Drnkster-Uitgecfster Maatschappij H ET IICHÎ bestuurder » p, DE VÎSCH. Ledcberg-Qent . . REDACTIE . . ADMINïSTRATtE HOOGPOORT. 29. GENT VOORUIT Drgaxw der Bekmche Wepkliedenpaptjj* — Vemchijnersde aile dcsjen. ABGNNEMENTSPFJJ3 BELG1E y Orie maanden. . , , , fr. 3.25 Zea maanden ■ , , , , fr. 6 50 Een jear . fr. 12.50 fttn abonncerl zich op aile postbureelen DEN VREEMDE Drie maanden {dagelijka verzonde»). fr. 6.79 Bekendmaking Het Gouvernement der Provincie Luik œaakt volgende veroordeelingen bekend : Ter dood veroordeeld : Orphal, Simon ; Benazet, Anna; Hesse, Amedée; Herck, Constant; Paquay, Frans; Garot, André. Tôt lcvcnslaiige dwangarbeid : De Eracke-laer, Pieter. Tôt 15 jaren dwangarbeid : Bertrand, Jo-zef; Maréchal, Alfred; Legros, Jan. Tôt 12 jaren dwangarbeid : Toussaint, Hu-berty ; Peters, Marcel ; Réguilé, Nicolas. Tôt 5 jaren dwangarlieid : Detilleux, Etienne. Simon, Hesse, Hcrck, Paquay en Garot;, werden reeds doodgeschoten. ZOO KLAAR ALS EEN TEERPOT i. Het onbetaalbaar Volk, het blad aller bladen, dischte ons zaterdag een artikel op getitel Uss Levensiuzicht. De titel alleen rnaakte onze meuwsgie-righeid gaande en wij waren al verlekkerd op een iijn. brokje. ' Wij zijn zeker teleurgcsteld geworden, maar wij hebben ons getroost met te zeg-gen : Wie geeft wat hij heeft, die is waard dat hij leeft. Ziehier wat iacI VoLk ons leert : De economische teugïlloosheid der ver-leden eeuw in het handels- en nijverheids-wezen, heeit eeue zee van ellende gebaard, vaarin de levensvaart vaji duizenden ten onder ging en waaraan nog steeds duizenden lijden, — ongerekend de tijdelijke ellende van hot ooiïogswee. Voor de groote masba was die ellende o&vcrdieud, zooals Z. li. Léo XIII zaliger woordelijk zegde in de lîerum novaruin. Het bekoort tôt onze zending als werk-mansblad, mede te werken aan de afwe-ring van die oaverdiende ellende : dat is duidelijk eene der hoofdredena ,van ons bestaan. Ailes wat dus kan bijdragen om den stof-{elijken toestand der werklieden op een Tvaardig peil te brengsn, — maatschappe-lijke studie voor het volk, vereenigings-*ezen, wettelijke regeling tôt bescherming 'der arbeidersbelangpn, enz. — nioet in ons l steeds den tolk voor die betracliting kun-| nen vinden. Het is zeer waar dafc de kapitalistische I Miarchistische voortbrengst verleden eeuw 'en nu nog veel onverdiende ellende heeft gebaard. Maar waarom heeft de K,erk nagenoeg eene eeuw gewacht alvorens dat te zien en te bekennen. De encyklick Rcrura >*ovarani of Over nieuwe zakea was valsxîh getiteld. Want de zaak waarover gehandeld werd, het maatschappelijk vraagstuk, was niet nieuw, het was ecne eeuw oud. En waren duizende loonstrijden gele-veid, opstanden hadden plaats gehad, En-geland bezat reeds eene uitgebreinde wer-kerswetgeving in tegenstelling met Belgie welk op dat gebied nog met leege handen 6tond. h aarom kwain de katholieke kerk met haar onfeilbaar opperhoofd zoo laat aan-gepikkeld en dan nog manke petsankel, met een geschreven stuk dat zij zelve niet kon uitleggen ? Het Volk is ons sedert metsr dan twintig jaren het antwoord sehuldig, wat het be-teekent : « Leven volgens uwen stand ». Zal het ons ditmaal willen zeggen wat het beduidt door « den stofîeîjjken toe stand der werklieden op een waardig peil te brengen »2 Als het u blieft, Volk. wilt gij eens