11e Ja&rgang. 2 Prijs : 10 Centiemen Zondag 13 Januari i918 DE WAARHEID é' il» 11miim —iaiiw ■ v W raa» m&MMî «agagasi rvwffl?nrai pf'WWTiB^ BffMwa nn iwwiiw ^ Orgaan van den " Vrijen Socialistenbond Aile briefwisselingen te zenden naar : POL DE WITTE, Verspyenstraat, IO, Gent, verantwoordelijke uitgever. De Soclalisten op m Tajgespron< Vooruit van 29 Dfcember bevat een be langrijk artikel van gezel Balthazar, krijgsge vangen te Gôttingen. Een artikel dat doo zijnen ernst en degelijkheid zonderling af steekt bij het oppervlakkig en dikwerf zee onnoozel geleuter dat men in het blad aan treft, wanneer de redactie eens de een o andere kwestie ernstig wil bespreken — wa zeer weinig gebeurd, en wat nog het wijstc is, moeten wij er bijvoegen. Het betreft de vraag waarover reeds lanj; in de socialistische rangen veel woorden zijr verspild, en waarover reeds veel oneenigheic is ontstaan, namelijk : of de socialisten moger deelmaken van een burgerministerie. Eem vraag, notabene, die de ministerabele socia listen dadelijk in bevestigden zin oplossen zoo'naast hun een minister-portefeuille aan-geboden wordt, en dit ondanks congresbe-sluiten en mopperaars. Gezel Balthazar vangt zijne « beschouwin-gen » aldus aan : « Die kwestie krijgt met den dag raeer en meer be langrijkheid en wiiit aan ac'ualiteit. Eens zullen v/i ook voor het groote partij dilemna komen te staan is het intreden van socialisten in een burgertijk minis-terie gewenscht of niet. Nu reeds moet er in onze geest klaarheid daarover bestaan. la Engi-land en Frankrijk is door den oorlog dier gewiclitis;en stap ged'an geworden; gezel Vandei Veide heeft een portefeuille aanvaard en in de laatste kabinetscrisis in Zweden zij!>. vier partijgenooten van dat land toegetreden. In al die landen is het gebeurd met instemmingder partij.In Duitschland enin Oosten-rijk Hongarije schijnen de socialisten een grooteren invloed te 11 bben verkregen. Ja, aan den vooravond van de benoeming van den nieuwen Duitschen Rijks-kanselier en van het nieuw ministeria, lazen we in het h jofdorgaan der s^aal-democratische partij van dat land: « Een sociaal-demokraat zal in de regeering niet ttedm.» Dit laat toe te veronderstellen, dat de mogelijkheid daartoe niet uitgesloien is, tr.orst de Staais. e ;eering van Duitschland aan de sociale démocratie genoegzame garantitiii geven, naar eene verkla-ring van Sclieidemann. in Rus:and, het revolutionaire Rusland, zijn er natuuriijk geheel buitengewone toe-standen en het ware voorbarig te willen zeggen wat daar zal geschieden in dien zin. Het groote gebeuren in al de Europeesche landen wijst op een geschiedkundig keerpunt in het maat-scliappelijk en in het staalkundig leven. » Gezel Balthazar vergist zich als hij meent dat het slechts sedert den oorlog is dat in Frankrijk en E ;geland socialisten minister geworden zijn. Reeds in 1905 werd gezel Millerand uit de Fransche socialistische partij gcsloten, nadat hij reeds geruimen tijd minister was. Toen hij het baantje aanvaard had..-zend Ai h cm zi,n Ir&rr.lc n c.