9 October 1915 Nr 41 38® Jaargang HET VLAASCHHEELAL Vrij en Onafhankelijk Katholiek volksgezind weekblad voor Vlaamsche en Algemeene Belangen IlVgCHRIJVINGSPRIJS Voor een jaar fr. 5.— Voor 6 maanden » 2.75 Voor 3 maanden » 1.50 Voor Nederland » 5.50 Voor 't Groot Hertogdom Luxemburg. . » 5.50 Voor andere landen » 7.00 Dit blad verschijnt den Zaturdag morgend.— Men teekent in bij den Uitgever en in aile postbureelen, alsook bij de briefdragers. Hoofdopsteller : JOHAN LEEMANS Deo Juvante Vincam ! Aile artihelen en mededeelingen moeten vôdr Donderdag avond ten bureele besteld zijn, uitgenomen de aankondigingen, die worden ingewacht tôt Vrijdag avond. Afzonderlijke nummers van dit blad zijn te bekomon ten onzen bureele, Carnotplaats 65. — 1 O centiemen het nummer. AANKOND1GIIVGEIV Den regel fr. 0.20 Kleine aankondiging » 0.50 Begrafenisbericht » 5.00 Groote aankondigingen bij overeenkomst. Voor aankondigingen buiten ds provincie, wende men zioh tôt de A.geiicie HAVA8, Martelarenplaats 8, Brussel, en Beurs-plaats 8, te Parijs. Voor aile andere aankondigingen ten bureele Capnotplaata (Laar) 62S, Boi'Kerhout-Antwerpeii SPORT EN ARBEID Het is algemeen aangenomen dat niet uitsluitelijk het turnen, maar het « sport » in 't algemeen veel kan bijdragen tôt eene betere opleiding van kinderen en jongelingen. Maar beide oefeningen moeten daarom redelijk zijn en met gezond verstand aangewend worden. Immers, wordt het onderwijs volledigd door de opvoeding, de opleiding van den mensch als mensch, wordt door turnen, spel en sport tôt een goed einde gebracht. * * * Iedereen ziet gaarne kinderen en jongelingen die in houding en lichaams-bouw niets te wenschen laten. Maar het getal dier goed opgekweekten is klein. In't algemeen hebben de kinderen en aankomelingen geene edele houding, omdat zij opgegroeid zijn zonder leiding en zorg. Dit is niet alleen nadeelig geweest voor hunnen lichaamsbouw, maar dikwijls ook voor hunne gezondheid. * * * In 't Roode Kruis wordt daarover de volgende heel juiste bemerking gemaakt : « Heden is het bij de gewel-» dige krachtinspanning der volkeren » overbodig te bewijzen, dat de mensch » (man of vrouw) met goed gewelfden » voet, met hooge sterke borst, met » krachtig hart en flink ontwikkelde » buikwanden, er beter aan toe is dan » indien hij platvoeten, neerhangende » smalle schouders, zenuwachtige » zwakte der hartspier en ongeschikte » buikwanden had ; het oordeel is door » den loop der wereldgeschiedenis » geveld. » * * # Bij vele menschen is er nogtans aan den lichaamsbouw weinig of niets te verhelpen, omdat de natuurwetten soms sterker zijn dan de goede wil der menschen. De lichaamsbouw hangt niet enkel af van de geboorte, maar ook van het beroep en de landstreek. Aldus is het bekend, dat zekere onregelmatigheden in de ontwikkeling van den lichaamsbouw, in grootere mate in bepaalde streken voorkomen. Dit is meermaals bestatigd bij de keuring van manschappen voor den krijgsdienst. Daar waar veel zaailand bestaat en vele zaaiers wonen, vindt men het meest menschen met afhan-gende schouders ; in andere streken, zooals in deze van steenbakkerijen, zijn het meest platvoeten. Vele stielmannen zijn bovendien kennelijk aan hunne houding of misvorming. * * * Door oefening zou misschien daar ook iets aan te verhelpen zijn, alhoewel geregelde arbeid zoo goed is als sport. Ouderen van jaren, en niet de minst aanzienlijken, zooals de Engelsche Staatsman Gladstone, zochten in ban-denarbeideenigeafwisseling en oefening voor het lichaam. Gladstone was dan houthakker, terwijl anderen meer bepaalde stielen uitoefenden tôt verzet en oefening. * * # Sport, spel en turnen mogen niet overdreven worden, zoomin als de jeestelijke spanning. Vele zenuwziekten tomen voort uit overspanning der lersenen, gelijk sport en turnen wel eens lichamelijke gebreken veroorzaken en zelfs ongezondheid, wanneer dit ailes niet geregeld wordt volgens het gezond verstand en de noodwendigheden. ♦ * * Is sport en turnen goed en aan te bevelen voor kinderen en jongelingen, A voor volwassenen is zulks eveneens | uitmuntend voor het onderbouden der gezondheid. « De