Eerste Taargang, Nr 5i. 18 Augustus igi7. 1 Prijs : 10 ceintiemen. Eerste Jaargang, Nr 5r. — iS Augustus 1917. DE EENDRACHT Weekblad voor hef Vlaamsche Volk ' - !•' ABONNEMENTSPRIJS : Een jaar fr. 5.20 Zes mgtânden .... » 2.60 Drie maanden .... » 1.30 Geene abonnenlen worden aangenomen die niet op voorhand het bedrag hunner inschrijving laten geworden. BUREELEN; Voor het Generaal Gouvernement : Prinsesstraat, 16, AUTWERPEN. Voor het Ëtappen- en Ooeratiegebied : 8, Huurdochterstraat, GENT. Postchekrekenïng Nr 86. AANKONDIGINGEN : Prijs naar overeenkomst. Ongeteekende stukken worden niet opgenomen. Geene handschriften worden teruggezonden. BOEKBESPREKING : Het toezenden van één'boek of schrift geeit recht op vermelding ; twee exemplaren, op bespreking. De Franskiljonsche politiek. Men zal zich herinneren dal weinige maanden na den val van Antwerpen een geheim schrift « La politique belge après la crise, un parti national » op groote schaal werd vérspreld. Het heette daarin dat na den oorlog al de partijen in ééne dienden te worden versmolten, die zich nog uit-sluitend met stoffelijke belangen zou onledig houden onder be-scherming van en met nauwe aan-sluiting bij Frankrijk. Daarin stond onder meer te lezen (wij vertalen) : « Wanneer — eindelijk — de zegepraal aan Frankrijk, Elzas en Lotharingen zal hebben terug-geschonken, wanneer het oorlogs-wee_in den schoot van dit edel volk de eendracht onder aile burgers, waarvan het ons het op-wekkend schouwspel heeft gege-ven, zal bezegeld hebben, zal voor België het oogenblik gekomen zijn zich onder Frankrijks edelmoe-dige bescherming te stellen en {ich met dit land te v< rbinden door verdragen die benevens on\e vei-ligheid en onafhan kélijkfieid den bloei van on^e nij ver heid en on-\en handel julien ver\ekeren. Onze geschiedenis, onze instellin-gen, onze taal, onze godsdienst, onze gewoonten, onze zedelijke en stoffelijke belangen hebben wij met Frankrijk gemeen. Slechts een nauw en duur\aam verbond van beide landen kan dit geheiligd erfgoed vrijwaren ». Wat boven staat bewijst wat voor vleesch wij in de kuip hebben. Dit manifest was bhjkbaar een proefballonnetje door eenige al te haastige en daarom onbe-hendige Franschelaars opgelaten. Onbehendige zeggen wij, want het heeft menigen Vlaming en menigen Belg die aan de cultu-reele, staatkundige en staathuis-houdkundige onafhankelijkheid van het land en aan zijn welbe-grepen zedelijk en stoffelijk belang is gehecht, het gevaar dat ons land van uit het Zuiden bedreigt doen inzien. Sommigen die het gevaar niet wilden inzien hebben geschokschouderd : slechts eenige onverantwoordelijke en machte-looze heethoofden konden gedach-ten koesteren als die in 't beruchte manifest uitgedrukt ; men diende er dan 00k niet het minste belang aan te hechten. Dat dit struisvogel-politiek was bewijst nu wat geschreven wordt in de buitenlands verschijnende Belgische bladen die zich tôt ver-dedigers der politiek onzer Minis-ters in Le Hâvre hebben aan-gesteld of de denkbeelden ver-tolken welke in Waals'ch Fransch-gezinde middens gangbaar zijn. Zoo schrijft het « Belgisch Dag-blad » van 3o Juli jl. in Holland verschijnend naar aanleiding der benoemingvan Baron de Broque- ville tôt Minister van Buitenland-sche Zaken : « Straks zal België hem zijn economische heropbeuring ver-schuldigd zijn, want wij weten, dat de heer de Broqueville die vraag reeds geruimen tijd zelf bestudeert, vooral sedert den dood van prof. Maxweiler. Als minister van Buitenlandsche zaken zal hij zijne economische plannen kunnen uitvoeren, die ook deze zijn van de overgroote meerderheid der Belgen ». Wat deze Belgische plannen zijn blijkt elders in het