* Ie Jaargang. — Nr 3 Zondag, 28 April 1918. Prijs 10 centiem. HOE ZE -JNS VERACHTEN! — In elk besrhaaid land bestaat een klasse van menschen, die door hun rijkdom, Kunne hoogere kultuar, hua meerdere wetenachap. boven aile andere klaasen uitbliaken. Die klasse noemt men de leidende standen, oradat zij in elk land de arme menschen YOOf» lichten, ateunen en voortsiuwea en due leiden door hun voorbeeld, hunne aanmoediging en hunne werken tôt volkeopbeuring. — Hun sociale plicht niet alleen, maar ook de Godndienst schrijft dit voor t — De stoffelijke en zedelqke goederen dezer aarde zijn volgens de godsgeleerdçn ons maar tijdelijk hier op aarde toevertrouwd ora de ongelukk ge misdeelden te helpen. Dien plicht vervulien de leidende hjasscn overai elders. — In Noord-Nederland zoigt de m«ch-tige maatachappij : Voor '• Nut van t A'gemeen, datde werkende standen niet slafelijken arbeid alleen, maar ook lektuur, kunst, wetenachap, stil genoegea kenne. In Engeland veiaroederen de Lords in de «Toynbee Halls » van Londen met de armen van Whitechapel en Oldgate om door voordracht, fezellige vergaderingen, bcekerijen, wetenschappelijke en kunstwandeling de wroeters der aarde te helpen en het leven nuttiger en aangenamer te makett. — n Frankrijk ijveren tientallen van inrichtingen en stichtingen van allen «ard om door toenadering der rijkere klas-en, de armen eene betere Ievensbeschouwing en hooger leven te schenken. — Wat hebben de oerfranschte Vlas- en Katoenbarons aller parUjen voor ons arm Colk gedaan I Zij hebben, om zich van het gewone volk te onder sehei ien, eene vreemde taal, een klassentaal aangeleerd. om hunne luiheid in het aanleeren der volkstaal tevergoeden, hebben zij on» vormend onderwijs geschaad en de fcWooI niet tôt een midden waar men leert denlen, maar tôt een midden der ontvlaainsching gemaakt. — Zoo is eent dtepe kloof tusschen hooger en loger ontstaan ! — Nergcns bestaat eene aiistocratie, die meet verachting voor het lijdende en zwoegende volk voelt dan hier. — Na de omwenteling var. 1830, na dat te Ieperen in de Kazerne een brandstapel van de laatst gevonden Vlaamsche boeken was gemaakt, had ons volk als geestesvoedsel niets meer dan het verhaal : van Jelleken en Mieken en den A'maaak van Snoeck, — Hier bestond geen leesboek, geen boekerij, geene volksvoordracht, geen hooger onderwijs voor het volk! Ons werkvolk mocht niet weteo. dat er bniten honger, slavcn en iijden, iets anders op de wereld is; de vrije natuur, de zonne der poëzie en het gcluk der Zelfontwikkeling. — Wie gaf geestesooedsel aon ons oolk ? De F amingantenl die zelf arme jongens zijn, oit het volk gesproten en die haane weinige centen voor hua volk offerden. Wie ga£ oas volk het boek dat na de werkureu het leven komt te veraangenamenï Conscience, Snieders, Sleekx, Loveling, Styns, de voormannen der Flaminganten. Wie ati-htte de Volksboekerijen in Vlaanderen en sje de middelen tôt ontwikxeiing ter beschikkrng van onze Vlaamsche menschen ? Het « Davidstonds » en « Willemsfonds », de strijdkri.ngea der Flaminganten. Wie lichtte het hooger onderwijs voor ons volk in, om arme werkerskinderen een hooger leven te schenken ? De Flaminganten. — Wat daden de oerfranschte leidende standen? Hunne ik- en geaotzuchl en hua haat voor het Vlaamschsprekende kanailje belette hunae sociale roeping te vervullea. — Al wat ze deden In Vlaanderen, was poiitieko inrichtingen begunstigen om de arme werkers door hunnen politieken dwang te lijmen, te verdeelen en machteloos te maken, ont te eindigen met het vangen der arbeidsleidera in hunne politieke geldaetten. — Volk oan Vlaanderen I Het is die klasse die ons in den oar og heeft gejaagd, blet bloed van duizenden onzer Vlaamsche jongens op hun geweten heeft. Met godsdienst of zonder godsdienst hebben deze uitzuigers van ons volk, aie «lleen hunnen geldzak kennen, ons allen persoonlijk geruïneerd en onze voikswelvaart vernietigd. Zij moeten Kapot in Vlaanderen ! Weg met de vertranschte deugenietsbende ! Leve de Vlaamsche f^emocratie i H DAGKLAPPER I -V—' --^r— —— APRIL Zondag 28e. — Sinte Clara van Kortrijk. 