" Fransche Cultuur „? Oh!,.. 't Wordt waarlijk bela'chelijk als men sommige menschen hoort rede-neeren over de Fransche beschaving. Nu, het moe'c ons eens van het hart. Die « Culture Française » zooals men dat ding heet, en is waarlijk zooveel eer niet waard. Zeker ware het onbillijk te beweren dat in Frankrijk op het gebied der we-tenschap niets meer zou te vinden zijn, al is het nu ook waar dat zij, die in den laatsten tijd dragers der wetenschap waren eigenlijk een vreemden oor-sprong verraden, zooals de namen Currio en Mctchniko/f voldoende s.»™ toonen. Maar onwaar is het dat Frankrijk ins ne g ir. d s i eleerde. /vereld den scheptei zou zwaaien, en zonder den toevoer van vreemde krachten zou het zeker op dat gebied nog ontzaggelijk meer zijn achteruitgegaan. Die achteruitgang werd overigens herhaaldelijk door Franschen zelve in het licht gesteld. Zoo schreef in 1895 in zijn werk : La structure du protoplasme en les théories sur l'hérédité Yves Delage, hoogleeraar aan de Sor-bonne te Parijs : « Tegenover één werk, dat in het Fransch het licht ziet, verschijnen er drie in het Engelsch en vier in het Duitsch !... Twaalf jaar vroeger kon men in een Noord-Amerikaansch tijdschrift Science, de volgende regelen lezen : « In het begin dezer eeuw had de invloed der Fransche school op de wetenschap de bovenhand; thans is het de Duit-sche, die over de geleerde wereld de schepter voert... In Nederland en in Scandinavische landen vindt men, sedert vele jaren reeds zulke volmaakte en voortreffe-lijke werken over wetenschap, dat men zeggen moet dat de wetenschap-pelijke ontwikkeling aldaar de Duit-sche niet heeft gevolgd, maar beide gelijktijdig zijn ontstaan. In de Mercure de France van De-cember 1913, komt van den heer Emile Lkloy een opstel voor over de vraag oj de Fransche taal eerlang zal ophouden eene wetenschappelijl^e taal te zijn. Daarin leest men o. a. dat het aantal vreemde studenten aan Fransche hoo-gescholen veel geringer is dan dat der vreemde studenten die Duitsche Hoo-gescholen bezoeken. Laatsgenoemde zijn beter ingericht dan de Fransche, die te Parijs niet uitgezonderd. Wat aan het Duitsch en aan het Engelsch een grooten voorsprong geeh, is volgens de heer Laloy het feit dat China en Japan thans geene studenten me o «. aaox Franooko zenden. Het aantal wetenschappelijke werken, dat in Frankrijk verschijnt, is aanzienlijk minder dan dat hetwelk in Duitschland het licht ziec. Er is geen vak der wetenschap waarin niet twee en drie werken in het Duitsch verschijnen, tegenover één in het Fransch en de meest volledige Duitsche zijn over het algemen twee- en driemaal zoo lijvig als de Fransche. Zoo schreven Franschen zelf over la « Culture Française ». Als wij Vlamingen het moesten zeggen zou het natuurlijk niet waar zijn. En als nu een jaar voor den oorlog Paul Gaultier betrekkelijk de ontvol-king in Frankrijk mocht schrijven : « dat op het einde der XVIIe eeuw het ge\yicht van Frankrijk onder de verschillende Europeesche mogendhe-den 40 t. h. bedroeg, die op het einde van 1789 slechts maar 27 t. h. en op het einde van 1880, 13 t. h., dan vra-gen wij ons af hoe zwaar dat gewicht nog zal zijn na deze verschrikkelijke ramp waarin Frankrijk zich zoo roeke-loos heeft geworpen ! Er bleef al niet veel over van de hooggeroemde Fransche cultuur, en door den oorlog zal het natuurlijk niet verbeterd zijn. Aan onze franskiljons : Goed heil met zulke achteruitkruipen-de beschaving. J. M. Minister Kelleputte over de Vlamche Kwestie Op 's Konlngs verjaardag heeft Minister Helleputte eene redevoering uitgesproken waaiin hij de oplossing der VI. Kwesie behandelde, welke door de Belgische bui-tenlandsche