t>£MF-NTSPRIJZEN : V„ inâand l .75 ■j^hten noipena anregelmatig-B' je besteiling der postabomne-W,1 UITSIiUITBND te rioh- mr'hd bestellend post- Kfi en niet aan het befooer van Wr' VRIJDAG 6 SEPTEMBER 1918 PRIJS 6 CENTIEM VOOR VLAANDEREN en WALLONIE VIERDE JAARGANG - Nr. 241 Het Vlaamsche Nieuws Verschijnt 7 maal per week DE CfPSTELRAAD : Hoofdopsteller Rai VERHULST, Dr. Aug. BORMS, Hoogleeraar Alb. VAN DEN BRANDE AANKONDIGINGEN : Aankondigingen, per regel ... 0.75 Stadnieuws id. ... 1.25 Finantieele berichten 1.50 Doodsbericht 5.00 lillce iTuxltwerker is ijtrsoonlijk > verântwoordelijk voor zijn schrij-vrn, on bindt niet heel do red.'ikti<*. ' Kl.DAh.lll;, ti L Il 1; 1.1< fcA AANKONDIGINGEN : 73, S1JAKOBSMARKT j ANTWHRPEN OFFICIEELE BERICHTEN IjWlISCHt'ilJDC' Bjli.rl AVuNDBERICHT ■ >\oensUàg 4 bepttmtoer. - Bstœ is niet van belangrijke w£ Hjgevvag gemaakt. ■ de . en, de Somm ■ vijand tas.ienderwijs op onz H niés aangezet. Hiien Ailittè étt Aisne w c rd'erc niée Kallen der Franschen aigeweerc ■lITSCH- LEuÉRBERICHT ■ Uestelijk gevecntsterreui H3i Donderdag 5 September. - Migroep Kroonprins Ruppr. ei Ichen den IJzer en La Basse Mut vi] and tegen onze meuw H In het voorpostenterrein ach Hien atdeelingen weicen daar vol Btlvangen bevel op deze terug Uijtschaete werden plaatselijk< Hjm van den vijand atgewezen Hchen Scarpe en ùomme zoek Hrd met onze nieuwe limes voe ■lalanteriegevechten met onze be ■gsatdeelingen. H de Somme artilleriebedrijvig Bschen Somme en Oise hebbei ■ op 26 Oogst in de streek vai H begonnen bewegingen doorge Ben ons in den voorlaatsten nach Ben vijand zonder veehten losge B De achtergeiaten achterhoedei Bisteren namiddag langzaam ge B De vijand had s avonds zoo Be iinie Voyennes-Guiscard-Ap ■met zwakkere gedeelten bereikt Het Ailette-dal werden overrom Ken van den vijand verijdeld ■zoo mislukten krachtige vijande I aanvailen dicht bezuiden d< ■e bij lerny, Sorny, Clamecy er ■le - Long. Onderwachtmeeste) ■eleder 9de batterij van het veld fce-regiment nr. 92 heeft hier ir fcste gevechten 8 pantserwagen; fcrgroep Duitschen Kroonprins ■telijk van Soissons legden wij dt Bdigmg van de Ves le terug. D« fcngen werden planmatig en on-»rd van den vijand doorgevoerd ijschoten gisteren 32 vijandelijke luigen neer. IOOSI. HONG. 2IJDE 1LIAANSCH GEVECHTSTERREIN fenen, Woansdag 4 September. — cieel: 1W Noorden van den Tonale-pas pi onze afdeelingen den vijand dtooi ïssings-aainvallen den Punto San ko (3692 m.), den Monte M on telle 16m.) en den gletschiertop (3562 m.] ptt. Dit wapenfeit in het eeuwige ij s-weuwgebied getuigt van d« vaard,ig-™r aanvailers die tegen de moeiïijke eldheid van het Alpjenterrein opge-*n zijn. Me hoogvlakte der Zeven Gemeen-«endige v.erkenningswerkzaamheid. "gens niets van belang. II FMNSCHE ZIJDE* pHLIJK GEVECHTSTERREIN wjs, Woesndag 4 September. — Of. 'c Fransetp troepen hebben/ na d« ïe dagen den bardnekkigen tegen-^der Duitschers te h,ebbben gefnuikt 'îndaaggedwongen «n ten Noorden ' Oise en op het front van de Vesle ^toclit te blazen. assch,en het N*oorderkanaal en de !tebben de Fransche voorhoeden den J^hen achterhoeden op de hielen blij-1 Libermonf achter zich gelaten, den stea omtrek van Esmeuy-Halloii be-jeu het HospitaaH)OSch bezet. naar het Zuiden loopt de Fran-^'"'fdoor Fréniches Guiscard, Beau. ' Grandru, Mondescourt en Appilly. ®der Oostwaarts loopt ze over de t'e ei bereikt ze Marizellei (ten N.-O. Municamp). e ^uitschers hebben tal van gevange-^anonnen, benevens aanzienlijke ''plheden materiaal en benoodigdhe-1,1 handen der Franschen gela ten.. "sschen de Ailette en de Aisne hieeft S a? op de hoogvlakte ten Noorden hissons voortgeduurd. "Un r,echterflank bedreigd, zijn d« «ehers ten Noorden, van de Vesle te-Wrokken.