Het Tooneel 4e Jaargang Nr 15 — 21 Deeember 1918 Beheer en Redactie : Handeîslei, 139, Antwerpen 20 Centiem Zondag 22, te 3 en 7 1/4 uur ; HP1 Voornaamste vertolkers : 7aa1A«ÎÛ ~J%'iZrii7: PMI 1 1 11 IMI1 Hr L0U,S bouwmeester « Kinema Z.ooiogie D0NDERD40 26 4 rl\\J 1/l/luU mtHEomannbouwMeester te 7 1 /4 uur (Indrukwekkende film) KlRSI FEESTEN BUITENGEWONE VERTOONINGEN Fiimdrama in 6 bedrijven =NieU==^0=1=^F^==== voor de eerste maal în België naar het wereldberoemd, gelijknamig tooneelstuk van A. W. G. VAN RIEMSDIJK ROBERT VAN AERT Baryton van de Viaamsche Opéra Kon. NecL Schouwburg Het Lieveken (La petite amie) Tusschen de ontelbare Fransche dramaturgen. nier werken worden verslonden door de masse Parijs'sche schouwburgen, over wie een tijdje lang wordt gesproken en die dan als zooveel tijdelijks rerdwijnen als onzekere d waalsterretj es aan den tooreelhorizon, zijn er sleclits enkele gelukzali-geai, die aan dieu imnier nieuw yragenden verslin. dirgszucht kunnen weerstaan en het geluk beleven bijr.a jaarlijks een van hun stukken heropgevoerd fce zien. Een ran hen is Brieux en hij bekleedt een hee] eigenaardige plaats. Hij is een humanist ; hij wi] waarheid en oprechtheid brengen in 's menschen enelerlinge betrekkingen ; hij hekelt de sehijnhei-tigheid, roept om verruiming van begrippen, haal de konventieslaven, die door hun enge moraa! een natuurlijk leven beletten en verknoeien. Onder dien geziclitshoek is het werk van Brieus te beschouwen. Zijn kunst is vol clurf in opmer kir,g, in schildering, in naakte uiteenzett.ing vai: feiten. Nieuwe onderwerpen brengt lxij niet, maai liij ontleedt <op een heel nieuwe wijze (voor zijn tijd toen). Intérieur- en karakterteekening is vooi hem louter literatuur, d.w.z. : middel. Zijn doel ligt verder. Op het tooneel wil hij de geestelijke svolutie weerspiegelen, die de menschlieid beroert Maar bij die vlucht heeft de kunstenaar dei! human'ist nog al dikwijls in de sleek gelaten, ei: menig besluit werd getrokken als de redeneering ; 110g niet genoeg gerijpt was, zoodat men bij Brieus nog al heel dikwijls kan spreken van een onlo-gisch verloop, of van een persoonlijkheid opge-offerd aan de tendenz. Doch dat belet niet da1 deze auteur zijn lielden meestal een veel diepei en veel vollediger menschelijkheid vermocht in te blazen dan een. van die menigvuldige passieschrij-vers. Zijn menschen zijn geen tooneelwrakken zoo. als de helden van Capus, Donnay, Porto Biche, de Meilhac; geen diert j esmenseh j es zooals de drama. tische produkten van Bataille, Bernstein of Veber , geen theaterpoppen zooals Vaueaire, Hermant oi Bisson op zijn geweten heeft. Zijn menschen zijn gegrepen uit het leven in hun tweevoudigheid van gevoel en intellekt; de fcwee camenstellende faktoren, wier wederzijdsche inwerking het absoluute mer.schelijke vormen. Het passiedeven wordt geleid langs een geestelijke lijn, de evolutie van een levensidée, die toch iedei mensch bewust of onbewust met zich draagt. Nog andere dan louter natuurwetten beheerschen het fot van de menschen, namelijk de wetten, die de menschen zichzelf hebben opgelegd, onder den rorm van rechterlijke wetten, moraal, konventie. aelfbegoocheling en sieur, en waarmee ze zich om-ïorden als met een pantser, niet alleen tegen tirade invloeden ran buiten, maar om te beletten iat ae slachtoffer werden van hun eigen zwakte, dat ze gehoor garen aan zekere beroeringen, die ze in hun eigen binnenste