- j-"TrTnoed "die hij bezat in het aanvaarden van dien poste de combat. Daar het vooral zijn oude gezellen waren die hij combatteerde, beviel dat de fransche socialisten niet en wierpen zij hem buiten. Deze strafuitvoering belette eenigen tijd nadien gezel Briand niet — en Viviani nog een beetje nadien evenmin — insgelijks minister te worden. . Vele fransche gezellen wilden hem hierom dadelijk van hetzelfde laken een broek geven als Millerand, en op de congressen vielen hierover hooge woorden, maar de meerder-heid begreep dat men aldus de partij weldra zou berooven van hare beste leiders, daar het genoeg zou geweest zijn voor de bourgeoisie deze een portefeuille aan te bieden om ze van het eene kamp in het andere te doen overgaan, wijselijk doende opmerken dat het weigeren van een ministerpost boven menschelijke krachten is. Wat Engeland betreft, daar werd ook eenige jaren voor den oorlog de metaalbe-werker John Burns in het ministerie opge-nomen, die volgens sommigen wel geen vol-bloed socialist is, maar volgens anderen wel. Ter eere van John moeten wij hier vermel-den dat hij de verantwoordelijkheid van de ooriogsverklaring aan Duitschland niet wilde deelen, en met de radikaal John Morley zijn ambt neerlegde. Als men nu bedenkt dat zoo een post in Engeland 5,000 pond sterling (125,000 fr.) be-taald wordt, en weet welke bekoring zoo eer schat op de mensch gewoonlijk uitoefent noemen we dat een heldendaad. Bij het uitbreken van den oorlog werc Henderson — een sociaal-demokraat pm sang — in zijne plaats aangesteld. In ds meesie oorlog/oerende landen, achtte mer het gewicht der komendegebeurtenissen zôc zwaar, dat geen enkel bestaande ministerii het alleenop de schouders dierf nemen. All< partijen werden uitgenoodigd deel te nemei aan de regeering, natuuriijk om zich te dek ken tegen mogelijke fouten en misslagen Waar allen zondigen kan de een de ande niet verwjten. Enkel mannen als een Richelieu, eei Cromwell, een Bismarck, voelen zich sterl genoeg alleen de verantwoordelijkheid hun ner dadente dragen. Die demzen erniet voo terug te doen als de setiv epskapitein, die al het onweer opsteekt, de passagiers — hie de parlementsleden — naar het vooronde jaagt, en met het sluiten der luiken, hu toeroept : « Straks, als het schoon wet wordt, kunt ge weer bovenkomen en tr praatje voortzetten. » Welke van de twee doenwijzen de besl is, hangt afvan het wellukken. Zeker is het dat de eerste doenwijze d goedkeuring wegdraagt van aile partijhoo den en diensvolgens ook van hunne volg< lingen. Ook is het hier niet ongepast de vraag i stellen, of het verdeelen dezer verantwoordi lijkheid niet de schuld draagt van den lange oorlogsduur ? Het is toch een feit dat juist in het eenij land (Rusland) waar geen partijen bijeeng ) roepen zijn om een deel van de verantwoor-' deliikheid op zich te nemen, en waar het stelsel der éénhoofdige regeering alleen de verantwoordelijkheid droeg, men daar het eerst den oorlog beu werd, en dit stelsel omverwierp om hem te kunnen eindigen. \ In de zoogenaamde demokrafiën weet men niet wie aansprakelijk te maken, omdat allen er aan medegeholpen hebben, en nog mee-helpen, de socialistische ministers niet het ; minst. ; De goede diensten, gedurende dit smarte-lijkste aller tijdstippen der geschiedenis door de socialistische leiders verricht, zijn eene | vingerwijzing voor aile kapitalistische regee-ringen.Zij hebte i nu gezien dat die mannen | die hen vroeger zekere vrees — of toch ten 1 minste onrust — inboezemden, niet zoo ge-vaarlijk zijn aïs zij wel dachtten. Zij hebben nu ondervonden dat zij niet die onverzoenlij-ken, niet die onhandelbaren zijn, waarvoor zij zelf zich soms lieten doorgaan. Wel is er hier en daar nog eene minder-heid, die bij de voormaligeonverzoenlijkheid blijft volharden, en volhoudt dat socialisten maar in een socialistischen Staat mogen regeeren, en men