■ koningin=weduwk van roemenif. H goekarest komt het bericht dat de Kemingin-Weduwe, in de letterweffeli Bouder den naam van Carmen Sylva, is ontslapen. ■ njf-en-t:vvintig jaar geleden, in 1890, bezocht zij de stad Antwerpen ei ■ iange uren in het Plantijn-Muzeum. ■ ,[icr gclegenhcid schreef ze onderstaande gedichten, die ingelijst hangei Blantijn-Muzeum, en moenen wij, no g nooit door den druk bekend werdei Bchter Julius de Geyter maakte er een vertaling of lie ver een vrije bewer Kzc medewerker Luc zal deze vorstelijke en dichterlijke figuur vandaaj ■ dagelijksch artikel verder toelichten. ■ yolgen de beide gedicliten in hun oorspronkelijk Duitschen vorm, aïs H ylaamscke bewerking van Julius de Geyter. Ke gedichten zijn in een dagblad best op hun plaats daar zij een verheerlij Kn van het Woord en van de Drukpers diè het Woord verspreidt. PRESSE I Envacbe, schweigender Gedankentraeger, I Der aus den Angeln deine Zeit gehoben, ■ Vor dem die Dunkelheit hinweggestoben, ■ Des neuen Tags anbahnender Beweger. ■&flog der Klang, der Menschheit Puis ward reger, ■ Die Grenzen und die Riegel fortgeschoben, ■ Hat Land um Land sieghaft das Wort umwoben, I Der Weisheit Herrlichkeit bliebst du der Heger. I Und wenn wir Undankbareu dich entweihten, I Und deine Kraft den Stuempern dienstbar machen, I Gedankenunsinn, Wahn und Nacht verbreiten, ■ Statt Geistessprueh'n nur bloeden Witz verkrachen I Der Luege dienen, nutzlos kindisch streiten — ■ 0 zuerne niebt beim staunenden Erwachen. Carmen Sylva (1890). DAS WORT, Im Ànfang was das Wort, Das weekte Licht und Leben Hiess Strahl und Scholle beben, ■ Trug tiefe Keimkraft fort. Es flatterte wie Wind, Gedanken thauten nieder, Und Fragen, Klagen, Lieder Daraus geboren sind. Ein Meister gab Gestalt Ihm, dass es sich greifen lasse, Dass es die Welt umfasse, Mit herrschender Gewalt. Es traegt die Siegerkraft Der ersten Schaffensstunde Noch in Gewand und Munde Hat Goettertrank errafft Erliseht der Sonnenhort, Ist Licht und Sein zu Ende, Seufzt durch versteint Gelaende Lebend das letzte Wort. Carmen Sylva (1890). DE DRUKPERS Na 't Woord de Pers, die 't verre, verre draàgt... Zij is een trotsche Maagd Die v6or den vœt des Tijds de neevlen heeft verjaagd, En uit de laagte, waar hij dwaalde, Aan heure hand, hem boven haalde. ; Nog rneer is haar de grijze Tijd verplicht: I Op elken weg heeft zij hem voorgelicht. De pois der menschheid klopte sneller : ■De grendels en de grenzen schoof zij voort ; De slaaf werd vrij ; wie recht had, werd verhoord ; Wat heerlijk was, bleef langer niet gesmoord ; Kn wat reeds blonk, het glansde nu te heller. zeg mij, Schoone, waarom staat ' soms een trek van weemoed op 't gelaat ? Kan onze ondankbaarheid U raken ? Zoo velen U aan domheid dienstbaar maken; Door U het ware en goede laken ; De leugen eeren en den valschen schijn; Voor macht en waan het lieve licht verzaken, — De Vrijen waken: Zli staan rond U om schild en eer te zijn ! Carmen Sylva nagezongen door Julhis de Geyter. fiet Vïaamsche Nicuws Het best ingelsckt en meest verspreid jtëieuwsblad ¥asi België. - ¥erschijnt^m&al, perweek ABONNEMENTSPRUZEN: j ■ Fer jsaaad '-76 Psx 6 maanden . 10.-— « per s maanden B.— I'er jasr 18.