iP Tweede Jaargang. N' 7. i3 October 1917. Prijs : 10 centiemen. Tweede Jaargang, Nr 7. i3 October iqiy. DE EENDRACHT Weekblaci voor het Vlaamschc Voik ABONNEMENTSPRIJS : Een jaar fr. 5.20 Zes maanden .... » 2.00 Drie maanden .... » 1.30 Geene abonnenten worden aangenomen die niet op voorhand het bedrag hunner inschrijving laten geworden. -J* va- ». a. uw u jsh -w» » *9" -v m «. a or «s w; m '-*•«£ f k N Skv a S BUREELEN; Voor het Generaal Gouvernement : Prinsessîraat, 16, ANTWERPEN. Voor het Etappen- en Operatiegebied : 8, Huurdochterstraat, GENT. Postchekrekenins Nr 86. 1 ° ». w « S» « i AANKONDIGINGEN : Prijs naar overeenkomst. Ongeteekende stukken worden niet opgenomen. Geene handschriften worden teruggezonden. 1 BOEKBESPREKING : Het toezenden van één boek of schrift geett | reeht op vermelding ; twee exemplaren, op bespreking. 1 ■Een woord aan IL. HoogstudentenL Een enkel woord, slechts, mai ■ een lang-overwogen woord d< | tôt uw verstand wil spreken ; ee If welgemeend woord dat uw ha: wil raien... Het is nu ruim drie jaar gele g-den dat de oorlog over de werel ■ losbarstte, en 00k in Vlaandereï ! ja in Vlaanderen vooral, wee e 1 ellende bracht... platgebrande st< :i den en dorpen, verwoeste handt if ennijverheid.hongerlijdende mai ï lien en vrouwen, bleekekinderen. I Vlaanderen diep getroffen in zij ■stoffelijk welzijn... Ook Vlaandi Irens intellectueele krachten, u. ■ intellectueele krachten, studentei ■ grootendeels stilgelegd ! Want ; p^-wfrden in 'J-4-4-5 Ae l-ogoi K seminaries en Athenaea heropenc al gingen denormaalschoien rusti 'voort onderwijzers tedrillen, nt aisof er niets gebeurd ware ; e 5, ging de hoog^re handelsafdeelin I van het Sî. Ignatiusgesticht t ? Antwerpen simpel haar gan 1 evenals de hoogere muziekschole 1 de beroepscholen enz... de hooge ■ scholen, un> hoogeschoien, sti | denten, bleven gesloten... Menigmaal hebt ge toen o I uw lippen gebeten, omdat op m • S levensbaan zoo onverbiddelijk ee bareel werd opgeslagen, wijl d i anderen onverstoord voortstapter K een gevoel van verzet en opstan K heeft zich van u meester gemaak ■ en gij hebt^dat misplaatst patri< ■ tardisme vervloekt... want ee ■ vaderlandslielde die er niet tege ■ opziet de beste krachten van h Iland, de krachten der toekom ■ te fnuiken, enkel en alieen 01 ■ een negatief doel, zulk een vade 1 landsliefde is een leugen, ee K bedrog, een fopperij !... Den noodlottigen invloed va I die gedwongen rust, hebt gij aile gtgevoeld. Gij allen, kamerader hebt ondervonden hoe het va | dag tot dag lastiger werd u1 s aandacht op de studie te vestigen I wat een bovenmenschelijke moei ; het u thans kost een leergar b.v. in scheikunde of wijsbegeer met zijn _ verdeelingen en onde ij verdeelingen in uw hersens 1 duwen, zoodat hij u steeds klas 1 en duidelijk voor den geest sta I hoe uw geheugen verslapt... Maar de universiteiten bleve ■ gesloten, onverbiddelijk gesloten lot eindelijk ook uw tijd gekc j men was, tot eindelijk ook m I ure sloeg ! t Op 24 October 101G opend H de Gentsche hoogeschool haa >1 :Z poorten een flink leeraarskorp: zou Vlaanderens jeugd tot weten ,, schappelijke mannen opleiden onmiddelijk diende gezorgd vooi ir wat nog goed te maken was it MAAR... de hoogeschool zov n de studenten werk verschaflen •t de studenten, die aan 't fron moesten staan... Dat was onva derlandsch, en de patriotards die d hun zonen — les fils à papa - -1, in veiligheid wisten op een bureau n achter 't front, banbliksemder î- professoren en studenten... ;1 MAAR... die universiteit was t- Vlaamsch, en Walen met franco beige franskiljons kondigden me n dol bazuinrumoer den « dies il 1 a 3- dies irce » aan, voor professorer ip en studenten... 