Het Tooneel 3e Jaargang ; Nr 5 13 Ocfober 1917 Beheer en Redactie : Kerkstraat, 13, Antwerpen 15 Centiem Oratorio "De Schelde,, PETER BENOIT Koninklijke Nederlandsche Schouwburg " De Naakte Vrouw,, Alhoewel sommige beoordeelaars «De Dwaze tfaagd» het beste werk van Bataille verklaren, rerkiezen wij toch «De Naakte Vrouw». Immers ;ij is reëeler, eerlijker, echter dan eerstgenoem-le. In «De Naakte Vrouw» verdedigt de echtge-îoote haar recht op 't bezit van haar man op teer menschelijke wijze, terwijl in het andere verk de wettige vrouw de opoffering te verre Irijft ,zich aanstelt als een wezen dat noch wils-:racht, noch waardigheid gevoelt, maar eer als :en moeder te werk gaat die een plichtvergeten ;oon spijts zijn dwaasheden en verkeerdheden, egen allen en tegen ailes toch verdedigt, ailes rergeet en vergeeft, enkel en alleen omdat zij— noeder is en blijft. «De Naakte Vrouw» zeggen wij, is mensche-ijker, en te recht. Nadat Lolette jaren het model ■n de minnares is geweest van Pierre Bernier en ief en leed met hem gedeeld heeft, zijn zij bei-le — nadat hij de gouden medalie met «haar îaakt» gewonnen heeft — een wettig paar ge-vorden. Met de medalie is ook de welstand geko-nen en voornamelijk, sinds Pierre het portret 'an den Paus malen mocht. Zijn conterfeitsels vorden thans niet min dan 20.000 fr. per stuk be-aald. — Het geregulariseerd paartje is nu een :maison de maître» gaan bewonen op den boulevard en elken Zaterdag is er receptie. Zoo'n :train de maison» geeft prestige en lokt de rijke clanten, want de kunst is voor den vroegeren :bohemer» maar bijzaak geworden : geld verdie-len is nu de hoofdzaak. En, logisch gevolg in deze wufte Parijzer we-eld: de schilder zal zijn vrouw niet langer lief-tebben, maar een maîtresse nemen, een schatrij-:e prinses, een vrouw van joodschen oorsprong. lie door haar millioenen in staat werd gesteld :en ouden, verloopen prins te huwen. Lolette daarentegen, het eenvoudig, schoon mo-[elletje van vroeger, is naief en beminnelijk ge-•leven. Zij houdt nog altijd van haar man als ran het kostbaarste, het allerbeste, het eenigste foede dat zij op de wereld bezit. Buiten hem be-taat er niets en zij steekt het onder geen stoe- len of banken: iedereen mag weten dat zij haar man zielslief heeft. Garzin, de oude schilder, de leermeester van Pierre, die ook met zijn model gehuwd is, zegt het zoo juist tegen zijn leerling van vroeger: «Zie hoe zij zich van avond inspant en volg maar de naieve bewegingen van haar oo-gen, naar u gericht als naar de zon!» Met den rijkdom en de weelde is bij haar de pretentie van de groote dame niet gekomen. Zij kan zich niet aanpassen in dit schitterend milieu waarvoor zij niet geboren noch aangelegd is---Verwonderlijk!.-- Bij de meeste vrouwen is het aanpassingsvermogen veel grooter dan bij den man. Een naaisterke, een modiste, een barmaid, kunnen zich zonder de minste moeite in de huid steken van een demi _ mondaine of zich voordoen als een voorname madame. De kenners merken wel het vernis, maar voor de kwasi - algeheel-heid van de massa is die ijdele pronk toch echt 18-karaatsgoud. Lolette verdedigt haar man, haar hoogste goed met al de zwakke krachten van haar naieveteit en gebrek aan menschen- en wettenkennis. Zij moet het onderspit delven tegen haar machtige tegen-strevers, zij voelt het, het gezond verstand waar-van zij niet heelemaal ontbloot is, zegt het haar en wanneer zij zich overwonnen voelt, niet be-stand om den strijd te winnen, zoekt zij haar. redding in den zelfmoord die mislukt. En als zij toch nog eens hopen gaat, als het levensgevaar geweken is en zij denkt dat haar Pierrot, weder-om haar mannetje worden zal, maar hij in zijn brutaal egoïsme ze ontgoochelt en aile illusie wegneemt, vlucht zij, en zoekt redding, ditmaal niet meer in de vernietiging van haar eigen leven, maar bij een vroegeren minnaar, den braven schilder Rouchard, omdat de levensdrang, het ïn-stinkt tôt zelfbehoud, de bovenhand gekregen heeft, omdat zij terug zal komen in een vroeger schildersmilieu, haar onmisbaar, haar echt mid-den, in de atmosfeer die voor haar onontbeerlijk is, even onontbeerlijk als het