— if »> i» ~~ Â'FG E V A A RDIG DEN VAN DEN OPSTELRAAD : 2 Dr Ang, BORMS, Ail». VAN DEN BRANDI! met vast« medewsrking raa Dr A. JACOB SURSELEN: ROODESTRAAT, 44, ANTW8RPÊN. Tri. 1S8I iMHimmiwiii iiMimiMm iiiriiiMraiiwTiinrTi«Ti^~niig\ri^iTn'iiiT-rrifirTrM r-noTïgriwn-ttiTr*i~TOT-raTrr-'i •flirifrîi~,:7nirï-Tiîitï rî ~t AANKONI5I6INGEN : iVceâe bîadz., per regel 2.50 Vierde blaàz., per reg«l.. 0.68 Derde bladz., id. I.— Doodsbericht S.— Vecr aJle amionoMi, wende inea ziei : RGOBBSTRAAT, 44. *&EOB££SSHe82«aBti»2aaesN«(S»3QiMta»Stt«>MNHMKaM>iMewf<0iMWii«K»»Ki«M^^ i.. . — DOOD VAN ELIZABET HET WOORD Het woord, dàt was 't begin... Het wekte licht en leven; Deed voelen, trillen, beven; 4 Dreef ailes geestdrift in. Als wind zoo zweefde 't voort; Het sprenkelde gedachten; Ja, wenschen, zangen, klachten Ontsprongen uit het Woord. Een Meester beeldde 't af; Zoo werd het een Gebieder Die onweerstaanbaar ieder Doet buigen voor zijn staf. Die Heerscher wordt niet lcrank: Zijn mond en zijn gebaren Zijn in de kracht der jaren, Als dronk hij Godendrank. En werd de Zonne zwart; Ging al wat is verloren, Dan zou men 't Woord nog booren Gelijk een zuchtend hart. Carmen Sylva nagezongen door Julius de Geyter. Os Vïaamsche Hoogeschool i88 Gent (Medegedeeld) De Generaal-Gouverneur heeft var een greep heeren uit Antwerpen, Brus-sel en Gent, voor het meerendeel Belgische ambtenaren, ee,u schrijven ontvan-gen, om hem te verzoeken van de ver-vlaamsching der Gentsche Hoogcschof) te willen afzien. De onderteekenaars omkleeden hun verzoekschrift met rede-nen van politieken en moreelen aard. De Generaal-Gouverneur liet hen in eer schrijven, gericht aan den heer Louis Franck te Antwerpen, volgend antwoord geworden : - Brussel, 3 Februari 1916. Hooggeachte Heer!' ; Gelieve met de overige heeren, die i het tôt mij gerichte verzoekschrift on-■ derteekend hebben, van het volgend* kennis te nemen : De mededeeling in de pers, dat op d< Belgische staatsbegrooting van 1916 eer bedrag voor het hervormen van de Gentsche hoogeschool tôt een Vïaamsche uitgetrokken is, is juist. Met de voorbereidselen om deze maatregel stel-selmatig ten uitvoer te brengen, is reeds begonnen. De in Uw verzoekschrift geopperde bezwaren zijn niet van dien aard, dat z< mij aanleiding kunnen geven, om oj mijn besluit terug te komen. Ik hecht te veel waarde aan de stoffe-îijke en zedelijke taak van het hooger-onderwijs en de universiteiten, om Uwc meening te deelen, dat men tôt het op-komend geslacht van het bezette land nog lang de weldaad van zulk onderwijs zou kunnen onthouden, zonder ze daar-door groote schade te berokkenen. Oi vindt U het doelmatig nog weer een jaargang langer de ontwikkelde jeugd van het zoo dringend noodige hoogeron-der wij s te berooven? Wie dat zou willen, zou dan ook de verantwoording moeten dragen van dt onvermijdelijke achteruitgang van de ontwikkeling en daardoor van de wel-vaart van het land. Ik voel mij niet in staat deze verantwoording op mij te nemen. Daarom ook liet ik de mogelijkheid of met het hoo-ger onderwijs weder aangevangen koe worden, reeds sedert lang door de be-voegde ovei'heden nauwkeurig onderzoe-ken. Daarbij werd ook de heropening der Genter