volwassene, » zegt het Roode Kruis, « moest zooveel van » de gezondheidsleer kennen, dat hij » niet eens een reeds afgewerkt » organisme is. Door persoonlijke zorg » voor de gezondheid, kan hij zich nog » vele jaren gezond, levendig, draad-» krachtig, levenslustig en werklustig » voor zijne familie en voor zijn volk » bewaren. Het middel is daartoe, » gesteund door de natuurwetten, eene » overvloedige regelmatige beweging » door turnen, spel en sport. » * * * De hoofdzaak en het hoofddoel zijn, dat ailes samenwerkt niet alleen tôt vermaak en ontwikkeling, maar ook tôt gezondheid en veerkracht. Maar dit laatste wordt veelal vergeten. Turnen, sport en spel worden door velen op zulk eene buitensporige wijze waar-genomen, dat zij er hunne gezondheid door krenken. Wat zij te zwaar en te wreed zouden vinden als arbeid, nemen zij hier lichtzinnig en onbedachtzaam op als... vermaak. Er is over dit ailes reeds veel geschreven en gewreven, maar 't is nu het goede oogenblik om goedgemeende raadgevingen te herinneren. Wat geschikt is om tôt veredeling van den mensch te dienen en tôt zijne gezondheid, mag niet misbruikt worden. Aile buitensporigheid dient dus vermeden, om alleen rekening te houden van het goede dat turnen, sport en spel moeten opleveren voor den gewonen arbeid en voor de meerdere ontwikkeling van lichaam en geest. En wie door handen-arbeid zijn brood moet verdienen, mag zeggen dat hij het edelste sport uit-oefent, waartegen liefhebberij en bui-tensporigheden niets vermogen. J. L. DE TOESLAND HIER EN ELDERS NEDERLAND. — De Belgen die in Nederland verblijven, weten zich op taal- en letterkundig gebied nog al te doen gelden. Ook op kunst-gebied vinden zij daar hunne bezigheid. In den Haag houden zij eene tentoonstelling van schilderijen, waar werken te bewonderen zijn van Van ToDgerloo, Pieter De Mets, Maurice Guilbert, Raoul Heynckens, Jan De Coene, Van Bidy, Mevr. Coupé, enz. Ook drie geïnter-neerden, de heeren Canneel, Patou en Chotiau stellen teekeningen en landschappen van Har-derwijk ten toon. De Vlaamsche kunstenaars zijn in Nederland immer welkom geweest en hunne kunst wordt er op hoogen prijs gesteld. Ook bekwatne ambachtslieden, zooals beeldnouwers en schil-ders vonden er arbeid in en aan kunstgebouwen. Wellicht zullen vele vluchtelingen op die wijze aldaar arbeid en waardeering hebben gevonden, een goed bestaan en eene verzekerde toekomst. Het is nog al meer gebeurd dat eene beproeving geluk bij bracht. Het spreekwoord : \ een ongeluk komt nooit alleen, is op deze ! gevallen niet toepasselijk. -o- AMERIKA. — Tusschen de nijverheden die bij den oorlog gouden zaken maken, terwijl anderen kwijnen en moeten staken, is eerst en vooral de nijverheid voor vervaardiging van oorlogsgetuig. En dat bijzonder Amerika daarbij het meeste wint, is algemeen gekend. De winsten zijn zoo groot, dat ter Beurze op de fondsen dier nijverheid buitensporig gespeeld of gespeculeerd wordt, zoodanig dat dit tôt eene geldramp zou kunnen leiden. Bij dit winstbejag zijn immer vele slachtoffers en de voorbeelden van vroeger jaren kunnen den speelduivel j blijkbaar niet bedwingen. rv t i ENGELAND. — De leeningen die Engeland thans doet, zijn niet uitsluitelijk bestemd voor het oorlogsbedrijf. Er komen daarin groote sommen voor die enkel dienen om andere landen te helpen en die dus eene geldplaatsing ; zijn. Opmerkelijk mag het ook heeten, dat de j laatste leening door Frankrijk en Engeland gezamentlijk gedaan, niet uitgeschreven is in i beide landen, maar wel in Amerika. Dit heeft j wellicht ten doel het eigea geld zooveel £ i & mogelijk in 't eigen land te houden, om na den ! oorlog in 't land zeif eene leening te kunnen doen. De spaarpenningen beginnen echter te ver-minderen. In Frankrijk is er, sinds 1 Januari tôt 1 October van dit jaar, honderd en twee miljoen meer uit de spaarkassen gehaald aan er opnieuw gestort wierd. SPANJE. — De oorlogvoerende landen kunnen beter aan geld geraken dan deze die in vrede leven. Dit is het geval met Spanje, wiens laatste leening, zooals wij het reeds deden kennen, mislukte. Dit is wel een zonder-ling verschijnsel, dat moeielijk