't Klinkt schoon in 't Vlaamsch, Klaar of Klaartje te zeggen in stede van Ciara. '\4aandag /9e. — Dood van Jozef Ronse, novellenschrijver, Detideimoade 1862' tynsdag 30e. — De Heilige Quirinus van Maastricht. —*t Is vandage meiavond, waarop men gewoon was de Mei te planten. MEI Wanneer de Mei is koel en wak Brengt htj veel koren in den zak, zeggen de Vlamingen, dp Duitschers en de Spanjaards, en de Duitschers zeggen ook nog : Is de Mei een hovenier, dan is hij ook een Boerken-Piezier. 't Schijnt dat 't woord Mei voortltomt van Maia, dat is de naam die de heidenen aan de natuur gaven. Karel de Groote heette ze W onnemaand. Jonstemaand, zooals men in heel oude almanakken nog kan vinden, en de Angel-Saxen zeiden Trimilchi, d. i. driemelk, oradat ze in de Mei-maand tôt driemaal toe per dag de koeien molken. Nu heet ze enkel meer Btoeimaand. Voensdog /e Mei. — Ste-Walburge. Men zegt in 't Vlaamsch Waubrugge, Bur-richje of Walleken. Ofschoon g<*en Vlaminge (ze was immers de dochter van den West-Saxischen koning, in Engeland, jaar 780) verbleef ze hier toch veel ten lande en in Duitschland. - Daarom ook moeten wij haar vermel-den. 't Is spijtig dat vve over zoo weinig plaats beschikken, anders zouden we over de heilige veel schoons kunnen verte'len. 'Oonuerdag 2e. — Geboorte van Karel Wit-huis, dichter, Amsterdam 1746. Yrijdag 3'. — Geboorte van Frans van Geert, tooneelschrijver, Gent 1786, Zaterdag 4'. — Dood van Rosalie Loveling, dichteres, Nevele 1875. De Afgelegde Weg y . f&cËen een Zieuer van ans Volk een kltun jaar g'eleaeu aan de>*erga<terde Via-toingen van Gent hadde gcz-egd; Hel)t jœoe<l! Birman enkele ma ancien zal die aan jborlcgsneurose lijdende l)ey©lking. die u «i\i liespot, bespiivvt en met ci-ood en ge-«rafigenis ireigt-, U met duizenden toejui. clic 11 on deji tt'ioml uwer zaaJc vveiisohert( Eulleai de grootste zalsn der stad uwe Éa«clestr'tjders niet kunenn bevatten en loJlàh daizejiden worklieden, burgers en tec'ileÛueelen, \rouwen en mannen van gHi? standen den Joop lier m do lucht door1 |t îti'alen ^Uipucn $n op de Vrijdà^. feiailct 7,weren. .!at zii Vkiaiideren trouvv bUjvATi toi U:c dood. dai» ;A/udea diie Via» (au' igœu ongeXo<^v.g tteii kop gcschud en SKixwa^H îi^W»ri: dnx>jner,.cKe «Uû «faaa'âies voor vVirka'JjiiiêI'5 adc-mt. En toch is dit ailes gebeurd! Wij hooren na dagelijkseh werkmen-schen, dàe ons vroeger zouden vergift.igd hebben, hun gelooi in de heropstandiiig van cm h volk belijden, wij zien duizenden, die vioegei met ijskou.de onverschillig-heid den strijd aanzagen, onze vergader-zalen vullen en juichen en jubelen om elke tiverwinning door ons behaald, wij voelen rond ons warme sympathie in den stt ijd, geloof in de toekornst, lioop op een be'ier en sehooner Vlaanderen. Hoe 'is dit ailes -veranderd! De tijd schijnt ons zoo ver af, toen onze eerste baanbrekers — eere zij nen — ver-sçliolen acftter atruikgewas met drie of yïer te zamen kwamen pm van Via an. deron's heropsta nding te droomen en plan. nen voor de loekomst te «rnedari. Zoo cindeloos verre schijnen ons de