^ Franschen bemachtigden Bucy-le-s Le Moncel benoorden de Aisne, ttifar rechts zijn, hun troepen de Veslt \een afstandl van 30 kilometer over-r|)dend, Chassemy, Brenelle, Vauber. auxceré en Blanzy voorbijgerukt er ' fnze-op den kam ten Noorden var voet gekregen. «AH tflfitLSCHt ZiiDk WESTELIJK GHVECHTSTERREI Londen, \\ oen^da^ 4 Sjpiptembietr. Officieel : Op het slagfront kle-ne toijgsverric e tingen op verschiilende punten. VVjj b e reikten den Oostrand v<an het bosch Vaux en wonnjen op andere puinten, e< vveinig terrein. Onze trœpen bereiktein de -algem eei iinie van het Noorderkanaal en bezett* noordelijk van den weg van Atrecht-KamerijK, £court-St.=Quentin In den L£ie=sektOr maakten wij giste avond en vamnacht nieuwe vord,eringe: i zoowel' ten Zuiden als ten Noorden va de rivier.Onze troepen naderen Neuv - Chapelle en Laventri. Wij veroverd^ - Sailly-Lys, Nieppe en Le Ramarin. ; v'ftNTALIâANSCHE ZIJDE ' ITALIAANSCH t GEVECHTSTERREIN Rome, Woensdag 4 September. — O ". ficieel : Gistermiddag hebben sterke vijandeli ke koJonnies ten Noorden van dan toi gang tôt het Noce-dal vàni het Oosten u na geschutvuur onze stellingen bezuide 1 den Mont&ManMlo aangevallem. Oiu j. artillerie bracht ze met zware verlieze tôt staan. Verder naar het Noorden wi; de viijand onder dekk-mg van een dichte mist trwee onzer waarneemposten op de kam' tusschen den M anfello en dien Sai Matteo te bezttten. Vijandelijke patroeljes werden in lit . Lagarina-dal en het gebied v an Mon ui eengejaagd. Zuidelijk van Rovereto, o . het plateau van Asiago en in het dal va . de Brenta waren de Italiaafische batt< t rijen tegen de vijaindedijke verbindi'ngsli ■ nen druk in touw. TILIGMÂMHEN DE UEBEURTEJNISSEN 1M RUSLAND ONTHULLINGEN OVER EEN SAMENZWERING TE MOSKOl De Engelsche g'ezant te Moskou aan 't hoofd t -Omkooperij op groote schaal. — De Entent staat Lenin en Trotzky naar bet leven. Mobkou, 4 September. — De officieele « Il vestia » schrijft : Den 2n September is de samenzwering g( likwideerd, waarmee de Bngelsche en Frai sche diplomaten, met den chef der Bngelsch missîe Dockhardt, den Franschen konsul-g< . neraal Grenaxd en den Franschen généra; Davergne aan het hoofd, beoogden door on kooping van een deel der sowjettroepen zic van den raad van volkskommissarissen mee; ter te maken en de militaire diktatuur i . Moskou af te kondigen. Een heele organisatie, die werkte met ve: valschte dokumenten en met omkooping i aan het licht gebracht. DaarHij zijn aanwi zingen gevonden, dat voor het geval de on wenteling zou zijn gelukt een vervalseht korrespondentie tusschen de Duitsche en d Russische regeering zou zijn gepubliceerd e dat er vervalschte verdragen zouden worde gefabriekt, die dan ten doel zouden hebbe een geschikte atmosfeer voor de hervattin vàn den oorlog met Duitschland te scheppei De samenzweerders werkten onder den de! mantel van de diplomatieke onschendbaarheic en krachtens een machtiging, die voorzie was van de eigen handteekening van de chef der Britsche missie. Vele exemplare daar van zijn de buitengewone kommissie i handen gekomen. Door de handen van één enkelen van Locl hardts agenten, Rayley, zijn de laatste weke 1.200.000 R. gegaan, die voor omkooping zij besteed. De samenzwering is aan den da gekomen door de standvastigheid van de troepen-aanvoerder, tôt w'ien de samenzweei ders een omkoopingsvoorstel hadden gerich' In de woning van een der samenzweerdei werd een Engelschman gevangen genomer die zich later ontpopte als de Engelsche d: plomatieke vertegenwoordiger l/ockhardt. Nadat zijn identiteit vastgesteld was, wer Lockhardt dadelijk in vrijheid gesteld. He onderzoek wSrdt met kracht voortgezet. D