te verklaren is. Van den anderen kant heeft Spanje vroeger onder geldelijk opzicht veel te wenschen gelaten, zoodat eenig wantrouwen nopens dit land niet misplaatst is. Toch doet het nu vele pogingen om profljt te trekken uit de stremming van de nijverheid en den handel in andere linden, hetgeen meer wilskracht aan de Spanjaards zal geven. Tôt heden was hunne bedrijvigheid en hunne werklust geenszins voorbeeldig, afgemat daar zij waren door de jarenlange omwentelingen en staatsaanslagen, waar Spanje het monopolium van bezit. —o— ZUID-AFRIKA. — De Boeren van Zuid-Afrika zijn nog zeer verdeeld en verbitterd over de laatste oorlogsgebeurtenissen. Te Johannisberg is, op eene kiesvergadering, een aauslag gepleegd op generaal Smuts, rechter-arm van Botha, beiden Engelschgezinden. De aanstaande kiezingen zullen uitwijzen wie de meerderheid heeft, de partij van generaal De Wet of die van Botha. Pax Uit de Gazettenwereld De groote dagbladen zijn meest allen in handen van naamlooze maatschappijen, zoodat er jaarlijks, door t afkondigen van winsten en verliezen, kan opgemaakt worden hoe de zaken ia 't verloopen jaar gingen. Het zal leerrijk wezen na het eerste jaar van den oorlog te weten, welke bladen het meest door den oorlog geleden hebben, en of er ook zijn die er winst hebben bij gevonden. Dit laatste zal wel het kleinste getal zijn, want gelijk handel en nijverheid in aile landen zijn verminderd, zelfs in deze in den oorlog niet betrokken, moet ook de toestand der dagbladen er door geleden hebben. Dit is vroeger reeds bestatigd, maar na een jaar oorlog zal de rekening beter op te maken zijn. Enkele bladen zullen er hun voor-deel bij gevonden hebben, gelijk in handel en nijverheid enkele artikels eenen bloeitijd hebben beleefd, die zij nooit te voren hadden gekend. * * Dat het kapitaal, aangelogd in sommige dagbladen, overgroot moet zijn, blijkt uit eone opgave nopens het bezit der aandeelen van den Times, het voornaamste Engelsch dagblad. De familie Walther, vroeger meester over dit blad, bezit 99,500 gewone en 42,700 bevoor-rechte aandeelen ; Lord Nortcliffe heeft er 110,069 gewone en 42,700 bevoorrechte ; John Ellekman 33,000 gewone en 31,790 bevoorrechte ; voorts een aantal kamerleden en « Lords » die er duizenden bezitten. * * * In de dagbladen komen voortdurend valsche nieuwstijdingen. In 't begin van den oorlog wierd gemeld, dat Alex. Samain, uit den Elzas, door den kop geschoten was. Nu echter zegt een blad, dat hij onlangs gesneuveld is vôôr Warschau. Na den oorlog zullen meer andere valsche nieuwstijdingen kunnen hersteld worden. Hildebrand De Geestelijke Blindlieid IV Thans komen we aan eene nieuwe soort geestelijke blinden : lieden waarvan het verstand wel heeft leeren zien, bij wie de indrukken van het netvlies inderdaad en zeer wel naar de hersenen overgebracht worden, maar die nogtans niet bij machte zijn op eene juiste wijze hun gezichtsindrukken te gebrui-ken, omdat een ongeval of eene ziekte de deelen der hersenen ontstemd heeft, waar de vorming van het zicht van werktuigelijk, verstandelijk moet worden, om ons van deze uitdrukkingen te bedienen. Wij hebben reeds de gelegenheid gehad te bestatigen bij de opleiding der blindgeborenen, dat het hun niet voldoende is den vorm en de afmeting van een voorwerp te kunnen herken-nen om er de natuur van te kunnen bepalen. i Zij moeten ook eerst nog de geziene herinne-ring van een geljjkaardig voorwerp bezitten, waarmeê zij dan het nieuwe voorwerp, dat men hun aanbiedt, kunnen vergelijken ; de strooien hoed en de hooge zij den hoed, bij voorbeeld, waarvan sprake in een vorig artikel. Deze opeenstapeling van gezichtsherinnerin-gen vormt eindelijk in onzen geest een schat die des te rijker is naarmate wij meer waar-genomen hebben in het leven, en ons geheugen der gezichtsindrukken meer ontwikkeld en krachtiger is. Aile oogenblikken komen onze gezichtsherinneringen ter hulp aan onze gezichtsindrukken om deze aan te vullen, juister te maken en soms te vervaagen. Wanneer men door de straten eener goed bekende stad heenstapt en men nu links, dan rechts inslaat aan de kruispunten, dan wordt men