tij-den te ligg'en, toen met u.tnoodigingen a<»n gekeude Vlamjngen gestuurd, m het gcîiuia v'éfcjgad^iingcxî « or den bctcgii :a fot dan toe ongekende karaertjes en kroegjes, waar in allen ©envoud werd ge. redekaveId3over wat de toekomst van 't dierbaœ Vlaanderea moest zijn.. Als een sprookje klnikt het nu het v«r_ telselljo van de ' eerste propagandaprue-ven niet uitdeeling van enkele kleedertjes voor armé Ideinen en voedselverdeeling voor de giooten, om ze loch te lokkeu naar Jiet heilbrengende woord der eerste propagand.sten te konien luisteroa. Ik zie ze nog als ware het sleehts een dag geleden, ctte vergadering van den Gouwdag enkele maanden geleden, waar 200 Vlamingen uit aile gouwen bijeon waren om d'en gonwraad le kiezen en hoe vele onzer goede strijders bij het nennen der Tiehtteekening zien in boeken en kan. ten ver.soholen uit vrees hun beeld aan den loerenden franskiljonschen vijand prijs te geven, want 'aster, vervolging, broodrool en doodsbedreiging wachtïe lien. En nu, wat een heerlijk ontwaken! Fier toonen zij zieh, de duizenden strtjdera voor Vlaaiuiohe yolkskraeht, in openbare zalen, op strny t pti~ plein, het leeuvvkenop de_borst en dît hun stoute kijkers bfinkfc geestdrift, ovettniging en kraeht en zij zingert machfc.ge kooren van Vlaanderért's toekomst, Vîaanderen's volk en Vlaan. deren's rnoed. Geen volk ter wereld gaf ooi-t in derge-lijke omstaridigheden als geen sprankel van red<Jng glom. sleehts gevangenis en dood iedereri strijder aangrtjnsde, een voorbeeld van mannenmoed als het onze; honderd vooraanstaande geleerden tee. ketideri het Hoogeschool manilest, 5000 ondersteunden ze met- hunne handteeke. nirigen, 25000 werdeo bereid gevondein om île - eersto 5000 met hun ge.ziag van naam en a m ht. te dekken, 75000 hnld'igden den Raad van Vlaanderen bij de Volks-raadpleging, 100 duizend hebben sinds» diiân ons programma in aile sted.en en dorpen toegejaichl. Aan vrouw en kinderen, aan de zwarte toekomst, aan de sevarèn, daehten zij wel maar hun lieïde lot Vlanndoren ma akte zo tôt lielden. Heerlijke Vlaamsche Bewegingl Met zoo weinig hoop op uitkomst 85 jaar laaig weid zij gestredein. Zonder geld, zonder steun, zonder gevolg; maar iets schonkt gij ons volk: karakters. Die hebben het al gedaanl Door vlajnmende manifesten, uit de aloewaidâte overtuiging geboren, hebben onze praohtleiders ons a.rm en dom geliou. den volk uit zijne loome onverschilligheid opgezvveept, door tnedesleepende aanspra. ken. tMit-eiend vau bijtenden spot of zie. dende geestdrift hebben onze volks> sprekers de zielen gtfoerd ol de geesten waklcer gescliud; door zang en niuziek, doca voordracht ai kunst hebben onze» voorniannen de logge Vlaamscliô maésa geroard en overtuigd! Wij •/;: jn een heerlijk volk! Niemnnd kan jubalen a.ls wij om ons land: niemand kan werken als wij om een ldeaa); niemand kan ofloren als wij, ge* aondhoid, geld ein goed, tijd en rust Ornons taal, ons volk, ons recht! Dmmmeo van vijandexi hubben wij overwonnen: Kigen volk,, vei hasterd m â-'eriiocht, medestrlijdars, verdwaftld ot mieleid, zvvakkelingen in den slrijd, te voomchtig, te sluw, te gevaffineerd of te alwij^. Persoonlijke eerzucht liehben wij op zij gedrongen, de baatzucht dsr lauwen ver. îjdeld, latTe sehijm.lovauted bevoeiiten. Dat ailes is het werk enzer volkslei. ders, die betrouwen hudd. n in het volk, voor het volk dorsten optreden en met da't volk tlians zegev'ierein! Zoo moet. het voort lot Viaanderen daair staat, heeht en gaaf, onwrikbaar in der eeuwigheid! Voor de poliieke ontwcvgding van ons volk goven wij ailes: de sehoonste