luchtruim voor de vogels en het water voor de visschen. Bataille heeft de figuur van Lolette met sym pathie geschilderd en even sympathiek is zij ook voor het publiek. Hij heeft die vrouwelijke personnage goed volgehouden, logisch bewerkt en uitgewerkt in al de tooneelen. Zelfs in de scène met den prins en nog meer in het samenzijn met haar man en zijn minnares in het 3e bedrijf worden al die roerselen van het gefolterd hart van die arme Lolette getoond en blootgelegd. Naar haar gaat ons medelijden en medegevoelen en wanneer zij met Rouchard vertrekt gunnen wij haar de gemoedsrust welke zij ruimschoots ver-diend heeft. Pierre Bernier is niet minder goed afgemaald naar het leven. Bataille die vroeger kunstschilder was, kent de schildersmilieus tôt in hun kleinste bijzonderheden en Pierre en Lolette moet hij van dichtbij gezien hebben. Pierre Bernier is de arrivistdie er komen moet omdat hij niets ontziet om zijn doel te bereiken en over ailes heenstapt, zelfs als het moest, over het lijk zijner moedèr. Hij toont nu en dan wel eens berouw maar dit gevoel — dat natuurlijk zooals altijd te laat komt — is bij hem maar van korten duur. Medelijden is bij hem zwakheid en heel gauw onderdrukt. Hij offert zich niet op, wat hij wil voert hij uit, zonder mededoogen. Bataille weet hem in enkele trekken goed te campeeren: in het eerste bedrijf — dit komt voor in de brochure, niet in de opvoering — spot hij met zijn concurrent voor de medalie, een oud schilder daar aan-wezig met zijn vrouw, wanneer hij verneemt dat hij overwinnaar is. En als hij dan drie doeken verkocht heeft voor de enorme som van 60.000 frank, en Lolette hem in haar blijheid om die cnverhoopte fc>rtuin, aanraadt den «garçon» een «Louis» te scnenken, steekt hij, als zij zich een oogenblik verwijderd heeft, het goudstuk terug in zijn giletzak en werpt een vijffrankstuk op de tafel en zegt hij, de duitenkliever : «Garçon, de rest is voor u». Met zoo'n enkele trek is die ik-zuchtige mensch geteekend. I£n niettegenstaande al het lijden van zijn lief vrouwtje, zoowel geestelijk als lichamelijk, zal hij toch nog niet toegeven. Na haar mislukte po-ging tôt zelfmoord wil hij haar wel naar het Zui-den zenden voor lichamelijk herstel, maar doet haar toch in zijn brutaal egoïsm begrijpen dat zij op zijn lief de niet meer rekenen kan en ontziet zich dus niet het greintje hoop dat de simpe-le Lolette nog behouden had, te verijdelen. Wij zeiden het reeds, hij offert zich niet op, — eerst zijn genoegen en de voldoening zijner passies en oogmerken, de rest kan hem minder schelen. De prinses is niet minder goed en logisch ge-typeerd door den auteur. Zij is niet heelemaal on-svmpathiek en toont, vrouw als zij is, meer medelijden met haar ongelukkige mededingster dan de echtgenoot zelf. Van de andere personnages, die als figurante» voorkomén, valt er niet veel te zeggen, met uit-1 zondering van Rouchard, den goeden, braven en eenvoudigen schilder, die een warme genegenheid blijft koesteren vcor Lolette en haar terugneemt als de verloren cïochtcr die hij zal troosten en op-beuren.Ook met de figuur van den prins heeft hij, Bataille, blijken gegeven van groote menschen-kennis. Deze ouderling, na zijn fortuin verspild te hebben, heeft zijn naam verkocht aan de mil-lioenrijke afstammelinge van Sem. Hij zal zich laten scheiden van zijn vrouw, zonder het minste gewetensbezwaar, als hij zijn laatste levens-dagen maar onbezorgd kan doorbrengen en zijn goede sigaren zal kunnen rooken. Hij is een cy-nikus die het leven minacht en spot met het mi-zerabel gepeuter van de menschen. Na het on-derhoud met zijn vrouw aangaande de minnèlij-ke schilcking voor de echtscheiding, neemt hij op ironische wijze afscheid van Pierre Bernier. Bataille is dichter — twee niet onverdienstelij-ke verzenbundels liet hij verschijnen — en de liefdescènes behandelt hij met voorliefde. — De biecht van hun lijden en lieven tusschen Pierre en Lolette en het slottooneel in het eerste bedrijf zijn van een groote, diepgaande gemoedelijkheid en het tooneel van passie en hartstocht tusschen Pierre en de prinses in III is van een intense kracht. * * * De opvoering