Een tegenaanval ten Noorden van Neuville,voorafgegaan door een hevig bombardement, werd volkomen afgeslagen. Je Franschen behielden het geheele terrein dat zij gewonnen hadden. Op het overige gedeelte van het fror i Loos-Atrecht is geen enkele tegenaanval gedaan. Gisterochtend zijn bij de beschieting vajn Duinkerken 3 gr&naten in de stad gevallen, De Duitschers hebben 11 granaten gewor-pen op Bergues (ten Z. O. van Duinkerken), waardoor 12 menschen werden gedood en 11 gewond. Van het overige front geen nieuws. Een Fransch vliegtuig heeft 4 bommen geworpen op Maubeuge. Een Duitsch vliegtuig heeft zonder fevolg bommen geworpen op het station van Doul-lens (ten W. van Atrecht). Een ander Duitsch vliegtuig, dat tûsschen Argonnen en de Maas door eene Fransche batterij werd beschoten, moest in de Duit-sche linies dalen. De Duitschers hebben een Engelsch vliegtuig neergeschotea, de Engelsche troepen twee Duitscho vliegtuigen. PARUS, 11 Mei. «Twee granaten in Duinkerken gevallen» zegt het Fransche communiqué; «eenige groote projectielen achter onze linies gevallen», zegt het Bel-gische. Ik geloof, samen net eenige Ameri-kaansche collega's, gisteren den pri .leur te hebben gehad van dit nieuwe optreden der vermaarde 38 c.M.-kanonnen die op 29 en 30 April Duinkerken hebben gebombar-deerd.Wij waren zondag onder leiding v&n een kapitein en een majoor in Duinkerken aan-gekomen om in de hospitalen in den omtrek der stad nieuwe waarnemingen te doen omtrent de uitwerking der verstikkende gassea. De stad was rustig en 't was er vrij stil. De huizen die door de projectielen werden geraakt, zijn verwoest, maar sedert tien dagen was er geen projectiel meer gevallen. Men vertelde dat de Duitsche batterij vernield was. Wij gingen zondagavond Hat naar bed en werden te half zes maanaagochtend ge-wekt door ontploffingen. Door het venster blikkende, zagen wij een Taube in de lucht op zeer groote hoogte en de kleine wolkjes1 die door de ontploffing van granaatkartet-sen worden veroorzaakt. Kwam de Taube, evenals einde April, om langs draadloos telegrafischen weg het vuur der 38 c.-M.-batterijen te richtenî Het antwoord liet niet lang op zich wach-ten. Een hevise ontploffing deed de s.tmos-

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.