1, Toen gebeurde het wonderlijke îl De professoren letten nauwelijk: , Jat wooi LicriT^u / , xnuètï I; de studenten, de kerels de blauw-g voeters, de met het woord durit vende studenten... zij dorsten niet 1 met de daad ! En velen bleven g goedzakkig in een verlammende e nietsdoenerij zitten.. « Het is bloe-g dig droevig ! Wij vertrouwden n zoo op ons knapenschap... En - laten wij het ons niet ontveinzen, zij is groot de schaar van lien die versuften en verroesten in p nietsdoenerij of in een voornaam v pruilerige onverschilligheid, die n een verraad is. » e (Gvv. Van hooghe, in « De Student a.) 1; Kameraden, binnen kort opent d de Gentsche universiteit, voor de t, tweede maal hare poorten ; Wa: > gaat gij doen ? n Gaat gij nog een uwer schoon- n ste jaren in een lamine sufheid, et in een doodende loornheid voort- st slepen, of zal eindelijk uw jeug- n dige veerkrachten « nieuw bloec r- door uw aderen jagen en uw n lafîe leden doorgloeien van de groote ziel der vaderen » ? n Gaat gij u nog langer onttrekker n aan de arbeidswet van het leven 1, het leven dat niet sti lie staat, o n gaat gij eindelijk den os bij de v horens vatten, t.t.z. uw studie; aan de hoogeschool met erns e aanpakken ? g Ile weet het wel; voor sommiger e is het eenigszins lastiger naar Geir te verhuizen. De moeilijkheden e zijn talrijk, de tegenwerking groot; r maar vergeet gij dat Wij het einde ; van den oorlog nog niet gezien hebben, dat de Leuvensche hooge n school in ieder geval niet zal her- ! openen, voor het laatste papier op )- de groene ta tel is opgevouwen ?... v Vergeet. gij dat ieder uwer verlo-renloopende levensjaren u dui- e zenden en nog duizenden franks r kost ? Vergeet gij dat uw jonge Î5>:S werkkracht wegvloeit zonder dat ze doelmatig kan aangewend wor den ? Een kapitaal dat stillckens aan uitgegeveu wordt zonder eeni-gen intrest af te werpen ? 1 En komt nu toch niet meer af, met die ellendige verte!lingskens t over boycottage, nietigheid van diploma's en wat weet ik al. In : gemoede, gelooit gij daar nog aan? Laat ons met upene kaartën spe-len. Ofwel zegeviert het flamin-gantisme olweî niet, t.t.z. 1° Ofwel beslist de vredescon-; ferentie? Dan zullen de Duitschers weten in stand te houden wat ; zij hier hebben opgericht, dus ook de hoogeschool wijl het hun belang i is. De. franco-belgen zullen wel in anderen ziri drijven, maar in ieder geval mojgen wij met bijna ; zekerheid zeggen dat wat er ook £<jbeure aan eo"; wetreli)Re hoogeschool niet zal getornd worden. Groeit deze zekerheid niet bij ieder een, met den dag? 2° Ofwel een kans op de hon-derd komt de entente nog voor het einde van den oorlog, met wapperend vaandel en slaande trom en vernielend moordvuur binnen. Dat is de zegepraal van de entente, en zonder dat is voor haar geen volledige zege mogelijk. Wat er dan zou gebeuren ? Laten wij het koud-werkelijk zeggen, laten wij het çynisch-wreed her-halen. a Spreken wij dan niet langer over de Gentsche hoogeschool want... DAN ZAL ER GEEN GENT MEER ZIJN. » i Geen Gent, geen Brugge, geen Antwerpen, geen Leuven... * * M Studenten wij hebben de za-ken nuchter-weg beschouwd. juist : gelijk ze zijn. Tot U richt ik dezen laatsten oproep. 1 Lang genoeg bleef uw land en uw volk van uwe intellectueele : krachten verstoken. Lang genoeg hebt gij in een : schuldige eenzaamheid zitten suf-: ten. Lang genoeg hebt gij uwmensch-zijn, uw hooger- mensch-zijn ver-waarloosd.Land en volk roepen op u ! Uw véerkracht wil uitzetten, wil daden ! Uw mensch-zijn, uw plicht-ge-biedt ! Bovendien, studenten, ik mag het er wel bijvoegen niet waar, gij zijt Vlamingen, en als dusdanig rust op u nog een zwaardere plicht. Het is nu jaren geleden ! dat de Vlamingen den noodkreet : j slaakten dietevens een verlossings- kreet zou worden: EenVlaams Hoogeschool ! Jaren lang is v de Vlaamscbe hoogeschool overweldigende propaganda voerd. Gij studenten, waart ste de opstokers, de rumoermaki de haantjes-vooruit ! Gij hebi Vlaamsche hoogeschool geeis op uw vergaderingen, er geschreeuwd op de meetings in de gelagzalen, er om gehi in de optochten... Welnu, die Vlaamsche hoc school is er ! Nooit mag het gezegd wore dat de studenten wel woor< waagden maar geen daden di den... Nooit mag het gezegd w den dat de Vlaamsche studen geen hooger onderwijs in ei; taal willen of kuntien genietei Nooit mogen uw jongere rn kers en broeders getuigen kum dat gij in het supreme oogenb hetoogenblik der durvende da uw eersten plicht als studen en Vlamingen hebt miskend ! Dit is het woord, het lang o\ wogen en welgemeend