dus de bourgeoisie alleen moet lateji spartelen, maar tôt nog toe blij-ven die een klein troepje. Het is dus te verwachten dat na den oorlog de vraag naar socialistische ministers overal zal stijgen, nog te meer omdat door de ontevredenheid dervolkeren over de huidige leiding der Staatslieden, den invloed der socialisten zeer sterk zal toenemen, een invloed die zich zal kunnen doen gelden door algemeen stemrecht. Gezel Balthazar, die zijnen tijd in het kamp te Gô'tingen nuttig doorbrengt met studee-re?1, ziet het ook aldus in, en zegt daarom : « Eens zullen wij ook voor het groote partij-3 dilemma komen te staan: is het intreden van socialisten in een burgetlijk ministerie gewenscht oj niet. » (Wordt voortgezet). Spasrt uwe brandstoffen. Qebruikt de haarden en kachels RATIONEL, speciaal voor hout. Zeer spaar-zaam. Huis Dutry-Cotson, Veldstraat, 12. Cent SEËII BROODTRUSTS De bakkers waren in dwaling gebracht — en wij met hen — toen zij meenden dat de samentrekking van hun bedrijf ging geschie- Niar wij vernemen goschiedt dit om het bedrog te keer te gaan, dat met het smokke-len nog altijd gebeurd, alsook pm tôt de ge-lijkheid in de hoedanigheid van het brood te komen, dat, naar men zegt, nog a! veel verschilde. Het Voedingskomiteit heeft daarvoor de vier grootste bakkerijen der stad gehuurd, namelijk Vooruit, Volksbelang, Het Volk eu Vrijheidsliejde, die allen rnecanisch ingericht zijn, dag en nacht zullen werken, en ieder met drie ploegen van 8 uur ieder. D; werkzaamheden staan niet onder het beheer der maatschappijen, maar onder die van het Komiteit, dat administrateurs en kon-trjleurs aanstelt, die dag en nacht de bakkerijen zullen bewaken. Het bakken voor de « flutjes » der school-kinderen is aan drie der grootste bakkers, eveneens mecanisch ingericht, opgedragen, en ook dezen werken onder dezelfde bepa-lingen en kontrool als die voor het brood. Die « flu jes », zegt men ons, zullen thans uit hetzelfde meel gebakken worden als het brood, waarvan door bijvoeging van het tar-wemeel waarmede de « flu jes » iii sluitelijk vervaardigd werden, de hoedanigheid veel zal verbeteren. De bakkers krijgen het brood voor hunne klanten uit de Centrale bakkerijen, en worden voor het ronddragen met een zeer vol-doenden prijs vergoed. En er is hun vast ver-zekerd, dat na den oorlog, ieder zijn bedrijf weder zal mogen opvatten als voorheen. Geen trusts dus. Ook de bakkersknechts zullen voor hunne 8 uur. arbeid een goed loon ontvangen. Men denkt aldus ons beter brood te kunnen bezorgen. i Wtj hebben dus naar allen schijn reden i ons in die verandering te verheugen. Onge-lukkig is deze wijze van bewerking veel kostelijker dan de oude manier. Men schat op 60 à 70 het getal na- en toezichters en bestuurders die er noodig zullen zijn, en dit zou de reden zijn waarom het brood reeds met 3 centiemen is opgeslagen, terwijl een gerucht loopt dat het nog zal opslaan. Laat ons hopen dat dit een valsch gerucht is, want de huidige prijs is reeds hoog genoeg, ja zelfs veel te hoog. Het bakken van roggebrood is ook verbo-den. Indien het Komiteit dit voortaan ook zelf zal doen, om het aan goedkooper prijs te stellen, ware het een zeer goede maatregel want de huidige roggebroodprijzen zijn ech< schandalig. v Met strenge konlrool en goed nazicht war< dit wellicht onmogelijk, want het schijn e immers dat de woekerhandel in graan ever als in veel andere waren nog altijd een grooti e roi speelt. Zoo schrijft een onzer