Drateîer-Uitgeeîster Sans: Maatschappjj H ET L1CKT bestuurder » y. DE V!SCH. Ledeberg-Oent . . REDACTiE . . ADMiNISTRATlE ÎIOOGPOORT. 29» GENT VOORUIT Orgaan der Belgische Werkliedètipartij* — Versehijhenda affe dagen. ABONNEMENTSPRUS* BELGIE Orle maanden. . . , , fr. 3.29 Zes masridea « . , , . fr. 6 SO Een jaar. ...... fr. 12.S0 Meo abonneert rich op &Hc postbsretfîsa DEN VREEMDE Orle «noasidet» îdagclijk» verzonden). ...... fr. Ù.73 Treurige verschijnselen De oorlog verwekt in aile landen veel stoffelijke schade en veel ondergang. Dat is algemeerï gekend en bekend. Maar de krijg heeft ook een ander gevolg, namelijk dat hij vele menschen geestelijk aantast, wier hersens op hol gaan. Zoo ontvingen wij in veertien dagen tijd twee brieven. De schrijver ervan beweert een kruis gezien te hebben in de lucht, een kruis dat te voorschijn kwam uit eene glinste-rencîe s ter. Een weinig later zag hij den geest der dood, honderde meters groot, gewapend met de traditioneele zeis. Dit gebeurde den 6 September. Nu den 13 October, een goed half uur na-dat de zon vvas ondergegaan, verklaart hij een rooden vuurbol gezien te hebben, die beurtelings de gedaante der onder-gaande zon of der maan aarmam. De man verklaart ons geheel ernstig, dat zulks geb urde om 5,45 ure des avonds en dit ailes goed zichtbaar was voor vele menschen.. Dit ailes aanziet onze briefwisselaar als de wonderteekens, die volgens de H. Schriftuur het einde voorspellen. Wij dringen niet verder aan. Iedereen zal die houding naar ver-dienste beoordeelen en met ons beslui-ten dat zulks aan waanzin grenst. & sfc % Ongelukkig genoeg bepaalt dat. waan-.zinnig bijgeioof zich niet bij dat enkel fcit en met alleen bij Gent.. Zoo verzekerde men ons dat verschei-dene Engelsche dagbladen geheel ernstig gemeld hebben, dat St-james, d'e patroon van Groot-Brittanië, Engelsche loldaten beschermde. IEn men neme wel in acht dat men hier voor geen personen, voor geen en-keling staat, maar voor een deel der pers, die schrijft voor een beschaafd, geleerd publiek dat ailes wat practisch en klaarziende is in aile wereldsche za-ken.En wanneer wij aandachtig rond' ons Wikken, stellen wij meér verschijnselen vast. Zoo weten wij dat de vrouvven die haar brood verdienen met de kaarten te [ leggen, nooit meer geld gewonnen heb-| ben dan den dag van heden. Daaronder zijn er menschen van aile standen, personen die vroeger met d'e kaartenlegsters den snot dreven en nu tôt haar hunne toevlucht nemen. Wij zien ook dat de godsdienstoefe-iningen nooit talrijker bijgewoond werden dan sedert den oorlog, hulp afsmee-kend van boven. Dat feit is natuurlijk. Al die lied'en, die in gewone tijden de kerk weinig of niet bezochten, hebben eens geleerd dat er een almachtige, algoede en alwijze God \Vas. En 't is nu in hunne onzekerheid, in hun verdriet en hunne wanhoop dat ze zich tôt dien God, in zijne kerk wend-en, hem biddend en smeekend om nieuws van hun zoon, van hun broeder, van hun echtgenoot ; hem te voet vallen om ver-troosting en vrede. Die aandrang naar de Godheid is geheel natuurlijk. De geloovigen redeneeren, instinkt-matig : Wij gelooven in God en als er ooit een oogenblik was waarin hij zijne macht mo'est toonen dan is het nu. Wij willen die menschen dat niet be-letten, zelfs niet afraden of hun gedrag afkeuren. De uitslag hunner pogingen zal vol-doende zijn om hun de oogen te openen. Ma.ar wij roepen de aandacht onzer partijgenooten op die verschillcnde on-gewone