8< JAARGANG FEBRUARI 1914 NUMMER 9 RECHT door ZEE O RGAAN VAN DEN LIBE'RALEN VLAAMSCHEN BOND VERSCHIJNENDE ELKE MAAND Bureel van. îiet tolad. : 18, Regentstraat, Antwerpen Ahnnnfimentanriis 1 fr. t>er iaar. — Aankondiarinaen voleens overeenkomst Belangrijk Document De dood van het Algemeen Scemrecht. lndeeling van het gemeentelijk kiezerskorps in Kiezersgroepcn. Waakt, burgers en werklieden, wij beleven nare tijden. 4J 4_i -i-~ tr ■f. yj r> w tr. f <s * X » ° X o <jî ~ ^ i J S ■ < -M m - <N i H ; ^ j | | | H toTftc^ojoi-" - -M 12 ■ O <X .Q " O — -r S I: S T-l — l- — "f I- ^ c î£ :: s î — M s 3 r-* — 1 *M CM ^ OD O ^ ^ ^ O ~ CM C ce LO ce / O ! ^ o Ci - ce o ' M — - -H CM — r- -r ZZ "M ! 53 r.rWfJî ce . oc S I I fV] ^ -f — -+ 1 I j H / / X * 5 — oc.® Oi ^ h - o S: ^ :c OÎ ^ od ^ — 00 iO • o <M r—^ (M ' ________ CO ^ C' ce ^ GO <M -M 7VJ X Oï (N CO W fl5 ^ ^ CC CC • ! rvi ce —■ <m ei et o ce <m S ei ^ ca; x \r. -j: <n <n j. g g ZZZZ'ZZZ I I « g ;s co -j ce <M ce ^ aJ ce _ _ ^ —« — ■ 1 W O (M O Q. O I- ce — x — 01 o > 8 * - s £ - s s ? s R / 2 S ' •' * * * .i - if. H!» © ^ V A S3 -M C-l (M (M -M -.1 C>1 | [ \ g ' " " " * * ' O / rj c s « o « 10 -s ® <* 3 ce - .o >o co - ^ ^ x 01 j 5 2 ^ ' ® s _ rfj 0> S r*J 0> &3 y, s, •/,•/./■ V, y. q ^ I- 31 00 ® S O - — 1- g CO , X - « r: ri - O ' - rn > - » i- -f " " ® s s W«« *—< 1 ~ C" »—' -M * • ^ ei t S • • 'I■1 ■ I 4) g> CC se jr ° a ^ 3 . c P- ^ 3L ^ Q 6C (D J ' 5 t! ® 2 Q) +£> _2; ■e -ffl s ® 2 S ® • a » e s 9 Q ;3 Ci m S Ol a a. a o & g, Ca c o O ^ ^ o CL, _ X ^ a o a S t,g a g 0> §gS®-a.°S 0) s-.<i>ooc;?cQ5O fj <1> ^ O pu-^3 ®° £ •- C ^ -S © o S S «M O . " g 'g S B .ï ° a S ifo£i g « § ~ 5 —< C al :s si i. s s; o O ftetal ingeschreven kiezers met l «t. 25878 id. id. id. 2 st. 9418 id. id. - id. 3 st. 2300 id. id. id. 4 st. b937 Totaal 44533 De Crisis der Fransche Taal Niet bij onze Wallinganten en Franschelaars zijn nanwkeurige gegeyeus te vinden over de beteekenis van de Fransche taal als kultuur-taal en van het Fransche volk als knItuurvolk. Geboren Franschen hebben er niet zoozeer als onze vulgarisateurs en gallomanen belang bij, de waarheid te verdraaien of ze ondei' , de korenmaat te houden. Nu en dan bestaat er dus gelegenheid ora in de werken van geboren Franschen kostbare bekentenissen aan te teekenèn. Zôô alvast in de vioi' lijvige boekdeelen, die Jules Huret, rédacteur aan Le Figaro, over 't Groote Duitschland en in de twee lijvige boekdeelen, die dezelfde schrijver over T)e Vereenigde Staten van Noord-Amcrïka liet ver-schijnen.Zoo ook Emile Lalo\, in het Decembernum-mer van Le Mercure de France, waar hij de vraag stelt : ZaJ de Fransche taal tveldra ophouden een wetenschappelijke taal te zijn ? ) Zijn die Fransche schrijvers dan slechte r vaderlanders ? Vinden zij behagen in afbrekerij van 't eigene en opzetterij van 't vreemde ? Volstrekt niet. Zij gaan echter van het standpunt uit, dat eene moderne natie er niets bij te winnen heeft, zich te omringen met een Chineeschen muur, zich te vermeien in zelfge-noegzaamheid en grootheidswaanzin, te teren op een glorierijk verleden en niet het minst notitie te houden van den vooruitgang op aile gebied bij de naburen bewerkstelligd. Ook ' sommige geboren Franschen hebben zich aan de studie gezet van vreemde talen ; zij hebben het nut ingezien van een aandachtig onderzoek over de inrichting eu de hulpmid-delen der vreemde mededingers, en, zoo objec-tief mogelijk, hebben zij