pers verschillend werd beoor-deeld.Naderhand heeft Mr Helleputte dit mis-verstand willen ophelderen in een interview waarbij hij ondermeer verklaarde : dat de oplossing moet zijn de gelijkheid in rechte en in feite voor Vlamingen en Walen. In elk der beide taalgebieden moét de moreele eenheid der sociale klassen door een gemeenschap van taal verzekerd worden. Minister Helleputte erkent nog dat dit het begin-programma der Aktivisten is geweest maar verwijt hun de samenwerking mel Duitschland. Het mag in den eerste verheugend aan- doen dat een minister zij het ook nog een persooniijke toenadeiing tôt Vlaande-îens wenschen blijken laat, de terughou-dende vijandige houding der regeering wordt er niet in minst door gewijzigd en wordt verderaan gevoeld. Niettegenstaande is bij het beruchle « Belgisch Dagblad » hierover het donker vermoeden gewekt dat de Heer Helleputte naar bestuurlijke scheiding zou opgaan, en het vordert deze op klaren wijn te schenken, wel te verstaan dat hij zijn gezegde zou logenstrafîen. Van den anderen kant kondigt « Vrij Belgie » in een hoofdartikel het interview naar zijn hart af, de grondbeginselen van het VI. Belgisch Verbond worden er immers door den Minister onomwondenbijgetreden, en houdt dit aan het « Belgisch Dagblad » met fier genoegen als een klinkende tegen-spraak voor. Het blad meent dat de heer Helleputte thans klaren wijn schenkt tôt spijt van wie 't benijdt. i ME DER _j - 1* Jaargang. — Nr 7. Zondag, 26 Mei 1918. Prijs 10 centiem. 1 1?, DEN DUITSCH! Na 85 jaar te vergeef. ons recht aan de vroegere Regeering gevraagd te hebben, na in karrevrachten verzoek.chnften oin^hooger onderwij» in eigen taal gebedeld te hebben, na in duizenden Volksvergaderingen en door honderden Optochten van de kwaadwjllige har-, >yhe kliek on* recht op eigen bestuur geë.scht te hebben, hebben wij, Vlamingen, om onze taal en ons volk te redden, de medehulp 1 J ï U ?!a3 j'7- l °°lhv'rdrakken VERRAAD. — Dat zij om ons te kunnen verdrukken op de geldelijke hulp van Frankrijk •tead* hebben ge.teund, dat : zij van het reptielenfond» hebben geleefd en door gun.ten, decoratie*, aandeelen in naamlooze vennootschappen, zich ie en e alen voor de zedelyke moord op eigen Volk en taal gepleegd, daarvan zwijgen ze, maar roepen met veel gebaar, men mag nie s van den Duitsch aanvaarden I Teiwijl ze zoo het vo k tegen den bezetter opjagen, trachten lij aan den bezetter te doen gelooven, dat hij aile belang heeft die arme Vlamingen, die geen macht, geen invloed of geen gezag hebben, aan hun lot over telaten en zijn gereed aile diensten te bewijzen, mits de bezetter hun de heer-s happij over het volk aat behouden. — Dat dubbeizinnig «pel hebben ze jaren en met goed gevolg vol gehouden. Het volk mag niets van den Duitsch aanvaarden, maar zij mogeo om aile gun.ten van den bezetter aUmeeken. _ Wat zij deden ! Volk.vertegenwoordiger Buisset schreef het eerst aan den heer Gouverneur Generaal om hem te .meeken het Vlaamschtoch niet .1. officieë'e taa! te erkennen _ De Siudieprefekt van St-Barbara te Cent bekwam van den heer Gouverneu. Generaal gedurende jaren het voorrecht voor geen militair doeleinde belegd te worden, en toen die gunst hem ontviel, deed hij gelden. dat hq de leerhngen voor de Vlaamsche Hooge.chool voorbereidde. - Onze Franskiljonsche vijanden richtten zich in diie verzoekschriften tôt den °m ,tef,n tfbek7eR" rech!eD dj Hoogeschool en de Bestuurlijke Scheiding te protesteeren. _ Ambtenaren aanvaarden loonsverhoo- g ng-n van den bezetter, deJ^j?