voelen woelen, en die in 6trijd zouden zijn met het oppervlakkig uit-zicht van het hen omringende leven. De strijd tusschen instinkt en konventie is de ïrond van heel Brieux' werk en streven. Zijn kunst neomt geen îioqge vlucht, toont ons geen visionaire beelden van wederopstanding. Tôt het «iterste trekt hij de lijn niet door om het instinkt dte konventie te laten overwinnen. Wil hij niet oi kan hij niet? Brieux wil niet. Zijn werk moet een aanklacht "ijn en daarom gaat het mooie, het natuurlijke ten onder in een moeras van sieur en burger moraal. Hij zelf trekt daarom geen besluit. Het : besluit ligt in het verloop yan de dingen. Maai iaarom mag zijn kunst nog niet pessimistisch wor-den genoemd. Trots aile aangrij pende tragiek, trots aile bittere ellende van de menschen, voelt men Brieux toch nog hopen in een zekere, mooiere toekomst. Hij is innig overtuigd, dat de menschen •ens hun ongelijk en hun zwakte zullen inzien, om aan het werk te gaan naar innerlijken herop-bouw.Bij is groot als mensch en groot als kunstenaai zonder daarom het geniale te hebben bereikt. Op aijn tooneel leeft geen stuk menschheid, doch «iechte enkele menschen. De groote greep, de groote adem ontbrak hem om zijn helden een aucht van almenschelijkheid in te blazen en ze »os te maken uit het anekdotisch kader waarin nu blijven handelen. Begonnen met een bizon-aer geval eindigt hij ook daarmee, zonder tôt een atgemèenheid te zijn geraakt. Hij valt een paar menschen aan maar beukt niet in tegen het menschdom. Hij heeft menschen bestudeerd maar mist de intuïtie om verder te voelen dan het eli-rékt waarneembare. De literaire figuur van Brieux staat mooi, stevig en vast... en hij moet niet wanhopen voor de rer-dooving van belangstelling in vergeestelijkte kon-flikten, waarin de overproduktie van de Fransche passie-auteurs het tlieaterpubliek heeft gebracht, die door overprikkeling van zinnen en zenuwen het volk voeren naar zedelijke ontaarding, en hooge financiëele wissels trekken op den fatalen ondergang van hun eigen ra6. Ook bij de voorstelling van de grootste mizerie moet Kunst schoon en menschverheffenel blijven, en als er ooit één censuur gewettigd ware, dan zou het die zijn, die als plicht heeft de vieze produkten van zekere auteurs à la mode te weren, die zich vetmesten, die auto rijden en kasteel be-wonen dank zij het kapitaal, dat ze gewonnen hebben bij de exi>loitatie van de zedelijke onder-mijning van werkman en kleinen burger, de grootste macht van elen Staat en negentig percent van de gewone tooneelbezoekers. Daar ligt een reusaichtige verantwoordelijkheid en die heeft Brieux door en door begrepen. Een dramaturg moet meer zijn dan iemand, die wat liefhebbert aan kunst. Hij mag zich niet opslui-ten in een ivoren toren. Hij moet een stuk zijn van zijn volk, er mee meevoelen en mee lijden en in die smart de lyacht putten, om, trots aile | uiterlijke mooiïgheid, bombast en schijngrootheid. i de-innerlijke wonden te durven blootleggen. « La petite amie » is een van Brieux's beste werken in dat'opzicht. De keus is dus wel geluk-, kig. De schrijver heeft zich hier heel diep in het onderwerp ingewerkt, echte menschelijkheid ge-geven, zonder zelf te oordeelen of te vooroordee-len. Ieder held heeft zijn eigen leven volgen6 zijn eigen instinkten, levensbegrippen en -inzichten. Brieux is reehtvaardig ; laat zich niet beïnvloeden door konventionalisme ; hoe gewaagd liet ook zij