9e Jaargang. Nr 28. Prijs : 7 Gentlemen. Zondag 8 October 1916 DE WAARHIED j 1 Orgaan van den " Vrijen Socïalistenbond , ■ j | (\ | Slechts hij die de vrijheid van\mderen lief heeft is die zelf waardig. 1 îr r! ALLE BRIEFWISSELINGEN TE ZENDEN NAAR : P. Witte, Vepspyeiisfrad, W3 Gbni V «3 r m i> t w oor<telii feo Mitsevdr ÂBONNEMENTSPRIJS : Voor 3 maanden, fr. 1-25. Voor 6 maanden fr. 2-50. Voor 1 jaar fr. 5-00. — Op voorhand betaalbaar. — Annoncen worden geplaatsi volgens evereenkomst Aan onze Lszers en Medewerkers De Waarheid staat opeti voor al wie klachteti en grieven wenscht bekend te maken. Natuurlijk voor zoover zij niet in botsing komen met de wet en onder verant-woordelijkheid der inzenders. Daarom moeten aile stakken geteekend zijn met naam en adres des inzenders. De Waarheid neemt ook elk artikel op van algemeen belang, even als aile mededeelin-gen, als zij goed gesteld zijn en de plaais-ruimte het toelaat. Het feit dat een artikel of mededeeling opgenomen wordt beduidt niet dat de Redac-tie met de strekking er van instemt. Elke opsteller en medewerker verdedigd zijne eigene zienswijze, om het even welk onderwerp hij behandelt, omdat het niet ons doel is dogma's te verkondigen maar zelf-standig denkende menschen te vormen, en dit maar bewerkt wordt door allerlei mee-ningen gelegenheid te geven toi uiting. Tôt aan de verschijning van ons blad was men in ons land gewoon aan bladen van eene bepaalde politieke richting. Behalve enkele zeer dan gezaaide en onbeduidende nieuwsbladen hadden allen voor eenig doel kiezers te werven. Aile artikels worden slecjits met dat doel geschreven, aile berich-ten gedraaid en verdraaid in het belang der parti]. Allen maken dan ook steeds hun eigen lof, hunne partij is de eenige goede en de andere zijn niets waard. Van daar dat De Waarheid een vreemden indruk maaktbij lezers aan eenzijdige lektuur gewoon. De Waarheid immers beveelt geen enkele politieke richting aan. Zij zelf heeft er geene, omdat zij geen mandaten najaagt en niemand aan baantjes moet noch wil helpen. Daarom heeft De Waarheid niet tioodig op zich zelve noch op anderen te stoejen. Aanhangers en volgelingen zooals de politieke partijen die kweeken, wien men een gedragsregel voorschrijft voor de stembus, en die ons hunne centen zouden brengen om ons aan vette postjes te helpen, willen wij niet hebbeti. Eeregestoelte, zetels en decoratiën kunnen ons niet bekoren ; wij laten dat voor de lief-hebbers, maar meenen daardoor het recht te hebben die liefhebbers hunne daden gade le slaan, en als ze verkeerd loopen het hun te zeggen. Wij weten dat velen dit gek vinden, en hierom minachtend op ons neerzien, maar gek of niet gek, dat is nu eenmaal onze lust en neiging. Wie dezelfde neiging heeft en ons wil mee-helpen is welkom. Wij hebben niet anders aan te bieden dan een gulle handdruk en houden er aan dit voorop te verklaren, omdat •we dan zekerzijn oprechte vrienden in plaats van schuimspanen te zien opdagen. Wij houden er ook aan te verklaren dat onze vriendschap een schrale vergoeding is voor het gevaar dat men loopt beklapt en belasterd te worden, van sommigen uit moed-wil, uit zeer begrijpelijken haat, van anderen uit dwaasheid. Men moet daar tegen gepantserd zijn, en wie dat niet is houde zich maar voorzichtig achteraf. Wie daar tegen kan kome maar op. DE REDACTIE. Mijn vader dank ik ernst en kracht En ivijsheid voor het leven. Mijn moeder 't geen van dichtervuur En liefd' mij is gegeven. Gôthe. Brief van Levie Schmoel aan zijn zoon Ephraïm Mon liefen Soon, Dat Jehovah U seegne en dat Mozes en Aaron hunne gaven laten mededeelen in U. Sal ik U seggen alsdat het hier in Ghent ghoed ghaat met de negotie. Als ik ben van plan hier te openen een ghroot Bankhuis. Ghot dank! Rebecca is ghesond en lijdt U moeder nog wel aan