duidelijk, verstaanbaar, zonder kromme sprongen, dat waardig peil van dea stof-felijkca toestand der werklieden oaischrij-venîWilt gij ons zeggen wanneer het peil waardig is en wanneer het onwaaridig is 1 Geen katten in zakken, hoor, Yoîk 1 Gecn duistere geheimen, hé, kerel 1 Klare wijn schenken en anders niet! Antwoordt gij niet, dan wordt gij nog snulachtiger in de oogen der werkende klasse dan gij het reeds zijt. Gij hebt do keus. Set Volk wil ook « wettelijke regeling tôt bescherming der arbeidersbelangen » en dat zal hefc verdedigen. Bravo ! Maar als gij dat wilt, Volk, dan moet gij u met ons vrijmoedig verklaren voor het zuiver algemeen stemreeht, waar-uit alleen eene wetgeving kan geboren worden die het wel meent met de arbeidersbelangen.Zult, of liever durft gij dat doen? Zoo ja, dan doet gij uwen plicht. Zoo neen, dan blijft gij een woorden-kramer, een bluffer en een huichelaar. Wij vreezen dat het laatste zal blijken, zonder het te wenschen, want wij zagen liever het omgekeerdo. % $ ^ Het Volk zet verder zijne Levcnsinziek-ten aldus uiteen : De goddelijke wetten, aan aile stan-den door de H. Kerk voorgehouden, — de wetten van liefde en rechtvaardig-heid, — waren door het bezit over het hoofd gezien om enkel naar vermeer-dsring van bezit te jagen, al moest dit ook duizenden menschen naar liehaam en ziel in ellende drijven. Om die zedelijke, naast de stoffelijke ellende te keeren, zijn wij niet enkel een werkmansblad kortaf : we zijn een christen werkmansblad, en in onze inzichten zijn beide namen onafscheid-baar van elkander. Dus het bezit, anders gezegd het kapita-lisme, had de wetten van liefde en recht-vaardigheid, door de kerk voorgeschreven, over het hoofd gezien met het gedacht naar verrijking, en alzoo duizende menschen naar ziel en liehaam naar de ellende te drijven 1 Maar die volzin, Vo!k, is goed, zeer goed. Dat is klaar en verstaanbaar. 't Is de theorie die wij altijr] verdedigd hebben : Stoffelijke ellende leidi tôt zedelijk ver-val. En die stoffelijke ellende heeft voor oor-zaak het alleenbezit der voortbrengst- en ruilmiddelen evenals van grond en bodem in handen der kapitalistische klasse. Wij rnogen als vollediging daaraan toe-voegen:Stofîelijke welstaud leidt tôt zedelijke veriiefîiiig. Maar Met Volk vindt het noodig van niet alleen een werkmansblad te zijn kortaf, maar een christen werkmansblad daarbij. Verre van ons iemand te willen beletten van christen te z n, maar ons dunkens zou men het Christendom hier beter ter zijde laten. Waren de christen f&brikanten ook niet medegesleept in die dolie vaart naar w'in-zucht, naar verrijking'/ Zoo ja. wat heeft het Christendom ge-daan om zulks te beletten 1 En zeg ons ne keer : Wat kon het Christendom doen t Als het niets kon, waarom sleept gij het overal met de haren bij 1 Laat het Christendom wat het is, eene wijsbegeerte, een godsdienst, eene zedelijke strekking die aankleeft wie wil, evenals al de andere wijsgeerige theoriën. zoo-als vrijdisnkerij, jodendom, mahomedanen, enz., enz. F. H. OORLOGSVERKLARINGEN 1914 23 Juli, Oo3tenriik tegen Servie. u Oogst Duitschland tegen B.usland. 4 Oogst, Duitschland tegen Frankrijk. 4 Oogst, Engeland tegen Duitschland. 5 Oogst, Duitschland tegen België. 6 Oogst, Oostenrijk tegen Busland. 7 Oogst, Servië tegen Duitschland. 8 Oogst, Monténégro tegen Oostenrijk. 