blad, waar het schrijft : « Wij hopen wel dat een tol-verbond en een staatkundig ver-bond, na den oorlog aile geal-lieerde landen zal bijeen houden, tegen het altijd te vreezen Groot Duitschland. Wij hopen dat België er deel van zal maken. Dit gebiedtzijn bestaan, zijne ontwik-keJing, ..zijjie. veiligheicl en., „ziin toekomst.» En in het te Parijs verschijnende blad L'Opinion Wallonne wordt de campagne tegen de Belgische onzijdigheid na den oorlog onverpoosd voortgezet. Volgens de opstellers van dit blad zou België \ijn onzijdigheid moeten opgeven om {ich economisch en militair bij Frankrijk aan te sluiten. Wij willen daarbij niet aan-merken dat moest die politiek zegevieren het weldra zou gedaan zijn én met de onafhankelijkheid van België, dat tôt een vazaalstaat van Frankrijk zou worden ge-maakt, én met het bestaan zoo van het Waalsche als van het Vlaamsche volk die beiden door het Fransche zouden worden opgeslorpt, én met onze stoffelijke welvaart die in 't verleden haar rijkste bron vond in den in- en uitvoerhandel met Duitschland en zonder die ondenkbaar is. En nu willen wij doen uitko-men dat de politiek, die Minister de Broqueville wordt toegedicht enzelfs de leiders der Passieven: Van Cauwelaert en Hoste, zoo verontrust dat zij, spijts hunne zoo ver gedreven toegevendheid voor het ministerie van le Havre hettig verzet laten hooren in hun blad « Vrij België », de doorvoe-ring is van een opzet dat, lang tevoren reeds was beraamd. Zoodat wie nagaat wat vôôr den oorlog in Franschgezinde krin-gen werd gezegd en in Franschgezinde bladen werd geschreven en wat thans wordt voorbereid, tôt de overtuiging ko-mt dat Frans-kiljons en Walen België's deel-neming aan den wereldkrijg be-schouwden minder als een ver-weer tegen den invallenden vijand dan een middel om niet alleen Vlaanderen er voor goed onder te krijgeh, maarook gansch België te verknechten. A. R. Het beste Vlaamsche werk dat in ieders bereik ligt, is ons blad te steunen door het werven van in-schrijvers. VOLKSONTWIKKELINTG Het Arbc'dsveld. De Maatschappij is als een machti raderwerk, samengesteld uit ontelbar deelen, die in elkaar moeten passen e door elkaar moeten werken. Elk ondei deel heeft zijn roi te vervullen en verp diensvolgens zorgen. De Maatschappij immers is als ee: levend lic'naam waa van elke klasse ee lidmaat is en dat slechts in voile krach kan leven en voorlbrjngen indien gehee dit lichaam bevolen en geleid wordt doo eenen gezonden geest, die de kracht bezi om overeenstemming -te doen heerschen En daarom is dtj volksonlwikkelin, zoo alomvattend, zco algemeen : geei radertje mag vergeten of het roest, geei lidmaat mag verwaarloosd of het verlamt En daarom ook is zij zoo hoogdringend Daarom omvat zii den eenling in ' bijzonder en omvat z.i tevens den eenlin, in en met zijne verhoudingen tôt ziji gelijken en lot j£_v^'irschappij Bij uitgebreide toepassing der volks spreuk « Zulke school, zulk volk ! ') ziji wij berechtigd te verklaren « Zulke een ling, zulke samenleving », omdat di samenleving in 't algemeen niets ander is dan de voortdurende verhoudingei tusschen de eersten en omdat deze ver houdingen noodzakelijkerwijze den stem pet dragen van de algemeene gevoelen der enkelingen en, zooals deze, zicl uitstrekken tôt aile aangelegenheden. De Volksonlwilckeling, is inderdaa< niets anders dan de voortzetting van he veredelende beschavingswerk, dat zoo zeer tegen den tijd heeft te worstelei gehad en zoomenigmaal voor het kwaai het onderspit moest delven, dat het noj niet tôt het gewenschte einde is geraakt ofscho n de grond reeds ontgonnen et het zaad kwistig rondgestrooid ligt ! Nu behoeft het nog den weldoender invloecT