gevangenneming der volkskommissar^sse zou hebben moeten plaats vinden bij geleger heid van een volledige vergadering, waaro een bijzonder gewichtige kwestie behandel moest worden. Het was ook als noodzakelij aangegeven er voor te zorgen, dat de trex penafdeeling, welke op dien dâg de wach moest betrekken op het Kremlin, omgekoct werd. Aile gevangen te nemen volkskommû* sarissen zouden onmiddelîijk naar Archang< overgebrocht moeten worden. Rayly had echter twijfel .uitgesproken ove de doelmatigheid om Denin naar Archange over te brengen. Vanwege Lenin's wonderbaarlijke gave de gewonen man voor zich te winnen, bestond e gevaar dat hij op de reis zijn bewakers voc zich zou winnen en zij hem zouden bevrijdei Daarom verklaarde Rayly, dat het 't sekuun was Lenin en Trotzky dadelijk na hun n hechtenisneming dood te schieten. In de nacht van 31 Augustus op 1 September vei schenen de gemachtigden van de buiteng< wone kommissie in de woning, waar de leidei der samenzwering bijeen kwamen. Zij vonde 1 hen in vergadering. De aanwezigen werde gevangen genomen en naar de buitengewon kommissie gebracht. Daar verklaarde een oi bekend Engelschman, dat hij Lockhardt, a ' diplomatieke vertegenwoordiger yan Engelan was. Nadat Peters zich van de juistheiu du verklaring overtuigd had, zeide hij tôt Locl narut, dat deze dadenjk m vrijheid gestei /.ou worden. Hij vroeg hem of bij geen ve klai ing af te leggen had omirent een pogin fot omkooping van den kommandant van e< troepenafdeeling. Ivockhardt ontkeude stellig dat hij met d< kommandant oinging. Toen Peters hem c data van samenkomst had genoemd en eenii: beioheiden had aangevoerd, verklaarde h , opgewonden dat zijn hoedanigheid van dipl< inatiek vertegenwoordiger hem vrijwaarc voor een verhoor. Peters beduidde Lockharc SJ dat hij hem de vraag slechts stelde om hei in de gelegenheid te stellen te bewijzen dj de Dockhardt die de samenzwering op ton had gezet en de Engelsche diplomatieke ve: h- tegenwoordiger Lockhardt verschiilende pe: soneu waren. Lockhardt wist daarop niet t e~ antwoorden en verliet in groote verwarrin m de buitengewone kommissie. 'n De 'in hechtenis genomen inajoor Fried en zijn broer, een kapitein, stondçn in diens ie van de sowjets ; zij gaven zich af met ht stelen van geheime bescheiden, rapporte n over den toestand aan het front en over trot - penverplaatsingen. Hun rapporten werden i eenige exemplaren afgeschreven en aan d Engelsche en de Fransche missies ter han r" gesteld. Als bemiddelaarster fungeerde eei l'i artiste uit het « atelier van het Kiinstlerisch n Iheater», als plaats van beniiddeling : d 0. boulevards. ^ Het hoofddoel van de samenzwering was ee: nieuwe oorlogsverklaring aan Duitschland ui te lokken. De Engelsche en Fransche diplc maten waren vast overtuigd dat elk gezag behalve dat der sowjets, een gehoorzaan \Verktuig in handen van het Fransch Engel sche impérialisme zou zijn en op diens beve zonder aarzel;n het Russische volk opnieuv in het vuur zou zenden. De Ententediplomaten begrepen nochtan f- dat buitengewone redenen gevonden moestei worden om een omwenteling en een nieuwi • oorlogsverklaring voor het volk te rechtvaar I" digen. Daarom schonk men bijzondere aan ^ dacht aan de bezetting van de werkkamer: it van Lenin, Trotzky, Azalof en andere ver n antwoordelijke sowjetleiders om den teks van de verdragen en overeenkomsten me 0 Duitschland te vinden. 