*chS®z,'^e burger. liggen p.at op den buik om Passen en Freigaben te bekomen, ailes likt en streelt den bezetter om °VÎT,! VOlk?r8chten msg men van den bezetter niet aanvaarden of ze .chelden de Vlamingen voor landvenaders. — Wij lachen l ll ■ a , °ûze egeering on» gedurende de 83 jaren recht gedaan en on» de Hoogeschool gegeven, wij zouden ze van den bezetter niet vrtndTvTand.aoamdaatrhet "reTlifi.Regeermg' dat de vreemdeling het eigen volk zijne rechten moet geven. Zijn recht aanvaardt men van Aïs veelbeteekende woorden in het pas-sieven-blad kunnen wij hier dit krachtig stout doorgesproken besluit laten volgen : » Wat men ook moge beweren, blijfthct onze meening, dat in zake Vlaamsche kwestie de waarheid in aantocht is. Stellig zal die waarheid nog te engehouden worden door misverstanden, vooroordeelen, ver-dachtmakingen en verwarring; even stelling is het, dat wij geen enkel oogenblik mogen vergeten hoeveel er dient bereikt, maar sîandvastigheid is een Vlaamsche deugd; laat ons verder het Vlaamsche volk dienen met breeden zin en mi!d gevoe!; laat ons Iracaten rechtvaardig te zijn ook tegenover hen, die niet over ailes denken zooals wij; laat ons als vroeger de Vlaamsche zaak beschouwen als een apostolaat, dat slechts door heihge middelen wordt gediend, maar dat daarom ook bereid is ailes te trolseeren. Het Vlaamsche recht worde verzekerd J— j-_ \/i. —.j—."i, ;» 1 «• Viaanderen duizendvoudig gestaald te mid- den van zijn puinhoopen, in ballingschap en waar gestreden wordt! » Een les uit ds Geschiedenis Hoe met den tijd de gevoelenî en gezindheid veranderen kunnen.Sedeit bijna vier jaar leven we in een ti;c van onrust en twijfel, van geweld en name-loos lijden, zoodat velen aan de toekomsi der menschen beginnen te wanhopen. He is alsof het kwaad en onrecht, de leugen er verregaande schiinheiligheid bestemd is op onze aarde te heerschen. Teugellooze eer zucht, die aan eigen groolheid en hoogmoec de rust en het welzijn van allen ten offei brengt, wangunst over de kracht en der vooruitgang, die men bij zijn buren gadr slaat, wraak over het ineenstorten van eer vroe?er gedroomà wereldrijk, ontembare hartslocht, nijd en valschheid, wreedneic erger dan die van een tijger, die de viei vijfden van Europa's bewoners ter slacht bank leidt en ze ten hongerdood doemt. Nooit is er in de geschiedenis der mensch heid een verfoeilij er plan gesmeed, nooi een oorlog begonnen, om de on7edelijkhei( der diplomatie tôt wet te verheffen en er oj uit is de vo keren ie misleiden, te huichelei zooveel het in hun macht is, door de klein< naties te doen gelooven dat ze strijden roo hun recht, hun bestaan en geluk; nooit is e een oorlog begonnen, die grooter sc'iand en onheil over ons geslacht brengen kan. Is dat de vrucht van onze hooggeroemd cultuur, van het onderwijs en de weten schap, van menschelijkheid en gedroomd ; chris'enliefde? Het is alsof de spotlach va Mephislo ons gedurig in de ooren klinkt. De groote vriendschap, die thans d N-Amerikaansche Unie voor Engeland toor : in dezen huiaigen oorlo^, doet ons denke aan de gevoelens, die in dit zelfde lan heerschten, ruim een halve eeuw gelede tijdens den grooten broederoorlog tussche de Slavenstaten en die van 't noorden, di 1 de slavernij uilroeiden en bestreden, en aa 1 den dreigenden toon van dagbladen van die 1 tijd, die niet veel anders scheen te zijn da het voorspel van een oorlogsverklaring aa j Engeland. America kon het moeilijk vei r kroppen, den Engelschen niet vergeren, di 1 zij in den grooten burgeroorlog met hu 1 hand en hun hart op de hand van de Slavei , staten van 't Zuiden waren. Terwijl d > smartkreet der Amerikanen voor de vrijhei overal weerklonk, hoorden zij reeds in hu r verbeelding het uur der wraak tegen Eng< t land slaan. In dit kritieke oogenblik werd de grool