zelfs regels van eerbied aan te randten, hij laat het niet na. Twee partijen worden in het veld gebracht. Langs de eene zijde de ouders gewapend met hun gezag, niet het fatsoen, met het geld, met ele wet. Langs de andere zijde de zoon met zijn liefje, gewapend met zijn jonge genegenlieid, met zijn hoop in de menschen. Be drie eerste bedrijven dienen bijna uitshii-tend om milieu, j)ersonen en toestanden te teeke-nen. Brieux vervalt daarin in een onvergeeflijke langdradigheid. Hetzelfde thema wordt gewenteld en gebeerd, en is feitelijk toch maar een neven-motief. De uitbarsting komt in het vierde bedrijf. De verschillende huwelijksmarcliandagee, de mooie beloften van den vader, de bedreigingen zelfs hebben den aoon niet kunnen vermurwen, om zijn liefje te verlaten, en ze won en thans op eeui kleipe villa buiten de stad, waar haar beval-ling zal afgewaclit worden. De zoon studeerde in de rechten, maar zoekt thans den kost te winnen in de journalistiek. Overal mislukt hij. Zijn vader boykoteert hem. Hij is tôt het uiterste gebracht. De spaarpenningen zijn verslonden. Als hij de huur niet betaalt staat hij morgen op straat. Op dat psychisch oogenblik komt de vader nog een poging wagen. Hij, die den zoon verhinderde, om een huwelijk uit liefde aan te gaan, omdat er bij de bruid te weinig kapitaal zat, die hem aanraadt van zijn jeugd te genieten; die dan eindelijk in 's jongens Lkdee=dheid levensmoeheid zag, « rijpheid tôt het huwelijk », zooals hij zegt, en hem dan weer tegen zijn zin in, wou verkwanselen aan de afstootelijke dochter van een parvenu; hij, wiens huwelijk is uiteengevallen, die zijn vrouw keer op keer belee-digde met al de mooie werkmeisjes uit zijn win-kel, (en een bedeesde zoon? Brieux schijnt dus niet in atavisme te gelooven) die zijn zoon tôt gewaagde liei'desavontuurtjes aanzet, en wiens geweten gerust is, als het meisje is betaald, belet de zoon een huwelijk aan te gaan met de moeder van zijn kind en laat het bij een weigering niet, noch bij sineekingen of bedreigingen, maar hongert hem letterlijk uit en is oorzaak van zijn dood. Dat is een (loorgedreven, onnatuurlijke opeen-tiooping van feiten, die van die vadernguur iets onmogelijks zouden maken indien de kunstenaar Brieux hier den moralist niet was bijgesprongen. Wordt de vader op het laatst in ons oogen een ge-meene ploert, hij is toch ook mensch. Eerzucht, egoïsme, koppigheid, ja — maar die spruiten toch voort uit een menschelijk gevoel van liefde, van vaderliefde, slecht begrepen, ongelukkiglijk.Want hij houdt toch van zijn zoon. En in den omgang is hij toch ook niet brutaal. Niet de mensch wordt hier zoozeer veroordeeld, dan wel zijn mee-ning: misplaatste zorg, slecht begrepen liefde, on-rechtmatig gezag. De zoon komt ons sympathiek voor : dat doet zijn trouw aan zijn liefje. Maar is zijn ondergang ook niet gedeeltelijk het gevolg van zijn eigen zwakte, en vooral aan den twijfel in zich-zelf. Ware hij dadelijk in opstand gekomen, had hij zich niet als stout kindje laten behandelen, maar van het eerste oogenblik af dat krachtig « neen » uit IV doen hooren, dan zou de vader wel makker geworden zijn. Ook de twee vrouwen zijn diep echt doorvoeld. Mevrouw Logerais, die bij haar man bleef voor het geluk van haar kind en dat koclit ten koste van het hare. Marguerite, het liefje, bezorgd, moederlijk, met een instinktief begrip van huis-houden, en heelemaal opgaand in haar mooie ge-■ negenheid. En