Leuven brandde op 25 augustus 1914. Duitse troepen staken de stad in brand als weerwraak voor een vermeende aanval van sluipschutters Toen de rook optrok bleken ruim tweeduizend panden in de as gelegd en 248 burgers om het leven gebracht; de meesten waren op straat gedreven en doodgeschoten. Vijftienhonderd Leuvenaars, veel vrouwen en kinderen, werden op transport gesteld in veewagons naar kampen in Duitsland.

‘Always look on the bright side of life’, zo zong de gekruisigde messias Brian met zijn lotgenoten in de slotscène van de beruchte film ‘Life of Brian’ van Monty Python. Brian en zijn metgezellen zijn niet de enigen die lachen om het noodlot dat hen treft. Galgenhumor is een vaak voorkomend fenomeen, zeker in oorlogstijd. Hoewel lachen om (eigen) miserie op het eerste gezicht vreemd lijkt, vervult die humor een psychologische behoefte.

In Groot-Brittannië slorpte het leger tijdens de Eerste Wereldoorlog een belangrijk deel van de mannelijke arbeidskrachten op. Vaak werd hun arbeid in de fabriek of op het veld tijdelijk overgenomen door vrouwen. Die inzet van vrouwen had echter weinig impact op hun naoorlogse rol. In België was de omvang van de tewerkstelling van vrouwen in de oorlogsindustrie en in zogenaamde mannenberoepen heel beperkt.

Lange tijd overheerste het beeld dat de oorlogsverklaringen van 1914 in een sfeer van enthousiasme werden uitgesproken. De huidige historiografie nuanceert dat enigszins.

Vlak voor de Eerste Wereldoorlog vond een eerste democratisering van het toerisme plaats. Toerisme was niet enkel meer voorbehouden voor de allerrijksten, ook de gegoede middenklasse kon zich nu en dan een trip veroorloven. Bij het uitbreken van de oorlog viel het toerisme in het bezette België aanvankelijk volledig stil. Vervoersmiddelen zoals auto’s en fietsen werden opgeëist en het Duitse leger kreeg prioriteit bij het treinverkeer. Daarenboven kon de Belgische bevolking enkel reizen met de toelating van de Duitse militaire overheid.

De Eerste Wereldoorlog werd niet alleen op het slagveld uitgevochten, het was ook een niet eerder geziene propagandaslag. De strijdende partijen maakten gretig gebruik van de geschreven pres om elkaar met retoriek en karikaturen te bestoken. Ook de politiek hield zich intensief bezig met reclame, dat tot dan bijna uitsluitend het speelterrein was geweest van de rijkere middenstand en industrie.

De Slag om de Somme koste het leven aan meer dan een miljoen Franse, Britse en Duitse soldaten. Hoewel de slag nu wordt verguisd als zinloos bloedvergieten, paste hij helemaal binnen de militaire tactiek van de Eerste Wereldoorlog.

In tegenstelling tot de Britten en Fransen was direct contact met het thuisfront voor Belgische soldaten onmogelijk. Frontblaadjes vulden de leemte en gaven de mannen een beetje een huiselijk gevoel.

België boekte tijdens de Eerste Wereldoorlog opmerkelijke successen met de 'Front Wanderers', een militaire voetbalploeg die tegen andere geallieerde landen speelde.

Na de val van Antwerpen kwamen veertigduizend Belgische soldaten in het neutrale Nederland terecht. Daar moesten ze opgevangen worden.