der streelende zon, die de zadei moet ontwikkelen tôt plantenen deplantei moeten doen prijken in rijke vruchten dracht ! De eenling in 't bijzonder dient ont wikkeld, beschaafd, verfijnd naar Gees en Verstand, opdat hij edeler denke gezonder oordeele en dieper geloove ! De eenling in 't bijzonder dient ont wikkeld, beschaald, verfijnd naar Gemoec en Hart, opdat hij warmer voele ei zuiverder beminne ! De eenling in 't bijaonder dient ont-wikkelt, beschaald, verRjnd naar der Wil, opdat zijn karakter breeder. krach-tiger zich ontplooie! De eenling in 't bijzonder dient ont wikkeld ; beschaafd ; verfijnd naar Oo£ ai Hand, opdat zijnen arbeid verstande-lijker, meerderwaardig weze !» En da eenling dient nog ontwikkeld beschaafd, verfijnd in zijne verhoudinger naar buiten, d. i. tôt atidere enkelingen en dit, steunend op zijne persoonlijkt innerlijke volmaking. Zoo uitgebreid, zoo onbeperkt is he arbeidsveld waarop de volksontwikke-ling haren invloed moet doen gevoelen zoozeer dat niet ééne aangelegenheic van welken aard ook er mag aan ont snappen en daarom moet zij zich uit strekken tôt aile stoffelijke belangen, al: sociaal-economische en politieke, en to aile geestelijk-zedelijke belangen, hetgeer we kunnen samenvatten in : « ailes wa de Volkswelvaart, gesteund op Recht Waarheid en Schoonheid, kan bevooi deelen ». En terloops mogen wij reeds aanstif pen dat er maar ééne Waarheid en map g één Recht kan zijn en is, zoowel ai e er ook maar ééne godheid is. i Aldus opgevat, is de volksontwikke ling niet een ijdel holklinkend woorc t maar de belichaming van een degelij levensprogramma, van het wereldlijk 1 evangelie der stoffelijke opstanding u i den ekonomischen dood ! t l De verschillende Richtingen. r t En alom wordt er de waarde va beseft, want aile maatschappelijke schc s len hebben haar tôt een hunner strijd ^ middelen verkozen in hunnen kam . naar het meesterschap en meer dan waai schijnlijk zal de zege blijven aan di , partij wier wapenen de meeste^draaa t kracht bezitten. y Ware de VI. Bwg reeds bepaaldelij 1 opgelost, zou er hier moeten overgegaa worden tôt eenen aanval op destellinge ~der tegeiistieveis, i.r*z,ake staaîboishsud 1 kunde, doch het taalkonfiikt nog maa onvolledig geregeld zijnd^, is de tij nog niet aangebroken om eenieder zijne eigen weg naar sociale heropbeuring t ^ laten gaan. Nochtans kan, mijns inzien eene eenvoudige wapenschouwing doc geene enkele partij euvel opgenome worden worden. 1 Vrijheidstheoriën i Nadat de Fransche wijsgeeren der IÊ eeuw, bijna met de plechtigheid passen aan een dogma, verkondigd hadden da in de mensclièiijke natuur ailes va; natuurwege goed is en dat hij derhalv al zijne neigingen mag involgen, ver breidde het liberalismus, onder ziji befaamde kenspreuk : « Laat doen, laa gaan », het oorspronkelijke « laisser faire laisser passer » de leer der volstrekst vrijheid, zonder eenige beperking, inzak keus van doel en keus van middelei om dat doel te bereiken. Vruchteloos zoekt men in die stellin naar eenig edel en hooger begrip, zelf naar eenig gevoel van eigenwaarde ei Recht, gebrek dat overduidelijk fclijk uit de werkelijke gevolgen die het Libe lisme tôt leven heeft geroepen. Op godsdienstig gebied voerde het tôt anti-godsdienstigheid, met daaruit spruitend zedelijk verval en dit wee had terugslag op de stoffelijke toestan den, omdat, omwille der zoogezegde vrij heid, die elken steun van geloof en red miste, de willekeur zich meester heei kunnen maken van aile verhoudingen Het geld dat toch maar geroepen wa tôt waaidem-ter en bemiddelingsfaktor is een doel geworder en zelfs eene mach en diegenen die deze macht .niet be zaten werden door de Liberale