11 Voor Tiet geval deze verdragen gelijklui dend bleken te zijn aan de in de pers ge n publiceerde, werd besloten valsche verdragei n te vervaardigen, welke het volk moesten over tuigen dat de bolsjewiki het land hadder vèrraden. Tôt de vervalsching van verdragei was in een reeks vergaderingen, door d< ■X Britsche missie belegd, besloten. Reeds bij he - eerste voorloopige onderzoek naar de aan der dag gekomen samenzwering der Engelsche P i'ïansche diplomaten werd bevestigd dat be n sloten was behalve verdragen, ook de korres, •- pondentie tusschen de Russische en de Duit sche regeering te vervalschen. Moskou, 3 September. —- De « Pravvda > bevat een oproep aan het proletariaat, naai aanleiding van de omdekking van het hooîd-kwartier der kontra-revolutie in het Engelsche gezantschap. Het blad publiceert de vol-gende mededeeling van de buitengewone Kommissie over de voorbereiding van den op-stand in Moskou : De organisatie en financiering waren in handen van den Engelschen konsul Loçk-r hardt. De kommissie had reeds langen tijd geleden pogingen vastgesteld van de hngel- - sche diplomatieke vertegenwoordiging in e Rusland om zich in verbinding te stellen met troepen \an de sowiët-republiek, ten einde de bezetting van de hootdsteunpunten in Moskou te organiseeren en den Kaad van V olkskommissarissen. gevangen te nemen. Begin Augustus bracht een agent een onder-l" houd tôt stand tusschen Lockhardt en den f kommandant van een atdeeling, wien de En-:T gelsche autoriteiten de opdracht gaven zich dadelijk meester te maken van den Raad der !" Volkskommissarissen. De bijeenkomst \ond plaats in een partikuliere woning op 14 Au-gustus. Op die bijeenkomst werd de moge-n hjl^heid besproken ongeveer tegen 11 September in Moskou een opstand te organisee-*- ren tegen de sowiët-regeering, in sa'menhang s met den opmarsch van de Engelschen aan i- de Moermankust. Men kwam op voorstel i- van Lockhardt overeen, dat de besprekmgen e met genoemden kommandant der sowiét-e troepen met den Engelschen luitenant Sidney n Railv verder zouden worden gevoerd. Bij n een nieuwe samenkomst werd het plan be-n sproken troepen naar VVologda te zenden, g die de stad aan de Engelschen zouden over- 1. geven. De omverwerping van de regeering > te Moskou zou 10 September plaats vinden. I, De Engelschen verwachtten, dat in de op n dien dag plaats hebbende zitting van den a Kaad van Volkskommissarissen, Lenin en n Trotzky aanwezif zouden zijn. De bedoeling n was te gelijk de Rijksbank, de centrale van de telefoon en de telegraaf te bezetten en de _ militaire diktatuur uit te roepen, met verbod tl tôt het heuden van elke vergadering, onder a bedreiging met de doodstrat, tôt de komst -, van de Engelschen. Ook werden plannen ge-^ maakt voor de regeling van predikingen in .. de kerken met medewerking van de hoogste - geestelijkheid tôt verdediging van de kontra-' revolutie. In dezelfde zitting werd Lockhardt 700.000 roebel overhandigd om den opstand ' te organiseeren. Den 22n Augustus had een nieuwe biieenkomst plaats, waarin met het- 1 zelfde doel 200.000 roebel aan Lockhardt werd ï verstrekt en een plan werd uitgewerkt om de p werkkamers van Lenin, Trotzky, enz. te bezetten en de zich daar bevindende papieren n te vermeesteren, waarmede werd beoogd materiaal te verkrijgen om den oorlog van Rus-P land tegen Duitschland te rechtvaardigen, . die onmiddelîijk na de omwenteling zou wor-v den verklaard. j Den 28n Augustus werden den aanvoerder t van het deel der sowiët-troepen wederom 300.000 roebel overhandigd en er werd over-1 eengekomen dat hij naar Petersburg zou rei-zen om de verbinding te herstellen met de leidende Engelsche militaire groep aldaar «n T met de zich daarom heen groepeerende Rus-sische Witte" gardesoldaten. De besprekingen te Petersburg hadden den 29n Augustus rl plaats. In deze bijeenkomst werd over de r vraag nopens een verbinding met Nisjni r Novgorod en Tambof beraadslaagd. Tegelij-kertijd werd met de Britsche vertegenwoor-digers over de maatregelen