mamfestaties. Zij toonen dat elke oorlog voert tôt eene stoffelijke en eene geestelijke reactie of âchtèruitgang. Op ons rust de pheht daartegen in te werken. Wij moeten ons best doen om gezonde denkbeelden in te pompen aan de bevolking. Want wij staan nog niet alleen voor eene opflikkering van waanzin en bijgeioof, wij staan ook voor den dreigenden triomf van het pessimisme of der zwart-zienerij.De wereld is niet te redden, niet te verbeteren ; de menschen waren slecht, zij zijn slecht en zij willen het altijd blijven. Voor de menschen is zulks eene na-tuurwet.En 't is hier dat de schoone roi van den sociaal-demokraat begint, om aan te toonen dat al de oorlogen een econo-mischen ondergrond hebben, die kan en zal vérdwijnen door den triomf van het socialisme. En met de oorlogen verdwijnen dan ook de slechte stoffelijke, verstande-lijke en zedelijke gevolgen, die zij met zich brengen. F. FI. Voor de Spoorwegbeambten De toesta.nd der Belgiache Spoorwegbe-arnbten en agenten wien tôt heden, sedert de bezetting, geen bozoldiging was uitbe-taald, is thans geregeld. In overleg met de Duitsche overheid za.l de « Société Coopérative d'Avances et de Prêts ». welke ge vestigd is te Oratoriënberg, — maandeliiks aan deze beambten een voorschot op hunne salarissen uitbetalen tôt een maximum van 60 %. Eckter is eene dergelijke toegestaan aan het personeel en de werklieden, die zich niet in België bevinden. Staten waar-op naam, bediening met juiste opgave der werkzaarnheid vermeld staan, alsook de dienstplaats en de huidige woonplaats, van al de leden van het personeel, moeten voor-gelegd worden. De «Samenwerkende Maat-schappîj van Voorschotten en Leeningen > staat onder het toeiicht van den heer Pa-chammer, referendaris en algemeen ge-heimraad, die zich ; n.dere beambten uit het Duitsche bestuur gèkozen, kan toevoegen. De convenue kwam op 8 September 1915 tôt stand en is door Vrijheer von Lut® on-derteelcend, die in zijne ènderrichtingen bijzonder de aandacht vestigt op de veror-deningen van 14 en 15 Augustus 1915 aan-gaande de te nemen maatregelen om de werken van openbaar nut te doen uitvoe-ren, en verklaart, dat de aldus gedane voorschot en leeningen, volgens de omstan-digheden, als ondersteuning zullen be-sçhouwd worden in den zin dezer verorde-ningen. Onafhankelijk van de beambten der Belgische spoorwegen, staat de conventie eveneens het uitreiken van gelden toe aan do beambten en werklieden van de admi-nistratie der Koloniën en aan die van den Congostaat.aan het civiele personeel van de Militaire School en de Krijgsschool. van de Nationale Schietplaats en vao het Centrale Magazijn der Burgerwac'ht, van het militaire Auditoraat en van de genie- en artil-leriekorpsen.Sedert verleden woen<?dag, 20 dezer,heeft de maatschappij van Leening en Voorschotten in afwachting dat de formaliteiten geheel zullen geëindigd ^czen, eene voo^loo-pige bstaling gedaan, zijnde het vierde ge-deelte der toegestane maandelijksche toe-lage. De Kolenmijnen in de Kempen De oorlog heeft niet kunnen beletten dat de voorbereidendp/ werken voor het nanleg-gen van kolenmijnen in de Kempen, met aile krachtdadigheid voortgezet worden. Op het groot wcrk'van Winterslàg, te Genck, komt men de laatsts har.d te leggen aan den zoogentiamden radertoren, t'erwijl het groot ophaalrnachicii reeds gedraaid heeft. Herinneren wij dat het in een der putten van Winterslag was, dat men, op -1 Oogst van verleden jaar. op eene diopte van