lezers : i- « In mijn gebuurte wordt dagelijks 500 kil< :- graan gepletterd, welke verkocht wordt onde de naam van havergort, (zonder dat er eei e graantje haver in is) en dat eene winst geei van 2 frank per kilo, wat duizend frank pe n dag winst uitmaakt. Maar met de bloem i het nog erger. ;e Er wordt daar ongeveer 2,500 kilo graa î- per dag gemalen, die 300 tôt 350 fr, ko: (\ j per 100 kilo. Dat levert 65 kilos bloem per 100 kilo op, die verkocht wordt aan 8,50 de kilo, dat maakt 552,50 fr. en 35 kilos afval aan 1 fr. de kilo, of samen 587,50 fr. winst. Onkos'en afeereker^d bli-ft er een zuivere winst van 252 50 fr. per 100 kilo graan. Die gelukki^e firma zou van Januari tôt September aldus een millioen gewonnen ! hebben... » 5 Tôt daar onze bri' fschrijver, die onbewust misschien fel overdr :ft. Maar dat er nog veel geknoeid en gekonkeld wordt, en wij allen daar het slac toffer ;an zijr, zal wel waar wezen. En kon me-i dit ailes te k:er gaan, men zou dan wellicht in plaats van gestadig onze onontbeerlijke eetwaren op te slaan, ze een beetje in prijs kunnen verminderen. Schoenzolen en hakken in CHECA. Veel sterker en goedkooper dan Ieder. Huis Dutry-Colson, Veldstraat, 12, Gent. — » VAN ALLES WAT Andere tijden, andere gedachten. — Zoo meenden wij plotseling toen wij den « Nieuwjaarwensch voor 1918» nalazen, dien de « Redactie van Vooruit » aan zijne lezende « gaaien » toestuurde. Inderda ;d daarin komt reeds bij de eerste regels de volgende stelling voor : «Wat de mënschhdd, wat wij vooral, Belgen, heb-^ » ben doorstaan is door geen pen te beschrijven, maar » het heeft ons de bewijren geleverd tôt (?) wat een » mensch bestand is. * Het onvold iende en weinig voedzame dat ors » bedeeld werd, heeft ons allen verzwakt. Ons proie-» tariaat is hetzelfde sterk ras niet meer van vôôr » den bloedigen krijg. » Moeten de kapitalisten die woorden opvatten als een confiteor meatn culppm ? Immers zij kunnen uit-gelegd wo den in den zin dat de volksmenners van Vooruit vroeger geen het minste benul hadden van de behoeften of nooden van het volk, aangezien zij niets af wisten van het weerstandsvermogen der menschen. Ja, meer nog, dat zij leugenachtige, opruiende taal voerden toen zij aan de Gentsche werklieden spraken van de « uitgeteerde gezichten der arbeiders en de uitgedroogde borsten der moederS * aangezien « ons proletariaat vôôr den oorieg een sterk ras was. » Wat moeten de denkende socialisten peirzen van dien nieuwjaarskaakslag der « Redactie van Vooruit » toegediend aan «ons Eedje » die zoo gaarne opsneed over « de ellende der af^emagerde kindertjes, de uitgedroogde borsten der werkersvrouwen en de klim-mende ellende der arb iders » en aan die bestaiigin-gen, het grootste deel zijner volksgeliefdheid, zijnen zetel in de Kamer en zijnen s'.uier van schepene te danken heeft. Den 1 Januari 1918, na drie jaren en half oorlog, is dit ailes nu, volgens de plechtige verklaring van Vooruit anders geworden ? Maar ontstond dan heel het gedoe van « Vooruit » maar uit een jarenlange snoe-verij ? bij lie kapiïaiisien ingese^îa V — Zijne «gaaien» wat lioop gevende op een nakenden vrede, waar hij weet dat de roode dutsen zoo zeer n ar lengen, schrijft Vooruit : « Wat op dit oogenblik in het Oosten (Rusland, dus) gebeurt laat ons hopen d^t de gansche verantwoordelijke kaste — door de omstandigheden en door de volkerenmacht gedwongen — binnen kort tôt het be-wustzijn zal zijn teruggekeerd. Moeten wij