Hoogeschool behandeld en, met het oog op een oude en rechtvaar-dige eisch van het Vïaamsche Volk, te-vens de vraag der hervorming van deze in eene Vïaamsche. Indien ik dezen eisch als volkomen gegrond erken en hem nu vervullen wil, dan ben ik als drager van het hoogste laudsbestuur tôt deze handeling naai recht en wet bevoegd, en doe tevens waartoe ik met het oog op gerechtigheid en de welvaart van het Vïaamsche Volk verplicht ben. Derhalve ontbreekt iedere aanleiding voor U, om in Uw verzoekschrift van mijn besluit als van een overbodig ge-schehk te spreken, dat de Vlamingen niet uit Duitsche hand zouden mogen aa,nvaarden. Eveneens is Uwe meening dat het vraagstuk der Gentsche Hoogeschool er een is van zuiver binnenlandsche ,1 Belgische politiek, waarin de bezettende Il macht geen bevoegdheid heeft in te grijpen, noch zakelijk, nocL rechtskun-dig steekhoudend. U weet zeer goed, dat Duitschland in vredestijd, in tegen-s:elling met de Franschen, steeds iedere inmenging in deze zaken vermeden heeft. Des te minder kan ik toelaten, n dat de regeerings- en bestuursrechten, 5. die Duitschland als bezettende macht, j_ ook met betrekking tôt het hoogeronder-j. wijs, nu in België heeft, op' eenige ma-r. ,nier beperkt worden. -)j Het is bovendien vooi" een landsreg'ee--s ring ook praktisch onmogelijk de be-2. langrijke omstandigheden en ge iehts-ie punten, die uit het samenleven van eene n meertalige bevolking in een staat ont-is staan, aan een zorgvuldige behandeling c| te onttrekken. Ook in dit opzicht staat het hoogeronderwijs onder mijn bestuur en wetgeving. Ook de door U'geopperde zedelijke bezwaren kunnen een nauwkeurig on-derzoek niet doorstaan. Vooral is Uwe ie opvatting onjuist, dat de Belgen, die bij de inrichting van de Gentsche Hooge-l,e school medewerken, daardex>r als het ware een onrecht tegen hun staat of zelfs tegen het Vïaamsche Volk begaan. 11 Wat U en Uwe vrienden vrœger dik-wijls genœg hebben uitgesproken, na-melijk dat een zoo spoedig mogelijke e stichting eener Vïaamsche universiteit 1- in Gent een onvermijdelijke voorwaarde l5' voor de geestelijke en stoffelijke ontwikkeling en opbeuring van het Vlaam-■e sche volksdeel is, blijft ook onder de ;e tegenwoordige omstandigheden ten voile P van kracht. Wie zich dus tegen de door mij bevo-> len hervorming verzet, treft een levens-"" belang van den Nederlandschen volks-e stam in België, zonder in 't minst den Belgischen Staat daardoor voordeel aan d te brengen. îs Dit wordt, zooals U wel bekend is, in wij den kring onder de Vlamingen •f erkend. Deze denken er niet aan het n door U ingenomen standpunt te billij-d ken. Dic-ntengevolge is het mij niet '■ mogelijk U en de medeonderteekenaars van het verzoekschrift, het recht toe te e kennen eenvoudig als woordvoerders e van het geheele Vïaamsche Volk op te e treden. Of de mejeilijkheid, ja de praktische Qnmogelijkheid, de vervlaamsching der ^ hoogeschool uit te voeren, waarop U k wees, werkelijk bestaat zal de tijd >_ leeren. n De gevoelens, die U voor Uwe Waal-sche landgenoo^en uitspreekt, weet ik wel te waardeeren. Blijkbaar onjuist is S echter Uwe bewering, dat de opvattin-'> gen omirent de internationale betrekkin-r" gen van België bij aile Walen en Vla-mingen de7-elfde zijn. Het kan U niet e ontgaan zijn, dat juist in dit opzicht aanzienlijk verschil in de meeningen n aan den dag gekomesn is en nog bestaat. 