slechts 480 meters, de veronder'stelde kolen-làag bereikte, die genoeg zal opleveren om al de onkoaten te dekken. Binnen een paar maanden zal de aanp.i-lende put van het werk van diepte zijn en dan zal de loonendo exploitatie kunnen aangevangen worden, onder de verzekerde waarborg cîat zij groote winsten zal opleveren — voor de aandeelhouders. De vakmannen verzekeren dat men toe-komend jaar regelmatig kolen zal ophalen uit de zeer ondiepe mijnen van ]V interdit g en. dat een jaar later de kolenvoortbrengit aldaar zeer groot zal zijn, met betrekkelijk geringe exploitatiekosten. De grond zal dus goud sweeten voor do eigenaars van Winterslag, waar de eerste mijn in voile werking zal ziin, en dat zal eens aanzienlijke aanmoediging zijn voor de heeren die hun geld «wagen» in de zes an-dere exploitaties die in de Kempen reeds aaugelegd zijn 1 Na de werken van Winterslag moet er eerst ge^proken worden over deze die aan gevangen zijn te Beeringen. Daar heeft men in den eersten put de kolenlaag aan-getroffen op eene diepte van 500 meters, zooals de boringen aangetoond hadden. Men is daar zoo gerust over het slagen derr onderneming dat men zonder aarzelen Le-gonrien is aan den tweeden put en wel met verdubbeld personeel. Vervolgens moet men spreken over de even grootsch aangelegde werken van Lim-bourg-Meuse te Eisden, vlak bij de gekana-liseerde Maas, waar de correspondeerenda putten reeds eene diepte van 150 en 200 meters bereilct hebben en waar men met stelsel-matige haast doorwerkt. Aan do werken van de Liégeois delft men ook met haast en daar is men verze-kerd dat men zoo diep niet zal hoeven te gaan om de rijke kolenlaag aan te treffen. Op de werken André-Dumont is men de onverwachte moeilijkheden bij het delven nog niet te boven gekomen. Men heeft er voorloopig ailes stilgelegd en de vakmannen ter hulp geroepen voor een nauwkeuri-ger onderzoek over den aard van den grond en den ondergrond. Het kan echter niet anders of de rijke kolenlaag moet daar omtrent op dezelfde diepte aangetroffen worden. In de buurt werkt men druk voort aan het delven der putten van den Zolder, eene plaats waar de kolenlaag, volgens den uitslag der boringon, niet dieper kan liggen. Overal rond de werken wordt er even druk gebouwd aan werkmanswoningen en andere. In de vlakten worden straten ge-trokken en komen dorpen of kleine steden tôt stand, die zieh met de exploitatie meer en meer zullen uitbreiden en volledigen, om eene heele werkersbcvolking op te nemen. Zoo te midden van de moeilijkheden dos tijds zorgen do kapitalistcn met koortsach-tige haast voor hunne belangen, voor hunne geldwinning, en wij hopen dat de massa der arbeiders zich de les ten nutte zal ma-ken, dat zij zich voldoende zal organiseeren om ook hare belangen te verdedigen, haar loon hoog te houden bij eene uitbating der natuurrijkdommcn die feitelijk den eigen-dom der gemeenschap zijn. De nieuwe toostand ln Mexico Na eene lange reeks van burgeroorlogen doorgemaakt te hebben, heeft Mexiko ein-delijk een staatshcofd gekregen... Dat wil zeggen, dat de amerikaansche Staten, na gemeen overleg bssloten hebben den heer CarraJiza als regelmatig aangestedden voor-zitter der llepubliek te erkennen en te ondarsteunen. Ondervraagd door den mail van een groot amerikaansch blad moet de aldus in den setel geraakte Carranza in zijne voile waar-digheid onder meer het volgende verklaaici hebben: « Als ITuerta afgesteld was, was het het grondwettelijE stelsel