Het Tooneel 3e Jaargang Nr 6 — 20 October 1917 Beheer en Redactie : Kerkstraat, 13, Antwerpen 15 Centiem EMMANUEL HIEL, (Met toestemming van het Uitvoerend Comiteit «De Schelde», overgenomen uithetgedenkboek.) Uitvoering Oratorio " De Schelde „ De inrichters hebben aile reden om meer dan tevreden te zijn over hun initiatief: de uitvoering van «De Schelde», het grootsch gewrocht van den onsterfelijken Benoit is een succès ge-weest, een volledig succès in de allerbeste betee-kenis van het woord: enorm veel volk en gloed-volle geestdrift bij uitvoerders en publiek. , De groote zaal van den Hippodroomschouw-geheel gevul-d van boven toc onder met een aandachtig - religieus toeluisterend publiek. Nog zelden hebben wij een uitvoering bijge-woond waarbij, in heilige stilte, al de aanwezi-gen ontroerd werden door de schepping van den genialen stichter der Vlaamsche Toonkunst. En wat een uitbarsting van toejuichingen, wat machtige onvergetelijke ovatie na elk der drie ge-deelten! Onvergetelijk voor al wie dit heugelijk feest mochten bijwonen! Na het diep - aangrijpend, overweldigend en dreunend zegelied der Geuzen op het thema van het zoo heerlijke Wilhelmuslied, scheen er aan de ovaties geen einde te komen en was heel de zaal als geëlectriseerd! Het slotkoor van het tweede deel moest gebisseerd worden. Heer Lodewijk Ontrop, de nog jonge dirigent, haalt aile eer van zijn werk. Zijn ontzaglijke schaar zangers en instrumentisten heeft hij ge-leid met een maestria die waarlijk bewonderens-waardig mag geheeten worden. Vele uitvoeringen van de werken van Benoit hebben wij bijgewoond, maar nog heel zelden hebben wij met zulke vaste hand, met zulke groote soberheid en tevens be-slistheid en zwier een leider aan het werk ge-zien. Hij kende zijn partituur tôt in de kleinste bijzonderheden en heeft van zijn uitvoerders het onmogelijke verkregen. Het koor en het orkest waren gestyleerd zooals alleen groote leiders dit te verkrijgen weten en niet eenmaal werd er bui-ten het spoor geloopen. Het koor vooral heeft gezongen «Con amore», met liefde, gloed en met geestdrift, bezield door de woorden en vooral door de kleurrijke, hemelsche tonen van den geliefden Meester. Wij hebben de namen niet vermeld ge-zien van de helpers van den dirigent, maar wij mogen die ongenoemde medewerkers toch van harte complimenteeren. Zij moeten zich ook met hart en ziel ingespannen hebben om de verkregen uitslag. v Al de solisten hebben zich dapper g'ewêerd!--- Mevrouw Ontrop was voortreffelijk in haar voordracht. En alhoewel zij niet de rijk-gestof-feerde stem bezit van haar voorgangsters, als Mevr. De Give - Ledellier, Mevr. Soetens - Fla-ment, Juffr. Flament, Mevr. Marie en Elisa Le-vering, Bertha Seroen, om de voornaamste te noemen die wij ons herinneren, toch moeten wij bekennen dat zij eene uitstekende «musicienne» is, die van haar eenigszins zwak en weinig kleur-rijk orgaan, het maximum wist te bekomen. Heer Dognies heeft prachtig gezonden. Wij wisten wel dat de gewezen lichte ténor van onze Vlaamsche Opéra een zeer lieve stem bezit die hij met kunde weet te leiden, maar dat hij met zooveel warmte en gevoel zingen kon, was voor velen die hem kennen, een aangename verrassing. De baryton Hubert heeft insgelijks wel be-vallen. Al de détails deed hij haarfijn uitkomen en zijn voordracht viel te prijzen. Van heer Robert van Aert zullen we den lof iri dees blad wel niet hoeven te maken. Zijn mach-tig, genereus orgaan is een der schoonste die we sinds jaren hier te Antwerpen te hooren kregen. Ook