sefoo-len, de heerlijkste brokke'n onzer lotter. kunde, de beste mannen onzer weten. schitp! Lîiat Vlaanderen leven in zijne kracht, In zijne praeht en dan volgt a.ls van zelf de heropbouw onzer veru<etigde bescha-ving!Vki^ndervn waeht cri 't, , /^rjïtoeit aan 't werk, Vlaamsche Snieders! NEMO. DE BOERENBOND en Vlaanderens Zelfstandigheid De Hoofdraad van den Belgischen Boeren-bond heeft, naar mededeeling van het C. V. P., aan graaf von Hertling, kanselier van het Duitsche Rijk, een protest gezonden tegen de uitroeping van Vlaanderens zelfstandigheid. De intiige verhouding die reeds sedert jaren tusschen het hoofdbesluur van den Boerenbond en enkele leden van de Haver-8che regeering bestaat, verschaft een vol-doende verklaring van deze daad. « Dit protest werd ter sprake gebracht in eene zitting van den Hoofdraad, zonder dat dit puni op de dagorde voorkwam en dan nog in afwezigheid van enkele leden. Zoodat men niet eens mag beweren dat het protest « met eenparige stemmen » — zooals in het stuk voorkomt — door heel den Hoofdraad werd goedgekeurd. Onder de leden — zelfs in 't bestuur van den Boerenbond zijn zeer veel aktivisten, die, waren zij geraadpleegd, zich tegen dit protest stellig zouden verzet hebben. De priesters-aktivisten, die deel-maken van het bestuur der boerengilden kunnen nu tegen het besluit van den Hoofdraad niet eens in verzet komen, omdat zij zich daardoor zouden blootstellen aan vervolging vanwege het aartsbisdom. Het aantcl oprechte Vlaamschgezinden 's in den schoot van den Boerenbond zoo sroot, dat de Hoofdraad zelf over de rechtmatige eischen van het Vlaamsche volk niet durft heen stappen, doch zijn steilige overtuiging uit-spreekt « dat de Vlaamsche landbouwbe-volking in elk opzicht een overgroot belang heeft bij een eerlijke en voilecige oplossing van de Vlaamsche kwestie ; vooral in zake onderwijs van hoog tôt laag, bestuur, gerecht en leger ; maar dat die oplossing sleehts met grondwettelijke middelen moet worden na-gestreefd. » Dus hij meent —- en dit is de eenige reden van het protest —- dat wij ons doel kunnen bereiken met grondwettelijke middelen.De Vlamingen weten er van te spreken van de « grondwettelijke middelen » door de booswillige Belgische regeering toe* gepttt. Waarotn de VlaamschgezinÉn met een Duitschsn burgem rester willen b stuien De oude vijanden van ons Vlaamsche Volk, de franskiljons, zullen groot rumoer maken : ziet ge nu wat de Vlaamschgezinden beoogen ? Nu wer-pen zij het masker af. Zij wiilen de impalming van Vlaanderen door Duitschland voorbereiden : zij aanvaar-den een Duitschen burgemeester. Dit is niet waar : wij strijden voor een vrij onafhankelijk Vlaanderen en met deze kwestie heeft de benoeming van D?|iterK/»p Kurgf»rp«Mt-f»r fjfdlî-rende het tijdperk der bezetting niets te maken. Maar nu aan u, heeren franskiljons! Toen de heer burgemeester aan het franskiljons schépenkollege van Gent voorgesteld werd, wat verklaarde de heer Anseele ? De heer Anseele die als revolu-tionair-socialist zijn leven lang aile gedachte van vaderland en vaderlands-liefde afgebroken heeft om al de ver-standelijke krachten van 't Gentsche volk samen te trekken op het verheven en verzedelijkend gevoelen voor beef-stukken; die vijf-en-veertig jaren lang koningen, prinsen, aristokraten en kapi-talisten beschimpt, bespot, door den modder gesleurd en in woorden gerad-braakt, door den kop geschoten en opgehangen heeft, en nu dagelijks het borstbeeld van den koning kust, en voor hij slapen gaat het een kruisken op het voorhoofd drukt; en broederlijk omstrengeld met de katoenbarons