1j Zooals U reeds door den Heer Gou-:e verneur van Antwerpen werd medege-ir deeld, kan ik niet toela'en, da* de uit !S Uw verzoekschrift blijkencle vijandig-^ heid van enkele personen teeen de ver ^ vlaamsching der Gentsche Hoogeschool tôt een politieke propaganda uitgebrdd S wordt. Inzonderheid zou ik teeen elke n poging, hoogleeraars en s'udenten van het behulpzaam zijn of deelnemen aan 11 dit werk af te houden, ten strengste n moeten optreden. Der General-Gouverneur in Belgien, )1 get. Frhr. von Bissing, e Generaloberst. DAGELIJKSCH NiËUWS DE VLAAMSCliE HOOGESCHOOL — Op dit oogenblik wordt te Brusse veel gesproken, in de Vïaamsche mid dens,over het antwoord door den gouver neur-generaal voor België gezonden aai de heeren onderteekenaars van het be ruchte Snieekschrift tegen liQt openei der Vïaamsche Hoogeschool van Gent. Het stuk is zeer krach tdadig en ruim al de geopperde bezwaren uit den weg waarovej- elke Vlaming zich mag verheu gen. Wij deelen het antwoord van den hi Goeverneur-Generaal in dit mtmmei mede. Er komt o.a. in het stuk een zin vooi die, raak mag genoemd worden : « Gij weet, zegt de heer Goeverneur dat, in tegenstelling met de handelwijzt der Franschen, de Duitschers zich ii vredestijd steeds buiten de taalkwestit gehouden hebben. » Dat kunnen wij allen beamen en ge tuigen, en de inmenging van Frankrijl in onze taalaangelegenheden is eene lan ge jammerlijke bladzijde, die geschrevei moet worden. HOFFELIJKHEID VAN EEN PLOERT. — Als onze Vïaamsche vriend Marc. Breyne, krijgsgevangene te Soltau, vernam hoe dan eindelijk d« Hoogeschool van Gent zou worden ver-vlaamscht, dan schreef hij eenige mooii verzeu, waarin hij de Voorzienigheie: dankt, om de weldaad zijn land en zijr te Volk bewezen. Het strijdblad « Antwer-n_ pen Boven » publiceerde het gedichl ^ en... thans laat de dichter ons weter n' wat een antwe>ord hij kreeg van uit ons re land. Wij deelen het hieronder mede ah staaltje van ploertigheid en domheid, alî j'j staaltje ook van wat een onderwijs be-n' teekent, waarbij de eerste regelen var t' het onderwijs-leer uit hooger Belgiscl: T* (-Fransch) belang miskend werden. De a. cursiveei'ing is van ons. M. Marcel Breine, 10e reg. infanterie Soltau, Deutschland. ■e- U gedicht ovei" de Vïaamsche schoo te Gent moe.t voor u zeer schoon zijn [t_ maar u moet slecht ingelicht zijn, indier de zaken zoo moeten blijven zult u zekei at aardig staan zien dat men in uwe Vlaam LU. sche Hoogeschool (nu een vogelkot zonder vogelen in, laten hun niet vanger îe gelijk gij gedaan heeft) nog wat ander; n. zal geleerd worden dan u vlaamsch Wacht toch tôt de Belgen terug zijn )ij domine kerel. Goeden dag. e- J. Droogstoppel, et Groote Marlct, 1. of Neen, die rekel is het niet waard eene n. eigen Hoog<îsche>ol te ; ien in zijn land k- Hjj heeft grootelijks noodig nog ettelij a" ke jaren een plaatske te vragen op cte ce banken van eene lagere school, in de klas van een best-goeden en best-gedul-ie digen onderwijzer om Vlaamsch te lee-t- ren spreken en