onderhandeld, l" waardoor de binnenlandsche moeilijkheden n in Rusland zouden toenemen en het gezag der sowiëts door de Tsjecfio-Slowakken en de Engelsch-Fransche troepen zou worden s te niet gedaan. In het bijzonder voor het ver-n meesteren van de moeilijkheden in zake de n levensmiddelenvoorziening van Petersburg e en Moskou werden plannen uitgewerkt, n.l. het opblazen van bruggen en spoorlijnen en e het brandstichten in levensmiddelenopslag-^ plaîîtsen. r (Zi« r«rrolg tw«ed« bAadzijde.) STAD en LAND ?, DE GEESTESTOESTAND DE RUSSEN. — De «Times» schrijft: :u « Het gebeurde werpt een zonderlir * Hcht op de geestesgesteldheid van de Ri ij stn hier. In plaats ailes te doen om g >- schillera bij te leggen, opdat hun lan e van de interventie (der geallieerdei] partij moge trekken, schljnen zij allee lt partijooginerken na te jagen. Zij zij v aan beide kanten zoo achterbaks en zel ; zuchtig opgetreden1 dat de buitenlandei e" het vertrouwen verliezaîi, nitt alleen i g hun oprechtheid, maar ook in hun flinl he:d. Te Wladiwostok verknoeien dez e partij en hun kracht met elkaar vliege 1 af te vangiQni. ' Het gevolg daarvan is, dat... » Ja, dat ze niets vervvezeinlijken, meeii a de k Times ». e Hoe de Russische gemoedsstcmmin 3 toch verschil't van... de onze ! ' KONING ALBERT GELASTERD e — Het « Belgisch Diigblad » schrijft : « In het vroegjaar had miinister Hellc J putte zijn kollega de Broqueville ovex tuigd dat hij in eqn kabinetsraad onde , voorzitterschap des Konings moest vo^r i stellen Vlaamsche en Waalsche eenlie j den in te voere». j De heer Helleputte was op zijne beur daartoe overgehaald door zijne politieb s vrienden Van Cauwelaert etn Dr. Van i deperre. : Deze meenden ook op de minister ' Poullet en Vandevijvere te mogen reke s nen Toen de heer de Broqueville zijn voor ; stel gedaan had, zei de Koping vastbe raden en met nadruk ongeveer de vol gende woorden ; Wordt de verdeeling van het Belglscl L leger aangenomen, dan keer ik naar Bel gië niet meer terug. | Onthutst drong de heer de Broque : ville niet aan etn ook de heer Helleputt< : zweeg. De boeken werden dan toegeskgen. > Wij laten aile verantwoordeiijkhek ■ aan het « Belgisch DagJ>lad », waarvar • van Cauwelaert overigens zei dat het bekend staat om zijn ombetrouwbaarhek. Zo6 hatelijk en dwars zal de Koning zic} niet aanstellen. Moest de Koning zulke taal voeren dan zou hij de genegenheii van het Vlaamsche volk verbeuren. LEES- EN ONTWIKKELINGS-AVONDEN. — De 3de Lees- en voor-drachtavond, ingericht door het aktivis-tisch tooneelgezelschap Klokke Roeland, l,eider Dree Hermans, zal plaats hebben op Vrijdag 6 September, te 9 Torenuur, in hiet lokaal De Vierhoek, Dambrugge-straat, 138, on zal loopen aver werken van Mej. Al'ce N-ahon, Willem Gijss,eis, A. Rodenbach en R. de Clercq. Aile Vlamiingen zijn welkom. Schrijfsters- en schrijvers kunnen hunn« werken zondjcn aan Dree Hermans, Cob-denstraat, 2, t/s. Deze zullen in dank aanvaard worden en de beste brokken er u't voorgelezen. DE MODERN-SCHOOL TE ANT WERPEN. — Wij staan in voor d< echtheid van volgend smakelijk tooi itieeltje, schrijft ons een lezer: Ben student klautert de steile trai op van de Modern-School, op de Merr alhier. Boveiti vindt hij zoo'n klein vu-rig manneken, den Bestuurder. Onz< student begint in 't Vlaamsch uiteen t< doen, dat hij er aan denkt een insebrij-ving op de lessen te nemen, maar dat hi. vooraf de voorwaarden verlangt te ken-nen.Opeens valt ons vurig bestuurderken den student helftig in de rede : « Spreel dan toch Fransch ! Het Vlaamsch maakl me zenuwachtig ! ! » Onze student maakte onrniddellijl rechtsomkeer, om den man niet verdei zenuwachtig te maken. Meteen weten nu al onze lezers, dat de