woord ik tot u wilde spreken... G. Van Haviksdon DE VEKBANNING VAi Priester Van der Menî AANBIEDING VAN DEiN GOUDEN KELK. Inafspraak met hetKomiteit1 de algemeene inschrijvingsl: diende met de openbaarmak van de reeds talrijke inschrij^, gen nog eenige dagen gewacht worden en zal in « De Eendrac ermede in het volgende numr begonnen worden. Menigvulc inschrijvingen kwamen reeds en verciere giften kunnen tot na bericht nog besteld of toegez den worden aan L. Sips, ^ Arteveldestraat, 27, Antwerp Per Crucem ad Luc Hitsfdyebreken der Iserpliehtwst vasî 19 iei 11 De wet van 19 Mei 1914 voert 1 plicht, geen schoolplicht in, zooals b uit art. 1, welk luidt : « De geçinshoofdcn \ijn verplicht » hunne kinderen een voldoende le a onderwijs te doen verstrekken t 1 verstrekken volgens de bepalir a de\er wet. » De^e yerplichting leven \ij na a 1. Door hunne kinderen te c )) ondet wij\en in eene openbm e » private school van den lageren a den middelbaren graad ; 124 TH che » 2. Door hun huisondertvijs te ver-qqj- a strekken. r. Dit uit eerbied voor de vrijbeid der ouders — waaraan anderszijds, door het &e beginsel zelve dat aan de wet ten grond-eds slag ligt, afbreuk wordt gedaan. îrs, Leerplicht kan, zoowel als schoolplicht, de het door den wetgever [jnagestreefde doel : een behoorlijk, lager onderwijs voor de kinderen, bereiken — op voorwaarde dat men er hebbe voor gezorgd dat de leerplicht ertistis worde betracht. *11 11 "-1 Dat is het geval niet met de school- wet van 19 Mei 1914. ige- Die wet bepaalt er zich bij |den huis-vader, die zijn kinderen ten huize zelve j^^ onderwijst of doel onderwijzen of iiaar . ^ een private. niet met openbare gelden gesiennde school zendt, de verplichting 11 op te leggen een door hem ondertee-or- kende verklaring bij den kanonalen ten schoolopziener in te zenden, (art. 8 p. 5). uen Meer niet. Noch wat de aan te leeren vakken, noch wat de daartoe te volge.n . onderwijsmethode betreft, wordt aan de —j >- • ■; a • • len ten eenige verplichting opgelegJ. lik, De openbare, aangenomene of aan ad, neembare scholen integendeel, en gevol-•(■gj-j gelijk de ô'uders, die er hun kinderen aan toevei trouwen, worden aan ver pli ch-tingen van allerbande aard onderworpen. X*r" (Art. 6, 7, 11, 13, 14, 15, 30, 34). dat Dat is een ongelijkheid, waarbij de vrijheid van den onvermogenden of minder gegoeden huisvader wordt aan banden gelegd,terwijl de rijke, die een pri-•iara» vaten leeraar voor zijn kinderen kan aan-stellen, of ze naar niet door de openbare schatkfst gesteunde viije scholen zenden. feitelijk aan elke verplichting ontsnapt. en Tevens levert zulks gevaar op voor het doel door de wet beoogd. Het onderwijs door private leeraars of in viije, niet gesubsidieerde onder-wijsgestichten verstrekt volstaat voor de kinderen, ook zonder dat de vakken aan-geleerd worden die, als onontbeerlijk voor /an een degelijk onderricht, door den wetge-jst, ver zijn voorgeschreven. Het doel der ing wet n aan de kinderen een behoorlijk rin- lager onderwijs » te doen geven', wordt te dan ook verijdeld, door de rnisbruiken :it » waarvoor zij de deur openstelt. ner Dat hoofdgebrek dar wet, welk van lige aard is om haar aile nul te ontnemen, toe dient verbolpen. der Daartoe bestaat slechts één middel : :>n- Een wettelijke maatregel, volgens wel-an ken. om aan de leerplicht te voldcen, de en. ouders gehouden zijn hunne kinderen te onderwijzen of te laten onderwijzen in de vakken en volgens de méthodes, die aan de openbare, aangenomene of aanneembare scholen opgelegd zijn. * * * 114 In verband daarmede dtingt zich een andere wijziging op aan de Wet van eer" iq Mei 1914 ; die van art. i5 (1). Dat artikel luidt : i; In al de gemeentelijke, aangeno-aan » men of aanneembare scholen is de *ger , moedertaal der kinderen de Voertaal \f 1° a in de onderscheidette graden van het 8en a ctnderu'ijs. » i Tot het eeni'js\ins verçacht toepas-'■ a sen van bovengemelden regel, kan, vol 'oen ,, rrens de behoeften der s.holen, mach_ of ''/ (1) ,\rt. 20 van de sanmgevoegde wptten op het lager onderwijs !

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.