nu volgt de uitbarsting. Logerais blijft bij 1 zijn besluit, dreigt met het uiterste. Dan voelt Mevr. Logerais het nuttelooze van haar opoffe-ring : het geluk van haar jongen is nog niet ge-kocht. Ze zal het helpen veroveren en ook zij keert zich tegen den vader, en deze, die misschien een oogenblik wankelde, voelt zich nu langs aile kanten aangerand, zet zich 6chrap en valt terug in zijn eerste koppigheid. Daar ligt het hoogtepunt van het drama. Het liefje, dat daar verneemt, dat zij misschien de schuld zal worden van het ongeluk van haar lie-veling, zet hem aan om zijn ouders te volge.il. Hij weigert. Een enkel oogenblik heeft Brieux daar een su-blieme hoogte bereikt, een stond van hevig schok-kende tragiek, die de dracht van het gebenrtenis-senverloop ver buiten het kader van de omstan-digheden deed reiken. Dat vermocht Brieux in geen enkel van zijn ander stukken. Daar wordt een stuk zielestrijd geleverd. Daar golft een vloed van breede menschelijkheid over het tooneel en daarin zit de geheime kracht, die «La petite amie» lang zal doen leven. Het terugvallen van den vader in zijn oude koppigheid, keering, diè het slot moet brengen, maakt van het geval weer een anekdoot, en de Ro6mer'sclie dood van de twee geliefden, die niet vallen onder den druk van een spookachtig verle-den, dat hun leven toch onmogelijk zou maken, doch sleclits onder den drang van een ongelukkige umstandigheid, kan misschien heel overtuigend zijn en heel diep inslaan maar logisch is ze in geen geval. De moralist heeft zich niet met den kunstenaar kunnen verzoenen, maar daarom wel met den theater-man ; de aanklacht van den eerste heeft den tweede een pakkend slot gezorgd, trane-rig en melodramatiscli-symbolisch bedoeld. In « La petite amie » wordt het misplaatst ouderlijk gezag gehekeld en daarnaast de tegen-strijdigheid in de wet, die een man erkent als vader van zijn kind, maar die kan beletten (dbor tusschenkomst van de ouders) dat hij wordt er-kend als echtgenoot van de moeder. Dat is de hooiklgedachte, waarop het werk is gebouwd. Maar daarnaast beroeren nog een boel ander ideeën den ondergrond. Ze zijn een bewijs voor Brieux' bui- tengewoon observatie-talent. * # # « La petite amie » heeft diepen indruk gemaakt op het zeer talrijk opgekomen en heel aandachtig luisterend publiek, maar er werd ook met warmte en veel toewijding gesjieeld, wat daarom niet uit.-sluit, dat somniige brokken maar lammetjes van stapel liepen. Een ongelijk samenspel dus. Pierre Logerais is een fijn viveur, cynisch en geslepen soms, voorzichtig en bei-ekenend (taxeert hij de liefde voor zijn jongen niet op 30.000 fr. ?) innerlijk hardvochtig diplomatisch, maar naar-buiten liefdoend, zeer beleefd en erg beschaafd, overtuigd met zachtheid 't meest te bekomen. Hij is altijd heel ernstig en meent bepaald wat hij zegt. Hr Goi'l# heeft die roi anders begrepen. Do eerste twee bedrijven werden gevoerd in klucht-speltoon. In III kwam hij op dreef. Moest dat. theatraal gemaakt drukdœnerige dan wat gémis aan rolkcnnis vervangen ? Pierre Logerais is hoe-genaamd geen oppervlakkig man, en heeft goed bestudeerd wat hij zegt en wat hij doet. De André van Cauwenberg was een beetje mat. Hij gaf wat al te goed den indruk van een beslo-ten natuur. Bedeesdheid sluit hoegenaamd geen warmte uit. Die roi is wel wat tranerig zoetsappig van snit. doch bevat ook oogenblikken voor mooi spel. Die heeft hr Cauwenberg niet altijd