bestuurder van de Modern-School he1 fel op de zenuwen heeft ! EEN BUITENKANSJE VOOR ONZE PROPAGANDISTEN. — Er worat op onze studenten en propagandisten een beroep gedaan om abonnementem aan te werven voor het Staat- en letterkundig wjeekblad « De Toorts ». Abonnements-prijs van 1 September tôt einde Decem-ber 1913 : fr. 4- Propagandisten die de adr-essen van drîe nieuwe abonnenten alsook het be-bedrag (fr. 12) aan onderstaand adres zenden, ontvangen kosteloos als prernk den- prachtigen dichtbundel « De Nood-hoorn » van René de Olercq. Voor vijf abonnenten wordt een gratis abonnement op de « Toorts », voor het-zelfde termijn toegestaain. Voor tien abonnenten wordt een half-jaar abonnement op « Dietsche Stemmen» tijdschrift voor Nederlandsche stambe-langen, toegestaan. Inschrijving^n moeten gezondten worden aan den depothouder van « De Toorts », 42, Belliardstraat, Brussel. Naar tchatting Tau den heer Cyriel Rouseen, den vertegenwoordiger van den Raad van Vlaanderen bij onze Jongens fn DnHschlaud, zijn ten minute nog 4000 bladen noodig om op tl de kommatido,i onze Vlaamsche krij^gevan^*-nen dagelijks nle»w« tt bretifie* b** viaa»4erc* De afeelegde weg R Wij otitvangen het nr 31, den 3n Jaa' gang, van de «Toorts». g Uit een artikel van Dr. van Es, « Ii is drukken uit bezet gebied », liehten wi 2- de volgende regels over Hippoliet Meei d en zijn werk : ) a Luisteren wij een oogenblik naar Hippc " liet Meert, den sekretarfs van Groep Vlaan P deren van het Algemeen Nederlandsch Ve: bond. Ieder die hem kent zal toch wel weten s wat deze man beteekende in de Vlaamsch 11 Beweging vô6r den oorlog. Geen halfslachtij " Vlaamsch politikus als Inouïs Franck of Vai e Cauwelaert. De noeste wetenschappelijke wer n ker in stilte. De eenige, die met cijfers ci kracht van argumenten het Waalsche Kamer lid Destrée aan ken, toen deze in een harts * tochtelijke Lettre ouverte au Roi beweerde dat 't Walenland bij Vlaanderen werd achter ^ gesteld in België. Welnu, thans is de heei Meert gevolmachtigde voor onderwijs it ' Vlaanderen. In een onderhoud schetste hi vluchtig, hoe in twee jaren nu meer tôt stanc - was gebracht dan onder Belgisch bewind ir " honderd jaar mogelijk wasr geweest. Van uil r het gebouw, waar hij thans den staf zwaait. " gingen vroeger aile maatregelen uit, d5e ter " doel hadden het onderwijs in dienst te stel- len der verfransching. Geen brief ging ui; t of hij was Fransch, geen brief werd geduld " binnen te komen in het kabinet, dan in het " Fransch. De Hoogeschool te Gent Fransch. Het middelbaar bijzonder onderwijs Fransch 3 op twee vakken na. De wet Franck—Segers * had bedoeld in 1910 langzamerhand het middelbaar bijzonder onderwijs te vervlaamschen ■ in het Vlaamsche land, door te bepalen, dat " « minstens » twee vakken in 't Vlaamsch ' moesteni worden onderwezen. De praktijk tôt in 1916 was, dat nimmer meer dan twee vak-1 ken, dus a hoogstens » twee in 't Vlaamsch ' werden gegeven. In het lager onderwijs be-paalden de gemeentebesturen de taal en het ' ging er meer en meer Fransch toe. De leer- - krachten werden opgeleid om de verfransching in de hand te werken. Niet openlijk, 1 neen. Maar kenmerkend staaltje was wel, dat l bij aile athenea in Vlaanderen, er v6<5r den 1 oorlog, meer en meer Walen en franskiljons ■ aan het hoofd kwamen. In 1914 was er nog ■ maar één yiaming. In Wallonie vanzelf spre-t kend geen een. En hoe is 't in die twee jaar î veranderd ? Geen brief gaat uit of hij is in 1 't Nederlandsch en geen komt binneni of hij moet in 't Nederlandsch zijn. Wat dit laatste betreft uitgezonderd in de betrekkingen met WallonCë en den bezetter. Aile rektoren zijn door Vlaamsche krachten vervangen. Met Juli van dit