dat» overwonnen had en dan vroeg ik aan Villa of hij met mij wilde komen onderhandelen te Havana ten einde eene duurzame overeenkomst aan te gaan. > Daar Villa zich destijds den sterkste v/aande wilde hij van eene overeenkomst van den vrede niet weten. Hij speelde met zijn kop, pleegde verraad en sleepte het volk naar een nieuwen, moordd.adigen en nutteloozen burgeroorlog, om na zijne i«g3aaregai»ifci)^*rai%^3jiaajK3^ nederlaag lafharlig te komen aandringiïfc op het houden van eene vredesonderhaida-ling.» Juist hetzelfde deed zieh voor met raal Zapata, en daarom zal er weldra s»*aa spraak meer zijn van een van beide. Wssr-om zou ik nog onderhandelen met zulk® machtelooze personen 1 » Francisco Madero heeft het met zijn leven moeten bekoopen dat hij nog sin* onderhandelen r: t zulke verraders. Had hij kort spel met hen gespeeld, had hij 0» aile beide den lande uitgejaagd, zooals hij het kon, c1 in hadden wij wellicht sedei-b lang vrede ^ehad en dan ware hij wellich* een staatshoofd geworden dat hoog in *a*-zien zou gestaan hebben bij onza natuur-volkeren ! » De verdedigers van het grondwettelijld stelsel gaan zoo onvoorziehtig niet te werk gaan. Zij gaan zich de lessen van het verleden ten nutte maken en doortasten, zonder zich te bekommeren om de avonturiera die er alleen op uit zijn om voort in troebel water te visschen ten nadeele van da £•-meenschap ! » Verder ondervraagd over den nieuwen koers en de beteekenis van de zoogenaamde mexikaansche Bevoiutie, verklaarde nieuwe président verder : « De mexikaansche Revolutie was in den vollen zin dos woords en in de allereersfc» plaats eene economische Revolutie, of bete* gezegd, de economische, industrieele ont-waking of herleving van het land. » In den tijd van Diaz werden de natuur-lijke rijkdommen van Mexiko uitsluitelijfe uitgebaat door zijne vrienden en handlan-gers, die slechts te spreken hadden ora allerhande vergunningen te bekomen. » Mexiko was bij uitstek het land der;-gunsten. Het waren de vrienden der meei-* termakers die er ailes konden binnen »al-men en ongehoorde winaten verwezenfijk-' V ten, zoodat weldra de heele werkersbevol-king in opstand kwam, zoodat de omwsnte-lingen weldra onvermijdelijk waren geworden.;► Het zijn de bevoorrechten van rroege® dis ons uitgescholden hebben als do inpal-mers van de openbare middels. Het spreeki van zelf aat wij veel geld nooclig hebbt*4 dat wij'zelfa om vreemde kapitàleu moetc». biddsn, waarvoor wij ook vergunninge* moeten toestaan. Maar met ons is het ro»r goed en altijd uit met de scliandelijke vo«r-rechten, met de gunsten, waardoor feluk-. zoekers in staat gesteld werden om hst voll$ te pluimen en fortuineD te verzamelen ! » Voor wat aangaat de schade, die doop vreemdelingen werkelijk geleden is tijdsna de laatste onlusten hebben wij het inziclil. scheidsrechtbanken in te richten, waarin zooveel vertegenwoordigers van rreeir.ds landen als eigenlijke Mexikanen zullen zeto-len, en van nu afaan is het zeker dat d» regeering aan allen de verdiende schsde-vergoeding zal bstalen zoodra hare middels het haar zullen toelaten ! » Gedu rende de laatste dagen hebben eeni-ge verspreids benden van mexikaanseh® revolutionnairen in den omtrek Va* Brownsville amerikaansche grensdorpe* ' aangevallen en zelfs eenige amerikaansch# soldaten gedood,maar Carranza moet maat-regels genomen hebben om daar kort spol mede te maken om weldra overal orde en rust te doen heerschen. Wat vernemen wij nu morgen? Een kserpunt in ons Lager Onderwijs door FR. DE C0STER Bestuurder der 0m- en Naschoolsche Werken van de Slad Geat —cgi— (Achtste vcrvoîg.) ^KRAïA. — Voor de loonen der pastei-. akkers werd gedrukt : (blad van 27e, 5e Mlom) leerlingen : van 18 à 22 fr. per week, P'us kost en inwoning; meer bekwame wer. lieden : 25 à 35 fr. per week, plus kost en mwoning. ^yeze voor beide groepen : per v.