12 Oogst, Monténégro tegen Duitschland 13 Oogst, Engeland tegen Oostenrijk. 13 Oogst, Frankrijk tegen Oostenrijk. 19 Oogst, Duitschland tegen Japan. 22 Oogst, Oostenrijk tegen Japan. 28 Oogst, Oostenrijk tegen België. 30 Oogst, Piusland tegen Turkije. 2 November, Engeland tegen Turkije. 2 Novsmber, Frankrijk tegen Turkije. 2 November, Servië tegen Turkije. 1915 23 Mei, Italie tegen Oostenrijk. 20 Oogst, Italie tegen Turkije. « 4 Oktober, Kusland tegen Bulgarije. Ï6 Oktober, Engeland tegen Bulgarije. 16 Oktober, Servië tegen Bulgarije. Î6 Oktober, Frankrijk tegen Bulgarije. 19 Oktober Italie tegen Bulgarije. Stedeipe m Boitenbevolking Meer dan cens waren wij pvjnhjk getrof-fen in 't discuteeren met onverschillige of onbewuste arbeiders, en wel door 't ge-wone gazegde, wij trekken ons "eene poli-tiek aan of... 't is toch maar om aan 't schotelken te zitten. Do verschillige gebeurtenissen in deze treurige période slaan geheel en gansch den bodem in, der dwaze argumenten van den onverschilligen alleenstaanden werkman. Dagelijks bewijzen de verschillende voor. vallen, de eindelooze reeks klachten, dat de werkman, door aan geene politiek te doen, zich zelven wurgt, erger nog, dik-wijls door zijne misdadige onverschillig-heid, onrechtstreeks het ongeluk, het lijden van vrouw en kinderen veroorzaakt. Wij zeggen onrechtistreeks, of beter, zonder hij het zelf beseft. Wil men het bewijs. Vergelijkt den toestand der werkersbevolking eener vrijzin-nige stad en dit eener buitengemeente waar het woord van priester of kasteelheer als wet gelden, en het verschil is zéo schreeuwend, is effenaf terugstootend bru-taal.Nemen wij Gent als voorbeeld. Het overgroote deel der werkende klas, als bewuste arbeiders, wist door langen strijd en opofferingen eene zekere macht te verwerven in de openbare besturen. Terwijl men op sommige buit-ens gevoel-loos is voor de somtijds vreeselijk dier» aangrijpende ellende der arbeidersbevol-king, ziet men hier in de stad aile pogin-gen aanwenden om het lot onzer klasse te verzachten en te heelen, voor zooveel het in de tegenwoordige omstandigheden mo-gelijk is. Zeker is de toestand onzer gentsche ar-beidersbevolking weinig rooskleurig, ja somber en somtijds vreeselijk, doch hoeveel akeliger is hij dààr, op het platteland, waar de boerenarbeider alleen staat, somtijds maar al t« veel overgeleverd aan den willekeur en grillen van hen, die hij in zijne gedweeheid en onbewustheid aan-duidda om ook de belangen van hem, zwakken alleenstaanden werker te beharti-gen.Welke pijnlijke bifctere smart moet het gemoed van den buitenwerkman vervtillen, als men de reeds maandenlange opeensta-peling van klachten in «Vooruito nagaat. Ach, wat droevige ontgooeheling voor hem, den proletariër van den buiten, die zoo naief en bijna Liindelings geloofde aan hen, die ons socialisten altijd afsebilderden voor al wat slecht was, als d» vijand van zijn... geloof. Doch hij heeft begrepen, het gevoel van opstanding, de kreet van vertwijfeling, die het proletariaat van den buiten bij monde van «Vooruit» tôt de openbare opinie richt, bewijst hunne opkomende bewustheid en besef van eigenwaarde. Eindelijk zijn zij verbroken, de knellende banden, die den noesten en altijd zwoegen-den veldarbeider versmachtten. De voortijds dorre bodem van Vlaande-ren, nu door zijn