jaar is het Nederlandsch de voer-taaî voor aile vakken ook in het bijzonder middelbaar onderwijs, uitgezonderd de leven-de vreemde talen. In het lager onderwijs eveneens. » Vlaamsche Werking IN DE KEMPEN Het machtige Kempisch Vlaamsch Verbond beriep de aigevaardit'den der verschiilende atdeelingen op eene vergadering om het be-. spreknn van den politieken toestand. , De voorzitter, de heer J. B. Bellefroid, zette ' in eene lange en zeer gedokumenteerde rede • gansch den politieken toestand uiteen, waar-op eene zeer belangrijke bespreking volgde, i en volgende zeer belangrijke mode met alge-meene stemmen, min één, werd aangenomen : « De afgevaardigden van het Kempisch ' Vlaamsch Verbond, vertegenwoordigende : 1500 aangesloten leden, te Turnhout verga-: dercl, op ZondaP 1 September 1918; na eene grondige bespreking van den politieken toestand, bekrachtigen het doel van het K. V. V. bij de stichting vastgelegd : ■ <c het bewerken der hoogst mogelijke zelf-standigheid voor Vlaanderen » ; gezien echter de jongste verklaringen van den Rijkskanselier over het herstel van Bel-: gië, verklaren thans vrede te hebben met een hersteld België op de uitdrukkelijke voor-waarde dat Vlaanderen politieke zelfstandig-heid verkrijge met volledige eigen bestuur- ■ lijke, wetgevende en rechterlijke macht^— en ' stellen deze voorwaarde als een minimum eisch ; keuren ten stelligste elk streven en elke verklaring af welke den indruk weergeeft dat gestuurd wordt naar eene rechtstreeksche of onrechtstreeksche inlijving van Vlaanderen bij welkdanige vreemde mogendheid ook ; brengen hulde en dank aan den Raad van Vlaanderen voor al hetgeen hij gedaan heeft tôt het bewerken van Vlaanderen's Zelfstan-' digheid, vooral nu met het stemmen en door-voeren der nieuwe onderwijsverordening ; dringen echter krachtig aan opdat binnen den kortst mogelijken tijd de bestuurlijke scheiding voledig worde doorgevoerd; dringen aan o.a. op het vervlaamschen van aile openbare besturen, het verplaatsen van aile Waalsche ambtenaren naar Wallo-nië, het instellen van Vlaamsche rechtbanken en het vervlaamschen van het gerecht, het inrichten eener Vlaamsche rijkswacht, het erkennen der gouwraden, de stipte toepas-sing der wet op de taalverordeningen ook voor wat het volledig vervlaamschen van net vrij onderwijs betreft, het terugkeeren der Vlaamsche krijgsgevangenen uit Duitschland, het in werking treden der wet op de sociale vérzekering, enz. : drukken den wensch uit dat de Raad van Vlaanderen eeng gezonde demokratische -o-litiek voere; verzoeken den Raad onverwijld krachtige pogingen aan te wenden om de erkenning van Vlaanderen 's zelfstandigheid door aile vreemde mogendheden te bewerken ; drukken hun volledig vertrouwen uit in hunne afgevaardigden bij den Raad van Vlaanderen, de heeren Bellefroid, Jageneau en Vogels, en verzoeken hen hunne houding en hunne werkzaamheden te richten naar bo-venstaande verklaringen ; besluiten deze dagorde neer te leggen op het bureel van den Raad van Vlaanderen en, bîj middel van de pers, openbaar te maken en gelasten hiermede het bureel. » Iets voor iederen dag De Schoolwet \oor hei verfranschta Groot=Brussel j « De nieuwe Schoolwet is uitste-t kend, ja, ideaal te noemen, voor Vlaanderen. Zij houdi echter rekening _ met het zeer zware vraagstuk van . Groct-Brussel en met den taaltoestand . in en sel 2 gemeenten aan de taalgrens , gelegen. Dat is maar een overgangstijd » die moet ophouden binnen acht jaar y en op I September 1926 of ongeveer i zal gansch Vlaanderen homogeen zijn . in het opzicht van de taal en zonder [ uitzonderingen of toegevingen onder de nieuwe Schoolwet komen. » Zoo sprak Prof, de Decker. Laten wij er nog vier jaar bijvoegen, zoo