heer Dils heeft getoond over wat machtige basstem hij beschikt. Plechtig klonk zijn zang als zware orgeltonen in de ruimtcj van de groote zaal en niet éen woord ging verloren. Vergeten we niet te melden dat de dirigent en Mevr. Ontrop met reusachtige bloemenkransen gehuldigd werden. PETER BENOIT " De Schelde „ 14 October 1917 Onder bovenstaande titel heeft «De Nederland-sche Boekhandel» van Antwerpen een boekje uit-gegeven, buitengewoon keurig en smaakvol ge-drukt bij den uitgever van ons blad, heer Gust Janssens. Het is samengesteld uit : a) Een schoon lichtbeeld van den Meester. b) Peter Benoit : Een levensbeeld door Emmanuel de Boni. c) «De Schelde», muzikale ontleding door Lodewijk Ontrop. d) Een handschrift van Peter Benoit naar een albumblad. e) De beeltenis van dichter Emmanuel Hiel, met een bedenking van den Meester over den ■dichter. f) De volledige tekst van het oratorio. g) Een teekening van Rik Schaefels : Peter Benoit dirigeerend. h) De 27 vorige uitvoeringen. i) De lichtdruk van het geboortehuis van den Meester te Harlebeke. j) De namen van de leden van het Algemeen en van het Uitvoerend Comiteit. Het levensbeeld door Emmanuel de Bom is een meesterlijke brok proza gewijd aan den on-vergetelijken grondlegger van de Vlaamsch - nationale toonkunst. In een verheven toch eenvou-dige taal roept de schrijver in eenige bladzijden de grootsche figuur van den eersten bestuurder van het Koninklijk Vlaamsch Conservatorium ons voor den geest en doet vooral de groote be-teekenis uitkomen van den Vlaamschen muzika-len reus voor het bewustzijn van ons eigen volks-bestaan. Hij is fier over het bezit van dit echt Vlaamsch genie dat alhoewel nog weinig bekend in den vreemde voor ons toch het symbool is van eigen schoon en van onze gehechtheid aan den Vlaamschen bodem, van onze hoop in de toekomst en de onverdelgbaarheid van ons ras. Emmanuel de Bom roept insgelijks het beeld op van dien anderen onvergetelijken Vlaming, burgemeester Jan Van Rijswijck, den grooten kunstenaar van het levende woord, den bewon-deraar en vriend van den meester en haalt zijn rede aan bij de uitvaart van Peter Benoit in 1901 en besluit dan met de volgende treffende, wezenlijk fiere woorden: , «Het beeld •— dat Vlaanderen zijn grooten harpenaar tôt nog toe verzuimde op te rich-ten — het leeft gelukkig onverwoestbaar in de harten van aile Vlamingen.» De muzikale ontleding van Lodewijk Ontrop is puik gesteld naar vorm en inhoud. De knappe dirigent is niet alleen een zeer bevoegd musicus, maar tevens een fijn-aangelegd stylist. De een-voudige, klare uiteenzetting van het grootsche werk van den meester is een genot voor de mu-zikaal-ontwikkelden, alsook voor de leeken die een helder inzicht krijgen van de machtige schepping die verleden Zondag met zooveel brio onder leidlng van Lodewijk Ontrop uitgevoerd werd. De Vlamingen die dit werkje nog niet bezitten raden wij aan het zoohaast mogelijk te koopen. De prijs is uiterst laag: slechts 1.25 fr. N. René Lonthie Carnotstraat, 113 — Specialiteit van Kinderopnamen — In en Om de Schouwburgen «DE NAAKTE VROUW». — Verleden Zater-dag konden wij ons overtuigen, dat de bijval van «De Naakte vrouw», 't vermaarde spel van den hedendaagschen Franschen dramaturg Henry Bataille, op verre na niet uitgeput is. We herinneren ons nog de geestdriftige persbeschou-wingen die dit stuk begroetten, naar aanleiding der eerste voorstelling, op 27 Februari 1908, in het «Théâtre de la Renaissance». Nooit wellicht werd een auteur zoo eenparig om zijn werk ge-prezen