hunne bevindingen geboekt. Ons, Bel^en, onzijdig le vend tusschen de natirn, die ons omringeiv,"" kan dit lot les strekken en tôt voorbeeld. Ook wij mogen ons niet omringen met een Chineeschen muur. Zonder vrees e'rdoor opge-slorpt te woiden, kunnen wij heel wel de vreemde beschavingen op ons laten inwerken als wij maar zorg dragen toe te kijken met onbeneveld oog en evenwicht te houden tusschen de verschillende stroomingen. -•Ji 4 ^ Wat verstaat men door wetenschappelijke taal ? Zulke, waarin zooveel en zoo belangrijke werken verschijn"n over aile vakken der wetenschap, dat de kennis der vreemde talen erbij overbodig en louter weeldeartikel wordt : zulke, die als internationaal verkeermiddel kan dienst doen, zoodat <le vreemdelingen aangelokt worden om ze te beoefenen. Vroéger hebben de Grieksc.he en de Latiju-sche talen als wetenschappelijke talen dienst gedaan. Uit het Latijn ontstonden het Fransch en het Italiaansch, die vooral in letterkundige stukken beoefend werden. Het Fransch geraakte zeer verspreitl in Engeland en in het Oosten, door de Burgou-dische hertogen ook in de Nederlanden en door het huis van Savooie ook in Piémont. Later werd de letterkundige hegemonie van het Fransch verbroken ten voordeele van het Il iKaausch.Daardoor kreeg het Italiaansch teven,' biviauo als wetenschappelijke taal. In 1592 oîiaërwces Gaiilei te Padua] de wiskunde in het Italiaansch. In 1636 versehecn in Frankrijk het Discours de la Méhode van Descartes. Van dit oogenblik af beginen veel wetenschappelijke werken het licht te zien in de volkstalen, maar elk weienschappelijk werlc van belang wordt nog steeds in het Latijn vertaald. Vroeger worden ook de Conferenties der >taatslieden in het Latijn gehouden. Sedert de eonferentie van Nijmegen in 1677 gebroikte men daarvoor het Fransch Tijdens de Fransche omwenteling van 1789 viert het Fransch triomf heel de wereld door. De verslagen der academies vau Berlijn eu Turijn verschijnen ru 't Fransch Frederik II, Catharina II en Jozef IÎ voeren briefwisseling in het Fransch. Nu komt de reactie. Sedert 1815 wordt het de gewoonte in Duitschland, Rusland, Oostenrijk en elders de volkstaal te bezigen voor het bestuur en voor de lëtterkunde. De Engelsche on Duitsche universiteiten ontwikkelen zich. De Duitsche vooral trekken door hunne voorbeeldige inrichting de vreemdelingen aan en deze worden later goede propagandisten voor het Duitsch als wetenschappelijke taal. Het aantal wetenschappelijke werken in ùct Fransch uitgegeven in Zweden, Néderland, Noorwegen en Denemarken neemt af, terwijl dat der Duitsche toeneemt. 0;kin Rusland begint het Russisch het te winnen op het Fransch. Japan eu China zenden geene studenten meer naar de Fransche universiteiten. Brj duizenden trekken deze naar Duitschland, Engeland en de Vereenigde Staten, De Duitschers zijn ook minder nationalistisch dan de Franschen bij het aanwerven hunnor . hoogleeraars. Zij roeperr de goede krachten tôt, zich, waar zij die maar vinden kunnen. Voor de wetenschappelijke uitgavon staat Duitschland insgelijks aan de spits. Er verschijnen driemaal meer handleidingen in het Duitsch dan in het Fransch en de eerste zijn veel dikker en vollediger. De Duitsche wetenschappelijke overzichten en tijdschriften over-treffen verre de Fransche. De bibliotheken vau Duitschland zijn beter ingericht dan die van Frankrijk. De Duitscher lreeft geen Fransch meer noodig om kennis te ne men van het weton-schappelijk