zweet en bloed tôt bui-tengewone vrnchtbaarheid geklommen, schenkt niets aan den zwoeger van den buiten. Ailes voor den rijken genieter, voor den werker, de ware voortbrenger, in deze kri-tieke oogenbiiirken, een onderstand zôô, op zulke wijze, dat het slechts kan vergeleken worden als een soort aalmoes. Doch ailes heeft een einde, niet meer zoo hopeloos als vroeger. maar met den blik gericht en naar 'V voorbeeld zijner socia-listische kameraden van de stad zal hij begrepen hebben, de lang verstooten land-werkman, dat zijne redding slechts af-hangt, niet van mijnheer de baron of van mijnheer de paatoor, maar van hem en zijne klasse zelve. Ja, de heeren die den hoogen toon voe-ren op onzen zoolang sluimerenden buiten, weren met aile middels de socialistische lektuur. Ja on3 blad «Vooruit» zal nijdig "hebben te kampen om zijn werk van ont- voogdin?; en ontslaving van den kleinen bui-tenstand voort te zetten, doch de bres ge-schoten in het versterkte kamp van den duo, priester en kasteelheer is te groot, de socialistische vloed zal de kleine beek tôt een machtige stroom vormen, die onweer. staanbaar zal wegrukken, al deze vijanden van licht, vijanden van de verdrukte bezit-iooze arbeidende klasse. A. Huyghe. Het nieiiwe wereldleel Als niet aile teekenen bedriegen staan we aan den drempel van een tijdpork van economische ontwikkeling voor Canada, groo-ter dan welke dit reusachtig gebied in de jonge geschiedenis van zijn bestaan heeft aan te wijzen, en vol van onbeperkte moge-lijkheden van bloei, die zoowel voor het land zelf als voor het Britsche Imperium in het algemeen, nieuwe perpectieven ope-nen.De oogst van dit jaar belooft de grootste te zijn, dien Canada ooit heeft gekend, niet alleen wat het totaal betreft, maar ook — en dit is een belangrijke factor omdat het op verbetering in de methoden van land-bouw wijst — wat betreft de gemiddelde op-brengst per acre. De tarweoogst voor geheel Canada be-draagt 308.839.800 bushels, met een gemiddelde opbrengst van 23.78 bushels per acre. Verleden jaar was de oogst 161,280.000 bushels, zoodat de vermeerdering 147.559.800 bushels of 91 pet. bedraagt. Ook de record-oogst van 1913 van 231.717.000 bushels wordt nog met ruim 77 millioen bushels of 33 pet. overtroffen. De gemiddelde oogst der jaren 1910-14 bedroeg 196.026.000 bushels. De oogst van dit jaar overtreft dit gemiddelde van 5 jaar met 59 pet. 1 bushel is omtrent 30 kgr. Ook de haveroogst is ongekend hoog. Hij wordt geschat voor 1915 op 488 millioen bushels, met een gemiddelde opbrengst van 42.04 bushels per acre. Het leeuwenaandeel in den oogst leveren de provincies Manitoba, Saskatchewan en Alberta; van den totalen tarweoogst van bijna 309 millioen bushels brengen deze due provincies bijna 258 millioen bushels op, tegenover 141 millioen verleden jaar. Ook van haver zijn zij de belangrijkste produc-tieplaatsen : 301 millioen van het totaal van 488 millioen bushels. Voor de verscheping dezer gra-anvoor-raden zijn 12 nieuwe stoomschepen bij de reeds bestaande toegevoegd. Maar niet alleen de landbouw, ook de nijverheid begint zich beter te ontwikkelen : het mijnbedrijf, de smeltbedrijven, de hout-zagerijen toonen teekenen van krachtigen vooruitgang. Ten slotte wordt ook de bewerking der grondstoffen in het nog jonge land ter hand genomen. De Canadian Zinc