en dit nog wel door gewaardeerde Parij-zer chroniqueurs, zooals Emmanuel Arène in «Le Figaro», Adolphe Brisson in «Le Temps», François de Nion in «L'Echo de Paris», Catulle Men-dès in «Le Journal», Paul Sauday in «L'Eclair», Jean Richepin in «Comoedia», Xavier Roux in «La Revue», Aimé Marandet in «L'Evénement», Nozière in «Gil Blas», Camille Le Senne in «Le Siècle», Pierre Veber in «New-York Herald», R. de Fiers in «La Liberté», Paul Reboux in «L'Intransigeant». — Dit spontané enthusiasme van menschen, wier eigene werken getuigen van goe-den smaak, verfijnd voelen, en kunstenaarszin, waarborgt de hoedanigheden van 't beoordeelde stuk. De opmerkingen van verleden week hadden hun uitwerking gedaan. De artisten waren meer rolvast, de volzinnen sloten beter samen, en de gevoelens waren dieper ingeleefd. Ook het tempo was veel vlotter en meer Fransch. Mevrouw Bertrijn verstrekt aan «Loulou» ëen machtig, onstuimig leven. In heel hare hande-ling ligt de onvergankelijke teederheid der min-nares. Hare bewonderende, verdedigende, stree-lende oogan zien alleen Pierre, en dan nog wel omstraald door eenen lichtglans. Men kan zich onmog'elijk een meer weldoende als moederlijke bezorgdheid inbeelden. En dan schielijk gevôelt zij 't nakende gevaar. Nadenken wordt haar on-mogelijk, nu eens is zij moedeloos onderworpen, dan weer vallen bedreigingen van hare lippen... Zij is onzeker, cnvoorzichtig, zal ailes wagen, trotseeren, doorstaan, beproeven, om den bemin-den man te behouden. Oneindig kleurvol gaf de artiste al die afwisselende gevoelens eenig-mooi weer. Al de andere artisten speelden als om strijd. J. D. S. «IN T WITTE PAARD», beroemd blijspel in drie bedrijven van O. Blumenthal en G. Kadel-burg, komt de volgende week aan de beurt. — Rolverdeeling: Josepha Vogelhuber. waardin van «In 't Witte Paard», Mevr. M. Dilis. — Willem ..^Vfsecke. f abri kan t, heer P. Janssens. y- Bra.ul-'mayer, oberkellner, heer Ruysbroeck. — Otilie, dochter van Giesecke, Mevr. Noterman. — Charlotte, zuster van Giesecke, Mevr. Ruysbroeck. — Walter Hinzelman, prof essor, Hr È. Gorlé. — Klaartje, zijn dochter, Mevr. H. Bertrijn. — Otto Siedler, advokaat, heer G. Cauwenberg. — Arthur Sulzheimer, heer L. Bertrijn. — Loidl, be-delaar, heer Angenot. — Resi, zijn nicht, Mej. Neyssen. — Bernbach, heer J. Schmitz. — Een toerist, heer Van de Putte. — Emmy, Mej. J. V. d. Eynde. — Een reiziger, heer Thees. — Von Kracher, heer De Wachter. — Kathi, postbode, Mevr. L. Hens. — Frans, kellner, heer W. Cauwenberg. — Picollo. Mej. M. Bertrijn. — Mali, keukenmeid, Mevr. J. Thees. — Sepp, berggids, heer Fr. Van Gool. — Martin, huisknecht, heer De Groodt. — Een bootsman, heer J.. Robijns. — Mirzl, kamenier, Mej. J. JansSens. — De portier, heer Fr. Verhulst. VERWACHT. — «De Rechte Lijn», tooneelspel in drie bedrijven van J. Fabricius. Edw. Gorlé Tijdens de tragischê belegeringsdagen zocht hr Gorlé met vrouw en kinderen 'n onderkomen in 't gastvrije Holland. 'n Poosje lang hield hij zich te Breda op, en overwoog den weinig rooskleuri-gen toestand. Zou hij tôt niets doen gedwongen zijn? Hij besloot 't land dieper in te gaan, en zoo oiitmoette hij zekeren dag in den Haag Mej. Magda Janssens en heer K. Van Rijn. De over-eenkomst was al gauw gesloten: zij moesten trachten in het tijdelijk verblijfsoord eenige andere tooneelmenschen te vinden, gezamenlijk 'n paar stukken instudeeren, in dorpen en steden optreden, om aldus hun dagelijksch brood te ver-dienen.Het duurde niet lang of Mevr. Marie Verstrae-te, Mevr. en