min geleid door hetgeen men ziet, door de gezichtsindrukken, dan wel door de gezichtsherinneringen die voor onzen geest den loop der straten en het plan der stad ontvouwen. En dit is zoodanig waar dat men denzelfden weg in de diepste duisternis zou kunnen afleggen, evenals men met gesloteu oogen in zijn woning op en neer kan gaan, van de eene plaats in de andere loopen, en al de meubels op de gekende plaats vinden. Het is ook het geestelijk gezicht dat ons naar believen al de toooeelen van eene reis of van een schouwspel terug voorbrengt, zooals zij zich vôôr onze oogen voorgedaan hebben voor vele jaren misschien ; het is dat ook, dat ons toelaat voorwerpen die wij nimmer zagen, de groote feiten der geschiedenis, de voorvallen eener tooververtelling, de bijzonderheden eener ramp waarover wij iets lazen of die wij hebben hooren vertellen, vôôr den geest te brengen ; in een woord, de oogen van den geest, het geestelijk gezicht zijn ons zoo nuttig en zoo onontbïeriyk in het dagelijksche leven als het gezicht dat uit onze twee lichaamsoogen voort-spruit. Nu kan dit geestelijk gezicht geheel of gedeeltelijk verloren gaan ten gevolge der storingen die enkele deelen der hersenen geraakt hebben. Een slag op het achterhoofd, met het gevolg dat de schedel gebroken en een beenscherf in de hersenmassa gedrongen is, of wel een beroerte op dezelfde plaats gelocali-seerd, kunnen de gezichtsherinneringen van eenen persoon vernietigen, hoewel hij nogtans het vermogen behoudt te zien en de voorwerpen vôôr zijn oogen te beschrijven. Men heeft er uit besloten dat het deel der hersenen waardoor wij de voorwerpen bemerken die op dit oogenblik zich vôôr ons aanbieden, niet hetzelfde is als dat waardoor wij in den geest de eenmaal geziene voorwerpen wederzien ; in andere woorden, dat er voor de gezichtsherinneringen eene andere plaats in de hersenen is dan voor het eigenlijk gezicht, voor de gezichtsindrukken. Het is zelfs waarschijnlijk dat er niet alleen één centrum is voor de gezichtsherinneringen, maar verschillende volgens de onderscheidene soorten herinneringen ; want zooals wij verder zien zullen, kunnen sommige herinneringen verloren gaan, terwijl andere bewaard blijven. Indien al de gezichtsherinneringen verdwe-nen zijn, is de zieke in een toestand niet ongelijk aan dien van een pasgeboren kind, dat ziet zonder eenig verstandelijk begrip te hebben van hetgeen het ziet. Deze toestand sluit zich zeer nauw aan bij de volslagen zinneloosheid, en men kenschetst hem op verzachte wijze bij de oude menschen door te zeggen dat zij in kindschheid vervallen zijn. Wanneer het verlies der gezichtsherinneringen slechts gedeeltelijk is, kan men een aantal verschillende samenkoppelingen aantreffen die zeer verschillende en soms zeer moeieljjk van elkaar te onderscheiden toestanden in het leven roepen. Eenige voorbeelden uit de belangrijkste zullen dit klaarder doen inzien. Sommige zieken hebben alleen het plaatse-lijk geheugen verloren, dat is de herinnering van de schikking der plaatsen : zij kunnen wel de voorwerpen op zich zelven genomen onderscheiden, maar zijn niet bij machte de plaats en den stand dezer voorwerpen in onderling verband te herinneren. Dr Gonin heeft nog niet lang geleden de gelegenheid gehad een geval van dien aard na te gaan in het gasthuis voor oogzieken van Lausanne. Het betrof een ouden bergbewoner die, terwijl hij zich naar de bron niet ver van zijne woning begaf, eensklaps zoodanig in de war geraakte dat hij den weg naar zijne woonst niet meer kon terug vinden. Weliswaar had hij het gezicht niet verloren, maar toch moest hij naar huis geleid worden. Hij had geheel en al de inwendige schikking zijner woonstede vergeten, de plaats van de tafel, de stcelen en het bed die zich in zijne kamer bevonden, en die der kachel in de keuken. Hij herinnerde zich dat hij twee geiten in zijn stal had en kon zeer wel de kleur bunner vacht beschrijven, maar het was hem onmogelijk te zeggen of zij links of rechts van de deur stonden. Niettegenstaande deze leemten die hem meer twijfelend en meer afh&nkeljjk

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.