nieuws, terwijl de Fransohman, die wil op de hoogte blijven, quasi verplicht is Duitsch te leeren. Ook de volkeren van Latijnsch ras, als de Spanjaarden, de ltalianen, de Portugeezen en de Rumenen, zullen weJdra de Duitsche universiteiten verkiezen boven de Fransche En 't besluit van dit ailes : Wij moeten ons geene begoochelingeu makon ; zoo wij er in volharden do diLgen hunnen natuurlijken loop te laten gaan, zou het tegenwoorilig geslacht misschien kunnen getuige zijn van het 1870 der Fransche taal, gelijk het voor-gaande geslacht het 1870 beleefd heeft vau onzen krijgsroem en van ons Staatskundig aanzien. » Zoo spreekt de Franschman Emile Laloy. Verkeerde praktijken 'l'oen bij de Iaatstè kaniérkli'/iujî in ll>12 rie katholieken hunne door allerlei bedfog en ojukooperij verkregen over-winiiing vierden. riep l)e(jr Segers <li<* daarvoor misschien zijn ïninisfrersfrak ge-kregen heeft in zijn roes uit : •• Fin nu voornit voor de verovering van 't stnd-liuis !v Men heschonwde die woorden als blni" en sloeg er niet meer aandachf oji flan ze wel verdienden. Korts daarop trachtte m'en de politie openlijk om te koopen met een gift van frs. 1000: men zaaide misnoegen bij rie ]>olitie en onder de sttidsbeamlrten en in de libérale parti j zelve". Maar men ging in die taktiek zeer beliendig te werk : natinirlijk. waar men met .lezuïten te doen heeft is oppassen de letiN. Ze zonden zoo in allé i-iclitingen luin innnnen uit. die in aile middens de mensclien heel ernstig en liée] geheim-zinnig in de ooren tluisterden : de liberalett van 7 Stadhuis zitten er maar slecht vour of ze zullen moeten opldten vooi de aan-staande geineentekiezing, en anderen kwa-men wel wat brutaler voornit en zeiden vlakaf ■ de liber aie n zulhn m i<->is van t Stadhuis vliegen. Zoo wonen wc nu nog het gekke schouwsjje] bij, dat onze eigene \-rienden zi'Jl al mee\'oozen in dat ellendig koor. Dat is glad \'erkeerd. \\ aar ziet ge zoo'n dom spektakel bi j de klerikaleii ? Die zetten aile mogelijke en ofmiogelijke politicke deugenieterijen uit en nooit of nergens zult ge mi katholiek \indeat, die zijn vrienden zal liekladden of atbreken. De liheralen doen het wel en ze helthen meer dan ongelijk. A]s er grie\-en zijn. da.ii moeten we die Iicslechten in onze kiesvereennWniïen en niet op straat of in het koftiehuis. Wij zegu'en tôt al onze \ rienden. dut er geen gevaa.r l)e>fHat vuor ons \ rij-zinnig stadsbestulir. Dat wil un niet zeggen, dat we rus-tig moeten inslapen. waarachtig niet : er moet altijd en ove'ral gewerkt worden LIBERALE VLAAMSCHE BOND van Antwerpen Vijf-en-twintig jaren Strijd voor VRIJHEID voor WAARHEID en ONAFHANKELIJKHEID -I 866 - A 891 Het was in 1866 dat de Libérale Vlaamsche Bond van Antwerpen tôt stand kwarn, na eene vergadering te Gent van al rie Libérale tlaminganten van het land. ^ De stichters waren : MM. Jdcobs-Beeck-mans ; Bouwens ; P. C. De Bie ; Julius De Gevter ; H. Lenaerts ; B. J. Mees ; E. Rigelé ; E. Spanoghe ; I. Van Oudenhove en Van Wy-melbeke.Den 26 September maakteu zij het programma bekend, dat zij hadden aangenomen. Het vroeg : 1. — ln Vlaanderen Vlaamsch ; 2. — De Staat vrij van de Kerk ; 8. — Opbeuring der volicsklas door a) meer stoft'elijk welzijn, b) voile vrijheid van den geest ; 4. — Leerplichtigheid (verplicht onderwijs) : geene macht meer aan de onwetendheid, be-houdens verkregene rechten. 