de ieefer maar is niks ! Nu met Ghots hulp wil ik stichte hier een Bankhuis, als heeft ghedaan Rothschild en is hij gheworden een rijk man, een ghroot man en een ghesegent man. Onder ons, Ephraïm, maar verthel het niet aan Sam en ook niet aan Dhavid, onder ons seg ik, als wij hebben hier in Ghent een seer fijn man en is hij schepen van financiën en is sooveel als een Minister die beheert het gheld en is hij gheloof ik wel van Chineesche afkomst, als hij doet ailes op zijn chineesch, en draagt hij ook een Chineeschen naam, aïs men hem noemt Ee-Tchan-Tchil. Welnu, de man, Ghot sal hem seegene, is zeer bezorgd voor de Banken en is hij-zeer mild met de penningen van de Christene gohïms, maar dat khomt van zijn Chineesche afkhomst. Nu sal ik U seggen1, maar vertèl het nieL voort, dat Ee-Tchan-Tchil, op 14 December 1914 heeft toeghestaan aan de Ghentsche Banken : Banque de Gand, Banque de Flandre, Banque Centrale, aan elk, seg ik: is whaarachtig waar, Ephraïm, ik lieg niet, aan elk 750,000 francs en aan Union du Crédit 250,000 francs; maakt dat alsoo 2 en een half millioen francs. Is 't niet soo ? En dat à twee procent. Ja, Ephraïm à 2%. Is whaarachtig waar! Staat het toch alsoo gheschreven in het Ghe-meenteblad van de Stad Ghent n° 3-1, van 14 December 1914, en is dat boek verkrijg-baar voor een paar centen bij Herckenrath in de Veldstraat en bij Hoste Ghalgenbergh-straat, 21 en 23. Is whaarachtig waar ! Nu Ghot sal them beloonen, heeft Ee-Tchan-Tchil daarvoor ghevraagt 2 °/0 en krijgt alsoo de Stad voor 2.500,000 francs de som van 50,000 francs interest per jaar. Maar is Ee-Tchan-Tchiel toch een ghroote man en een wijs man en is hij toch een ghroote financier. Siehier waarom : Ontleent hij nu aan dieselve Banken 5 mil-joen francs en gheeft hij toch 6 °/°, en alsoo khrijgen dese voor dieselve som 150,000 fr. per jaar in plaats vau 50,000 — wat dus uit-maakt een verschil van 100,000 francs of ik kan niet meer rekenen, waarvoor Ghot mij sal sparen. Is toch, waarachtig als Ghot, een fijne operatie, een prachtige operatie, en sal de handel van Ee-Tchan-Tchil gheseegend sijn veur de Banken. Is toch maar een verschil van 100,000 francs per jaar, is voor niks. En daarom Ephraïm ; maar seg het niet aan Dhavid en ook niet aan Samuel en ook niet aan Mozes — hebben ze daarmeê geen uitstaans ! en ga ik oprichten een Bankhuis en sal ik ontleenen veel gheld aan de Sïad à 2 % en daarna weer leenen à 6 %. Maakt toch 4 % verschil ! — is prachtig, is mooi, is toch een goede negotie van Ghot ghesegend en is toch Ee-Tchan-Tchil een ghroot man, whaarachtig is hij een ghroot man en een . fijne financier. Is waar wat ik seg : ik lieg niet. Weest omhelsd van Uwen Vader, Levie Schmoel. » ffjfljl | ^|llii m VAN ALLES WAT Behsndige goocheîaers. — Vooruit van 21 September schrijft : « Elke samenspanning van kleine of groote burgers vermeerdert de bende van Cartouche en Cie i«et een lid en '^i<s ai. » Allons, Nand; laat af met den steen toe te werpen aan de kleine Içprgers, wier grootste fout juist geweest is van niet aan doelmatige samenspanning te doen. Daardoor komt het nu dat zij in dezen hachelijken tijd zoo wreedelijk genepen en gepletterd worden tusschen die twee saraenspannende molensteenen, \velke wij niet ophouden hier aan te klagen, namenlijkde samen-werkende en de kapitalistische groothandelzwende-laars. Werklieden en kleine burgers, als Nand de Vos de passie preekt, wacht uwe ganzen. Ook Bien Public erkent dat het vroeger stelsel (?) van vereeniging der kleine burgers gericht tegen de groote magazijnen en tegen de cooperatieven, slecht en verkeerd was. Bien Public wil dus vereenigingen met een ander programma, luidend als volgt : beroepsbe-k/.vaamheid, verfijning van het gereedschap, gemeen-schappelijke aankoop der grondstoffen, krediet