van Gent tegen de volksgezinde Vlamingen te velde trekt, de heer Anseele zeg ik, verklaarde het volgende : dat hij en zijne andere gezellen er ten voile in toestemden met den Duitschen burgemeester de stad te hesturen maar met Vlaamschgezinden, dat nooit! Ziet ge wel heer Anseele dat ge nog niet gansch vergroeid zijt in die u vroeger zoo vreemde gedachten van vaderlandsliefde en koningsgezindheid? t Was toch uw eerste plicht niet waar beste vriend, van te vragen welke beteekenis die benoeming had? Was de heer Braun tijdelijk afwezig, er wâren burgers genoeg, katholieken zoo-wel als Iiberalen en ook socialisten die hem wel gaarne zouden vervangen hebben. De heer bur~emeester zou het in 't geheel niet onbescheiden gevonden hebben haddet gij en uwe franskiljon-sche gezellen eens gevraagd of dit soms niet beteekende dat Duitschland België voor goed als Duitsch gebied aanzag? en dat gij, in geval van ja, als overtuigde, vurige, geestdiiftige, gloeiende, kokende en ziedende vader-lander gansch natuurlijk, (van eigen of van Zfilfs 7eçjgen ze in mijn ^treek) ontslag moest nemen. Me dunkt dat ge u in vaderlandsliefde en koningsgezindheid gevoelt als iemand in een nieuwen schoen die wat te nauw is of lijk een kind dat pas zijn rokje komt af te leggen en voor "t eerst een broekjen en een sasken heeft aan-getrokken en in een spiegel zijn eigen zelve niet meer herkent. Wij, Vlaamschgezinden, wij stem-den er in toe met een Duitschen burgemeester te besturen omdat wij weten ' dat zijne benoeming niet de beteekenis eener toekomsti^e inlijving van ons land bij het Duitsche rijk, maar wel voor oorzaak heeft een zekere geest van toegeving die de franskiljonsche Vlaamschhaters van Gent niet ver-dienen.'Nen franskiljonschen burgemeester benoemen in 't Vlaamsche en ger-maansch gebleven Gent was voor do Duitsche overheid natuurlijk onmoge-lijk. Van den anderen kant ware het voor de franskiljons van den gemeen-teraad en 't schepenkollege nog al ver-nederend gev/eest onder een Vlaam-sc'nen burgemeester te moeten staan; daar moasten twist en oneenigheid onvermijdelijk op volgen, en 't is juist omdat we weten dat deze benoeming niets heeft te maken met ontwerpen van inlijving en eerJer spruit uit gevoe-lens van kieschheid en vrede dat wij, heeren franskiljons, aanvaard hebben Van een bestuur deel te maken waar Zooveel kan gedaan worden om aan 't oude Gent 't Vlaamsch karakter terug te geven dat het in zoo hooge mate bezat ten tijde'van zijn grootheid en wereldbefaamden roem. H. P. De Oogenblikkelijke Toestand Een tragisch draina is zich in Ierland aan het voltrekken... Nu voor het groene Erin eindelijk de morgen van Jierlevmg en zelf^andigheid begmt te dagen, en meû met. blijdschap de eerste teekenen zou moeten begroeten van den nieuwen dag, die over het ge-ma'rtelde eiland opgaat, pakken donkefé wolken rirh aan den hor.zont samen. Juist op het oogenblik, dat de verwairde politieke toestand, die er op het eiland heenscht. eindelijk op zou moeten klaren, dreigt. hij ingôwikkeidor 'ta worden dal» ooit. en juist nu de Ierschô lcweslie voor haar oplossing staat neemt zij een karakter van een nieuwe, crtsàs aan. De Ieren, — dé jongste berichten clien-aangaaniciie laten geen twijfel over, — zullen zich met alla kracht verzetten te- fèïi den maat^egel, die met de lnvoer:ng an Home rtile gepaàrd moet gasrt, of lie. ver, tôt de aanvaarding waârvan h et Home ru le-voor § tel vooral werd ing-4. diend: de toepasèing van den dletxstpUcht op iertahd. Naar de telôgraiïunen melden, hej)j>p

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.