5. — Diensvolgens het stemreeht uitgebreid ; t>. — Afschaffing der loting ; 7. — De handel vrij.; 8. —-v Do achteruitvoerende wetten te niet ; 9. — In 't algomeen, de Grondwet in den breedsten zin der vrijheid uitgevoérd. Bij de afkondiging van dit programma werd de volgende verklaring afgelegd : 't Is even où mogelijk den geest der vrijheid te ontwikkelen bij een volk dat blind geloofd, als bij een volk- dat wordt verbasterd ; even oumogelijk Vlaamsch-België te verlichten door 't cléricalisme, als het op te beuren bij middel der verfrausching. Tegen beiden verzetten zich de mensohelijke rede, onze nationale weerdig-heid, de uatuur. Zoo de vrijheid in de middeleeuwen bij onze voorvaderen rulke heerlijke vruchten heeft op-geleverd, was dit het gevolg van hunnen gelijktijdigen wederstand tegen het bijgeloof en tegen den vreemde : noch de banvloeken over hen uitgesproken, noch de legers van Frankrijk joegen schrik in hun gomoed. Hun zijn wij de vrijheden verschuldigd <lie in onze zeden zijn doorgedrongen en in onze Grondwet staan geschreven. Doch bijna gansch het Vlaamsche volk van heden schat die vrijheden niet uaar weerde : t onwetendheid en bijgeloof heerschen in zijr midden, en nationale hoogmoed is hem ont-vlucht.Hoeveel dieper is het gezonken dan 't volk dat de (le m een ten stichtte en den strijd dei Geuzen voerde tegen vreemde dwingelandij en verslaving van 't geweten ! Eu waarom V Omdat voor ons voltc die kostbare vrijheden op 't papier alleen wezenlijt bestaan en het de weldadeu dier vrijheden niet geniet ; omdat eene vreemde taal uitsluitslijk de staatstaal is, en het bijna geheel buiten het politieke leven is gesloten. De welhebbende standen alleen, door hun aangeleerd Fransch, zijn eenigszitis in staat den gang der openbarc zaken te volgen ; immer, nogtans, zullen zij zich tegenover geboren Frauschn ans en Walen in eenen staat van minderheid bevinden : doch de 9/10 der Vlaamsche bevolking, de werkers' en lijders, zijn vreemd aan bestuur van s lands zaken, afgezonderd van de meer verlichte standen, en maken eene verstootene klas uitj zondei besef van rechten en gevoel. van plichten, onverschillig, als vreemdelingen in hun eigec vaderland. Geen enkel vrij volk in Europa bevindt zich in dien toestand. En 't is de Vlaamsche stam bovenal die de Belgeu daarstelt tôt een eigen volk ; 't is op dien stam vooral dat onze nationaliteit is gegrond, welke immer door denzelfdeu nabuur wordt bedreigd, en waarvan het verties brj het laatste nageslacht de tegenwoordige Vla-raingen zou doen vervloeken, als de voorbe-reiders van een onherstelhaar ongeluk, brj middel der verfrausching. Nogmaals. geen enkel vrij volk in Europa bevindt zich in dien toestand. Wie zal hem doen ophouden ? Gewis niet de clericaie partij : — het cléricalisme overal en zijne drij eeuwen alleen-heersching hier te lande, van voor Keizer-Karel tôt na Maria-Theresia, getuigen tpgeu haar. Het cléricalisme is zelf de grootste oorzaak van dien toestand; — aan de katholieke partij was en is de politieke slaap onzes volks voordeelig. Zal de libérale partij reddiug brengen V — Wij zeggen ja, zoo de Vlamingon zelven bel willen. Daarom stichten wij den Liberalen Vlaam-schen Bond. Ons programma is de onbewim-pelde verklaring van 't doel dat wij willen bereiken. Veel uitleggiug is daarbij onnoodig. . Behalve het voile genot onzer taalrechten, willen wij ook de ware démocratie, — uiet eene katholieke démocratie, die t'en hoogste

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.