en han-delseerlijkheid.Kleine burgers, nogmaals, als Bien Public de passie predikt, wacht uwe ganzen. Thans dat zij het broodnoodig hebben, krijgen de kleine burgers geen krediet. Maar de grootburgers uit de hooge bank spannen samen met de groothandelaars uit de roode samenwerking om dezen laatste krediet te bezorgen voor honderdduizenden frank. Op een voornaam punt zal Vooruit het gladweg met Bien Public eens zijn, en dat is om een klimmende be-lasting op het handelscijfer te bestrijden, en nochtans beweert Vooruit partijganger te wezen van een klim-. r jjide belasting op .het inkotnen ! Hoe n'jmt Nand dat te saam î Och, wees maar gerust, de man is in 't goochelen zeer ervaren. En zijn kameraad Bien Public zal hem de puntjes op de i's niet stellen zooals De Waarheid. Overigens Bien Public's, groote vrienden zijn daar ook tegen. En zoo zijn in den grond Bien Public en Vooruit 't akkoord om de kleine burgers te bedotten. Arme kleine burgers ! Schrijven zondervoordaeht. — In Vooruit van 24 Sept, lezen wij in een artikel geteekend F. H. de volgende beteekenisvolle regelen : « In eene fabriek kunnen de chefs der nijverheid al hunne krachten besteden aan de groote kwestiën ; zij kunnen den grooten gang der markten bestudeeren, zonder zich te verliezen in bekommeringen van klei-nigheden.De ha,ndswerkman is gedwongen van het grootste deel van zijnen tijd aan handenarbeid te vvijden en hij kan zich niet volmaken in de kunst om eene onderne-ming te besturen. Daaraan zijn voor den werkman groote hindernissen verbonden. De noodwendigheid eener bijzondere handelskennis dringt zich tegenwoordig op. » Dat is wel de bekentenis dat in de werkhuizen en fabrieken in 't algemeen, dus ook in deze van Vooruit, de werklieden (de gaaien) .gedoemd zijn om « zich te verliezen ir. bekommeringen van kleinigheden » en de chefs der nijverheid (de roode oppervogels) « den grooten gang der zaken bestudeeren ». Nu, misschien kan dat niet anders! Maar waarom dan beweren dat het wel nnders is en gestadig ophalen van de zalige gelijkheid in den rooden hemel. Ongelijkheid is waarschijnlijk best te verdragen als zij maar bestaat ten baie en behoeve van Eedje en C°. Cartouche en C'e dat zijn de... anderen. Maar wat zeggen de arme gaaien erover als zij be-denken dat al hun gétob en gestreef maar gediend heeft om... van meesters te veranderen? Heel de reeks artikelen van F. H. over « Het verval van stielen en ambachten » kunnen inderdaad tôt geen ander gevolgtrekking leiden. lets over zonnestralan. — De Wettersche briefwisse-laar van Vooruit kl lagt in een lang epistel dat de Wettersche werklieden het nut, het doel der samenwerking nog niet begrijpen... en dus maar niet voor den drom-mel in de samenwerkende maatschappij hunner ge-meente De Zon binnen willen. Nochtans de naam alleen is genoeg om iemand te doen watertanden. Van de Zon itnmers komt aile goeds, aile licht en leven. De Zon doet ook denken aan het rijk der Inkas, waar De Zon ook hoog in eere stond, terzelfdertijd aïs het kollektivisme. Ook in Ibsen's « Spoken » is er spraak van de zon, als de met verbijstering geslagen zoon aan mevrouw Alving vraagt : « Moeder, geef mij de zon! » Welnu, ware het nietgeraadzaam voor de verbijslerde Wetteraars aan Vooruit te vragen : « Moeder, geef ons Richard, opdat hij ons aan «de zon » kunne helpen? » Maar lieve Wetteraars, wat zou er dan worden van de Gentsche lekkerbekken van de Darsen, en andere soep-. en sausenkomiteiten? Uit de kape!. — « In economische zaken is de over-winning aan hem die de klienteel der verbruikers tôt zich kan trekken », schrijft Nand in Vooruit. — Daar zijn twee middelen, vervolgt hij,om daartoete geraken : 1° De goedkoop der waren; 2° De hoedanigheid. Zeer waar. Maar er is nog een derde middel waar-over Nand maar liefst zwijgt en