Cy, een stich-ting van de Weedon Mining Company, heeft een zinkfabriek opgericht met eleetrische installatie, welke weldra haar werkzaam-heden zal beginnen en, hoewel voorloopig, nog Amerikaansche grondstoffen verwer-kend, binnen enkele maanden, naar men verwacht, haar eigen grondstoffen zal ge-bruiken, gedolven uit de mijnen, die de maatschappij in Nottingham, Quebec, bezit. Indien de twee factoren, die Canada meer dan iets anders voor zijn ontwikkeling be-hoeft : menschen en kapitaal, zich na den oorlog niet laten wachten. gaat het land ongetwijfeld een groote toekomst tegemoet. Een keerpunt in ons Lager Onderwijs door FK. DE COSTEIl Bcstnurder der Oui- en Noschoolsche Werken van de Slad Gent —f~EP ■ — (Vijîde vervolg) Door het uitbreiden der auto-, velo- en ^otocycleUennijverheid wordt gemakke-jjik gelegenheid verschaft aan de jonge-'ingen een ambacht te leeren ; de nieuwe uitvindingen op gebied van electriciteit verwarming werken dat ook in do hand. ^ De reden daarvan is deze : In de ver-ffMllende beroepen onafhankelijk van Qen fabrieksarbeid zijn de loonen sedert 10-tal jaren sterk geklommen en de ^ngelingen kunnen door middel liunner t 'jsi';waarnheid hooger opklimmen dan in | ûs fabrieknijverheid. _ de fabrieknijverheid hangt ailes af Vln het wegzendsn of het weggaan der Werklieden of het sterven hunner kame-I j'stian om op te schuiven en zoodoende i^ne loonen te zien siijgen. Us ouders wier kinderen, na de koste-I .302e 'agere school, ook kosteloos onder-! '• 0s kunnen genieten in den vierden j ôraad op de betaaîschool, denken natuur-meer hunne kinderen naar de rli°'iek te zenden, tenzij droeve omstan-I '-'oadâû in de famiiift zir.h voordedeiU door het afsterven van vader of moeder of andere niet voorziene rampen, die het huisgezin kunnen teisteren. Waarom? Niet omdat de fabrieksarbeid van minder waarde wordt geacht dan voorheen 't geval was tusschen am-bachtslieden en fabrieksarbeiders, maar om de reden hierboven aangegeven. » * * * Het geldt dus vooral en vooraf eene zaak van zeer begrijpelijk eigenbelang bij de werklieden en daarom wilden wij zulks met cijfers gestaafd zien. Wij wilden weten of eene vergelijken-de loontabel voor fabrieks- en werkhuis-arbeid in 't voor- of 't nadeel der fabriek uitviel en vroegen om de loonen op 15, 20 en 25 jarigen leeftijd. Deze tabellen bestaan niet, maar wer-den bereidwillig opgemaakt door de syn-dikaatssecretarisïen der Werkliedenpar-tij. Zij deden aanmerken, dat een gelijke loonschaal niet beskat voor de nijver-heidsinrichtingen van denzelfden aard te Gent, zoodat men dikwijls een midden-cijfer heeft moelen nemen. Ziehier deze tabellen : K ATOENNLJVERH EID KANNEN Spinnerij: Leerlingen per week fr. 6.00 Van 13 tôt 15 jaar » » » 10.00 » 15» » 17 » » » » 14.50 » 17 » 20 » » » » 16.25 » 20 » 23 » » » » 21.50 Daarna wordt men spinner met een loon, volgens de mekanieken en het afgelegd . w.wrJs» Kaarderij: Van 13 tôt 15 jaar per uur fr. 0.17 » 15 » 17 » » » » 0.19 » 17 » 20 » » » » 0.22 » 20 en méer > > » 0.27 Men wordt daarna chef-batteur aan fr. 0.23 en fr. 0.30, bijslijper aan fr. 0.32, tôt slijper aan fr. 0.35 per uur. VBOUWEN Continues: Van 13 tôt 15 jaar per week fr. 9 à 10 » 15 » 18 » » » » 12 » 14 » 20 en méer » » fr. 16, 20,23 Kaarderij: In dezelfde verhouding, doch de volwasse-nen gaan tôt 25 