ont-dekt.Angenot was goed getypeerel als Chariot. Zijn spel voldeed, zijn diktis mind<-r Die klinkt nog altijd etg gemaakt. Hr Van de Putte was een heel p:;ecieuse monsieur Iladety, die het natuurlijk wel erg ongezellig zal gevonden hebben in dlen winkel over huwelijk te moeten praten (nota aan den 6chrijver). Marguerite werd flink vertolkt door Mevr. Ber-trijn. Echt natuurlijk was ze in II bij André's aanbod en haar sober, niet^sentimenteel spel in III en in IV deden haar daar een mooie hoogte bereiken, vol echt, welbegrepen artistiek gevoel. Ze heeft in Marguerite een mooie roi gevonden. Mevr. Dilis heeft ons 't meest bevallen. Ze had dadelijk den juisten toon te jiakken en gaf een prachtig beeld van de parvenu-aehtige, pseudo-aristokratische magazijn patrone, die niet alleen tegen haar personeel kan « tetteren » maar ook blijken geeft van een goed, doch erg beproefd hart te bezitten. In I en II was ze heel innig; in III één natuurlijklieid; in IV aangrijpend als ze eindelijk besefte, dat haar opofferring nutteloos was geweest. Jeanne, Léontine en Maria waren drie, nette, kokette modistjes. De juffers Bertrijn en Janssens en Mevr. Noterman speelden in een flink, buiten-gewoon vinnig tempo, en het cynisme, dat onder hun. guitige vroolijkheid steekt, lieten ze goed1 uit-komen. Mej. Van Frachem deed maar stijfjes, viel daardoor uit den toon en zou veel duidelijker moeten spreken. Mevr. Hens zag er een heel nette huisvrouw uit. Het dekor was wel wat kaal voor een « maison de modes en gros » zooals Brieux het verlangt. De vertaling klonk soms nog al heel « trouw » en deed dikwijls gemaakt, schoolsch aan. Personen uit zoon'n milieu gebruiken nooit het boekerige «zich» en de « der »'s en de « eener »'s stoorden door hun aanta-1. Volgens het programma wordt «La petite amie» verdeeld over elf personen. Te Antwerpen scheen een twaalfde absoluut niet gemist te kunnen worden. WILLY. In en om de Schouwburgen en Music-Halls De Vaderlandsche Betooging In de prachtige manifestatie van, vaderlands-liefde en hulde aan den Koning en zijn dapper léger hebben onze tooneelmaatschappijen een zeer goed figuur gemaakt. Zij waren talrijk of liever allemaal opgekomen om hun gehechtheid te betui-gen aan Vorst en Vaderlard en hun trouw aan 's lands instellingen. Heel de stad was mooi bevlagd en 's avonds de verlichting 'goed verzorgd. Op de Groenplaats was de illuminatie van het huis Vaxelaire zeer wel gelukt en op de Meir blonk het huis Tietz boveni ailes uit. 't Was op-reclit smaakvol verzorgd en er was op geen onkos-ten gezien, gelijk naar gewoonte. Koninklijke Nederlandsche Schouwburg Zaterdag 28, Zondag 29 (dag- en avondvertoo-ning), Maandag 30 Deeember, Woensdag 1 en Don-derdag 2 Januari 1919, opvoering vàn: «De Rechte Lijn», tooneelspel in 3 bedrijven van J. Fabri-cius. Insceneering en regie van L. Krinkels. Ver-deeling: Wilko De Hond, Hr Cauwenberg; Dolly, zijne vrouw, Mevr. II. Bertrijn; Dieuwke Eylinga, Mevr. Noterman; Mary, hare zuster, Mej. M. Bertrijn; Hardius, bestuurder, Hr E. Gorlé; Kraneck, makelaar, Hr Ruysbroeck ; ICoert Falk, infante-rist, Hr Gheubens; Steven Tyssen, zendeling, Hr Angeniot; Louis Volders, Hr Van de Putte; Van Buuren, Hr J. Schmitz. "Schakeîs,, van Herman Hei;ermans komt onmiddellijk na de door ons aangekondigde . stukken aan de beurt. "Uitkomsi,, en "De Meîd,, van di9nzelfden schrijver, zullen waarschijnlijk ook nog tijdens dit epeelseizoen