dat is namelijk : politieke hansworsterij ! De formuul hiervan kan men aldus bepalen : « Veel beloven voor de toekorast en op den stond weinig geven, doet de brave gaaitjes in vreugde . leven ». Hoe spijtig dat Nand ons kwalijk neemt dat wij soms uit de kapel klappen en daarom met ons niet wil pennetwisten. Konnen wij zulks nalaten wij werden, evenals Bien Public, een zijner beste kameraden. Een nieuwe oorlog op handen. — Alsof de menschen nog niet genoeg te doen hadden met elkander te be-vechten, dagen er nog gestadig nieuwe vljanden op. Zoo is nu in de wateren van den Atlantischen Oceaan, aan de kusten van den staat New-York een leger haaien verschenen, en wel in zoo groot getaî dat zij een wezen-lijk gevaar geworden zijn voor de baders in de bad-plaatsen uit de nabijheid van New-York. Vier menschen vielen bij het baden de gevaarlijke dieren tenoffer. Ofschoon de jagers onmiddellijk een groote klopjacht inrichtten, waaraan honderde jagers deelnamen, gelukte men er niet in één te schieten. Des anderendags evenwel werd er een geharpoeneert, van twee en half meterlengte. In deingewanden vond men de beenderen afkomstig van een tienjarigen knaap, die bij het zwemmen door het monster gevat en verslon-den werd. Voor het t-.Hïoeies dier gevaarlijke gasten wordt nu een middel aanbevolen dat men op de Philippijnsche eilanden met goeden uitslag aanwendt. Men doet in eene flesch nitro-glycerine. De flesch is met eene elek-trieke batterij verbonden en met toebereidselen voor eene ontpli.ffing voorzien. Ze wordt dan in een groot stuk varkensvleesch gestopt, dat aan een langen ster-ken ijzerdraad is bevestigd, daarna wordt het in zee geworpen. Terwijl nu de man in de boot het aas in d'oogen houdt, zit een ander bij de batterij, en zoohaast men ziet dat het spek binnen is en de gulzigaard ver genoeg van de boot verwijderd is, wordt de batterij in werking gesteld, methetgevolg dat de nitro-glycerine haar werk doet en de haai met stukken en brokken de luchtinvliegt. Voorloopig beproeft men door sterken staaldraad de badplaatsen af te sluiten. Zoo zouden de Amerikanen ook nog in een oorlog kunnen gewikkeld worden, en wel met een vijand waarvan zij het niet hadden kunnen denken. DE VLAAMSCHE SMEDER Zwarte reus met uw schort van leder de oude banden liggen te vuur, hameren, hameren, vlaamsche smeder, deugdlijke vormen, werk van duur. Let op uw taak, de tijd is gunstig, zing maar een hard en kranig lied; hameren, hameren, kort en kunstig, dat van Boekel(l) zijn meester ziet! Of er het heele lend om davere, zeker en dapper, slaan, maar slaan, hooren moeten ze't tôt in Havere dat er geen knechts voor het aambeeld staan! Ei, bij de lauwen niet een die lachte, toen gij gromdet ; genoeg geknoeid, smeder van de vlaamsche gedachte Vlaanderen wacht, en het ijzer gloeit! René De Clerc q. (1) Een beroemde smid van Lier. Nog Rabindranath Tagore en den «Gulden middenweg». — Die middenweg waarvan sprake in 't artikel van Sphinx, zou dit niet bestaan in : 1° Voor 't individu, zo niet in onderdrukking, dan toch in voldoende beperking der materieele behoeften» om erdoor zichzelf maar ook de natie of het Volk waartoe hij behoort, zo-veel mogelijk vrijheid te ver-zekeren ? 2° Voor den staat of regeering: met behulp der wetenschap aile mensen zo-veel mogelijk Instaat te stellen aan hun behoeften te voldoen? Het in harmonie betrachten van dit dubbele streven scheen mij in den «Gulden middenweg» en de licht-baak tôt 's menschens geluk. Hugo Ernst. Speelgoed-Tentoonsteiling. — 'k Herinner mij de voor-dracht van den heer Keurvels over 't doel dezer instel-ling. Onder andere werd er door hem gezegd : « Niet alleen wenschen wij onze beproefde bevolking in deze benarde tijden loonende bezigheid te geven,

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.