onder die « gansche verantwoordelijke kaste * ook Vandervelde en Destrée begrijpen en met Vooruit hopen dat zij, tôt het bewustzijn zullen terugkeeren ? Immers, zij zijn pas eenige maatiden geleden naar Stockholm ger. isd om de internaîionaîe conferenlie der socialisten te doen afkletsen, en daarna naar Petersburg om de Russische gezellen aan te zetten Kerenski en Terest-chenko, de roode oorlogsgoden te volgei en Lenin en Trotzki, de roode vredesapostels op zijde te zetten. En hoe verdienstelijk de Belgische socialisten zich daarbij maakten bewees dat gezel Vander Velle een plaatsje van minister verwierf aan 75,000 frank 's jairs en gezel Destrée eentje van afgezant te St.-Petersburg aan 45,000 fr. d»to. Zijn dat geen voor het heil der menschheid strijdende heîden ? Kan er sprake zijn dat dergeiijke mannen tôt het bewustzijn z- uden moeten terugkeeren? Zij hebben het nimmer verloren 1 Klimmende niachtl — Waarschijnlijk om zijne « gaai m » koeragie te geven, beweert Vooruit dat « \ijdens de blocdige gebeurt' njssen, die ons ongeluk-kiger wijze nog steeds omringen, is de kJimmende macht der sociaal-democratie in aile landendet wereld bewezen gewo den. NA den oorlog zal die macht nog stijgen, zal onze verantwoordelijkheid grooter worden. > Dat doet ons denken aan het foorekraam waarop te leztn stond : Vandaag voor geld en morgen voor niets! Wij hebben tôt hiertoe van die «klimmende macht » nog niets anders bemerkt dan dat de volksellende van ! week tôt week erger werd, de oorlogsjammer nijpen- ! der en de krijgslust heviger. En hoe zonderling dat de oorlo-.sijver niet het geringst was juist in die landen waar de « klimmende macht der scciaal-democratie» zich belichaamue in aangestelde roode ministers en afgezanten. Van het klimmen van zulke macht, verlos ons Heer ! Goed nieuws. — Wij vernamen het volgende aange naam berichtje waaraan — weze het ook ongevraagd — wij dolgraag een plaatsje verleenen : « GENT. — FILATURES ET TISSAGES RÉUNIS — Koepon obligation. — Te beginnen van 2 Januari is de koeponn.15 der obligation uitkeerbair tegen 10,57 1/2 franken (tien franken 57 1/2 centiemen). Te GENT in de Banque Belge du Travail, Braband straat, 25. Te BRUSSEL, in de Crédit Anversois, Kunstlaan, 30. Het Bestuur. » Men weet dat «ons Eedje» voorzitter is van den be-heeiraad dier « roode spinnerijen en weverij n ». Het is, volgens onze bescheiden meening, oprecht verba-zend en bcwonderenswaardig dat die « spinnerijen en wtverij n», die sedert jaar en dag niets meer te spin-nen noch te weven hebben, nog immer erin gelukken de krozen tonner schuldbriefhouders te fabrikeeren. Wie mogen tocli wel de kapitaalmachtige toovenaars zijn die hen daarin te rade en te hulpe staan? Nu geld heeft geen geur, zeide keizer Vespasianus, en de roode gezellen zullen er niet naar snuiven als zij hunne kroosbriefjes zullen afknippen. Proficiat. t Wat toupet I — Naar aanleiding van zijn reis naar 1 Petersburg de vorige zomer, heeft Em. Vandervelde k een boekje laten verschijnen over zijne indrukken bij het Russische volk opgedaan. Het lieet: «Trois aspects de la révolution russe. » ) Begrijpelijkerwijs geeft Le XXe Siècle ereen niet al r te gunstig verslag over. Wat uit het stuk vernomen 1 wordt is de voorspelling die Vandervelde neerschreef : « Kortom, niemand in Rusland denkt aan afzonderlijke t vrede. » (Blz. 162). « Behalve te gaan wanhopen aan r de menschelijke natuur, zou men er niet kunnen aan 5 twijfelen of