be-reiken we 1930 en dan zal, juist na honderd jaar, het Vlaamsche land ge-[ heel verlost en bevrijd zijn van de Fransche verdrukking, waaronder het sinds de noodlottige omwenteling van 1830 verwezen en verwaarloosd iigt. Door Groot-Brussel wordt verstaan de gemeenten Anderlecht-Kuregem, Brussel, Elsene, Etterbeek, Sint-dillis, Sint-Pieters-Jette, Sint-Joost-ten-Noo-de, Koekelberg, Laken, Sint-Jans-Mo-lenbeek, Schaarbeek, Ukkel en Vorst. Vijf-en-tachtig jaar lang werd op sluwe of ongenadige wijze het Vlaamsch uit het hart der kinderen gerukt en op hun lippen versmacht. Nu moet het Fransche bruis eerst van de zuivere bron verwiiderd worden; nu moet daar het onteerde, vertrapte en verminkte Vlaamsch weer lucht, ruimte en zon erlangen om op nieuw weelderig te gedijen. Groot-Brussel is oogenschijnlijk ontaard in een Fransche wildernis, doch dit is meer uiter-lijk dan innig, want de bodem is Vlaamsch gebleven. Met moed en krachtdadigheid de nieuwe wet uitge-voerd en in afzienbaren tijd zullen wij ons in groote uitslagen kunnen verblij-den.Dit dient er nog in 't voorbijgaan aan toegevoegd : in ailes wat we doen hebben wij te veel het oog op Brussel endit komt omdat middenbestuur en regeering er gevestigd zijn. Een schoon, herboren en rijk Vlaanderen, geheel Vlaamsch, zal Brussel gunstig en krachtig beïnvloeden en het terug ver-overen.Hoe luidt nu de wet voor Groot-Brussel ? Bij het begin van het schooljaar 1918-19 wordt het Nederlandsch als voertaal ingevoerd in de kÀndertuinen en ten minste in de drîe eerste school-jaren van het Lager onderwijs. Voor een overgangstijdperk, tôt 1 September 1926 beperkt, worden bijzondere afdeelingen toegelaten van het Lager onderwijs met het Fransch als voertaal voor kinderen van wie bewe-zen is dat zij het onderwijs door middel van de Vlaamsche taal niet kunnen volgen. Dit bewiis kan alleen verstrekt worden door den minister van Weten-schappen en Kunsten. In al deze klassen moet nochtans het Nederlandsch, als vak, gedurende ten minste zes uren in de week onderwezen worden. Dus wordt er onmiddelîijk begon-nen met het ziften en indeelen der kinderen.De vader komt en verklaart ; « Mijn kind is in 't Fransch opgevoed en kent geen Vlaamsch. » Nu is het de Kommissie van Groot-Brussel, onder lei-ding van hr Richard de Cneudt die onderzoekt en beslist of het kind voor-Joopig in het Fransch onderricht zal worden. Maar al de overigen gaan in de Vlaamsche afdeeling, met alleen het Nederlandsch als voertaal De wet berust wel op een grond van groote verdraagzaamheid en toege-vendheid. Wat werden de Vlaamsche kinderen in de scholen van Groot-Brussel, of later in het leger anders behandeld ! In princiep is de landstaal van Groot-Brussel het Vlaamsch, doch de gansch verwaalschte kinderen worden in bijzondere Vlaamsche sekties inge-deeld.Een kind dat zijn schooljaren nu aanvangt in September 1918 in het Fransch, heeft zijn lager onderwijs vol-tooid in 1926. Toekomend jaar, in September 1919, zou reeds de Fransche sektie van het lste jaar, lsten graad, volledig moeten verdwijnen en al de beginne-lingen zouden op dit tijdstip in een louter Vlaamsche klas moeten komen. Doch, om dit te bereiken moeten de officiëele en officiëel ondersteunde kindertuinen vervlaamscht wezen, wat niet op één jaar bereikt kan worden. Daarom denkt prof. De Decker dat hier een verlenging van twee jaar dient toegestaan, en er In 1919 en 1920 — maar dan ten allerlaatste — een steeds kleinere Fransche sektie bij den aan-vanpr van den lsten graad zal geduld worden. Het automatisch uitsterven van al de Fransche sekties, in gansch het Lager Onderwijs, zal dus voor 1928 wezen. Vlaandjeren wacht nu al

Er is geen OCR tekst voor deze krant.