M. Ruysbroeck en heer J. Gobeau hadden den hoop vergroot. Na heel veel moeite slaagden zij er in de hand te leggen op «Carita-te», van heer M. Sabbe en op «Fientje Beule-mans» van heeren Fonson en Wicheler. — Deze laatste brochuur vonden zij bij heer Van Eysden, doch daar heer W. Royaards het opvoerrecht voor Nederland bezat, diende het gelegenheidsgezel-schap met hem te onderhandelen. Zij debuteerden te Schoonhoven, nadat zij te Haarlem niet waren opgetreden, daar de belang-stelling vanwege de bevolking al te miezer was. Zij bezochten heel wat kleine plaatsen, tôt zij ten laatste besloten in een der groote steden een voorstelling in te richten, om de aandacht der meestgelezen couranten op zich te vestigen, en zij in Den Haag het gebouw voor wetenschappen en kunsten afhuurden. Leverde de eerste vertoo-ning geene winst op, dan toch werd het voorge-nomen doel bereikt: de pers kondigde zeer geestdriftige beschouwingen af en over Mej. Magda Janssens en heer Edw. Gorlé o. a. verschenen hoogst vleiende beoordeelingen. Ook wanneer zij de daaropvolgende week heroptraden, was het fi-nancieel succès buitengewoon schitterend. Een impressario stelde hen een veertiendagenloopende verbintenis voor. In geval van gelukken zou hij de onderneming 'n maand doordrijven. Men over-trof die vooruitzichten. En «Fientje Beulemans» werd 'n beetje overal vertoond : te Rotterdam, Amsterdam, Leyden, Schiedam, Utrecht, enz. Heer Rovaards bood heer Gorlé kort daaron 'n schitterend engagement aan, waarop hij even-wel niet kon ingaan, daar te gewichtige persoon-lijke belangen hem naar de Scheldestad terug riepen. Naar aanleiding van 'n geschil van innerlijk belang, opgerezen tusschen de andere leden van het gezelschap en hem zelf, maakte heer Gorlé gedurende het eerste oorlogsseizoen geen deel uit van 't gezelschap van den Kon. Nederl. Schouw-burg, maar vertolkte hij middelerwijl in Pala-tinat schouwburg de titelrol in «Peer de Koster», Domine in «Rabio - Artisten» en verschillende ty-pen in de revue «Onder - Uit», drie stukken door heer Pouillon geschreven, en in de Wintergarten «Lodewijk XI» in «Gringoire» (Th. de Banville) en enkele rollen in «1915 Serie A». Tijdens het speeljaar 1916 - 17 ging hij weer naar den Kon. Nederl. Schouwburg over, en ver-bond zich voor 't zelfde Zomerseizoen in het Scala - theater, waar hij H. Pot vertolkte in «Aanmelden a. u. b.» en eerste planrollen in de kluchtspelen en parodies van heer Pouillon : «Rabio - Artisten», «Peer de Koster», «Pelagie», «De Zingende Beenhouwer» en «Het Leven van Fransken». Daar hij danig gemakkelijk onthoudt getroost heer Gorlé zich de moeite niet 'n roi over te schrijven. Elken dag overleest hij haar aandachtig, meestal des avonds, nadat de laatste klanten huiswaarts gingen en de herberg gesloten werd. Op z'n eentje gezeten gaat hij zoo grondig mogelijk het uit te beelden karakter na. Intens sterk bevroedt hij, dat een acteur nooit te veel alzijdig ontwikkeld is, en met taaie wils-kracht, vulde hij door eigen studie 't onvolledig onderwijs aan van z'n jeugd. — Welk werk hebt u met voorliefde gespeeld? — Elke belangrijke roi leert men met hart en ziel aan, en bij iecler nieuw stuk keert 't zelfde zalig gevoel weer. Ik moet nochtans bekennen, dat ik steeds veel over had voor «Glocester» in «Jane Shore» en «Docter Juttner» in «Oud-Hei-delberg».Den dag eener première is heer Gorlé min of meer zenuwachtig, van af z'n ontwaken is hij bezorgd, maar die gewaarwording is nu wel juist niet wat men verstaat door trac. Een acteur aan trac onderhevig geeft zich geen rekenschap meer van zijn doen en laten, noch van wat hij zegt. In het begin zijner loopbaan als beroepsartist, doorstond heer Gorlé zekeren avond de benau-wing van den trac. Mej. Magda Janssens gaf dien dag haar benefiet met «Slechte Herders». Hoe 't gebeurde weet hij niet meer, maar op 't oogenblik van 't gesprek tusschen vader en zoon, was hij geheel van streek. Werktuiglijk antwoord-de hij. 