schrijven. Zijne ziels-laagheid zal wellicht ongeneeslijk zijn. le Edoch, wie weet, als er -nog eenmaal le Vlamingen gevonden worden om smeelc-schriften te onderteekenen, betrekking o- hebben op het geestelijk goed van onze 3" menscheu, dan raad ik hem aan, bij s- hoogdringendheid te vragen de stichting :n van eene school om franschdolle ploer-in ten simple, mc-nschlijke beleefdheid tt leerem, opdat een flamingant niet be-s> hoeve "te blozen voor den verfransch--'u ten sùkkelaar, die het poogt met ^ ons te spreken of naar ons te schrijven. •j" Wij hebben inderdaad eene hoogere ge-et dachte van de menschelijke waardig-rs heid. I,ui die met vuil werpen, willen te we nog als menscheu aanzien. rs AAN DE UNIVERSITEIT TE te LUÎK. — Het professoa-ale koips van de Universiteit te Luik, welke verleden le jaar, v66r den gewonen openingsdag P van het Akademisch jaar, bijeenkwam, . had besloten om geene leergangen det ' verschillende faculteiten te organiseeren. Een nieuwe bijeenkomst heeft juist .r plaats gehad om hetzelfde onderwerp te . bespreken, daar een groot aantal jonge-1S lieden verlangden hunne studies voort a~ te zetten. De meerderheid van het pro-n~ fessorale korps heeft hare eerste ziens-a" wijze staande gehouden en biigevolg is er opnieuw uitgemaakt, dat het beter i; _ om de leergangen niet te openen. t" DE ONTVOLKING. — D.e'Acade-niie van moreele en politieke weten-e. schappen in Frankrijk heeft zich dezct dagen wederom met de oorzaken van Frankrijk's ontvolking bezisrgehouden. r Zij kwam opnieuw tôt het besluh, dat 0] het alhoholisme, het later huwen, het néoplatonisme en vooral de wil, geen -e kinderen te hebben, om het erfgoed niet m te hoeven verdeeleu, de schnldieen ziin. in Ook he4- hooge sterfteci-'fer bondt te nauw verband met alkohol en tuberculose samen. De vergaderins was he^ er over eens, dat enorme insnannme zal 11 • noodie ziin, om i.n Frankrijk weer een normale bevolkingsbew*ging te vwrkrij-gen. tels ïoor icderen dag ol. — ssel Carmen Sylva f nid- (1843—1916) ^er- — aan Nu zijn de koningen en de dichters in be- rouw : zij verliezen eene verwante uit nen hun vorstelijke huizen. at. Elizabet, koningin van Re>emenië, imt wejd op 29 Decemoer 18i3 te N euwied .'cg, aan den Rijn geboren, dochter van den ieu- prmb liernian tôt Wied "en van de prin-ses Maria van Nassouwen. hr Te Berlijn, aan het hof leerde zij in mer 1861 komng Karol van Roememë kennen en huwde me.t hem in 1869. 'oor Een dochtertje ontsproot uit dien ex:ht, dat op vierjarigen ouderdom in îur, 1874 stierf. ttinds bleef de vorstm kin- ijze derloos en wijdde zij zich geheel aan in haar volk en aan de dichtkunst. stie Haar gemaal, konmg Karol, stierf plots en korteling na het uitbreken van fe- den wereldoorlog, den 10 October I9i4. rijk Even als Jaurès, paus Pius X en de Rus- lan- sische graaf Witte, was het schiehjk ven verdwijnen van koning Karol een ramp voor de bcijveraars naar het herstel van EN den vrede. che Het was alsof een geheimzimiig nood- ene lot de vredelievenden treffen moest. de Elizabet zal er wel voor een deel toe rer- bijgedragen hebben dat Roe.rnemë niet )o:e in'den ijselijken wereldoorlog werd be- leid trokken. djn Voor haar volk is