-ior de loonen der steendrukkers en cli-'-surs (blad van 28e, 5e kolom) is het loon Tan 25 a 30 fr. per WEEK, ïlsrils pas tn?î . ùeroepsstfekking !e Gent „ P® îdassën van den vierden graad, ;als tôt hiertoe te Gent werd op-t.i!3,; 7-iin toegevoegd aan de bctaal-, °«n : er zijn aldus drie jongens-^'ilseliolen. en acht meisjesbetaal-i n' ^ns^i*uut de Kerehove mee-waaraan een vierde graad is en ! kostelooze leerlingen der genof-en Worc^en er kosteloos op- kziënd6, dat er voor de jongens el-k ,s.?(e eSenheid is hunne studiën voort - ''tten en daarbijt dat een groot deci der leerlingen van beide geslachten na de kostelooze lagere school gaat werken, ja, zelfs niet eens in het lioogste studie-jaar komt, kan het getal klassen van vierden graad thans nagenoeg als voldoende worden beschouwd. Van 't oogenblik dat leerplicht in voe-ge treedt, zal dit getal klassen moeten vermeerderen, want de kliënteel is tôt veertien jaar verbonden; Het komt er nu op aan de inrichting van den vierden graad op degelijke wij-ze tôt stand te brengen en, de beroeps-strekking eerbiedigend, door geleidelijke hervorming van de bestaande klassen, te geraken tôt een geheel, dat waardig is van eene stad als Gent. Maar vooreerst eene bemerking : Wat zal men doen met de huidige be-taalscholen? Zullen zij voor haar vier. den graad hetzelfde onderwijs blijven geven, opgevat volgens het thans bestaande leerprogramma, of zullen zij ook den nieuwen weg opgaan ? Volgens ons mag hier niet geaarzeîd worden. Indien het al niet zeer prijzenswaard is, dat de kinderen als klasse worden verdeeld in rijk en arm, zoo zou het ook niet aan te nemen zijn, dat ook, voor wat het onderwijs betreft, de kasten-groepeering werde voortgezet. En zie, ons geloof in de degelijkheid van onder-wijs-geven met de nieuwe strekking is zoo vast, onze overtuiging, dat de nieuwe vierde graad hooger staat dan de huidige als opvoedend werktuig, is zôo innig, dat wij het nadeelig zouden vinden in pedagogisch en sociaal op-zicht, indien de begoede standen den invloçd ery.aa moesten ontbarejn. ^ i Al moest men alwesr tegen een dwaal-begrip ten velde trekken, toch zou men het moeten doen ondanks al den eerbied, welken men verschuldigd is aan de vrij-heid van den vader. Overigens als grondw&arheid moet gelden, dat de lagere school niet specia-liscert ; dat ze voor al de leerlingen een onderwijs geeft.hetwelk den geest opent en tegelijk het hanteeren vergemakke-lijkt van de drie sleutels, v/elke de Belgische Onderrichtsbond in zijn wapen voert : lezen, schrijven en rehenen. Na de lagere school, na de acht jaren alzijdige ontwikkeling onder hare hoe-de, is de tijd gekomen om aan eene be-paalde richting te denken. En wie zou durven beweren dat het onderwijs in den vierden graad, uitsluitelijk practisch opgevat en geleid, schadelijk zou wezen zelfs voor degenen, die hoogere studiën willen doen ? Is het niet eene algemeene en tevens gegronde klacht, dat meestal de universitaire opleiding nog te veel tijd aan theorie verspilt? Hoe zou dan eene prac-tische werking gedurende twee jaren te versmaden