't Angszweet parelde op 't voorhoofd van z'n medespeler heer Bertrijn, die vreesde, dat op 't eind ailes zou misloopen. Dank aan de tegenwoordigheid van geest van dezen laatsten artist, kwamen zij op min of meer gelukKige wijze, dezen neteligen toestand te uj1 ven. * * * Ingaande op 'n herhaaldelijk aandringen van heer Caproni had heer Gorlé er in toegestemd z'n medewerking te verleenen aan 'n vertooning in den Alhàmbraschouwburg op touw gezet. —-'s Morgens van de voorstelling hielden de speel-sters en spelers 'n laatste herhaling. De opge-ver echter, in plaats van huiswaarts te keeren om te middagmalen, bleef menig glaasje kortnat snoepen, en met de representatie zat hij zoo dronken in het souffleurshokje, dat hij, zonder er zich rekenschap van te geven, in 'n verkeerd tekstboekje volgde. Dit was heer Gorlé te sterk. Woedend liep hij naar den dessous, greep den op-gever bij de beenen, en sleurde hem van zijn stoel. — Nu verdwijnt hij heelemaal! schrok eene der spelers op de scène. — 't Zal beter gaan dan daarzooeven, troostte heer Edw. Gorlé, en met gejaagd kloppend hart, bezorgd om 'n mogelijk niet meer voortkunnen, speelden de tooneelliefhebbers door. Heer Edw. Gorlé is een gewetensvolle kunstenaar. Sterk voelt hij steeds de uit te beelden ka-rakters, die hij persoonlijk getoetst weergeeft. Niet de kleinste bijzonderheid laat hij ooit aan het toeval over, en zijn uitbeeldingen zijn steeds tôt in de puntjes verzorgd. Deze kunstenaar telt zeer veel bewonderaars, die hem reeds vaak, hunne warmste genegenheid betuigden. JAN DE SCHUYTER. De Idealisten DE DRIE LICHTDRAGERS. Ze zaten gevijven rond de blozende kachel in het kleine atelier. De schemering lei vreemde vormen om den huisraad, om de doeken en pa-neeltjes, kleedde den rommel met diepe scha-duw.Buiten stond de parelgrijze lucht te donkeren boven de schalieblauwe daken der Academie, en beneden, uit de Stadswaag, klonken kinderstem-men.Het waren drie vrije vrouwkens, een langharig dichter en een schilder met vlossen Neptunus-baard, die genoten van het vuur en kastanjes pof-ten.— 't Is gezellig, meende het blond Kroezelkop-je dat op een laag tabouret je zat, een onderwij-zeresje.— 't Is heerlijk, prees de Madonna met zwarte blessen die in een schommelstoel luierde, spijtig maa^ dat ik heden avond moet optreden. — Ik eet niks liever dan gepofte kastanjes, zei de mollige derde, terwijl zij zich fleemerig tegen den Schilder liet neerzijgen op den divan, waarvan de springveeren kraakten. — Ik las in Arne Garborg, woorden die u allen gelijk geven... Nuttig is wat ons doet leven; het leven doet voelen... meent hij en acht een droom nuttig mits hij mooi is... Wij genieten nu... en dat is dus nuttig!... Na deze woorden zweeg de Neptunusbaard--- — Dan zijn wij, artisten, nuttige wezens, wei-felde de langharige Dichter, die ingetogen zat op zijn gekruiste beenen en aan een gekleed Boeddhabeeldje deed denken. — Een droom is nuttig. mits hij mooi is, her-haalde het dweepend Kroezelkopje. iBRTSSIlalTSNT* VerVangt IOE BESTE KOFF1E

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.