opgevoerd worden. j "Hedda Gabier,, van Ibsen, zullen wij ook in den loop van dit speelgetij te zien krijgen. c Onder één dak \ van Fabricius zal ook dit jaar wortlen vertoond. ' Faust i De Viaamsche Opéra heeft een doorslaand succès 1 te boeken met het zoo melodieuze zangspel van < Charles Gounod. Zondag moest er meer dan eene j. zaa.l geweigerd worden. Nu dient er ook gezegd 1 dat ele solisten — HH. Paul Scapus, Bernard Nahrdy, Bogaers, Heirstraete en1 Mej. Lauwers, s Mia Sylva en Van Oosten — wedijveren. om puik i werk te presteeren. Het vcorbeeldig ke>or van de c Opéra, dat immer de actie meêleeft, brengt niet 1 weinig bij tôt het vormen van een voortreffelijk z geheel, terwijl de regie van Fé Derickx, «Faust» met oprechfc goeden smaa'k voor 't voetlicht heeft I gebracht. De texmeelen der kermie en varii derf hof 1 o.m. zijn eene ware weelde voor het oog. Onze «jongens» schijnen den weg naar onze Opéra ge- t vonden te hebben want hun aantal klimt met den e elag. Het was een' gelukkig idee van den Hr Be- 1 stuurder Fontaine aan onze dappere soldaten 50% £ vermindering op den prijs der plaatsen toe te 6 j staan. De vertooningen van heden Zaterdag en ï morgen Zondag worden gegeven bij oiischorsing van aile abonnement. Marîha van Flotow wordt nog eens gegeven Woensdag a.s. (Kerstmis) met Hr Paul Scapus in de roi van Lj'onel en Hr Robert Van Aert in die van Plum-kett.Hr. Dognies zal Dondwdag a.s. de titelrol in « Faust » vertol-ken.Orpheus van Gluck wordt Zaterelag a.s. roor de allerlaatste maal opgevoerd. Arthur Steurbaut Zooals wij het Over een drietal weken deden voorzien is heer Arlitur Steurbaut, de voortreffe-lijke baszanger van onze Viaamsche Opéra, uit Engeland in onze stad teruggekeerd. Hij is tame-lijk vermagerd. Variétés-Schouwburg Ziehier het speelplan der komende week ; Zaterdag 21 Deeember, « La Vie de Bohême » met de ténor Jean W eber ; Zondag 22 Deeember, « V^er-ther » met Mej. Zenska en de ténor Liber; Dins-elag 24 Deeember, «La Tosca» met Hr Liber; Woensdag 25 Deeember (Kerstmis), «La Vie de Bohême», met Hr Jean Weber; Donderdag 26 Deeember, « Bigoletto » met Hr Liber ; Zaterdag 28 Deeember geene vertooning; Zondag 29 Deeember, «La Vie de Bohême», met Hr Jean Weber. Werther Voor morgen Zondag wordt er eene buitenge-wone voorstelling aangekondigd van «Werther», met Mevr. Zenska en Hr Liber in die bijzonderste rollen. De tegenwoordigheid van Mevr. Zenska, elie vroeger zulk groot succès in- onzen Koninklijken Franschen Schouwburg bekwam, zal zeker aller belangstelling wekken in de roi van Charlotte. Hr Liber, eene jonge ténor -vai Brussel, waarvan men het beste verwacht, zal de titelrol vertolken. Carmen het meesterstuk van Georges Bizet, wordt op Dinsdag 31 Deeember ii\ den Variétés-Schouwburg opgevoerd met Mevr. Dora .Nordier in de titelrol. Madame Butterfly van Puccini komt na « Carmen » aan de beurt. Lakmé van Léo Delibes zal na « Madame Butterfly » in de Variétés worden opgevoerd. Manon van Jules Massenet zal waarschijnlijk na «Lakmé» worelien gespeeld. L>e Jongîeur de Noire-Dame van Massenet, « Paillasse » van Leoncavallo, « Les Pêe,heurs de Perles » van Bizet, « Faust » van Gounod, «La Traviata » van Verdi, « Hamlet » van Ambroise Thomas, « La Fille du Régiment » ran Donizetti e.a. zullen. ook gedurende dit speelsei-zoen in de Variétés worden vertoond. Nu is het Kermis! Onze voorspelling over het succès dezer revue is alleszins