deze koningin een rer- liefderijke inoeder geweest en 't is niet cht ove-rdreven te zeggen dat heel Roemenië ten weent bij liaar graif. ons Heel de wereld echter heeft haar geais waardeerd als een schexme dichteres. al3 Die dochter van den Rijn, de>or Victor be- Hugo genoemd de stroom van de dich-van ters en de denkers, werd in het kasteel sch te Neuwied, te midden van een heerlijk De landschap grex>tgebracht en de duizend stemmen van het woud bezielden hare rje jeugd en deden hare verbëelding ontwa-I ' ken voor het schoone. Zij legde haar vorstelijke titels ter io°l zijde, en heette zich Carmen Sylva. Zelve 1Jn) zegt zij ons de bediedenis van dien dub- lien belen naam, waarvan beide woorden aan :^er het Latijn zijn ontleend : am- ;on" Carmen dat is het lied, £en Syha is het woud, lers /fwoudlied weergalmt frisch ,oprecht ende stout! ijn, 0 dacht ik niet steeds , aan mijn woud van weleer, Dan zong ik sinds lang ene geene liederen meer ' nâ. îlij- Carmen Sylva was een teergevoclig de meisje en tevens een buitengewexm ont- de wikkeld kind. Vooral talen leerde zij lui- vlug en grondig. Duitsch was haar moe- lee- ëlertaal, dus de taal die zij met voorlief- els- de sprak en waarin zij zong. Maar ze ijn. schreef ex>k vloejend Fransch, Engtlsch, laal Zweedsch, Italiaansch en Roemeensch elc- werd haar tweede moedertaal. Zij las ook ing vlot en verstond uitstekend Neder- nze landsch en zij koesterde zulke groote bij bewondering voor Vondel, dat Albert ing Vogel, de bekende voordrachtkunste- )er- naar, twee verschillende reizen in het pa- te leis van Boekarest werd geroeptn om be- uit Lucifer en Adam in Ballingschap ch- voor te dragen. net De Vïaamsche en Hollandsehç dich- en. ters genoten haar genegenheid en 't is ge- pas elrie, vier jaar geledc-n dat de schrij- lig- vers van Noord- en Zuidiiedçrland haar len een album schonken als eerbetoon. Aan haar eigen hof had ze een hekel TE aan staatsie en hovelingen. i'an Haar halsvriendin was Helena Vaca- ien resco, de jonge Roemeensche dichteres, iag die bijna met d>en kroonprins huwde. un, Wat een prachtige dynastie ware dit der niet geweest na Carmen Sylva, Helena en. Vacaresco tôt koningin van Roemenië. rist Dat het huwelijk om staatsrçden niet > te kon doorgaan, berokkende haar veel ge- zorg, tegeukanting en verdriet. >ort Haar .andere vriend was de Roemeen- »ro- sche eiichter Vassili Alessandri. ■us- Ho<^ weinig de vorstin hield van den ' is praal der hoven blijkt uit dit mooi ge- " u dicht, dat ze schreef toen ze nog een zonnig meisje was dat speelde op de (3e. heuvelen aan den schoonen Rijn : en- aCr Tk was wel gaame koningin /an ■Als de kroon van bloemen was; €n. De koningsmantel van sfiinnerag ~ dat En van paarlen dauw uit het gras. het een Mijn hofmaarsr.hnl1', de schoone zon, liet Wv.zen mijn juffrenstoet, iin. Een.U'olk mijn fiere staatsiekoets ; ndt Mijn geluk een zonnig gemoed. cu- er Mijn rijk, dat zouden de dichters zijn, zal Al wat denkt en dicht en zingt ; ec-n De grootsche gednchten, mijn edelen ; xij- Mijn macht, goedheid die harten be- [divin gt. Idag 4 Maart 1916. Tweede j&arg* Nr 64 Frijsi 6 Castïemao door ^ehee! Bei^ië

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.