het Russische volk, om zijn vrijheid te ver-dedigen, zal een poging doen die te vergeiijken zal zijn aan die weike in 1793, hét Fransche volk kon ^ doen. » (Blz. 197). t Wat toupet ! Dat verblijft één of twee weken in een land waar hij behalve met eèn paar groote heeren met niemand kan spreken of geen dagbladen kan lezen bij gebrek aan kennis der taal, en dat schrijft maar een boek over land en volk. Wat toupet! En ook wat onkunde! Het is immers al te gek de Russische toestanden te vergeiijken met de Fransche van 1793. De Franschen hadden toen geen drie jaren een reusachtige, uitput-tende oorlog achter den rug, waarin volgens de verklaring der Russen zelve, zij 5 millioen dooden, 6 millioen kreupelen en 3 millioen krijgsgevangenen verloren hebben. In 17 93 moesten de Franschen nog beginnen oorlo-gen en konden dan nog vol geestdrift zijn. Ook waren die oorlogen niet te vergeiijken met die van heden. Slechts een deel der bevolking moest eraan meedoen, en na korten tijd waren zij voor de overwinnende Franschen, onder financieel oogpunt niet uitputtend, wel integendeel; door de enorme brandschattingen er. p'underingen, hier en elders stijfden zij hunne schat-kist, en kwamen hunne berooide financiën. die mede een der oorzaken geweest waren der omwenteling, langzamerhard in een beteren staat. Maar- praatmacbienen als een Em. Vandervelde, schrijven maar z^oals zij praten, onbekookt en onbe-dacht, klinkt het niet, zoo botst het. Ongelukkig het land waar zulke oppervlakkige pail-jassen den hoogen toon rnogen voeren. Helaas 1 Wij hadden hier weinig anderen. B0RSTPILLEN VOOR VERKOUDHEID, hoest, luchtpijp-ontsteking, vallingen, enz. Apotheek O. Van Wynen- daelZfSt.-Michielstraat, 17, ùent. /- " Eenige cijîers uoor Het noseslaclit Vergelijkenïe tabel (1er voornaaniste levensbehoeften Voor den oorlog Tijdens den oorlog Per kilo Per kilo Aardappelen . fr. 0,10 . . fr. 1,25 Wit brood . . » 0,22 . . » 5,00 (!) Boter. ... » 3,00 . . » 30,00 Bloem ...» 0,30 . . » 12,50 Vermicel . . » 0,45 . . » 12,00 Koffie ...» 3,00 . . » 40,00 Peper ...» 2,50 . . » 90,00 Erwten ...» 0,30 . . » 8 00 B.^onen ...» 0,40 . . » 8.00 Bcste vleesch. » 3,00 . . » 16,00 Petrool ...» 0,12 d. liter » 12,00 Andere levensbehoeften zooals suiker, rijst, suikerij, zout, enz., werden aan den handel onttrokken en dtels door het Natio-naal Hulp- en Voedingskomiteit, alsook door den Stedelijken winkel uitgebaat en aan min-der woekerprijzcn aan de bevolking verkocht. In 1917 stegen de kolen aan ongelooflijk hooge prijzen. Vôôr den oorlog werden de kolen ver-krcht aari 30 fr. de 1000 kilo^r. en in den winter vari 1917 aan 350 fr. De schoenen voor volwassenen werden verkocht tôt 100 fr. en meer het paar. De werkhemdens voor mannen, die voor den oorlog verkocht werden aan fr. 2,50, stegen tôt 20 fr. Bjvenkleederen voor mannen, vrouwen en kinderen stegen zôôdanig in prijs dat door geen enkel werkman of kleine burger zij nogkcnlen aangekochi werden. Buiten eenige ri ke families en rijk geworden woekeraars, welke die hooge prijzen konnen betalen, was Itjden en ontbering het deel van onze naars'ige bevolking. * * * Zoo was de pijnlijke toestand, niet alleen in ons land, maar over bijna gansch de wereld. En op het oogenblik dat wij deze regelen schrijven duurt den oorlog 3 1/2 jaar, en ner-gens ont waren wij aan den gezichteinder het minste wolkje die ons laat hopen dat hét menschenmoorden weldra zal eindigen. E i dat, terwijl millioenen lijken