Amerikaansche historieschrijver John Lo-ihrop Motley tôt gezant van Amerika in Engeland benoemd. Hij was de man niet, om zoo lichtzinnig als thans een Wilson met het vuur van den oorlog te spelen. Hij was te zeer overtuigd hoe dit vuur verteert en overal verwoesting brengt. « Helaas ! » zoo riep hij uit. « De vooru tgang wordt overal aan banden gelegd door het militaire stelsel, dat Europa beheerscht. Frankrijk heeft 1.200.000 soldaten, îtalië een half milLoen, Pruisen en Rusland elk ongeveer een mil-lioen, Costenrijk 800.000. Zou houden a leen deze vijf hoofdmachten tusschen de vier à vijf millioen menschen op gewapenden voet, terwijl de groote Amerikaansche Repu-bliek er slechts 40.000 heeft. » « Wij weten het, > schrijft hij verder, « door onze er-varing in dezen broederoorlog, wat het kost groote legers op de been te houden. » Moest x ir. Jokî» liM, Iroe ?U<1 icgcn uen n.uiopeescnen Dro':aermoora zijii stem luide doen klinken! Stelselmaiig wordt thans in de meeste •talen van Eutopa het leven van al de bur-gers voor een tijd van twinlig en meer jaren, den bloeiujd van t leven gebroken; de mannen verliezen hun huis en fam lie, hun vaderland, ôm strijders te worden alleen van dien gevaarlijken soldatenstaat, wiens ijzeren vuist de vorsten evenals hun onder-danen omklemt. Zal dat de uitkomst der Europeesche beschaving blijven? De man die zoo sprak, had ook om anders te denken, te veel van de geschiedenis geleerd, vooral die van de volken, en ! niet die van de veldheeren en kabinetten. Voor hem was de historié die van den vloeienden stroom der menschelijke beschaving, en van deze moet vrede en samen-i werking, niet veideeldheid, oorlog en ver-i - nielzucht, winst en tevens uithongering, woekea en ge dzucht het laatste woord zijn. 1 Ware Wilson een Motley geweest, die in 1866 vol warme sympathie de eenheid van i Dui sch and beToelte, de oorlog ware sinds lang geeindigd en de zoo vurig verlan^de i vrede tusschen de vo keren van Europa ; hersteld. 1 DAGKLAPPER | Zondag 26 Mei. — Geboorte van Klaas Boon, 's Hage, 1647. Maandag 27e. — Dood van Jan Van Droogenbroeck, d chter, Brussel, 19C2. Dinsdag 28e — Dood van P.Corn : Hooft, dichter, 's Hage, 1647. Woensdag29e — Geboorte van Jacobus Heije, dichter en t'joneelschriiver, Gent, 1749. * Donderdag 30e — Geboorle van Emanuel Hiel, dienter, St-Gillis, Dendermon-de.Vrijdag 31° —Dood van Lodewijk Del-gem, aardrijkskundige, Anlwerpen, 1888. Si NI ■ Leent Noorderwind aan Juni de hand Zoo waait hij koren in het land. Juni nat en koud Meest den heele jare ellende bouwt. 't Schijnt dat Juni voortkomt van Juno of Diuno, de vrouweliike Jupiter. Men nettde maand oQknog: Rozenmaand, Breekmaand, (cmdar het jaar in twee wordt gebroken) Midzomermaand, Lankdagmaand, enz. Een almanak uit de 13e eeuw ge^ft voor de maand Juni de volgende gezondheids-regds : Vermanet Iunius, nature spreket aldus. Driiic vastende den coelen born, soo wert din bloet gut en dunne. Et (eet) den Ladic en busloc. De kerseJis di ook gut. Slape luttel, en bade aile tiit voo. Aldus holdestu (houdt gij) din herte. Nie bier en nie mede, si maken di dat ride (koude koorts) en dat faver (heete koorts): it nia et die ook de longed siec, dat magh di werden leit. Du ne sslt ok eten der melcfc niet, si ne si gesoden mit gode weit. Zaterdag / Juni. — Geboorte van Cornélius Broecx, biograaf.Antwerpen, 1807. STEMMEN UIT HET VOLK. Ja ! Ja ! Ze roepen op de Flaminganten omdat de meiinschen zoen vergeten wat die snelle heerken» ran de voedijnge en al die komi'eiten me» ons den zot hêwe. Ze n'en zulder toch nie t« kort, g« meuge't geluve mijnsch 11

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.