begin selen gedreven lot het sluiten van over eenkomsten waarin zij bepaald aile moesterr offeren aan eenen spotprijs de minderen. de zwakkeren werdei slaafsch overgeleverd aan de sterkerei en onderling heerschte onbeperkte, mee doogenlooze mededinging en onder kruipîrij : ailes omdat die twee groot levensbestanddeelen « Recht en Lie/de waren vervangen door de verafgod Vrijheid, waaruit de misnoegdheid i geboren die gevoerd heeft tôt het So cialismus, dat in zijne uitersten ver groeid is tôt.Anarchisme en Nihilisme u Socialisme Al spoedig bemerkende tôt welke on-r heilen die radikale, onberedeneerde Vrij-s heid aanleiding gef, zochten eenigen redding in een nieuw grondbeginsel : de volstrekte Gelijkheid ; even radikaal, even onberedeneerd toegepast ! k Wat zoovçlen door de uitbuiting der e Vrijheid hadden verworven, moest afge it nomen en de Staat, de stadhouder onzer stoffelijke belangen, werd verheven tôt aanstaanden algemeenen bezitter, be-schikker en verdeeler, ook over datgene wat door de huidige eigenaars rechtma-n tig was verworven. Benevens het slechte grondbeginsel dat aile eigendomsrecht miskende en P de bijna of gehoel onoverkomelijke prak-tisçhe moeilijkheden voor de verwezen-e iijking van dit plan en de instandhouding van dien nieuwen zakenstand, bleven aile hoogere beschouwingen hardnelckig k buitengeweerd. n Meer nog dan de leer der Vrijheid, 'i die toch niet dan tôt dwang en uitbui- ■ ~;ing leidde-,-hst-stelsel der r heid aanhangers. Inderdaad : niemand d wenscht ter wereld te komen minder n begaafd dan zijn evenmensch, niemand e vraagt te ontstaan in armoede, als anderen s naast hun wieg reeds hoopen gouds '' vinden. Het is dan ook billijk dat de n Maatschappij die ongelijkheid wegneme en de rijkdommen eerlijk verdeele. Doch, door 't gémis aan hoogeren steun, nam het Socialismus zijne toevlucht tôt on-;e rechtvaardige dwangmiddelen, daar waar I eene breede toepassing van het maat-t schappelijk Recht mits trouwe naleving 1 der godsdienst beginselen zou voldoende e ; zijn tôt herstel en dit Recht zou dan tevens minder liefdadigheid veigcn, de- 1 welke laatsté helaas ! al le dikwijls in t I vernederende voorwaarden moet ontvan- gen worden, dewijl Christus' voorschrift 2 verleerd was dat de rechter hand het e goede niet moest kennen door de linker -, gepleegd. De liefdadigheid is slechts de nederige dienstmaagd en aanvulster van j het koninklijke « Recht ». Doch, die s misplaatste en vernederende liefdadigheid -! is steeds een faktor geweest ten voor-t deele van het oproerige Socialisme, omdat het menscheliik karakter ten slotte toch eenmaal opstaat tegen de vernede-ring en dit des te woedender naarmate het vernederen langer werd geduld. r De Katholieke Leer - Terwijl dus eènerzijds de niet-katho-l lieke sc'nolen, waar ze den godsdienst en de kristene zedenleer niet bekampen, s er zich minstens onverschillig aan too-nen, koppeit de kristene maatschappij-t leer, die de beredeneerde toepassing van 's godsdienst giondbeginselen op de maatschappelijke toestanden is, het stoffelijke en onstoffelijke tôt een onaf-5 scheidbaar geheel, als zijnde de twee : faktors, de hoofdzakelijke en de eenige, 1 wier grenzen door voortdurende wissel-1 werking versmelten tôt onzichtbaren en onvoelbaren overgang. Daardoor geeft zij zich zelf verdere dracht en hoogere ï beteekenis dan hare medédingstcs doch daardoor ook helaas ontaarde geleidelijk ; de stoffelijk-maatschappelijke stiijd tôt 3 eenen zedelijk-geestelijken kamp, die, in eenen betreurenswaardigen misval, de huidige politiek baarde, zoo rij aan gebreken als arm aan deugden. g|-j- BIE

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.