zijn ? Wat men leert en toepast kan alleen blijvenc! werken, en waar men het ge-lcerde onmiddellijk door hand en 00g nagaatj zal men heilzame uitslagen ver-krijgen.Na de vier graden kan het, onderwijs voortgezet worden op beroeps-, nijver-heids-, handelsschool of tndere onder-wijsgestichten, ofwel zal onmiddellijk de weg naar werkhuis of fabriek worden topgegaan# il* ' Het kan overbodig zijn hier een gansch leerplan in bijzonderheden te beschrij-ven. Alleen de geest van 't onderricht worde aangegeven. Weze het dan nog eens herhaald, dat de praktijk de eereplaats zal bekieeden, en dat dank aan den handenarbeid de spreuk : «de school voor het leven» om-gezet worde, zooals de heer Vogel, bestuurder der scholen van Brussel, het zoo juist uitdrukte, in : « het leven in de school ». Moet men niet dikwijls het verwijt ui-ten, dat er in de les van opstellen niet opgesteld, in die van rekenen niet gere-kend, in die van metriekstelsel niet ge-meten en gewogen wordt, enz., omdat de theorie dikwijls, als tijdroovend ele-ment, al de krachten vergt van onder-wijzer of onderwijzeres, al de aandacht van de leerlingen ? Ware het niet veel beter wat méer het aangeleerde te kunnen cmderzoeken door middel van proefnemingen, dan ailes zoo maar woordelijk in het hoofd te pompen om er heel dikwijls weinig degelijks achter te laten ? Men moet maar eens nagaan hoe bit-ter weinig er overblijft van de met veel moeite verkregen kennis. Het streven naar eenvoud in het onderwijs, maar te-zelfdertijd meer waameming en bijge-volg meer zelfwerkzaamheid zou de aangewende pogingen ten goede leiden. Wie durft beweren, dat de leerlingen zelf gemakkeiijk den weg zullen vinden bij 't verklaren van rekenkundige en meetkundige thearema's, bij 't oplossen van problema's, als deze niet goed is . aansewezen, tôt vervelens toe berhaald, en van buiten gekend is ? Over een knap ingenieur hoorden wij eens de groote verwondering uitspr»-ken, dat hij, na enkele jaren de Hooge-school te hebben verlaten, nog zooveel af wist van de demonstraties in de int-thesis ! Wel een bewijs dat er niet veel overblijft van al de fel geblokte theorie en men daarom zeer verstandig handelt, althans en beslist uit de lagere school, en dus ook uit den vierden graad, hek afgetrokken onderwijs te verbannen. Het doel moet zijn : geregeld en stand-vastig op practische wijze door de le.er lingen te doen werken, de leeraars kel optredend cm te richten en te steu-nen waar de krachten te kort schieten. Zelfs voor degenen, die hun studië» willen voortzetten, zal die practische ba-zis hoegenaamd niet schadelijk v^ezen voor de toekomst. Integendeel ! O het verleden, de zoo lang gevolgd* manier van onderwijzen, houdt ons ia de ijzeren vuist der gewoonte gekneld, zoodat wij nog niet durven heelsmaal afbreken met den sieur. Het komt er op aan te durven 1 Daarbij, er is hier toch sprake van d* uoZ&sschool. waarvan de overgroot# meerderheid, ja de algeheelheid der bevolking, later met « werken » het dag«-lijksch brood moet verdienen, en... dan vallen aile afleidende nevenbeschouwin-gen.Er môet, zoo men een voldoenden uitslag bereiken wil, volgens den moder-nen tijdgeest gewerkt worden. De vierde graad weze een laboratorium voor de to£JsftItt§U£§ werklieden. IWordt "^ïT' «aar -» Prijs per nsiamar : voor Balaie 3 ceatiemen, voor don Vreemde û coafiomea Tatiafoon s Radactie 24Ï » Âdminîsâra-ïie^B^i 30 OGTQBEK 1 9tI

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.