bewaarheid geworden. Bij elke vertooning werden er honderden menschen in den Hip-podroom geweigerd. Men doet dus goed zijr<e plaatsen op voorhand te beetellen om geen « blauwtje» te loopen. Het locatiebureel des Galeries des Parfums, op den hoek der Leys- en Jezus-st.raten spaart u de moeite om naar het Zuid uwe plaatsen te gaan voorbehouden. _ 7 Vive Je Roi ! A Ook in Eden is het bij elke vertooning der revue stampvol en speelt men met uitverkochte zalen1. '' Van af deze week worden er eehige nieuwe toonee-len in « Vive le Roi ! » gebracht waarvan men het ; beste vertelt. Naar wij vernemen zal er weer 1 eene hartelijk gelachen worden. Judas c Op Donderdag 26 Deeember, teoi 6 u. 's avonds, t opening der deuren om 5 1/2 ure, in den Konink- 1 lijken Burgerkring, opvoering van het meester- s werk van Cyr. Verscliaeve: «Judas», treurspel in 1 5 bedrijven, met den meesten bij val door onze sol- z daten aan het front vertoond. i Regie en tooneelschikking van den Hr H. Boex. ^ Met de welwillende medewerking van : Mevr. Ch. . Bruylant, Mej. E. Poels en Mevr. P. De Graef. î Een prachtige tooneelavond in 't versohiet. g Mandoiieniesseci - Appelmanssiraat, 26 ( J) ——a—— Foegelaten door de censuur KINEMA ZOOLOGIE Pro Domo-Voor het Geslacht Hr Michel Lhoest, zoon, de hoffelijke en ge-listingeerde bestuurder van de Kinema der Zoolo-;ie, was zoo lief geweest ons uit te noodigen op de ertooning « avant la lettre » van de nieuwe film 'ro Domo. Dat we vol belangstelling en Spanning die uit-icodiging hebben aangenomen, spreekt van zelf. 11 ons geval zou voorzeker eenieder geweest zijn lie het drama « Pro Domo » van Van Riemsdijck «zien heeft op onzen Nederlandschen Schouw->urg.•En wie heeft dat niet gezien ? ! Drie opvolgende eizoenen is het vertoond geworden — twee jaren :eleden zelfs meer dan een week — en telkens was le zaal te klein. We mogen dus gerust zeggen dat leel Antwerpen dit romantisch werk gezien, her-ien en toegejuicht heeft. Laat ons maar seffens met de deur in huis val-en om onmiddellijk te verklaren dat de nieuwe >and ons werkelijk versteld en verbluft heeft. Men mag de literaire waarde van het drama be-wisten, maar foch moet iedereen bekennen, zelfs le strengste recensenten, dat de scenieke waarde >uitengewooii groot is, de conflikten hevig zijn en cherp, de kontrasten goed gevonden en de tragi-che sloteffekten telkens eene nieuwe verrassing ijn. Als men daarbij bedenkt dat de twee beste artis-en van Gro-ot-Nederland ; Louis Bouwmeester en levr. Théo Mann-Bouwmeester, hunne medewer-:ing verleend hebben voor de vertooning van het tpnemen van de film, dan zullen we wel niemand erwonderen met te zeggen dat we momenten be-eefd hebben dat we totaal vergaten dat daar een ilmband afliep en dat we heelemaal opgingen in iet groote dramatische spel van die twee geniale :unstenaars zooals er in een gansche eeuw geen ialf dozijn geboren worden. Ach ! die mimiek van Louis Bouwmeester en •an zijn zuster en elie aangrij pende, nooit te ver-eten expressie eler oogen ! Wat drukken zij het ijden uit en dt onmenschelijke, onuitstaanbare mart van den vader en zijn verontwaardiging, let als de toorn en de walg van de moeder bij de sekentenis van den vader dat hij een tweede maal ijn zoon zou kunnen dood en. Louis Bouwmeester hebben we meer dan eens nogen toejuichen en zijn zu6ter eénmaal bewon-leren in de roi van Margaretha Gauthier, heel veel aren geleden, maar de tijd heeft niet