fr. VLASNIJVERHEID per week Aftrekster-spinster, 15 jaar, fr. 10 > » 20 » » 17 à 21 » » 25 » » 17 » 21 Slotmaker-Hekelaar, 13 jaar fr. 10 * b 20 » » 21 à 21 » » £5 » « 21 » 24 Hoopreeisje-haspelaarster, 15 j., fr. 8 à 9 » » 20 » » 15 » 22 » » 25 » » 15 » 22 Loopjongen-arbeider, 15 jaar, fr. 10 » » 20 » » 17 à 20 » » 25 » » 17 » 20 MET A ALB E WERK ER S (Groot nijverheid) Mouleerder3, 15 j., per uur fr. 0 10 à 0.15 » 20 j., » » » 0.20 » 0.28 » 25 j., » » » 0.28 » 0.35 Draaiers, 15 jaar, per uur » 0.10 » 0.15 » 20 » » » » 0.16 » 0.30 8 25 a a a b 0-30 » 0.40 Paswerkers, 15 jaar, per uur » 0.10 » 0.15 » 20 » » » » 0.16 » 0.28 » 25 » » n » 0.28 » 0.35 Plaatwerkers, 15 j., per uur » 0.09 » 0.12 » 20 j. » » » 0.15 » 0.27 » 25 j. » » » 0.27 » 0.35 Smeders, 15 jaar, per uur » 0.05 » 0.12 n 20 » » n » 0.18 » 0.28 » 25 n » » » 0.30 » 0.36 Ketehnakers, geen leerjongens van 15 jaar. » 20 j., per uur îr. 0.22 à 0.25 » 25 j., » » » 0.30 » 0.33 Nota. — Dit zijn de loonen van de vak-mannen, die de beroepsschool niet gevolgd hebben. De leerlingen der beroepsschool beginnen tegenwoorcîig met 0.20, 0.22 à 0.25 fr. per uur volgens het werkhuis. (Kleine werJchuiien) Mouleerders, 15 j., per uur fr. 0.05 à 0.10 » 20 j., » » » 0.15 » 0.28 « 25 j., » » » 0.S0 » 0.38 Draaiers, 15 jaar, per uur » 0.05 » 0.10 » 20 » » » » 0.20 » 0.32 » 25 » » » » 0.32 » 0.45 Paswerkers, 15 jaar, per uur » 0.05 » 0.10 » 20 » » » » 0.20 » 0.35 » 25 j., » » » 0.30 » 0.43 Plaatwerkers, 15 j., per uur » 0.05 » 0.10- » 20 j., » » » 0.20 » 0.30 » 25 j., » » » 0.30 » 0.33 Smeders, 15 jaar, per uur » 0.05 » 0.10 » 20 » n » » 0.25 » 0.35 » 25 » » » » 0.35 » 0.45 Stovensmeden, 15 j., per uur » 0.05 » 0.12 » 20 j., » » » 0.15 » 0.25 » 25 j., » » » 0.25 » 0.30 Nota. — Het gemiddeld loon is eenigszins hooger in de kleine werkhuizen voor_ wat aangaat de jongelingen van 20 à 25 jaar; maar de arbeid is ook rwa.arder^ HOUTBEWERKERS 15 j aar 20 j aar 25 j aar per week per uur per uur Schrijnwerkers 1.50 fr. 0.30 fr. 0.47 fr. Meubelmakers 1.50 » 0.36 » 0.50 » Pianomakers 1.50 » 0.40 » 0.45 i> Behangers 1.00 » 0.35 » 0.44 n Vergulders (kadermakers) 2.50 » 0.37 » 0.45 » Rijtuigmakers(kas) 1.00 » 0.40 » 0.55 » Modelmakers 1.00 » 0.30 » 0.45 » Beeldhouwers (ornementen) 0.75 » 0.30 n 0.42 » Houtdraaiers 1.50 » 0.32 » 0.46 » Stoelmakers (gem.) 0.75 » 0.26 » 0.42 » VOEDINGSNIJVERHEID Bloemmolens: Mannen: 3 à 3.50 fr. daags. Uitvoerders: 0.05 fr. per zak. BroodbaJckerij: Bakkersgasten (bij bijzonderen) 1" gasten: 35 à 45 fr. per maand 2° gasten : 25 à 30 f r. per maand 3° gasten : 20 à ,30 fr. per maand Een andere recks winfc van 2.50 à 2.75 fr. daags plus den kost bij kleine patroons. Groote private bakkerijén (méer dan 3 werklieden): 28 à 31 fr. per week. Cooperaticven (volledige mekanische in-richting) betalen per oven van 100 brooden: . van 0.98 fr. à 1.10 fr. Cooperatieven (halve mekanische inrich-ting): 1.25 fr. à 1.30 fr. per oven. Pasleibakkerij : Eerste gast: van à0 à 140 fr. per maand plus kost en inwoning. Leerlingen: van 18 à 22 fr. per week; meer bekwame werklieden: 25 à 35 fr. per week. tW ordt \crvolgd^ ^J1T îaar — N. 299 Prijs per nommer : yoor BelgiS 3 centiemeïï, voor den VreemdeS oentiemea Velofooîi s Rgdactie 247 " i^ministiratie ^845 Woensdaq27^CT0BEB. 1

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.