onder de aarde begraven ligijen, ver van hunne ouders, vrouwen, kinderen of geliefden. En hoevelen zijn er niet gedoemd om nog dit zelfde lot te ondergaan, te vallen op het veld van eer? Zoo ten minste werd het ons op school geleerd. Gevloekt zij den oorlog 1 die reeds millioenen slachtoffers heeft gemaakt, duizende weduwen en weezen, die weenen om een verloren echtgenoot, vader of beminden. Millioenen menschen zijn in aile landen stoffelijk ten onder gebracht. Sîeden en dor-pen zijn verwoest, enz., enz., en als het een-maal zal geëindigd zijn, wat zal de toekomst zijn van hen die overblijven? Verscheidene geslàchten na ons zullen er noodig zijn om deze schrikkelijke ramp te boven te komen. Helaas ! dit is het droevig vooruitzicht die wij over de toekomst hebben. Mochten wij ons hierover bedriegen des te beter voor ons allen, en voor het nageslacht. B. V. P. 11 j Voor veel minder gewicht. Brief van Pe Maertelctere Heer Opsteller, Beroemde mannen hebben dat met pas geboren kinderen gemeen, dat iedereen wil weten aan wie zij gelijken. Voor de kinderen wordt gewoonlijk geheel de familie er bij gesleept, om met de nieuwe spruit verge-leken te worden. Voor de beroemde mannen zoekt men de modellen gemeenlijk in 't ver-leden. Niet zelden streven zij zelven er naar aan de een of andere uit kort of lang ver-vlogen tijdperken te gelijken. Tijdens de Fransche omwenteling was elkeen er op uit om voor de mannen van den dag gelijkaardige modellen te zoeken in de Grieksche en Romeinsche geschiedenis. Die mannen zelf beviel dit uitstekend, want velen gavenzich zelf de bijnamen van Brutus, Cas-sius, Cato, Aristides, enz. Met de Russische revolutionnairen van heden doet men evenzoo, maar gaat niet zoo ver achteruit. Kerenski wilde men vergeiijken met Mirabeau, en nu zijn er velen die vinden dat Lenin en Trotski veel weg hebben van Danton en Robespierre. Veel is er ook reeds gezegd en geschreven om te weten aan wie ons Eedje zou gelijken en zulks van over veel jaren. Dertig jaren geleden reeds schreef Nelly Van Kol — een Hollandsche dame, met een g'exalteerd hoofdje, volgens hare landgenoote juffrouw Drucker — dat hij op en top Jésus Christus was. Nu nog zijn er onder ons — zijne disci-pelen — die zulks ten voile beamen, vooral onder dezen die voor den Meester zijn, wat de apostel Johannes voor Jésus was, zijne uitverkoren gunstelingen, als Nand, Panne-coek, Verschraegen en Samyn. Anderen betwisten zulks, en zeggen dat het verschil tusschen die twee uitstekende figuren hemelsbreed is. Jésus, zeggen zij, was geheel en al zacht-moedigheid en liefde, slechts eens ontvlamde hij in hevigen toorn, namelijk toen de financiers hun kraam hadden opgeslagen in den tempel, het huis Gods. Hij nam, zooals men weet, de zweep en ranselde ze er uit, terwijl het geld over de vloer rolde, en door kleine jongens en arme stakkerts gegriebeld werd. Dat was een misslag, zeggen zij, die hem een hoop machtige onverzoenlijke vijanden op den hais haalde, die niet rustten voor zij hem ten val hadden gebracht. Eedje, betoogen zij verder, is wijzer en grooter ; in plaats de financiers van zich af te stooten, haalt hij ze aan, lokt ze binnen, is voorzitter van een eigen finantieel stalletje, ontleent van de financiemannen kapitaal om prachtige tempels te bouwen die als zoovele schepnetten zijn om het geld van arm en rijk mee op te visschen ; en als hij de zweep of de bezem ter hand neemt om onze tempels te zuiveren, wordt die