getornd loch aan hun artistieke krachten noch aan hun ;eniaal talent. Zij die « Pro Domo » kennen worden heel wat •errassingen bespaard. Al de onmiddellijke tegen-tellingen, die in het gesi>roken drama niet moge-ijk zijn, worden ons op den nieuwen band zicht-n verstaanbaar gemaakt. Het leven in de nachtkroeg is schilderachtig en ifwisselend, vol beweging, vol kleur en leven. Er rordt gedanst- eloor een neger en lieve danseressen, ■ezongen, gefeest, bovenmatig gedronken en ge--ochten.Bij de pleidooi van elen graaf, het oratio pro lomo, in een echte zaal van den assieeenhof, zien re de verschillende feiten waarover de graaf preekt: de geboorte van zijn zoontje en de vader-'reugde en de moedertrots, het vernielen en ver-rappen van de bloemen, het valschspelen van zijn >pvolger, de nachtkroeg, de tragische scène van len moord, dat ailes ziet men onmiddellijk ver-chijnen op het doek zoohaast de graaf daarover litleg geeft. Wat in het drama ook niet te zien is, is de ge-•angenis. En dat wordt hier op het doek een too-teel dat u aangrij pt en waarvan de wreedheid en le snerpende realiteit als een elektrische schok loor merg en been gaat. Wanneer Louis Bouw-neester in liet kabinet van den directeur komt — lie hem zijn vrijlating zal melden — in tuchthuis-rleeren met ele kap over het gelaat en als hij zich lan langzaam ontbloot van het masker, krijgt men en lijdensbeeld te aanschouwen dat u ve>or eeuwig >ijblijft. Bij het neerschrij ven van dees verslag jebben we ons nog niet kunnen losmaken van de motiedie ons aangegrepen heeft. Zulk een mimiek :an alleen Bouwmeester geven ! Ach wat zouden we nog lang, heel lang willen litweielen over dezen prachtfilm ! Maar de plaats ntbreekt en we moeten ons dus beperken. Vermelden wij nochtans dat het wederzien tus-chen man en vrouw, de graaf en de gravin, het ooneel tusschen Bouwmeester en zijn zuster, ot het allerbeste behoort dat e>oit gespeeld werd usschen twee artisten van groot, onvergelijkelijk aient. Het slot van de film is daarenboven anders en ragischer dan in het gesproken drama: nadat de ravin het verdere samenleven met haren man af-fijst. lexipt deze heen, den grexiten tuin in om an den voet van een boom te sterven, waar hij le>or de dochter, den vriend en de dienstboden die lem nageijld zijn, teruggevonden wordt. Dat terven van Bouwmeester is waarachtig iets eenigs. Vij overdrijven niet als wij. zeggen dat er nie-aand is die hem dat nadoet. Dat vergeet niemand, elfs hij niet, die bij schokkende gebeurtenissen >eet kalm te blijven. « Pro Domo » gaat dus een groot succès, een reu-elisucces te gemoet en zij die de film willen zien - en elie zullen duizenden zijn en nog duizenden - zullen bijtijds aan den ingang moeten zijn. Dat s de goede raad die we welgemeend geven. WILKO. Het bestuur van de Kinema-Zexilogie heeft het pvoerrecht verkregen van : « Toen 't licht ver-Lween », ingelijks van Van Riemsdijck en'waarvan iet allerbeste gezegd wordt, « De Duivel in Am-terdam » met Louis Bouwmeester en Edwaixl Ver-:ade in de hoofdrollen, « Het Wrak in de Noord-ee », « Levensschaduwen », « De Duivel » en « Ge-iie tegen Geweld », een serie praclitfilmen waardig an de 6choone zaal waarin ze vertoond worden. Ja de vertooning bezoekt de éfX--* 54-ir^ choonste zaal van België Anneessensstraat, 18. 'ONCERTEN - AANTREKKELIJKHEDEN - DANSEN I Ververii Wasscherij A. VAN WEEREN

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.