was goed zonder voortreffelijk te mogen heeten. Er waren zekere aarzelingeu op te merken, het spel liep niet vlot, het tempo was te langzaam. De stukken van Bataille moeten veel vlugger gespeeld worden. Mevrouw Bertrijn mocht zich verheugen in de algeheele sympathie van de bomvolle zaal. Nog zelden was er zooveel volk in den schouwburg. De uitmuntende kunstenares, die Mevr. Bertrijn ontegensprekelijk is, heeft in «De Naakte Vrouw» een haren allerbeste en dankbaarste rollen. Zij was buitengewoon rolvast — zooals trouwens altijd — en haar typeering en uitbeelding waren oprecht gelukkig. Tôt het einde toe heeft zij de zeer zware roi van Lolette goed volgehouden. Levendig en los in het eerste bedrijf, guitig en speelsch, was zij wel wezenlijk het snoeperige vrouwtje van den schilder die na^r haar Pierre opziet als naar de zon. De zenuwcrisis in het slottooneel van het 2e bedrijf was waarlijk aangrij-pend, diep schokkend en ontroerde in hooge mate en iedereen moest bekennen dat zij wezenlijk prachtwerk geleverd had. Ook in het 3e bedrijf, waar zij op haar knieën de prinses om bijstand smeekt en later haar woede en wanhoop uit-schreeuwt, heeft zij blijken gegeven van buiten-gewone dramatische kwaliteiten. In het vierde.be-drijf, na het doorstane leed, en de smartelijke berusting in haar lijden, was haar spel grootsch in al zijn eenvoud en sobere artisticiteit. Haar succès was volledig en de bloemen waar-mede zij gehuldigd werd en de luide toejuichin-gen van het publiek, waren meer dan verdiend. Heer Cauwenberg had de onsympathieke en ondankbare roi van Pierre Bernier te vervullen. Zijn spel viel te prijzen in al de tooneelen. In I was hij de schilder op-en-top, in II deed hij zich goed voor als «homme du monde» en als gastheer en in III in het liefdetooneel met de prinses was hij de gepassionneerde minnaar. Ook in IV hield hij zich voortreffelijk. Mevr. Dilis maakte impressie door haar prach-tige toiletten. Haar spel was zeer voornaam. En toch vinden wij dat onze groote dramatische kunstenares minder in haar schik in deze soort rollen is. De toon die zij aanslaat in de tooneelen van liefde en passie, is misschien wat scherp en klinkt daarbij minder natuurlijk. In het onderhoud met den prins en in het vierde bedrijf bij het bed van Lolette, was zij oneindig beter. Dan kon zij de schoone, voile en vooral natuurlijke mezzo - tonen van haar machtig orgaan doen waardeeren. Heer Bertrijn heeft zijn kleine roi voortreffelijk gespeeld, met de noodige kalmte en den juis-ten eenvoud. De prins van heer Piet Janssens was goed zonder meer. Op zeker moment dachten wij dat zijn memorie hem in den steek ging laten. Heer Gorlé was opperbest in de roi van den ouden schilder Garzin. De dames Ruysbroeck, Noterman en Hens en de juffers Bertrijn en Janssens, kweten zich ge-wetensvol van hun taak. Juffr. Neyssen zou dui-delijker moeten spreken. Ook de heeren Van de Putte, Angenot, De Wachter, Van Gool, Schmitz, Thees en De Groot bedierven in 't geheel niets. De figuratie was weinig artistiek, veel te wei-nig verzorgd en niemendal gestyleerd. De tooneelschikking in I was te sober voor een café in een Parijzer tentoonstelling.Ook in II was het niet zooals het in de brochuur staat: Petit salon très élégant. •• tout est laqué blanc, flambant et neuf. — Tegen den rechter wand stonden twee affreuse Vrijdagmarktsche chromos in on-ooglijke kaders. In III was de versiering niet zonder smaak, maar het décor gaf niet den min-sten indruk van een schildersatelier van de prinses de Chabran, en in IV was het eer avond dan wel een zonnigen Aprild N. In en Om de Schouvbiirgen «EEN BOETE», tooneelî 1 in ' van Mevr. Suze La Chape.:-; "Roc!- \nt op 20, 21, 22 en 25 dezer aan m hr ; : (ice ling : Jacob Van Hoek: Hi Edw. •': > rar..- Van Hoek, Hr Ruysbroecl - ! i . hu î ' i. r, Mevr. Mina Dilis. — An ; . hun \I< •? Noterman. — Dora, hun zn.ster Ài' j. M. Bertrijn. — Cornélia, vrouw van Frans, M-j. Janssens. — Floris Verduinen hr Oauwer-bc>g. -Juffrouw Dalers, Mevr. J^uysS.-o-vîk - >n-ioop-njeisje, Mej. J. Neyssen. VERV^NGT iOE RF ST £1 O f WI

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.