slechts opgeheven tegen arme drommels, naar moedwilligaards, die niet meêwillen ; terwijl Jésus voor de armen toegevend was. Nelly Van Kol had het dus volgens dezen geheel en gansch mis. Anderen vergeiijken hem met Artevelde, en steunen daarvoor op het feit dat onze ge-liefde volksheld voor zijne tegenstrevers ook niet malsch was, eene hoedanigheid diç men Eedje niet kan ontzeggen. Doch ik vmd dat hij meest weg heeft Groote,. aileevenredighccf-i • jBT 1 Was Eedje bijvoorbeeid eçn grooter land en in een gunstiger tijdstip gebofen, dan lijdthet voor mij geen twijfe) f>f de vetgeiij-king zou volkomen zijn. Beiden immers zijn van deh'staat van NIET tôt de hoogste waardigheden geklommen, en beiden hebben geheel hun leven tegen allerlei belagers moeten strijden om zich staan'de te houden. De kracht van Napoléon stak in zijn leger en in een troep bekwame generalen, van wie hij hertogen, prinsen en zelfs koningen maakte. Om zich staande te houden moest hij steeds zijn leger op voet van oorlog houden, anders waren republikeinen en royalisten hem spoedig de baas geworden. Van Eedje is het eveneens zoo. Zonder zijn leger ware hij ook niemendal, ondanks al zijn schitterende hoedanigheden, en hij moet het ook altijd strijdvaardig houden, wil hij de moedwilligen in eigen huis en de vijanden van buiten zich van het lijf kunnen houden. En om de vergelijking nog vollediger te maken, wordt ook hij gesteund door een troep knappe generalen, die hij, bij gebrek aan prins, hertogdommen en koningrijken in allerlei nede-riger, maar eervoller posten weet te steken, als beheerders, vaksecretarissen, kontroleurs, administrateurs, kaartjesdragers, enz. enz. Maar een leger op voet van oorlog houden zonder vijanden om te bestrijden, noch die den staat bedreigen is moeilijk. Het is het-geen gebeurd is gedurende den oorlog. Ons leger had niet te strijden, de soldaten werden tuchteloos of vielen in slaap. Dat was al heel erg. Tôt overmaat van ramp begonnen de flaminganten nu de groote trom te roeren om ook een leger te werven, en, o! schande! velen onZér krijgers deserteerden de rangen om zich bij het nieuwe leger t£ laten inlijven, waar men strijd wil voeren om een einde aan den huidigen oorlog te stellen. Met schrik sloeg Eedje die nieuwe bewe-ging gade. Liet hij dat ongestoord voortgaan, dan kon hij zekeren dag zich misschien zonder soldaten bevinden. Dan heeft hij zonder dralen een kloek be-sluit genomen. " Wij moeten mee ! „ zegde hij, « wij moeten ook voor den vrede beginnen ijveren, mijne troepen willen het, en daar ik hunnen leider ben, moet ik hen volgen ! » Bekomen wij dan den vrede, dan kunnen wij zeggen dat het door ons is. Dit was evenwel gemakkelijker om zeggen dan om doen, want toen hij het plan de kam-pagne aan zijnen staf voor lei, weigerde deze mee te marcheeren, voor reden hunner insu-bordinatie opgevende, dat hij vroeger van dien vrede tusschen de volkeren niet wilde hooren, en zelfs de Jonge V/achten, die het eerst in dezen zin-zich van de partijtucht hadden los gemaakt, de straat opgesmeten had. " We moeten toch mee ! ,, zei Eedje, en kan ik met u niet voort, ik zal het met anderen beproeven, en dan heeft hij de Jonge Wachten in den arm genomen, en hun gezegd dat ze voortaan hunne propagande voor den vrede mochten heropnemen, dat ze van hem geen tegeriwerking meer zouden ontmoeten. En Nand kreeg order de geesten van den staf in dezen zin te bewerken, maar

Er is geen OCR tekst voor deze krant.